Προεδρικό Διάταγμα 497/1991 - ΦΕΚ 180/Α/28-11-1991 (Κωδικοποιημένο)

Κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο, με τον τίτλο «Κώδικας Διαταγμάτων για τα Δημοτολόγια» των διατάξεων που ισχύουν και αναφέρονται στα δημοτολόγια, όπως καταρτίστηκε από την Ειδική Επιτροπή του άρθρου 1 του Ν. 1084/1980.

Στο αρχικό κείμενο έχουν επέλθει μεταβολές. Το Κωδικοποιημένο αρχείο, εκδόθηκε σε ενοποιημένο κείμενο, την 09.09.2019 με ενσωματωμένες τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις. Τελευταία ενημέρωση με τις διατάξεις του Ν.4625/2019 - ΦΕΚ 139/Α/31-8-2019

Συνδρομητικές Υπηρεσίες
- Το Νομοθέτημα έχει κωδικοποιηθεί σε αρχείο ενιαίο κειμένου, με ενσωματωμένες τις διατάξεις με τις οποίες έχει συμπληρωθεί - τροποποιηθεί μεταγενέστερα.
- Η υπηρεσία προβολής και μεταφόρτωσης κωδικοποιημένων κειμένων είναι διαθέσιμη ΔΩΡΕΑΝ, μόνο στα εγγεγραμμένα μέλη, με πρόσβαση στις Συνδρομητικές Υπηρεσίες.
- Απαιτείται μεγαλύτερο επίπεδο πρόσβασης για την προβολή των Συνδρομητικών Υπηρεσιών.
Εάν είστε μέλος και θέλετε να αποκτήσετε πρόσβαση στις συνδρομητικές Υπηρεσίες, πατήστε ΕΔΩ για Σύνδεση. -Θέματα Βοήθειας και Υποστήριξης για τις συνδρομητικές υπηρεσίες.


ΑΡΧΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΦΕΚ

Το παρακάτω κείμενο διατάξεων αποτελεί το αρχικό κείμενο των διατάξεων, όπως ήταν δημοσιευμένες στο Φ.Ε.Κ., οι οποίες έχουν τροποποιηθεί με μεταγενέστερες διατάξεις.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ υπ’ αριθ.497
ΦΕΚ Α΄ 180/Α/28-11-1991

Κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο, με τον τίτλο «Κώδικας Διαταγμάτων για τα Δημοτολόγια» των διατάξεων που ισχύουν και αναφέρονται στα δημοτολόγια, όπως καταρτίστηκε από την Ειδική Επιτροπή του άρθρου 1 του Ν.1084/1980.

Έχοντας υπόψη:
1.Τις διατάξεις του άρθρ.1 του Ν.1084/1980 (Α΄ 253) «περί συγκροτήσεως Επιτροπών προς σύνταξιν Κωδίκων νομοθεσίας αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών».
2.Την υπ’αριθ.590/1991 γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, αποφασίζουμε:
 
Άρθρο μόνο.
Οι διατάξεις των:
α)από 6-10/10.11.1954 Β.Δ. (Α΄ 280) «περί δημοτολογίων»,
β)από 25.6.1957/20.7.1957 Β.Δ. (Α΄ 128) «περί τροποποιήσεως του από 6 Οκτ. 1954 Διατάγματος «περί δημοτολογίων»,
γ)570/1963 Β.Δ. (Α΄ 157) «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του από 610/10.11.1954 Β.Δ. «περί δημοτολογίων»
δ) 388/1967 Β.Δ. (Α΄ 118) «περί τροποποιήσεως του υπ’ αριθ. 570/199/27.9.1963 Β.Δ. «περί δημοτολογίων» και
ε)323/1989 Π.Δ. (Α΄ 146) (άρθρ.17,18 παρ.8 και 9,20 και 21 παρ.3) «Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας», όπως αυτές τροποποιήθηκαν, συμπληρώθηκαν και ισχύουν κατά την έκδοση του παρόντος, κωδικοποιούνται, με τον τίτλο «Κώδικας Διαταγμάτων για τα Δημοτολόγια», σε ενιαίο κείμενο που έχει ως εξής:

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΤΟΛΟΓΙΑ

Άρθρο 1.
Τήρηση Δημοτολογίου
1.Δημοτολόγιο τηρείται σε κάθε δήμο και κοινότητα, στο οποίο γράφονται, με αίτηση των ενδιαφερομένων ή αυτεπαγγέλτως, οι δημότες και των δύο φύλων, κατά οικογένεια, με ιδιαίτερο για κάθε οικογένεια αριθμό.
2.Κάθε δήμος και κοινότητα τηρεί και τα ακόλουθα, βοηθητικά του δημοτολογίου, βιβλία: α)ευρετήριο δημοτών, β)μητρώο θηλέων και γ)βιβλίο πληθυσμού.
3.Για διευκόλυνση των υπηρεσιών και καλλίτερη εξυπηρέτηση των δημοτών επιτρέπεται τα στοιχεία του δημοτολογίου και των άλλων βιβλίων να τηρούνται παράλληλα και με σύστημα καρτελλών ή άλλα σύγχρονα τεχνικά μέσα.

Άρθρο 2.
Στοιχεία δημοτολογίου
Στο δημοτολόγιο αναγράφονται ο αριθμός της οικογενειακής μερίδας, ο αύξων αριθμός εγγραφής κάθε μέλους στην οικογενειακή μερίδα, η χρονολογία εγγραφής, το επώνυμο, το κύριο όνομα, το όνομα του πατέρα, το όνομα της μητέρας, η χρονολογία γεννήσεως, ο τόπος γεννήσεως, η κατοικία, το θρήσκευμα, ο τρόπος και η χρονολογία κτήσεως της Ελληνικής ιθαγένειας και της ιδιότητας του δημότη, το έτος και ο τόπος εγγραφής στα μητρώα αρρένων, η χρονολογία διαγραφής και η αιτιολογία αυτής και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο που προβλέπει ο τύπος των φύλλων του δημοτολογίου.

Άρθρο 3.
Στοιχεία βοηθητικών βιβλίων
1.Στο ευρετήριο αναγράφονται αλφαβητικά το επώνυμο, το κύριο όνομα, το όνομα του πατέρα, το όνομα της μητέρας και ο αριθμός της οικογενειακής μερίδας του δημοτολογίου.
2.Στο μητρώο θηλέων, στο οποίο η καταχώρηση γίνεται κατά έτος γεννήσεως, αναγράφονται το επώνυμο και το όνομα της εγγραφομένης, το όνομα του πατέρα, το όνομα της μητέρας, το επώνυμο και το κύριο όνομα του συζύγου και ο αριθμός της οικογενειακής μερίδας του δημοτολογίου.
3.Στο βιβλίο πληθυσμού περιλαμβάνονται τα στοιχεία των δημοτών που εγγράφονται και διαγράφονται.

Άρθρο 4.
Τύπος, διαστάσεις δημοτολογίου  και δαπάνη εκτύπωσης
1.Ο τύπος των φύλλων των βιβλίων, που αναφέρονται στο άρθρ.1, εμφαίνεται στα συνημμένα στο παρόν υποδείγματα.
2.Οι διαστάσεις του δημοτολογίου ορίζονται σε 0,40 έως 0,43 μ. οριζόντια και σε 0,50 έως 0,55 μ. κάθετα, των δε βοηθητικών βιβλίων ανάλογες, ώστε να είναι εύκολη και άνετη η αναγραφή σ’ αυτά των στοιχείων του προηγούμενου άρθρου.
3.Η ποιότητα του χαρτιού πρέπει να είναι γραφής «ματ ή σατινέ» και βάρους των 100 γραμμαρίων ανά τ.μ.
4.Τα δημοτολόγια και τα βοηθητικά βιβλία πρέπει να είναι βιβλιοδετημένα εξ ολοκλήρου, δηλαδή στη ράχη και στα πλευρά από ύφασμα καλής ποιότητας ή από δέρμα στη ράχη και τις γωνίες και με βιβλιοδετικό πανί στα πλευρά.
5.Η δαπάνη προμήθειας του δημοτολογίου και των βοηθητικών βιβλίων βαρύνει τους προϋπολογισμούς των δήμων και κοινοτήτων.

Άρθρο 5.
Οικογενειακοί φάκελλοι
Οι δήμοι και οι κοινότητες τηρούν φάκελλο για κάθε οικογένεια με υποφακέλλους για κάθε μέλος της οικογένειας, στους οποίους τίθενται αντίγραφα των ληξιαρχικών πράξεων γεννήσεως και γάμου των συζύγων, ληξιαρχικής πράξεως γεννήσεως κάθε τέκνου, θανάτου των μελών της οικογένειας, πιστοποιητικά εγγραφής των αρρένων μελών της οικογένειας στα μητρώα αρρένων, αντίγραφα τυχόν υφισταμένων τίτλων περί τιμητικών διακρίσεων και κάθε άλλο στοιχείο που αναφέρεται στην προσωπική και οικογενειακή κατάσταση του δημότη.

Άρθρο 6.
Τρόπος ενέργειας των εγγραφών και μεταβολών στο δημοτολόγιο
1.Κάθε εγγραφή, διαγραφή, μεταφορά από τη μια σε άλλη οικογενειακή μερίδα, προσθήκη ελλειπόντων στοιχείων, διόρθωση εσφαλμένων στοιχείων καθώς και κάθε άλλη μεταβολή στο δημοτολόγιο ενεργείται, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, είτε αυτεπαγγέλτως, βάσει επισήμων στοιχείων που υπάρχουν στο δήμο ή την κοινότητα, είτε κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, πάντοτε με πράξη του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας. Η πράξη αυτή του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας προσυπογράφεται από τον προϊστάμενο του δημοτολογίου, δημοτικό υπάλληλο για τους δήμους και από τον κοινοτικό υπάλληλο για τις κοινότητες, καταχωρίζεται στο δημοτολόγιο και είναι αμέσως εκτελεστή.
2.Ο νομάρχης, εφόσον διαπιστώσει παραλείψεις ή σφάλματα του αρμόδιου δημάρχου ή προέδρου της κοινότητας, μπορεί να διατάξει την εγγραφή στο δημοτολόγιο εκείνων που έχουν τα νόμιμα προσόντα του δημότη, τη διαγραφή όσων έχουν γραφτεί παράνομα καθώς και κάθε άλλη μεταβολή. Στις περιπτώσεις αυτές δεν χρειάζεται ιδιαίτερη πράξη του δημάρχου ή προέδρου κοινότητας, αλλά οι αποφάσεις εκτελούνται δια καταχωρίσεως στο δημοτολόγιο.
3.Οι αποφάσεις, που εκδίδονται από το νομάρχη για τη διόρθωση ή προσθήκη στοιχείων εγγραφής, ως και κάθε άλλη κατά νόμο μεταβολή στα μητρώα αρρένων, εκτελούνται και ως προς τα δημοτολόγια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο.

Άρθρο 7.
Πολλαπλές εγγραφές
1.Κάθε Έλληνας υπήκοος είναι δημότης ενός δήμου ή μιας κοινότητας.
2.Επί εγγραφών δημότη σε δημοτολόγια περισσοτέρων του ενός δήμου ή κοινότητας, επικρατέστερη είναι η εγγραφή στο δημοτολόγιο του δήμου ή της κοινότητας στον εκλογικό κατάλογο της οποίας είναι νόμιμα γραμμένος ο δημότης. Σε περίπτωση που δεν είναι γραμμένος σε εκλογικό κατάλογο, επικρατεί η τελευταία χρονολογικά εγγραφή.
Η διαγραφή από τα άλλα δημοτολόγια ενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του προηγούμενου άρθρου.

Άρθρο 8.
Μεταδημότευση
1.Ο ενήλικας ή ο έγγαμος μπορεί με αίτησή του να γίνει δημότης σε όποιο δήμο ή κοινότητα έχει αποκτήσει κατοικία πριν από μία διετία τουλάχιστον. Αν ένας από τους γονείς μεταδημοτεύσει, οι γονείς προσδιορίζουν με αμετάκλητη δήλωσή τους στο δήμαρχο ή πρόεδρο της Κοινότητας, απ’ όπου μεταδημοτεύει, τη δημοτικότητα των ανηλίκων τέκνων τους.
Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν γίνει η παραπάνω δήλωση, τα ανήλικα τέκνα, που έχουν τη δημοτικότητα αυτού που μεταδημοτεύει, ακολουθούν τη νέα δημοτικότητά του, αν όμως δεν την έχουν, διατηρούν τη δημοτικότητά τους.
2.Η διετία της μόνιμης κατοικίας, που απαιτείται για τη μεταδημότευση, αποδεικνύεται με βεβαίωση της αστυνομικής αρχής στην περιφέρεια της οποίας υπάγεται ο δήμος ή η κοινότητα, που πρόκειται να γίνει η μεταδημότευση.
Δεν απαιτείται η προϋπόθεση της διετούς κατοικίας για τη μεταδημότευση:
α)Του ενός των συζύγων για ν’ αποκτήσει τη δημοτικότητα του άλλου,
β)των πρώην συζύγων λόγω λύσεως του γάμου, για ν’ αποκτήσουν τη δημοτικότητα που είχαν πριν από το γάμο,
γ)του ενηλίκου, προκειμένου ν’ αποκτήσει την αρχική δημοτικότητα που είχε ο ίδιος ή οι γονείς του. Η δυνατότητα στην περίπτωση αυτή παρέχεται για μία μόνο φορά.
3.Η μεταδημότευση γίνεται κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, που συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν την ύπαρξη των νομίμων προϋποθέσεων μεταδημοτεύσεως, με πράξη του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητας. Η πράξη αυτή προσυπογράφεται από τον προϊστάμενο του δημοτολογίου, δημοτικό υπάλληλο για τους δήμους και τον αρμόδιο κοινοτικό υπάλληλο για τις κοινότητες.
4.Η πράξη του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας, περί μεταδημοτεύσεως καθίσταται από της καταχωρήσεώς της στο δημοτολόγιο εκτελεστή, αντίγραφο δε αυτής κοινοποιείται αμέσως στο δήμο ή στην κοινότητα από την οποία έγινε η μεταδημότευση, για τη διαγραφή του μεταδημοτεύσαντος, καθώς και στον ενδιαφερόμενο.
5.Η απόκτηση νέας δημοτικότητας δήμου ή κοινότητας συνεπάγεται την απώλεια της προηγούμενης δημοτικότητας.

Άρθρο 9.
Αποδεικτική δύναμη των εγγραφών στο δημοτολόγιο
1.Η εγγραφή στο δημοτολόγιο αποτελεί την απόδειξη της ιδιότητας του δημότη του δήμου ή της κοινότητας.
2.Τα στοιχεία του ονόματος, η οικογενειακή κατάσταση, ο τόπος, η ημερομηνία και το έτος γεννήσεως καθώς και η Ελληνική ιθαγένεια προκύπτουν από το δημοτολόγιο.

Άρθρο 10.
Ηλικία
1.Οι δημότες γράφονται στα δημοτολόγια με τη χρονολογία (έτος, μήνα, ημέρα) που σημειώνεται στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως αυτών, εφόσον η πράξη αυτή συντάχθηκε μέσα σε ενενήντα μέρες από τη γέννηση.
2.Εφόσον δεν συντάχθηκε ληξιαρχική πράξη γεννήσεως η αυτή που συντάχθηκε απολέσθηκε με όλα τα επίσημα αντίγραφά της ή η υπάρχουσα συντάχθηκε μετά τις ενενήντα ημέρες από τη γέννηση, οι μεν άνδρες γράφονται με το έτος που είναι γραμμένοι στα μητρώα αρρένων, οι δε γυναίκες με το έτος που καθορίζεται από το δήμαρχο ή πρόεδρο της κοινότητας.
3.Το έτος γεννήσεως γυναίκας, με το οποίο γράφτηκε στο δημοτολόγιο, μπορεί, σε περίπτωση εσφαλμένης εγγραφής, να διορθωθεί, ύστερα από αίτηση της ενδιαφερομένης, ομοίως με πράξη του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας.
4.Οι πράξεις του δημάρχου ή προέδρου κοινότητας περί καθορισμού ή διορθώσεως της ηλικίας γυναικών, πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες, να στηρίζονται σε επίσημα στοιχεία και να εκδίδονται μετά από λεπτομερή έγγραφη εισήγηση του αρμόδιου δημοτικού ή κοινοτικού υπαλλήλου.

Άρθρο 11.
Ελεγχος και καταχώρηση μεταβολών
1.Οι πράξεις του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας υποβάλλονται μαζί με τα σχετικά δικαιολογητικά στον οικείο νομάρχη, ο οποίος αποφαίνεται για τη νομιμότητα αυτών και την επάρκεια της αιτιολογίας, ενόψει των υποβληθέντων δικαιολογητικών.
Μετά την επιστροφή τους από τη νομαρχία τα δικαιολογητικά φυλάσσονται στους οικείους φακέλλους, οι οποίοι τηρούνται στους δήμους και στις κοινότητες, σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος διατάγματος.
2.Ο νομάρχης μπορεί, οποτεδήποτε, αυτεπαγγέλτως βάσει στοιχείων ή κατόπιν αιτήσεως κάθε ενδιαφερομένου, που έχει έννομο συμφέρον να ακυρώνει ή να τροποποιεί, για παράβαση νόμου, πράξη δημάρχου ή προέδρου κοινότητας.
3.Οι εγγραφές, διαγραφές, μεταδημοτεύσεις και οι πάσης φύσεως μεταβολές, που επέρχονται σύμφωνα με τ’ ανωτέρω με πράξη του δημάρχου ή προέδρου κοινότητας ή με απόφαση του νομάρχη, καταχωρίζονται αμέσως στο δημοτολόγιο με μέριμνα και ευθύνη, για μεν τους δήμους του προϊσταμένου του δημοτολογίου δημοτικού υπαλλήλου και του δημάρχου, για δε τις κοινοτητες του αρμόδιου κοινοτικού υπαλλήλου και του προέδρου της κοινότητας.

Άρθρο 12.
Περιπτώσεις καταρτίσεως νέου δημοτολογίου
Σε περίπτωση αναγνωρίσεως νέας κοινότητας ή δήμου, καταρτίζεται νέο δημοτολόγιο, βάσει του υπάρχοντος δημοτολογίου, δια μεταφοράς των αντιστοίχων εγγραφών από το παλαιό στο νέο. Ανάλογη διαδικασία τηρείται σε περίπτωση ένωσης δήμων ή κοινοτήτων ή προσαρτήσεως συνοικισμού δήμου ή κοινότητας σε άλλο δήμο ή κοινότητα.

Άρθρο 13.
Δικαιολογητικά
Τα δικαιολογητικά και η διαδικασία υποβολής τους για την εγγραφή, διαγραφή, διόρθωση, μεταβολή ή προσθήκη στοιχείων που λείπουν από το δημοτολόγιο και κάθε λεπτομέρεια για την ανασύνταξη αυτού, λόγω καταστροφής ή απώλειας, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.

Άρθρο 14.
Ισχύς Καταργούμενες διατάξεις
1.Η ισχύς του Διατάγματος αυτού αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
2.Καταργούνται:
α) το από 6-10/10.11.1954 Β.Δ/γμα «περί δημοτολογίων»,
β) το από 25.6.57/20.7.1957 Β.Δ/γμα «περί τροποποιήσεως του από 6-10/10.11.54 Β.Διατάγματος «περί δημοτολογίων»,
γ)το 570/1963 Β.Δ/γμα «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του από 610/10.11.1954 Β.Διατάγματος «περί δημοτολογίων» και
δ)τα 388/1967 Β.Δ/γμα «περί τροποποιήσεως του 570/199/27.9.63 Β.Διατάγματος «περί δημοτολογίων».

Στον Υπουργό Εσωτερικών αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση αυτού του Διατάγματος.
Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 1991

Ακολουθούν Παραρτήματα για τα οποία βλέπε στο οικείο ΦΕΚ

Κατεβάσετε επίσης το αρχείο με το πρωτότυπο κείμενο, όπως είναι δημοσιευμένο στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ.) του Εθνικού Τυπογραφείου.