Μηχανισμός υποβολής και διαχείρισης παραπόνων ασυνόδευτων ανηλίκων στο πλαίσιο της επιτροπείας.

---

Κοινή Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 539638/2023

ΦΕΚ 7143/Β/20-12-2023

Μηχανισμός υποβολής και διαχείρισης παραπόνων ασυνόδευτων ανηλίκων στο πλαίσιο της επιτροπείας.

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΛΟΥ

Έχοντας υπόψη:

1. Τον ν. 4939/2022 «Κύρωση Κώδικα Νομοθεσίας για την υποδοχή, τη διεθνή προστασία πολιτών τρίτων χωρών και ανιθαγενών και την προσωρινή προστασία σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων αλλοδαπών» (Α' 111) και ιδίως το άρθρο 66ΚΒ αυτού, όπως προστέθηκε με το άρθρο 28 του ν. 4960/2022 (Α' 145),

2. τον ν. 4960/2022 «Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας και Πλαίσιο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α' 145),

3. τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, όπως κυρώθηκε με τον ν. 2101/1992 «Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού» (Α' 192),

4. τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999, Α' 45),

5. τον ν. 4624/2019 «Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 και άλλες διατάξεις» (Α' 137),

6. τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της Οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων),

7. το π.δ. 4/2020 «Σύσταση Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, καθορισμός των αρμοδιοτήτων του και ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α' 4),

8. το π.δ. 9/2020 «Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ των Υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α' 10),

9. το π.δ. 18/2020 «Μετονομασία και Σύσταση Γενικών και Ειδικών Γραμματειών στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α' 34),

10. το π.δ. 77/2023 «Σύσταση Υπουργείου και μετονομασία Υπουργείων - Σύσταση, κατάργηση και μετονομασία Γενικών και Ειδικών Γραμματειών - Μεταφορά αρμοδιοτήτων, υπηρεσιακών μονάδων, θέσεων προσωπικού και εποπτευόμενων φορέων» (Α' 130), και ιδίως το άρθρο 6 αυτού,

11. το π.δ. 106/2020 «Οργανισμός Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α' 255),

12. το π.δ. 142/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Οικονομικών» (Α' 181),

13. το π.δ. 82/2023 «Μετονομασία Υπουργείου - Σύσταση και μετονομασία Γενικών Γραμματειών - Μεταφορά αρμοδιοτήτων, υπηρεσιακών μονάδων και θέσεων προσωπικού - Τροποποίηση και συμπλήρωση του π.δ. 77/2023 (Α' 130) - Μεταβατικές διατάξεις» (Α' 139),

14. το π.δ. 79/2023 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α' 131),

15. την υπ' αρ. 347281/7-7-2023 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Υφυπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Σοφία Βούλτεψη» (Β' 4405),

16. την υπό στοιχεία Υ12/7-7-2023 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, Νικόλαο Παπαθανάση» (Β'4403),

17. την υπ' αρ. 51434/21.11.2023 εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, δυνάμει των διατάξεων της περ. (ε) της παρ. 5 του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 (Α' 143), σύμφωνα με την οποία οι διατάξεις της παρούσας δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, και οι δαπάνες που προκύπτουν καλύπτονται από τις εγκεκριμένες πιστώσεις του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του Προϋπολογισμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του Ειδικού Φορέα 1055-207 «Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας», του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (ΣΑΕ 956/2, Κωδικός Πράξης: 2023ΣΕ95620082),

18. την ανάγκη καθορισμού της διαδικασίας υποβολής και διαχείρισης των παραπόνων ασυνόδευτων ανηλίκων που τελούν υπό επιτροπεία ως προς τις υπηρεσίες επιτροπείας που λαμβάνουν, αποφασίζουμε:

 

Άρθρο 1

Σκοπός-Αντικείμενο

1. Σκοπός της παρούσας είναι η καθιέρωση μηχανισμού παραπόνων για τους ασυνόδευτους ανηλίκους υπό επιτροπεία, κατ' εφαρμογή του άρθρου 66ΚΒ του ν. 4939/2022. Ο μηχανισμός αυτός αποσκοπεί αφενός στην ικανοποίηση του δικαιώματος του παιδιού να εκφράζει τις απόψεις του για τα ζητήματα που το αφορούν και αυτές να λαμβάνονται υπόψη, και αφετέρου στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών επιτροπείας προς τους ασυνόδευτους ανηλίκους.

2. Αντικείμενο της παρούσας είναι ο καθορισμός των διαδικασιών που απαρτίζουν τον μηχανισμό παραπόνων, αναφορικά με την υποβολή, τον τρόπο εξέτασης, την αποτελεσματική διαχείριση και την επίλυση των παραπόνων των ασυνόδευτων ανηλίκων.

 

Άρθρο 2

Πεδίο εφαρμογής

1. Στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας εμπίπτουν τα παράπονα που υποβάλλουν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι της παρ. 2 του άρθρου 66Α του ν. 4939/2022, στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών επιτροπείας.

2. Οι διατάξεις της παρούσας έχουν εφαρμογή:

α) Σε κάθε φορέα παροχής υπηρεσιών επιτροπείας (Φ.Π.Υ.Ε.) του άρθρου 66Η του ν. 4939/2022 που ορίζεται από τον Εισαγγελέα ως επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων, κατά τη διαδικασία της παρ. 2 του άρθρου 66ΙΑ του ν. 4939/2022,

β) στην αρμόδια αρχή και τα όργανα της επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων σύμφωνα με το άρθρο 66Ζ του ν. 4939/2022,

γ) στον συντονιστή εντεταλμένων επιτροπείας του στοιχείου μη) του άρθρου 1 του ν. 4939/2022, δ) στον Υπεύθυνο Πολιτικής Παιδικής Προστασίας του Φ.Π.Υ.Ε.

3. Οι διατάξεις της παρούσας δεν εφαρμόζονται στις περιπτώσεις:

α) Παραπόνων που εκφεύγουν του πλαισίου άσκησης επιτροπικών καθηκόντων και αφορούν στην ποιότητα άλλων υπηρεσιών που παρέχονται στον ανήλικο από τρίτο φορέα ή αρχή ή υπηρεσία, β) καταγγελιών που αφορούν εγκλήματα σε βάρος ανηλίκων και υποβάλλονται, κατά την κείμενη νομοθεσία, στις αρμόδιες εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές, γ) όταν οποιοσδήποτε τρίτος, πλην του ανηλίκου, εκφράζει τη δυσαρέσκεια ή διαφωνία του με τις ενέργειες ή τις υπηρεσίες του επιτρόπου ή του συντονιστή ή των εντεταλμένων επιτροπείας. Στην περίπτωση αυτή, τυχόν παράπονα υποβάλλονται στο Συμβούλιο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (Σ.Ε.Α.Α.) του άρθρου 66ΙΘ του ν. 4939/2022.

4. Οι διατάξεις της παρούσας δεν περιορίζουν το δικαίωμα του ασυνόδευτου ανηλίκου να απευθύνεται απευθείας σε φορείς προστασίας, όπως είναι η Γενική Γραμματεία Προστασίας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ο Συνήγορος του Πολίτη, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

 

Άρθρο 3

Ορισμοί

Γ ια τους σκοπούς της παρούσας, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α) Παράπονο είναι κάθε γραπτή ή προφορική διαμαρτυρία, που υποβάλλεται ή εκφράζεται, επώνυμα ή ανώνυμα, από ασυνόδευτο ανήλικο που τελεί υπό επιτροπεία και αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες επιτροπείας που λαμβάνει από τον επίτροπο και τον εντεταλμένο επιτροπείας.

β) Υπηρεσίες επιτροπείας είναι οι ενέργειες που σχετίζονται με την επιτροπεία του ασυνόδευτου ανηλίκου και τις λειτουργίες της, όπως ορίζονται στο στοιχείο με) του άρθρου 1 του ν. 4939/2022 και στα άρθρα 66Γ, 66Δ, 66Ε και 66ΣΤ του ν. 4939/2022, όπως ισχύουν.

γ) Φορέας Παροχής Υπηρεσιών Επιτροπείας (Φ.Π.Υ.Ε.) είναι κάθε φορέας που δύναται να παρέχει υπηρεσίες επιτροπείας, σύμφωνα με το άρθρο 66Η του ν. 4939/2022, και να ορίζεται, με διάταξη Εισαγγελέα, επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων.

δ) Εντεταλμένος επιτροπείας είναι το φυσικό πρόσωπο, που υποδεικνύεται από τον επίτροπο, για την άσκηση, στο όνομα και για λογαριασμό του, των επιτροπικών καθηκόντων, σύμφωνα με το άρθρο 66ΙΔ του ν. 4939/2022.

ε) Συντονιστής είναι το φυσικό πρόσωπο που υποδεικνύεται από τον επίτροπο ασυνόδευτου ανηλίκου για την εποπτεία των πράξεων του εντεταλμένου επιτροπείας, σύμφωνα με το άρθρο 66ΙΕ του ν. 4939/2022.

στ) Υπεύθυνος Πολιτικής Παιδικής Προστασίας είναι το φυσικό πρόσωπο που υποδεικνύεται από τον Φ.Π.Υ.Ε. με καθήκον να επιβλέπει την εφαρμογή της Πολιτικής Παιδικής Προστασίας (Π.Π.Π.) που τηρείται σύμφωνα με την περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 66Η του ν. 4939/2022.

ζ) Μηχανισμός παραπόνων είναι το σύνολο των διαδικασιών υποβολής, παραλαβής, εξέτασης και επίλυσης των παραπόνων, τα οποία υποβάλλονται από ανηλίκους υπό επιτροπεία, με αντικείμενο τις λαμβανόμενες υπηρεσίες επιτροπείας.

 

Άρθρο 4

Γενικές αρχές

1. Ο μηχανισμός παραπόνων (Μηχανισμός) αποβλέπει στη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου, στην προστασία των δικαιωμάτων του και στην προάσπιση των έννομων συμφερόντων του. Κάθε διαδικασία του Μηχανισμού διέπεται από τις αρχές της εμπιστευτικότητας, ουδετερότητας, αμεροληψίας, διαφάνειας και λογοδοσίας.

2. Κάθε Φ.Π.Υ.Ε. οφείλει να διαθέτει λεπτομερώς καταγεγραμμένες και δημοσιοποιημένες διαδικασίες για την διαχείριση παραπόνων όσον αφορά τις υπηρεσίες επιτροπείας και να τις γνωστοποιεί σε όλο το αρμόδιο προσωπικό, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας.

3. Κάθε Φ.Π.Υ.Ε. μεριμνά για την διαχείριση των πληροφοριών που λαμβάνει δια των παραπόνων, σε κάθε στάδιο της διαχείρισής τους, με εμπιστευτικότητα και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

4. Ο Μηχανισμός διαμορφώνεται με σεβασμό στις ιδιαίτερες προσωπικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, διαπολιτισμικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων.

5. Ο Μηχανισμός βασίζεται στα δικαιώματα της ακρόασης και της πληροφόρησης του ανηλίκου. Κάθε διαδικασία είναι φιλική προς τον ανήλικο, περιγράφεται σε γλώσσα απλή, κατανοητή ανάλογα με την ηλικία του και τον βαθμό της ωριμότητάς του, και διεξάγεται σε γλώσσα που ομιλεί ή ευλόγως εικάζεται ότι κατανοεί ο ασυνόδευτος ανήλικος.

6. Κάθε Φ.Π.Υ.Ε. οφείλει, για λόγους διαφάνειας και λογοδοσίας, να καταγράφει όλα τα παράπονα που υποβάλλονται από ανηλίκους, να μεριμνά για την επίλυση αυτών, καθώς και να ενημερώνει τη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας (πρώην Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων), σύμφωνα με την περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 7 της παρούσας και την παρ. 2 του άρθρου 66ΚΑ του ν. 4939/2022.

7. Κάθε Φ.Π.Υ.Ε. διασφαλίζει σε όλα τα στάδια του Μηχανισμού να υπάρχει διαβαθμισμένη πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα και να αποτρέπεται τυχόν διαρροή πληροφοριών.

8. Ο Μηχανισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Πολιτικής Παιδικής Προστασίας που εφαρμόζει κάθε Φ.Π.Υ.Ε.

 

Άρθρο 5

Ενημέρωση ασυνόδευτου ανηλίκου

1. Ο υπό επιτροπεία ασυνόδευτος ανήλικος ενημερώνεται για τις υπηρεσίες της επιτροπείας, τον σκοπό και το περιεχόμενο αυτών, για το δικαίωμα υποβολής παραπόνου σχετικά με τις υπηρεσίες επιτροπείας που λαμβάνει, τη διαδικασία υποβολής και τον τρόπο εξέτασης του παραπόνου, τα αρμόδια όργανα, και τους τρόπους διαχείρισης και επίλυσής του.

2. Ο επίτροπος οφείλει να γνωστοποιεί τις πληροφορίες της παρ. 1 στους ανηλίκους υπό επιτροπεία, σε γλώσσα που κατανοεί, με τρόπο φιλικό προς τον ανήλικο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις δυνατότητές του, μέσω:

α) Των εντεταλμένων επιτροπείας, και β) της δημοσιοποίησης σχετικού υλικού στις εγκαταστάσεις και στον ιστότοπο του Φ.Π.Υ.Ε.

3. Υπηρεσίες, φορείς ή αρχές που εμπλέκονται στην προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπως είναι η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης και η Υπηρεσία Ασύλου, πληροφορούν τον ανήλικο υπό επιτροπεία σχετικά με τη δυνατότητα και τη διαδικασία υποβολής παραπόνου.

4. Κατά την υποβολή ενός παραπόνου, ο Φ.Π.Υ.Ε. ενημερώνει τον ανήλικο, μέσω του συντονιστή, με γραπτό ή προφορικό τρόπο ή μέσω Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.), για:

α) Τον αριθμό πρωτοκόλλου που έχει λάβει το παράπονό του κατά την παρ. 4 του άρθρου 6 της παρούσας, β) τα στοιχεία επικοινωνίας και τις αρμοδιότητές του ως υπεύθυνου για την εφαρμογή της διαδικασίας που περιγράφεται στην παρούσα, γ) τα επόμενα στάδια, το χρονοδιάγραμμα αυτών, τη δυνατότητα συμμετοχής του ανηλίκου στην περαιτέρω εξέταση και την επίλυση του παραπόνου, καθώς και για τις αρχές ή τα όργανα τα οποία δύναται να εμπλακούν, δ) το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα επίλυσης παραπόνου, σε περίπτωση που καθυστερεί η διευθέτηση του παραπόνου,

ε) το περιεχόμενο της λύσης που δόθηκε στο υπό εξέταση παράπονό του και της δυνατότητας να παρέχει ο ανήλικος ανατροφοδότηση επί αυτής.

 

Άρθρο 6

Διαδικασία υποβολής παραπόνων

1. Ο Φ.Π.Υ.Ε. διασφαλίζει ότι οι ανήλικοι δύνανται να υποβάλλουν παράπονα με τους κάτωθι τρόπους: α) Μέσω έντυπης φόρμας παραπόνων. Η έντυπη φόρμα κατατίθεται σε κυτίο παραπόνων που βρίσκεται σε προσβάσιμα σημεία σε περιφερειακές ή κεντρικές εγκαταστάσεις που διατηρεί κάθε Φ.Π.Υ.Ε., β) μέσω ακροάσεων των ανηλίκων ενώπιον του συντονιστή των εντεταλμένων επιτροπείας σε καθορισμένη από τον Φ.Π.Υ.Ε. εβδομαδιαία ημέρα και ώρα, οι οποίες διενεργούνται είτε με φυσική παρουσία σε συγκεκριμένο χώρο που διαθέτει ο Φ.Π.Υ.Ε. είτε εξ αποστάσεως με χρήση Τ.Π.Ε., και

γ) μέσω χρήσης Τ.Π.Ε. ως ακολούθως: γα) Μέσω χρήσης εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων, σε λογαριασμό του Φ.Π.Υ.Ε., ο οποίος θα λειτουργεί

αποκλειστικά για την υποβολή παραπόνων σχετικά με τις υπηρεσίες επιτροπείας, και ο οποίος θα παρέχει τη δυνατότητα αποστολής και παραλαβής γραπτών και ηχητικών μηνυμάτων, ή/και γβ) μέσω αποστολής μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, σε ηλεκτρονική διεύθυνση που έχει ορίσει ο Φ.Π.Υ.Ε. αποκλειστικά για την υποβολή παραπόνων σχετικών με τις υπηρεσίες επιτροπείας, ή/και γγ) μέσω ηλεκτρονικής φόρμας υποβολής παραπόνων που είναι διαθέσιμη στον διαδικτυακό ιστότοπο του Φ.Π.Υ.Ε.

2. Στη διαδικασία της παρ. 1, ο Φ.Π.Υ.Ε. εξασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασυνόδευτων ανηλίκων, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται για παιδιά με κινητική, αισθητηριακή, νοητική ή άλλου τύπου αναπηρία, με ζητήματα ψυχικής υγείας, με νευροδιαφορετικότητα ή με μαθησιακές δυσκολίες.

3. Το παράπονο δύναται να υποβάλλεται από τον ίδιο τον ανήλικο ή μέσω του εντεταλμένου επιτροπείας ή με τη συνδρομή τρίτου προσώπου.

4. Κάθε παράπονο ανηλίκου που υποβάλλεται με έναν από τους τρόπους της παρ. 1, πρωτοκολλάται με μέριμνα του Φ.Π.Υ.Ε. και στη συνέχεια ανατίθεται από τον Υπεύθυνο Πολιτικής Παιδικής Προστασίας στον αρμόδιο συντονιστή. Ανεξαρτήτως εάν το παράπονο έχει κατατεθεί επώνυμα ή ανώνυμα, ακολουθείται η διαδικασία εξέτασης όπως ορίζεται στο άρθρο 8. Ο συντονιστής ενημερώνει τον ανήλικο και τυχόν άλλα εμπλεκόμενα μέρη για την παραλαβή του παραπόνου, λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του παραπόνου και το βέλτιστο συμφέρον των ανηλίκων.

 

Άρθρο 7

Αρμόδιο όργανο διαχείρισης παραπόνων

1. Αρμόδιο όργανο για τη διαχείριση των παραπόνων είναι ο συντονιστής εντεταλμένων επιτροπείας του Φ.Π.Υ.Ε.

2. Ειδικότερα, ο συντονιστής μεριμνά για:

α) Την παραλαβή, την άμεση πρωτοκόλληση του παραπόνου, την εβδομαδιαία ενημέρωση της Μονάδας Θεσμικής Προστασίας για το σύνολο των υποβληθέντων παραπόνων, και την τήρηση αρχείου των παραπόνων που παραλαμβάνει,

β) τη διερεύνηση και τη συλλογή στοιχείων όσον αφορά τα παράπονα,

γ) την επίλυση των παραπόνων από τον Φ.Π.Υ.Ε., δ) την τακτική ενημέρωση του ανηλίκου και των εμπλεκόμενων αρχών επί της διεκπεραίωσης της διαδικασίας, ε) τη συμπερίληψη σχετικής έκθεσης επί των παραπόνων στις αναφορές της παρ. 2 του άρθρου 66ΚΑ του ν. 4939/2022.

3. Ο συντονιστής, ως υπεύθυνος για τη διαδικασία υποβολής, εξέτασης και επίλυσης των παραπόνων των ανηλίκων, συνεργάζεται με τον Υπεύθυνο Πολιτικής Παιδικής Προστασίας, ως αρμόδιο για την γενικότερη εποπτεία του μηχανισμού παραπόνων του Φ.Π.Υ.Ε., της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας αυτού και την παρακολούθηση της εφαρμογής της Π.Π.Π.

4. Αν το παράπονο του ανηλίκου αφορά τον συντονιστή, είτε επειδή αναπλήρωνε τον εντεταλμένο επιτροπείας λόγω κωλύματος του τελευταίου, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 66ΙΕ του ν. 4939/2022, είτε για άλλο λόγο, τότε την διαχείριση του συγκεκριμένου παραπόνου αναλαμβάνει ο Υπεύθυνος Πολιτικής Παιδικής Προστασίας.

 

Άρθρο 8

Διαδικασία εξέτασης παραπόνων

1. Ο συντονιστής μελετά τα στοιχεία που διαθέτει σχετικά με το παράπονο που έχει υποβληθεί, και ελέγχει την ουσία της υπόθεσης, δίνοντας προτεραιότητα σε ενδεχόμενη παραβίαση δικαιωμάτων ή του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου. Εξετάζει εάν το παράπονο περιγράφει κάποια ενέργεια ή παράλειψη ενέργειας του εντεταλμένου επιτροπείας ή άλλου επαγγελματία στο πλαίσιο άσκησης των επιτροπικών καθηκόντων (λ.χ. διερμηνέα, δικηγόρου ή ψυχολόγου), η οποία αντιβαίνει στο ρυθμιστικό πλαίσιο του ν. 4939/2022, περί του θεσμού της επιτροπείας, όπως ισχύει, και δεν εναρμονίζεται με την Πολιτική Παιδικής Προστασίας που οφείλει να τηρεί ο Φ.Π.Υ.Ε.. Δύναται να αναζητά περισσότερες πληροφορίες, δια ακροάσεων ή άλλως, από τα όργανα της επιτροπείας και οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, εμπλέκεται στο υπό εξέταση παράπονο.

2. Κατά την εξέταση της υπόθεσης, ο ανήλικος και τα λοιπά εμπλεκόμενα μέρη δύνανται να υποβάλλουν, με κάθε πρόσφορο μέσο, συμπληρωματικές πληροφορίες προς επίρρωση των ισχυρισμών τους.

3. Ο συντονιστής δύναται να καλεί σε ακρόαση, είτε μέσω Τ.Π.Ε. είτε μέσω φυσικής παρουσίας, και τον ίδιο τον ανήλικο, εφόσον το επιθυμεί ο τελευταίος. Η συζήτηση γίνεται με την παρουσία διερμηνέα ή/και άλλου κατάλληλα εκπαιδευμένου επαγγελματία του Φ.Π.Υ.Ε. που δεν εμπλέκεται στο υπό εξέταση παράπονο και δεσμεύεται από εχεμύθεια. Για την ακρόαση συντάσσεται πρακτικό από τον συντονιστή και υπογράφεται από τους συμμετέχοντες στην ακρόαση.

4. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, και σε κάθε περίπτωση κατά μέγιστο εντός είκοσι (20) εργάσιμων ημερών από την παραλαβή, λαμβάνοντας υπόψη τη σπου- δαιότητα του παραπόνου και με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου, ο συντονιστής αξιολογεί το παράπονο ως:

α) Άμεσης επίλυσης από τον Φ.Π.Υ.Ε., ή

β) ιδιαίτερης σοβαρότητας ζήτημα και το παραπέμπει προς επίλυση στο Σ.Ε.Α.Α.

5. Ένα παράπονο παραπέμπεται στο Σ.Ε.Α.Α., εάν κατά τη διάρκεια διερεύνησης ο συντονιστής διαπιστώνει ότι:

α) Το παράπονο συνδέεται με σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ του ανηλίκου και του επιτρόπου ή του εντεταλμένου επιτροπείας κατά την έννοια του στοιχείου να) του άρθρου 1 του ν. 4939/2022, που επηρεάζει την αμερόληπτη και ανεξάρτητη άσκηση των επιτροπικών καθηκόντων, κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 66ΙΣΤ του ν. 4939/2022,

β) το παράπονο συνδέεται με συμπεριφορά ή κατάσταση που κρίνεται ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το βέλτιστο συμφέρον και τα δικαιώματα του ανηλίκου, όπως παραμέληση των επιτροπικών καθηκόντων που έχουν ανατεθεί στον επίτροπο και παραμέληση των καθηκόντων του εντεταλμένου επιτροπείας.

Στις ανωτέρω περιπτώσεις, ο συντονιστής παραπέμπει το παράπονο με εμπεριστατωμένη και αιτιολογημένη έκθεση, συνοδευόμενη από τα απαραίτητα υποστηρικτικά έγγραφα, στη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας με σκοπό να υποβληθεί προς εξέταση από το Σ.Ε.Α.Α., σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 4 του άρθρου 66ΙΘ του ν. 4939/2022.

 

Άρθρο 9

Διαδικασία επίλυσης των παραπόνων

1. Κατόπιν της εξέτασης του παραπόνου και αναλόγως του είδους και του περιεχομένου αυτού, ο συντονιστής δύναται:

α) Να διαμεσολαβεί μεταξύ του ανηλίκου και του εντεταλμένου επιτροπείας, τον οποίο αφορά το παράπονο, με σκοπό την επίλυση του προβλήματος και την αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών. Η διαμεσολάβηση μπορεί να λάβει χώρα είτε μέσω ατομικών ακροάσεων είτε μέσω συνακρόασης όλων των εμπλεκόμενων μερών, αν αυτό είναι προς το συμφέρον του ανηλίκου, λαμβάνοντας υπόψη το υπό εξέταση παράπονο, την ηλικία και τον βαθμό ωριμότητας του ανηλίκου. Η συνακρόαση μπορεί να γίνει και με την χρήση Τ.Π.Ε. Η συμμετοχή του ανηλίκου στην συνακρόαση προϋποθέτει την ρητή συναίνεσή του,

β) να υποδεικνύει συγκεκριμένες ενέργειες προς τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες για την επίλυση του παραπόνου,

γ) να διατυπώνει συστάσεις προς τον εντεταλμένο επιτροπείας και τυχόν άλλους επαγγελματίες που συμμετέχουν στην παροχή υπηρεσιών επιτροπείας, με σκοπό τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών για τον συγκεκριμένο ανήλικο.

2. Οι διαδικασίες εξέτασης και επίλυσης του παραπόνου πρέπει να ολοκληρώνονται το συντομότερο δυνατό και σε κάθε περίπτωση κατά μέγιστο εντός δυο (2) μηνών από την ημερομηνία παραλαβής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που η επίλυση προϋποθέτει και τη συνεργασία άλλων αρχών ή οργάνων, η προθεσμία δύναται να παραταθεί κατά έναν (1) επιπλέον μήνα.

3. Η διαδικασία επίλυσης του παραπόνου θεωρείται ολοκληρωμένη και αρχειοθετείται, με την ενημέρωση του ανηλίκου επί της προκρινόμενης λύσης με την οποία ο ανήλικος συμφωνεί, και την ακόλουθη εφαρμογή της. Εάν ο ανήλικος δεν συμφωνεί με την προκρινόμενη λύση, ο συντονιστής δύναται να παραπέμπει το παράπονο με αιτιολογημένη έκθεση στον Υπεύθυνο Πολιτικής Παιδικής Προστασίας, ο οποίος με τη σειρά του διερευνά εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης του παραπόνου σε συνεργασία με τον συντονιστή.

4. Αν ένα παράπονο έχει παραπεμφθεί, λόγω περιεχομένου, σε αρμόδια αρχή ή όργανο, ο συντονιστής σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Πολιτικής Παιδικής Προστασίας λαμβάνουν μέτρα για την προστασία του ανηλίκου, ιδίως για την περίπτωση που φαίνεται να έχει διαρραγεί η σχέση μεταξύ εντεταλμένου επιτροπείας και ανηλίκου.

 

Άρθρο 10

Τήρηση Αρχείου

1. Κάθε υποβληθέν παράπονο και τα συμπληρωματικά στοιχεία αυτού καταγράφονται και καταχωρούνται σε ηλεκτρονικό αρχείο που τηρεί ο Φ.Π.Υ.Ε. ανεξαρτήτως του τρόπου υποβολής τους. Εφόσον αυτά έχουν υποβληθεί σε έγχαρτη μορφή, τηρείται και φυσικό αρχείο. Κατ' ελάχιστον καταχωρούνται:

α) Τα στοιχεία ταυτοποίησης του ανηλίκου σε περίπτωση που πρόκειται για επώνυμο παράπονο, των οργάνων επιτροπείας και των λοιπών εμπλεκόμενων μερών, στα οποία αναφέρεται το παράπονο, β) τυχόν προσκομισθέντα υποστηρικτικά έγγραφα και συμπληρωματικά σχετικά από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, γ) τα πρακτικά των ακροάσεων του ανηλίκου και των λοιπών εμπλεκομένων μερών σε κάθε στάδιο διαχείρισης του παραπόνου, δ) η έκθεση παραπομπής στο Σ.Ε.Α.Α., ε) σε περίπτωση παραπομπής του παραπόνου στο Σ.Ε.Α.Α., αντίγραφο του αποσπάσματος του πρακτικού απόφασης του Σ.Ε.Α.Α. και τυχόν προσκομισθέντων υποστηρικτικών εγγράφων ή άλλα στοιχεία, στ) η αναφορά επί των ενεργειών που έγιναν για την εξέταση, και των μέτρων που ελήφθησαν για την επίλυση του παραπόνου,

ζ) η αναφορά επί της ανατροφοδότησης του ανηλίκου για τον τρόπο εξέτασης, διαχείρισης και επίλυσης του παραπόνου, που συντάσσεται από τον συντονιστή.

2. Καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, ο ανήλικος ή τρίτος που ενεργεί στο όνομά του, ενημερώνεται για το δικαίωμά του να λαμβάνει αντίγραφα εκ του αρχείου, εφόσον το επιθυμεί.

3. Στοιχεία για όλα τα παράπονα που υποβλήθηκαν ενώπιον του Φ.Π.Υ.Ε. συμπεριλαμβάνονται συνοπτικά στην τριμηνιαία αναφορά της παρ. 2 του άρθρου 66ΚΑ του ν. 4939/2022 που υποβάλλεται από τον συντονιστή στη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας.

4. Η συλλογή, καταχώριση, επεξεργασία, αρχειοθέτηση, διατήρηση και εκκαθάριση των αρχείων σε φυσική και ηλεκτρονική μορφή γίνεται βάσει του ν. 4624/2019 «Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 και άλλες διατάξεις» (Α' 137) και τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27 ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

 

Άρθρο 11

Πρότυπα έγγραφα, επιμόρφωση και εποπτεία προσωπικού των Φ.Π.Υ.Ε.

1. Η Μονάδα Θεσμικής Προστασίας σε συνεργασία με διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς, άλλες αρμόδιες αρχές και τους Φ.Π.Υ.Ε., μεριμνά για την κατάρτιση πρότυπων εγγράφων, φιλικών προς το παιδί, για τη διαδικασία υποβολής παραπόνων και τη σχετική ενημέρωση των ανηλίκων επί αυτής. Η Μονάδα δύναται να εκδίδει ειδικότερες κατευθυντήριες οδηγίες επί του Μηχανισμού.

2. Κάθε Φ.Π.Υ.Ε. μεριμνά δια του Υπευθύνου Πολιτικής Παιδικής Προστασίας για την περιοδική επιμόρφωση του συνόλου του προσωπικού του επί του Μηχανισμού που εφαρμόζει και ευρύτερα επί της Πολιτικής Παιδικής Προστασίας που τηρεί, υπό τις οδηγίες της Μονάδας Θεσμικής Προστασίας. Η Μονάδα σε συνεργασία με διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς μεριμνά για τον σχεδιασμό κατάλληλης συνεχιζόμενης επιμόρφωσης του προσωπικού κάθε Φ.Π.Υ.Ε. για τις διαδικασίες και πρακτικές υποβολής και διαχείρισης παραπόνων.

3. Η Μονάδα Θεσμικής Προστασίας δύναται να προβαίνει σε δειγματοληπτικό έλεγχο στους Φ.Π.Υ.Ε. αναφορικά με τις διαδικασίες που απαρτίζουν τον μηχανισμό παραπόνων και την συμμόρφωσή τους με τις διατάξεις της παρούσας, στο πλαίσιο της διαδικασίας εποπτείας και ελέγχου του άρθρου 66Κ του ν. 4939/2022.

Η παρούσα ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 13 Δεκεμβρίου 2023