Προεδρικό Διάταγμα 226/1999 - ΦΕΚ 190/Α/20-9-1999 (Κωδικοποιημένο)

ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ Φ.Ε.Κ.

Το αρχικό κείμενο με τις διατάξεις όπως ήταν δημοσιευμένες στο Φ.Ε.Κ. οι οποίες έχουν τροποποιηθεί μεταγενέστερα.

Προεδρικό Διάταγμα 226/1999

ΦΕΚ 190/Α/20-9-1999
Υπηρεσίες και οργανώσεις αρμόδιες για τη διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας σε υιοθεσίες ανηλίκων και για την πραγματοποίηση υιοθεσιών ανηλίκων και διαδικασία προπαρασκευής και πραγματοποίησης των εν λόγω υιοθεσιών.

Έχοντας υπόψη
α) Τις διατάξεις:
1.Των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του Ν. 2447/1996.
2.Του άρθρου 29Ατου Ν. 1558/1985, όπως προστέθηκε με το άρθρο 27 του Ν. 2081/1992 (ΦΕΚ 154 τ.Α ).
β) Το γεγονός ότι το παρόν διάταγμα δεν προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.
γ) Τη γνωμοδότηση του Σ. τ. Ε. με αριθμό 223/99.
Με πρόταση των Υπουργών Υγείας και Πρόνοιας και Δικαιοσύνης, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1
1.Αναγνωρίζονται ως εξειδικευμένες να διεξάγουν την προβλεπόμενη από το άρθρο 1557 του Αστικού Κώδικα
κοινωνική έρευνα σε υιοθεσίες ανηλίκων που τελούνται στο εσωτερικό της χώρας, καθώς και να διαμεσολαβούν για την πραγματοποίηση των υιοθεσιών ανηλίκων που έχουν υπό την προστασία τους οι εξής υπηρεσίες και οργανώσεις:
α) Οι Διευθύνσεις Κοινωνικής Πρόνοιας ή, κατά περίπτωση, τα Τμήματα Πρόνοιας των Διευθύνσεων Υγείας και Πρόνοιας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, για υιοθεσίες συγκεκριμένων ανηλίκων, ύστερα από αίτηση υποβαλλόμενη από συγκεκριμένους υποψήφιους θετούς γονείς.
β) Ο Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Φροντίδας (πρώην Π.Ι.Κ.Π.Α. Ε.Ο.Π. και Κέντρο Βρεφών <Ή Μητέρα»), γ) Το Δημοτικό Βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης «Άγιος Στυλιανός».
Οι υπό τα στοιχεία β' και γ' οργανώσεις είναι αρμόδιες, ακόμα και για την κοινωνική έρευνα, μόνο για τους ανηλίκους που έχουν υπό την προστασία τους και εφόσον δεν υφίσταται για αυτούς κανένα νομικό ή διαδικαστικό κώλυμα να υποβληθούν σε υιοθεσία.
2.Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας που προβλέπεται από το άρθρο 4 του Ν. 2447/1996 για τις περιπτώσεις υιοθεσιών ανηλίκων στις οποίες, είτε αυτοί είτε οι υποψήφιοι θετοί γονείς έχουν τη συνήθη διαμονή τους στο εξωτερικό (διακρατικές υιοθεσίες), καθώς και για τη διαμεσολάβηση προς πραγματοποίηση αυτών των υιοθεσιών, όταν πρόκειται για ανηλίκους που έχουν υπό την προστασία τους, αναγνωρίζονται ως εξειδικευμένες οι εξής υπηρεσίες ή οργανώσεις: α) Οι Διευθύνσεις Κοινωνικής Πρόνοιας των τεσσάρων τομέων της Νομαρχίας Αθηνών για το Νομό Αττικής, πλην της Νομαρχίας Πειραιά, καθώς και για τους νομούς των περιφερειών Στερεάς Ελλάδος και Θεσσαλίας.
β) Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Πειραιά για τη Νομαρχία του Πειραιά και για τους νομούς των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.
γ) Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης για τους νομούς των περιφερειών Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
δ) Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Αχαΐας για τους νομούς των περιφερειών Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίων νήσων.
ε) Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Ηρακλείου για τους νομούς της περιφέρειας Κρήτης.
στ) Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Ιωαννίνων για τους νομούς της περιφέρειας Ηπείρου.
ζ) Ο Ελληνικός Κλάδος της Διεθνούς Κοινωνικής Υπηρεσίας, με έδρα την Αθήνα.
η) Ο Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Φροντίδας και το Δημοτικό Βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης «Άγιος Στυλιανός», που διεξάγουν κοινωνική έρευνα μόνο για τα παιδιά που έχουν υπό την προστασία τους.

Άρθρο 2
1.Η κοινωνική έρευνα διεξάγεται ύστερα από αίτηση του υποψηφίου θετού γονέα. Η αίτηση αφορά την υιοθεσία συγκεκριμένου παιδιού και υποβάλλεται στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση παράλληλα με την υποβολή της σχετικής αίτησης υιοθεσίας στο δικαστήριο.
2.Αμέσως μετά την υποβολή της αίτησης, ο προϊστάμενος της υπηρεσίας ή της οργάνωσης στην οποία αυτή υποβλήθηκε ορίζει τον κοινωνικό λειτουργό που θα διενεργήσει την έρευνα και καθορίζει για τη συγκεκριμένη κάθε φορά περίπτωση τα πιστοποιητικά που θα πρέπει να προσκομιστούν για τη διεξαγωγή της έρευνας. Ανάλογα με τις ανάγκες που πιθανόν να προκύψουν κατά περίπτωση, ο προϊστάμενος της υπηρεσίας ή της οργάνωσης μπορεί να ορίσει, ύστερα από εισήγηση του κοινωνικού λειτουργού στον οποία ανατέθηκε η διεξαγωγή της έρευνας ή και αυτεπαγγέλτως και άλλους ειδικούς επιστήμονες, όπως ψυχολόγο ή ψυχίατρο, από αυτούς που υπηρετούν στην υπηρεσία του ή σε άλλη υπηρεσία, προκειμένου ο ειδικός αυτός επιστήμονας να συνεργαστεί με τον κοινωνικό λειτουργό και να συμβάλει στην πληρέστερη εξακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων θετών γονέων ή και άλλων στοιχείων ικανών να διευκολύνουν τη διάγνωση, αν η υιοθεσία θα αποβεί προς το συμφέρον του ανηλίκου.
3.Ανπκείμενο της κοινωνικής έρευνας στις περιπτώσεις τόσο των υιοθεσιών ανηλίκων στο εσωτερικό όσο και των διακρατικών είναι ό,τι μπορεί να έχει σημασία για την υιοθεσία και προπαντός για το αν αυτή θα αποβεί προς το συμφέρον του ανηλίκου, με αφετηρία τα θέματα που αναφέρονται ενδεικτικά στο άρθρο 7 παρ. 1 του Ν. 2447/1996. Η διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να εκτείνεται και προς τη φυσική οικογένεια του παιδιού και το περιβάλλον της, εφόσον αυτό είναι εφικτό, με σκοπό να διαπιστωθεί αν υπάρχει πράγματι αδυναμία της φυσικής οικογένειας να κρατήσει το παιδί και να διασφαλιστεί, ύστερα από σύγκριση των καταστάσεων των δύο οικογενειών, φυσικής και θετής, ότι η η υιοθεσία θα αποβεί πράγματι προς το συμφέρον του. Για την ολοκλήρωση της εκτίμησης αυτής πρέπει κατά την κοινωνική έρευνα, ανάλογα με την ωριμότητα του παιδιού και οπωσδήποτε μετά τη συμπλήρωση του δωδέκατου έτους της ηλικίας του, να ζητείται και η δική του γνώμη η οποία να αναφέρεται στην έκθεση.
4.Μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικής έρευνας, η σχετική έκθεση, υπογραφόμενη και από τον προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας ή οργάνωσης, υποβάλλεται απευθείας στο δικαστήριο μέσα στην αποκλειστική προθεσμία που ορίζει το άρθρο 7 του Ν. 2447/1996. Έκθεση συντάσσεται και υποβάλλεται ακόμα και αν δεν προσκομίστηκαν τα στοιχεία που είχαν ζητηθεί και είναι ενδεχομένως, για το λόγο αυτό, αρνητική. Αμέσως μετά την υποβολή της στο δικαστήριο, η έκθεση γνωστοποιείται στους υποψήφιους θετούς γονείς.

Άρθρο 3
Μετά την τελεσιδικία της απόφασης που τέλεσε την υιοθεσία, η κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση που συνέπραξε στην τέλεσή της υποχρεούται να συνεχίσει τη συνεργασία της με την θετή οικογένεια, επί μία τριετία, με επισκέψεις τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, με σκοπό την παρακολούθηση της προσαρμογής του παιδιού στο νέο περιβάλλον και την παροχή σχετικών συμβουλών. Η υπηρεσία αυτή υποχρεούται να παρέχει, όταν το ζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι, τη συνδρομή της για την αναζήτηση ριζών υπό τους όρους που το επιτρέπει ο νόμος.

Άρθρο 4
1.Στις περιπτώσεις διακρατικών υιοθεσιών, μετά την υποβολή της σχετικής αίτησης από τους υποψήφιους θετούς γονείς για υιοθεσία παιδιού που έχει την συνήθη διαμονή του στην αλλοδαπή ή και αντίστροφα, από υποψήφιους θετούς γονείς που διαμένουν συνήθως στην αλλοδαπή για υιοθεσία παιδιού που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα, ακολουθεί στάδιο συνεργασίας μεταξύ των αναγνωρισμένων ελληνικών υπηρεσιών ή οργανώσεων της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1 του παρόντος και των αντιστοίχων υπηρεσιών ή οργανώσεων της ξένης χώρας, κατά περίπτωση δε και των τοπικών ελληνικών προξενικών ή ελληνορθόδοξων αρχών ή των τοπικών ελληνικών κοινοτήτων, με σκοπό τη συγκέντρωση των στοιχείων που απαιτούνται για διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας και τη συμπλήρωση του σχετικού φακέλου της υιοθεσίας, που θα υποβληθεί στη συνέχεια, μαζί με την έκθεση που προβλέπεται από το άρθρο4του Ν. 2447/1996, στις αρμόδιες αρχές της χώρας όπου θα τελεστεί η υιοθεσία, είτε αυτή είναι η Ελλάδα είτε η ξένη χώρα.
2.Όταν υποψήφιοι θετοί γονείς, που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα, υποβάλλουν αίτηση σε ξένη χώρα για υιοθεσία παιδιού που έχει τη συνήθη διαμονή του σ’ αυτή την χώρα ο σχετικός φάκελος των υποψηφίων θετών γονέων αποστέλλεται από την αρμόδια ελληνική κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση, με μεταφρασμένα τα έγγραφα στη γλώσσα του ξένου κράτους, στην αρμόδια υπηρεσία του τελευταίου, που έχει εξουσιοδοτηθεί επίσημα από τη νομοθεσία του να ασχολείται με υποθέσεις υιοθεσιών. Γ ια την ταχύτερη διεξαγωγή της διαδικασίας οι υποψήφιοι θετοί γονείς δικαιούνται να μεριμνούν οι ίδιοι για την επίσημη μετάφραση στην ξένη γλώσσα των εγγράφων του φακέλου που τους αφορά. Γ ια τον ίδιο λόγο η αποστολή, στη συνέχεια του φακέλου από την ελληνική υπηρεσία στο εξωτερικό γίνεται, αν το ζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι, με υπερεπείγον ταχυδρομείο με δαπάνη των ενδιαφερομένων. Αν η ξένη υπηρεσία δεν ανταποκριθεί στο αίτημα της ελληνικής για αποστολή στοιχείων που αφορούν το παιδί που θα υιοθετηθεί, ιδίως το κοινωνικό και το ιατρικό ιστορικό του και παραμείνει, έτσι η έρευνα της ελληνικής υπηρεσίας ανολοκλήρωτη, η συντασσόμενη έκθεση της τελευταίας είναι υποχρεωτικώς αρνητική. Ο υπεύθυνος κοινωνικός λειτουργός της ελληνικής κοινωνικής υπηρεσίας ή οργάνωσης ενημερώνει τους υποψήφιους θετούς γονείς για τα στάδια που θα χρειαστεί να διανυθούν έως την ολοκλήρωση της υιοθεσίας.

Άρθρο 5
1.Έλληνες ανήλικοι που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα και προστατεύονται από εγχώριους κοινωνικούς φορείς ή οργανώσεις μπορούν να προωθούνται για υιοθεσία στο εξωτερικό, εφόσον δεν κατέστη αποδεδειγμένα δυνατή η υιοθεσία τους στην Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται να έχει προηγηθεί κοινωνική έρευνα για τους υποψήφιους θετούς γονείς από αναγνωρισμένη κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση της χώρας όπου αυτοί έχουν την συνήθη διαμονή τους, η οποία αποστέλλεται στην αρμόδια να αποφασίσει οργάνωση προστασίας του παιδιού, αν θα προωθήσει ή όχι την διαδικασία της υιοθεσίας μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικής έρευνας συντάσσοντας και τη σχετική έκθεση του άρθρου 4 του Ν. 2447/1996.
2.Οι υποψήφιοι θετοί γονείς που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στο εξωτερικό, Έλληνες ή αλλοδαποί, έχουν την υποχρέωση, μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικής έρευνας και την έγκριση της προώθησης της υιοθεσίας από την αρμόδια ελληνική υπηρεσία ή οργάνωση, να έλθουν στην Ελλάδα για τη διαδικασία προσαρμογής τους με το παιδί και για να προσέλθουν στο αρμόδιο ελληνικό δικαστήριο, προκειμένου να δηλώσουν σ’ αυτό τη συναίνεσή τους σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 2447/1996 και να παραστούν, στη συνέχεια, στη δίκη για την τέλεση της υιοθεσίας. Αναχώρηση, στο εξωτερικό, του παιδιού που προστατεύεται από ελληνική κοινωνική οργάνωση δεν επιτρέπεται πριν από την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης.
3.Στην περίπτωση που η υιοθεσία ανηλίκου, που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα αλλά δεν προστατεύεται από ελληνική κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση πρόκειται να τελεστεί στην ξένη χώρα όπου έχουν την συνήθη διαμονή τους οι υποψήφιοι θετοί γονείς, η αρμόδια ελληνική κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση που συνέπραξε, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 2447/1996, με την αντίστοιχη αλλοδαπή για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας οφείλει να μεριμνά, ώστε να πληροφορείται από την τελευταία ή και από άλλες πηγές για την τυχόν ματαίωση της υιοθεσίας στο εξωτερικό και να φροντίζει σε συνεργασία με την ξένη υπηρεσία για την επιστροφή του παιδιού στην Ελλάδα και την περαιτέρω οικογενειακή αποκατάστασή του.
4.Τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο ισχύουν και για την περίπτωση όπου Έλληνες ανήλικοι υιοθετούνται, σύμφωνα με τις δύο πρώτες παραγράφους του παρόντος άρθρου, στην αλλοδαπή, στη συνέχεια δε, μετά την μετάβασή τους στην ξένη χώρα, δεν τελεσφορεί η υιοθεσία τους ή και εγκαταλείπονται από τους θετούς γονείς.

Άρθρο 6
1.Οι υπηρεσίες ή οργανώσεις που συμπράττουν στην τέλεση υιοθεσιών τηρούν απόρρητο αρχείο όπου καταγράφονται: α) οι υποψήφιοι θετοί γονείς που καταθέτουν αίτηση διεξαγωγής κοινωνικής έρευνας για συγκεκριμένη υιοθεσία, β) εκείνοι οι οποίοι τελικά υιοθετούν και γ) ο αριθμός και τα λοιπά στοιχεία της δικαστικής απόφασης με την οποία τελέσθηκε η υιοθεσία. Το εν λόγω αρχείο υπάγεται στις διατάξεις του Νόμου 2472/1997 (ΦΕΚ 50 τ.Ά). Στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων Υγείας και Πρόνοιας και Δικαιοσύνης τηρείται, απόρρητο μητρώο υιοθεσιών.
2.Οι γραμματείς των κατά τόπους Πρωτοδικείων είναι υποχρεωμένοι κάθε χρόνο, μετά την 31η Δεκεμβρίου, να υποβάλλουν με απόρρητο έγγραφο στις υπηρεσίες της πρώτης παραγράφου του παρόντος άρθρου, καταστάσεις όπου θα εμφανίζονται οι κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους αποφάσεις υιοθεσιών, τα ονοματεπώνυμα, η συνήθης διαμονή, η ιθαγένεια και το θρήσκευμα των υιοθετούντων, καθώς και τα στοιχεία ταυτότητος των υιοθετουμένων και των φυσικών γονέων τους.
3.Οι υπηρεσίες ή οργανώσεις που συμπράττουν στην τέλεση υιοθεσιών οφείλουν να υποβάλλουν στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας ετήσιες στατιστικές εκθέσεις για τις υιοθεσίες στις οποίες έχουν συμπράξει, καθώς και για την παρακολούθησή τους. Οι εκθέσεις αυτές αφορούν, τόσο τις υιοθεσίες εσωτερικού όσο και τις διακρατικές υιοθεσίες.

Άρθρο 7
Στις περιπτώσεις που έχουν συναφθεί με ξένες χώρες διμερείς συμφωνίες συνεργασίας σε θέματα υιοθεσίας, εφαρμόζονται οι διαδικασίες που προβλέπονται από αυτές τις συμφωνίες.

Άρθρο 8
Τα Προεδρικά Διατάγματα 795/1970 και 193/1973 καταργούνται.
Στον Υπουργό Δικαιοσύνης αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος Διατάγματος.

Αθήνα. 1 Σεπτεμβρίου 1999
 

Κατεβάσετε το αρχείο με το πρωτότυπο κείμενο, όπως είναι δημοσιευμένο στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ.) του Εθνικού Τυπογραφείου.