x

Σύνδεση

Δεν έχετε λογαριασμό; Εγγραφείτε

Νόμος 5236/2025 - ΦΕΚ 175/Α/10-10-2025

Προσδιορισμός κρίσιμων οντοτήτων, ορισμός της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ως αρμόδιας αρχής και ενιαίου σημείου επαφής - Εποπτεία συμμόρφωσης, επιβολή μέτρων και κυρώσεων - Ενσωμάτωση της Οδηγίας


ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 5236/2025

ΦΕΚ 175/Α/10-10-2025

Προσδιορισμός κρίσιμων οντοτήτων, ορισμός της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ως αρμόδιας αρχής και ενιαίου σημείου επαφής - Εποπτεία συμμόρφωσης, επιβολή μέτρων και κυρώσεων - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων και την κατάργηση της Οδηγίας 2008/114/ΕΚ του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

ΜΕΡΟΣ Α'

ΣΚΟΠΟΣ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

 

Άρθρο 1

Σκοπός

Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, ως παρόχων βασικών υπηρεσιών με θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών ή οικονομικών δραστηριοτήτων στην αγορά, έναντι ανθρωπογενών ή φυσικών κινδύνων και απειλών, με την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων και την κατάργηση της Οδηγίας 2008/114/ΕΚ του Συμβουλίου (L 333).

 

Άρθρο 2

Αντικείμενο

(άρθρο 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

Αντικείμενο του παρόντος νόμου είναι: α) ο ορισμός της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ως αρμόδιας εθνικής αρχής και ενιαίου σημείου επαφής για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων, σύμφωνα με το άρθρο 200 του ν. 5187/2025 (Α' 48),

β) η εισαγωγή ρυθμίσεων για την Εθνική Στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων και την εκτίμηση κινδύνων των άρθρων 5 και 6, αντίστοιχα,

γ) η θέσπιση ρυθμίσεων για τη λήψη ειδικών μέτρων από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. σε συνεργασία με την εκάστοτε αρμόδια αρχή με στόχο τη διασφάλιση της απρόσκοπτης παροχής υπηρεσιών στη χώρα, οι οποίες είναι βασικές για τη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών ή οικονομικών δραστηριοτήτων, εντός του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 114 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως η θέσπιση υποχρεώσεων για τον προσδιορισμό κρίσιμων οντοτήτων και την υποστήριξή τους για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που τους επιβάλλονται,

δ) η θέσπιση υποχρεώσεων των κρίσιμων οντοτήτων με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους και της ικανότητάς τους να παρέχουν στη χώρα τις υπηρεσίες της περ. γ), αναλόγως του τομέα ή υποτομέα δραστηριοποίησής τους,

ε) η θέσπιση κανόνων σχετικά με: εα) τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων της χώρας και των κρίσιμων οντοτήτων ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος του άρθρου 18, εβ) την παρακολούθηση της λειτουργίας, τον έλεγχο και την εποπτεία των κρίσιμων οντοτήτων, ως προς την ανθεκτικότητά τους και την εφαρμογή των υποχρεώσεων του παρόντος νόμου,

εγ) την επιβολή της σχετικής με τις κρίσιμες οντότητες εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας και εδ) την πρόβλεψη συμβουλευτικών αποστολών για την αξιολόγηση των μέτρων που έχουν θεσπίσει οι οντότητες ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος του άρθρου 18 για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους σύμφωνα με το Κεφάλαιο Γ' του Μέρους Β, στ) τη θέσπιση κοινών διαδικασιών συνεργασίας και υποβολής εκθέσεων ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή του παρόντος νόμου και ζ) τη θέσπιση μέτρων με σκοπό την επίτευξη υψηλού επιπέδου ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, προ- κειμένου να διασφαλιστεί η παροχή βασικών υπηρεσιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να βελτιωθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

 

ΜΕΡΟΣ Β'

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2022/2557 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, ΤΗΣ 14ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2022, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/114/ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

 

Άρθρο 3

Πεδίο εφαρμογής

(άρθρο 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Ο παρών νόμος εφαρμόζεται στις κρίσιμες οντότητες των τομέων της ενέργειας, των μεταφορών, του τραπεζικού κλάδου, των χρηματοπιστωτικών αγορών, της υγείας, του πόσιμου νερού, των λυμάτων, των ψηφιακών υποδομών, της δημόσιας διοίκησης, του διαστήματος και της παραγωγής, της μεταποίησης και της διανομής τροφίμων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους έναντι όλων των κινδύνων, είτε φυσικών είτε ανθρωπογενών, τυχαίων ή εκούσιων, με την επιφύλαξη των ειδικότερων ρυθμίσεων ανά τομέα του ενωσιακού και εθνικού δικαίου.

2. Ο παρών νόμος δεν εφαρμόζεται σε ζητήματα που διέπονται από τον ν. 5160/2024 (Α' 195), περί της ενσωμάτωσης της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2555 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση, την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 και της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972, και την κατάργηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/1148 (Οδηγία NIS 2), με την επιφύλαξη του άρθρου 9. Οι αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή του παρόντος νόμου και του ν. 5160/2024 συνεργάζονται για τη συντονισμένη εφαρμογή του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου που αφορά στη φυσική ασφάλεια και την κυβερνοασφάλεια των κρισίμων οντοτήτων.

3. Αν διατάξεις ειδικών τομεακών νομικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλουν στις κρίσιμες οντότητες την υποχρέωση λήψης μέτρων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους και, εφόσον οι εν λόγω απαιτήσεις αναγνωρίζονται από την εθνική νομοθεσία ως τουλάχιστον ισοδύναμες με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις που καθορίζονται στον παρόντα νόμο, οι σχετικές διατάξεις του παρόντος νόμου, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων του Κεφαλαίου Ε' του παρόντος Μέρους, περί εποπτείας της συμμόρφωσης, επιβολής μέτρων και κυρώσεων, δεν εφαρμόζονται. Ιδίως, τα πρότυπα αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες που προ- βλέπονται για αεροπορικούς φορείς στον Κανονισμό (ΕΚ) 300/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων στο πεδίο της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας, καθώς και στην εφαρμοστική του νομοθεσία, αναγνωρίζονται ως ισοδύναμα με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του παρόντος νόμου όσον αφορά σε αεροπορικούς φορείς που προσδιορίζονται ως κρίσιμες οντότητες.

4. Με την επιφύλαξη του άρθρου 346 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πληροφορίες που είναι απόρρητες σύμφωνα με ενωσιακούς ή εθνικούς κανόνες και, ιδίως, κανόνες περί επιχειρηματικού απορρήτου, ανταλλάσσονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλες αρμόδιες αρχές σύμφωνα με τον παρόντα νόμο, μόνον εφόσον η ανταλλαγή αυτή είναι αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεών του. Οι ανταλλασσόμενες πληροφορίες περιορίζονται σε ό,τι είναι συναφές και αναλογικό προς τον σκοπό της ανταλλαγής αυτής. Σε κάθε περίπτωση, η ανταλλαγή πληροφοριών διαφυλάσσει το απόρρητο αυτών των πληροφοριών, τα συμφέροντα ασφάλειας και τα εμπορικά συμφέροντα των κρίσιμων οντοτήτων, μεριμνώντας ταυτόχρονα για την ασφάλεια της χώρας και των λοιπών κρατών μελών.

5. Ο παρών νόμος εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της διαφύλαξης της εθνικής και δημόσιας ασφάλειας και άμυνας της χώρας, καθώς και των βασικών λειτουργιών του κράτους, περιλαμβανομένων της διασφάλισης της εδαφικής ακεραιότητας και της τήρησης της δημόσιας τάξης.

6. Ο παρών νόμος δεν εφαρμόζεται σε φορείς δημόσιας διοίκησης που ασκούν τις δραστηριότητές τους στους τομείς της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας ασφάλειας, της άμυνας ή της επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων της διερεύνησης, της ανίχνευσης και της δίωξης ποινικών αδικημάτων.

7. Συγκεκριμένες κρίσιμες οντότητες, οι οποίες ασκούν δραστηριότητες στους τομείς της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας ασφάλειας, της άμυνας ή της επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διερεύνηση, την ανίχνευση και τη δίωξη ποινικών αδικημάτων ή παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στους φορείς δημόσιας διοίκησης που αναφέρονται στην παρ. 6 του παρόντος δύναται να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 12 και των κεφαλαίων Γ, Δ' και Ε' του παρόντος Μέρους με την απόφαση της περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 24.

8. Οι υποχρεώσεις που προβλέπονται στον παρόντα νόμο δεν περιλαμβάνουν την παροχή πληροφοριών, η γνωστοποίηση των οποίων θα ήταν αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντα εθνικής ασφάλειας, δημόσιας τάξης ή άμυνας της χώρας.

9. Ο παρών νόμος εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και, ιδίως, του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της Οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, L 119), του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) 45/2001 και της απόφασης 1247/2002/ΕΚ (L 295), του ν. 4624/2019 (Α' 137) και του ν. 3471/2006 (Α' 133).

 

Άρθρο 4

Ορισμοί

(άρθρο 2 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α) «ανθεκτικότητα»: η ικανότητα κρίσιμης οντότητας να προλαμβάνει, να προστατεύει, να αντιδρά, να αντιστέκεται, να μετριάζει, να απορροφά, να προσαρμόζεται και να ανακάμπτει από περιστατικό,

β) «βασική υπηρεσία»: υπηρεσία, η οποία είναι κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών, οικονομικών δραστηριοτήτων, της δημόσιας υγείας και ασφάλειας ή του περιβάλλοντος, γ) «εκτίμηση κινδύνων»: η συνολική διαδικασία για τον προσδιορισμό της φύσης και της έκτασης ενός κινδύνου μέσω εντοπισμού και ανάλυσης πιθανών σχετικών απειλών, τρωτών σημείων και κινδύνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περιστατικό και, μέσω αξιολόγησης της δυνητικής απώλειας ή διαταραχής της παροχής βασικής υπηρεσίας που προκαλείται από το εν λόγω περιστατικό, δ) «κίνδυνος»: η πιθανότητα απώλειας ή διαταραχής που προκαλείται από περιστατικό και εκφράζεται ως συνδυασμός της έκτασης της εν λόγω απώλειας ή διαταραχής και της πιθανότητας επέλευσης του περιστατικού, ε) «κρίσιμη οντότητα»: δημόσια ή ιδιωτική οντότητα, η οποία σύμφωνα με το άρθρο 7 ανήκει σε μία από τις κατηγορίες που ορίζονται στην τρίτη στήλη του πίνακα του Παραρτήματος. Γ ια τον όρο «οντότητα» εφαρμόζεται ο ορισμός της περ. λη) του άρθρου 6 του ν. 5160/2024 (Α' 195),

στ) «περιστατικό»: κάθε συμβάν που έχει τη δυνατότητα να διαταράξει σημαντικά ή που διαταράσσει την παροχή βασικής υπηρεσίας, μεταξύ άλλων όταν επηρεάζει τα εθνικά συστήματα που διαφυλάσσουν το κράτος δικαίου της χώρας,

ζ) «πρότυπο»: πρότυπο, όπως ορίζεται στην περ. 1) του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΕ) 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, την τροποποίηση των οδηγιών του Συμβουλίου 89/686/ ΕΟΚ και 93/15/ΕΟΚ και των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 94/9/ΕΚ, 94/25/ΕΚ, 95/16/ΕΚ, 97/23/ΕΚ, 98/34/ΕΚ, 2004/22/ΕΚ, 2007/23/ΕΚ, 2009/23/ΕΚ και 2009/105/ΕΚ και την κατάργηση της απόφασης 87/95/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της απόφασης 1673/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L 316),

η) «σημαντική διαταραχή»: η διαταραχή που πληροί τα κριτήρια της παρ. 1 του άρθρου 8, θ) «τεχνική προδιαγραφή»: τεχνική προδιαγραφή, όπως ορίζεται στην περ. 4) του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΕ) 1025/2012,

ι) «υποδομή ζωτικής σημασίας»: περιουσιακό στοιχείο, εγκατάσταση, εξοπλισμός, δίκτυο ή σύστημα ή μέρος ενός περιουσιακού στοιχείου, μιας εγκατάστασης, ενός εξοπλισμού, ενός δικτύου ή ενός συστήματος, το οποίο είναι απαραίτητο για την παροχή βασικής υπηρεσίας, ια) «φορέας δημόσιας διοίκησης»: οντότητα που αναγνωρίζεται ως τέτοια σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, εξαιρουμένων των δικαστικών αρχών, του κοινοβουλίου και της κεντρικής τράπεζας, η οποία πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:

i) έχει συσταθεί με σκοπό την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος και δεν έχει βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα,

ii) έχει νομική προσωπικότητα ή δικαιούται εκ του νόμου να ενεργεί για λογαριασμό άλλης οντότητας με νομική προσωπικότητα,

iii) χρηματοδοτείται κατά το μεγαλύτερο μέρος από τον κρατικό προϋπολογισμό ή από άλλους κεντρικούς οργανισμούς δημοσίου δικαίου, η διαχείρισή του υπόκειται στην εποπτεία του κράτους ή των ανωτέρω οργανισμών ή έχει διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερα από τα μισά μέλη διορίζονται από το κράτος ή από άλλους κεντρικούς οργανισμούς δημοσίου δικαίου,

iv) έχει την εξουσία να εκδίδει κανονιστικές ή διοικητικές αποφάσεις που απευθύνονται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα και επηρεάζουν τα δικαιώματά τους όσον αφορά τη διασυνοριακή κυκλοφορία προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών ή κεφαλαίων.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'

ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ

 

Άρθρο 5

Εθνική Στρατηγική για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 4 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έως τη 17η Ιανουαρίου 2026, μετά από διαδικασία ανοικτής διαβούλευσης, διαμορφώνει την Εθνική Στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων (εφεξής «Στρατηγική» ή «Εθνική Στρατηγική»), η οποία επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά τετραετία και εγκρίνεται με την απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 24. Η στρατηγική καθορίζει στρατηγικούς στόχους και μέτρα πολιτικής, αξιοποιώντας λοιπές σχετικές υφιστάμενες εθνικές και τομεακές στρατηγικές ή σχέδια, με σκοπό την επίτευξη και τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, κατ' ελάχιστον στους τομείς που ορίζονται στο Παράρτημα. H Στρατηγική ενσωματώνει μέτρα προσαρμογής και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 4936/2022 (Α' 105), περί του καθορισμού των δράσεων και μέτρων προσαρμογής και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή.

2. Η Εθνική Στρατηγική περιλαμβάνει, για τις κρίσιμες οντότητες και αναλόγως του τομέα και υποτομέα δραστηριότητάς τους, κατ' ελάχιστον, τα ακόλουθα στοιχεία:

α) στρατηγικούς στόχους και προτεραιότητες με σκοπό την ενίσχυση της συνολικής ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, λαμβανομένων υπόψη των διασυνοριακών και διατομεακών εξαρτήσεων και αλληλεξαρτήσεων,

β) πλαίσιο διακυβέρνησης για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων και προτεραιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων περιγραφής των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των διαφόρων αρχών, των κρίσιμων οντοτήτων και των άλλων μερών που συμμετέχουν στην υλοποίηση της στρατηγικής,

γ) περιγραφή των μέτρων που είναι απαραίτητα για την ενίσχυση της συνολικής ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, συμπεριλαμβανομένης περιγραφής της εκτίμησης κινδύνων που αναφέρεται στο άρθρο 6,

δ) περιγραφή της διαδικασίας με την οποία προσδιορίζονται οι κρίσιμες οντότητες,

ε) περιγραφή της διαδικασίας στήριξης των κρίσιμων οντοτήτων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ, αφενός, του δημόσιου τομέα και, αφετέρου, του ιδιωτικού τομέα και των δημόσιων και ιδιωτικών οντοτήτων, στ) κατάλογο των κύριων αρχών και των σχετικών ενδιαφερομένων, εκτός των κρίσιμων οντοτήτων, που συμμετέχουν στην υλοποίηση της στρατηγικής, ζ) πλαίσιο πολιτικής για συντονισμό μεταξύ των αρμόδιων αρχών σύμφωνα με τον παρόντα νόμο («αρμόδιες αρχές») και της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, για τον σκοπό της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με κινδύνους κυβερνοασφάλειας, απειλές και περιστατικά στον κυβερνοχώρο και κινδύνους, απειλές και περιστατικά εκτός κυβερνοχώρου και για τον σκοπό της άσκησης εποπτικών καθηκόντων,

η) περιγραφή των ήδη θεσπισμένων μέτρων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της εφαρμογής των υποχρεώσεων σύμφωνα με το Κεφάλαιο Γ' του Μέρους Β' του παρόντος νόμου από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις κατά την έννοια του Παραρτήματος της Σύστασης 2003/361/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (L 124), οι οποίες έχουν προσδιοριστεί ως κρίσιμες οντότητες σύμφωνα με το άρθρο 7 του παρόντος νόμου.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. κοινοποιεί την Εθνική Στρατηγική και τις ουσιώδεις επικαιροποιήσεις της για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός τριών (3) μηνών από την έγκρισή τους, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 24.

 

Άρθρο 6

Εκτίμηση κινδύνων

(άρθρο 5 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι αρμόδια για τη διενέργεια της εκτίμησης κινδύνων, η οποία λαμβάνει χώρα έως τη 17η Ιανουαρίου 2026 και επικαιροποιείται στη συνέχεια όποτε κρίνεται απαραίτητο και τουλάχιστον ανά τετραετία. Γ ια τη διενέργεια της εκτίμησης κινδύνων, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. χρησιμοποιεί τον ενδεικτικό κατάλογο βασικών υπηρεσιών στους τομείς και υποτομείς που ορίζονται στο Παράρτημα του παρόντος νόμου, όπως αυτός διαμορφώνεται δυνάμει σχετικής πράξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκδίδεται βάσει εξουσιοδότησης και, ιδίως, του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/2450 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 25ης Ιουλίου 2023, για τη συμπλήρωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με την κατάρτιση καταλόγου βασικών υπηρεσιών (L 30.10.2023). Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. χρησιμοποιεί τις εκτιμήσεις κινδύνων άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 7 και τη συνδρομή των εν λόγω κρίσιμων οντοτήτων στη λήψη μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 14.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. συνεπικουρείται στο έργο της από την Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνων, η οποία εισηγείται στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. για θέματα αρμοδιότητάς της. Τα μέλη της Επιτροπής κατέχουν εμπειρία ή εξειδίκευση στον τομέα των κρίσιμων οντοτήτων και της διαχείρισης κινδύνων και δεν λαμβάνουν αμοιβή ή οποιασδήποτε μορφής αποζημίωση. Στην Επιτροπή συμμετέχουν εκπρόσωποι από τη Γενική Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας της Προεδρίας της Κυβέρνησης, τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, την Ελληνική Αστυνομία, το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή και το Πυροσβεστικό Σώμα. Στην Επιτροπή προεδρεύει ο Διευθυντής της οργανικής μονάδας της Γ.Γ.Π.Κ.Ο. που είναι αρμόδια για τον σχεδιασμό της στρατηγικής και τον συντονισμό των σχετικών δράσεων και φορέων.

3. Οι εκτιμήσεις κινδύνων λαμβάνουν υπόψη τους συναφείς φυσικούς και ανθρωπογενείς κινδύνους, στους οποίους περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι κίνδυνοι διατομεακού ή διασυνοριακού χαρακτήρα, τα ατυχήματα, οι φυσικές καταστροφές, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στη δημόσια υγεία και οι υβριδικές απειλές ή άλλες ανταγωνιστικές απειλές, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών εγκλημάτων, ιδίως αυτών που προβλέπονται στο Κεφάλαιο Β' του Τρίτου Μέρους του ν. 4689/2020 (Α' 103), καθώς και οι κίνδυνοι λόγω τεχνολογικών εξελίξεων ή αλλαγής των κλιματικών ή κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.

4. Κατά τη διενέργεια της εκτίμησης κινδύνων λαμβάνονται, κατ' ελάχιστον, υπόψη τα ακόλουθα:

α) η γενική εκτίμηση κινδύνων που έχει διενεργηθεί σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 6 της υπ' αρ. 1313/2013/ΕΕ Απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (L 347),

β) άλλες συναφείς εκτιμήσεις κινδύνων που έχουν διενεργηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις των σχετικών ειδικών τομεακών νομικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων:

βα) του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο και με την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΕ) 994/2010 (L 280),

ββ) του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/941 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και με την κατάργηση της Oδηγίας 2005/89/ΕΚ (L 158), της υπό στοιχεία Η.Π. 31822/1542/Ε103/20.7.2010 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Προστασίας του Πολίτη (Β' 1108) «Αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2007/60/ΕΚ "για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας", του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007», όπως εκάστοτε ισχύει, της υπ' αρ. 172058/11.2.2016 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Υγείας, Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Β' 354) «Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2012/18/ΕΕ "για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζομένων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου" του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου 2012. Αντικατάσταση της υπ' αρ. 12044/613/2007 (Β'376), όπως διορθώθηκε (Β' 2259/2007)» και του Εθνικού Σχεδίου Αποτίμησης Κινδύνων Συστημάτων Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών του άρθρου 29 του ν. 5002/2022 (Α'228),

βγ) των εκτιμήσεων αναμενόμενων κλιματικών μεταβολών που διενεργούνται στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή των άρθρων 5 και 6 του ν. 4936/2022 (Α' 105), καθώς και

βδ) άλλων συναφών εκτιμήσεων μεταβολής κινδύνων λόγω κλιματικής αλλαγής ή εξέλιξης της τεχνολογίας ή λοιπών κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων,

γ) οι σχετικοί κίνδυνοι που απορρέουν από τον βαθμό στον οποίο οι τομείς που ορίζονται στο Παράρτημα εξαρτώνται μεταξύ τους, συμπεριλαμβανομένου του βαθμού στον οποίο εξαρτώνται από οντότητες που βρίσκονται σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε τρίτες χώρες, καθώς και τον αντίκτυπο που μια σημαντική διαταραχή, με την έννοια του άρθρου 8, σε έναν τομέα ενδέχεται να έχει σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένων τυχόν σημαντικών κινδύνων για τους πολίτες και την εσωτερική αγορά. Προς τον σκοπό αυτόν, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. συνεργάζεται, κατά περίπτωση, με τις αρμόδιες αρχές άλλων κρατών μελών και τις αρμόδιες αρχές τρίτων χωρών,

δ) τυχόν πληροφορίες για περιστατικά που έχουν κοινοποιηθεί σύμφωνα με το άρθρο 16.

5. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., ως ενιαίο σημείο επαφής, καθιστά τα σχετικά στοιχεία των εκτιμήσεων κινδύνων από τα άλλα κράτη μέλη διαθέσιμα, κατά περίπτωση, στις κρίσιμες οντότητες που έχουν προσδιορισθεί σύμφωνα με το άρθρο 7. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. διασφαλίζει ότι οι πληροφορίες που παρέχονται στις κρίσιμες οντότητες τις βοηθούν στη διενέργεια της δικής τους εκτίμησης κινδύνων, σύμφωνα με το άρθρο 13 και στη λήψη μέτρων για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους, σύμφωνα με το άρθρο 14.

6. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. υποβάλλει τις σχετικές με την εκτίμηση κινδύνου πληροφορίες για τα είδη των κινδύνων που προσδιορίστηκαν από τη διαδικασία της εκτίμησής τους εντός τριών (3) μηνών από τη διενέργεια της εκτίμησης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και τα αποτελέσματα της εκτίμησης κινδύνου, ανά τομέα και υποτομέα, όπως ορίζονται στο Παράρτημα.

7. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται να συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την ανάπτυξη προαιρετικού κοινού υποδείγματος υποβολής στοιχείων για τους σκοπούς συμμόρφωσης με την υποχρέωση της παρ. 6.

 

Άρθρο 7

Προσδιορισμός των κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 6 και παρ. 2 άρθρου 7 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προσδιορίζει, έως τη 17η Ιουλίου 2026, τις κρίσιμες οντότητες για τους τομείς και τους υποτομείς που αναφέρονται στο Παράρτημα.

2. Για τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. λαμβάνει υπόψη την Εθνική Στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 5 και την εκτίμηση κινδύνων του άρθρου 6 και εφαρμόζει σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:

α) αν η οντότητα παρέχει μία ή περισσότερες βασικές υπηρεσίες,

β) αν η οντότητα δραστηριοποιείται και η υποδομή ζωτικής σημασίας που διαθέτει βρίσκεται στο έδαφος της χώρας και

γ) αν τυχόν περιστατικό θα προκαλούσε σημαντική διαταραχή, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 8, στην παροχή από την οντότητα μίας ή περισσότερων βασικών υπηρεσιών ή στην παροχή άλλων βασικών υπηρεσιών στους τομείς που ορίζονται στο Παράρτημα, οι οποίοι εξαρτώνται από την εν λόγω ή τις εν λόγω βασικές υπηρεσίες.

3. Μετά από τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων σύμφωνα με την παρ. 2, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. καταρτίζει κατάλογο κρίσιμων οντοτήτων. Εντός ενός (1) μηνός από τον εν λόγω προσδιορισμό οι εν λόγω κρίσιμες οντότητες ειδοποιούνται από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ότι έχουν προσδιοριστεί ως τέτοιες, προκειμένου να ενταχθούν στο μητρώο της παρ. 4 και να ενημερωθούν για τις υποχρεώσεις τους βάσει της παρ. 5.

4. Δημιουργείται και τηρείται πληροφοριακό σύστημα Εθνικής Βάσης Δεδομένων Κρίσιμων Οντοτήτων (Μητρώο Κρίσιμων Οντοτήτων) από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., ως υπεύθυνη επεξεργασίας υπό την έννοια της περ. 7 του άρθρου 4 του Γενικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, με σκοπό τη δημιουργία και τήρηση κεντρικής βάσης δεδομένων στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., στην οποία εντάσσονται οι κρίσιμες οντότητες και καταχωρίζονται όλα τα σχετικά στοιχεία και οι πληροφορίες για όσο διάστημα οι εν λόγω κρίσιμες οντότητες παραμένουν χαρακτηρισμένες ως κρίσιμες από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο..

5. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ενημερώνει τις κρίσιμες οντότητες του παρόντος άρθρου για τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με τα Κεφάλαια Γ' και Δ' του παρόντος Μέρους και για την ημερομηνία κατά την οποία οι εν λόγω υποχρεώσεις αρχίζουν να εφαρμόζονται σε αυτές. Οι κρίσιμες οντότητες στους τομείς που καθορίζονται στις περ. 3, 4 και 9 του πίνακα του Παραρτήματος ενημερώνονται ότι δεν υπέχουν υποχρεώσεις βάσει των Κεφαλαίων Γ' και Δ'του παρόντος Μέρους, με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων. Γ ια τις οικείες κρίσιμες οντότητες, το Κεφάλαιο Γ' του παρόντος Μέρους αρχίζει να εφαρμόζεται δέκα (10) μήνες μετά από την ημερομηνία της ειδοποίησης του δεύτερου εδαφίου της παρ. 3.

6. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. κοινοποιεί στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας την ταυτότητα των κρίσιμων οντοτήτων που έχει προσδιορίσει βάσει του παρόντος άρθρου, εντός ενός (1) μηνός από τον εν λόγω προσδιορισμό. Με την κοινοποίηση αυτή, διευκρινίζεται, κατά περίπτωση, ότι οι οικείες κρίσιμες οντότητες αποτελούν οντότητες στους τομείς που καθορίζονται στις περ. 3, 4 και 9 του πίνακα του Παραρτήματος και δεν υπέχουν υποχρεώσεις σύμφωνα με τα Κεφάλαια Γ' και Δ' του παρόντος Μέρους.

7. Ο κατάλογος των κρίσιμων οντοτήτων της παρ. 3 επανεξετάζεται όποτε κρίνεται απαραίτητο και κατ' ελά- χιστον ανά τετραετία και αν απαιτείται, επικαιροποιείται. Στην περίπτωση αυτή, ισχύουν για τις νέες οντότητες οι παρ. 3, 5 και 8 του παρόντος άρθρου. Oι οντότητες που δεν προσδιορίζονται πλέον ως κρίσιμες ειδοποιούνται εγκαίρως με κάθε πρόσφορο μέσο για το γεγονός αυτό και ενημερώνονται ότι δεν υπέχουν πλέον τις υποχρεώσεις του Κεφαλαίου Γ' του παρόντος Μέρους από την ημερομηνία παραλαβής της εν λόγω ειδοποίησης.

8. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., κατά τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων, αξιολογεί και λαμβάνει υπόψη της υποστηρικτικές συστάσεις και μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές, τις οποίες έχει καταρτίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

9. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., μετά από τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων σύμφωνα με τις παρ. 1 και 2, υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όποτε είναι απαραίτητο, και τουλάχιστον ανά τετραετία, τις ακόλουθες πληροφορίες:

α) κατάλογο των πρόσθετων βασικών υπηρεσιών, όταν υπάρχουν τέτοιες, σε σύγκριση με τον κατάλογο των βασικών υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 6,

Γ ια τον προσδιορισμό των πρόσθετων βασικών υπηρεσιών λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, τα ακόλουθα κριτήρια:

i. αν οι πρόσθετες υπηρεσίες αφορούν στους τομείς και τους υποτομείς του Παραρτήματος του παρόντος,

ii. οι εθνικές ιδιαιτερότητες ως προς την παροχή των βασικών υπηρεσιών του καταλόγου των βασικών υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 6,

iii. οι αλληλεξαρτήσεις με άλλες βασικές υπηρεσίες και οι επακόλουθοι κίνδυνοι που συνδέονται με ένα συμβάν,

iv. η αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων και πλεονασμών με τον κατάλογο που παρατίθεται στον κατ'εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) 2023/2450,

β) τον αριθμό των κρίσιμων οντοτήτων που έχουν προσδιοριστεί για κάθε τομέα και υποτομέα που καθορίζεται στο Παράρτημα και για κάθε βασική υπηρεσία και

γ) τα τυχόν κατώτατα όρια, ως έχουν ή σε συγκεντρωτική μορφή, που εφαρμόζονται για τον προσδιορισμό ενός ή περισσότερων από τα κριτήρια της παρ. 1 του άρθρου 8.

 

Άρθρο 8

Σημαντική διαταραχή

(παρ. 1 και 3 του άρθρου 7 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. λαμβάνει υπόψη, για να καθορίσει πόσο σημαντική είναι μία διαταραχή, σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 7, τα εξής κριτήρια:

α) τον αριθμό των χρηστών που εξαρτώνται από τη βασική υπηρεσία που παρέχεται από την εν λόγω οντότητα,

β) τον βαθμό στον οποίο άλλοι τομείς και υποτομείς, όπως ορίζονται στο Παράρτημα, εξαρτώνται από την εν λόγω βασική υπηρεσία,

γ) τον αντίκτυπο που θα μπορούσαν να έχουν τα περιστατικά, από πλευράς μεγέθους και διάρκειας, σε οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, στο περιβάλλον, στη δημόσια ασφάλεια ή την προστασία και την υγεία του πληθυσμού,

δ) το μερίδιο αγοράς της οντότητας στην παροχή της συγκεκριμένης βασικής υπηρεσίας ή των οικείων βασικών υπηρεσιών,

ε) τη γεωγραφική περιοχή που θα μπορούσε να επηρεαστεί από ένα περιστατικό, συμπεριλαμβανομένων τυχόν διασυνοριακών επιπτώσεων, λαμβανομένης υπόψη της τρωτότητας που συνδέεται με τον βαθμό απομόνωσης ορισμένων τύπων γεωγραφικών περιοχών, όπως είναι οι νησιωτικές, οι απομακρυσμένες ή οι ορεινές περιοχές και

στ) τη σημασία της οντότητας για τη διατήρηση επαρκούς επιπέδου της βασικής υπηρεσίας, λαμβανομένων υπόψη των διαθέσιμων εναλλακτικών μέσων για την παροχή της εν λόγω βασικής υπηρεσίας.

2. Για τη διευκόλυνση της εφαρμογής των κριτηρίων της παρ. 1, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. αξιολογεί και λαμβάνει υπόψη της τις μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις πληροφορίες και τη γνώμη της ομάδας για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20.

 

Άρθρο 9

Κρίσιμες οντότητες στον τραπεζικό τομέα, στον τομέα των υποδομών των χρηματοπιστωτικών αγορών και στον τομέα των ψηφιακών υποδομών

(άρθρο 8 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

Το άρθρο 12, το Κεφάλαιο Γ, τα άρθρα 18 και 19 του Κεφαλαίου Δ' και το Κεφάλαιο Ε' του παρόντος Μέρους δεν εφαρμόζονται για τις κρίσιμες οντότητες που έχουν προσδιοριστεί στους τομείς που καθορίζονται στις περ. 3, 4 και 9 του πίνακα του Παραρτήματος του παρόντος.

 

Άρθρο 10

Αρμόδια αρχή και ενιαίο σημείο επαφής

(άρθρο 9 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ορίζεται ως αρμόδια αρχή, υπεύθυνη για την ορθή εφαρμογή και την επιβολή των κανόνων που καθορίζονται στον παρόντα νόμο, με την επιφύλαξη, για τις κρίσιμες οντότητες του τομέα που καθορίζεται στην περ. 9 του Παραρτήματος, των οριζομένων στον ν. 5160/2024 (Α' 195) και της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας ιδίως ως προς την ασφάλεια κρίσιμης ψηφιακής υποδομής των κρίσιμων οντοτήτων του εν λόγω τομέα. Ειδικά για τις κρίσιμες οντότητες στους τομείς που καθορίζονται στις περ. 3 και 4 του Παραρτήματος του παρόντος νόμου, αρμόδιες αρχές είναι, ιδίως, οι αρμόδιες αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 46 του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2554 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) 1060/2009, (ΕΕ) 648/2012, (ΕΕ) 600/2014, (ΕΕ) 909/2014 και (ΕΕ) 2016/1011 (L 333).

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ορίζεται ως ενιαίο σημείο επαφής που αποτελεί σύνδεσμο για τη διασφάλιση της διασυνοριακής συνεργασίας με τα ενιαία σημεία επαφής των άλλων κρατών μελών και την ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20 («Ενιαίο Σημείο Επαφής»). Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ως ενιαίο σημείο επαφής λειτουργεί, επίσης, ως σύνδεσμος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εξασφαλίζει τη συνεργασία με τρίτες χώρες. Κάθε αρμόδια αρχή της παρ. 1 συνεργάζεται αποτελεσματικά με όλες τις αρμόδιες αρχές για την εκπλήρωση των καθηκόντων της βάσει των διατάξεων του παρόντος νόμου, μεταξύ άλλων όσον αφορά στον ορισμό και στις δραστηριότητες του ενιαίου σημείου επαφής της παρούσας.

3. Το αργότερο έως τη 17η Ιουλίου 2028 και ανά δύο (2) έτη στη συνέχεια, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ως ενιαίο σημείο επαφής υποβάλλει συνοπτική έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20 σχετικά με τις κοινοποιήσεις που έχει λάβει, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού των κοινοποιήσεων, της φύσης των κοινοποιημένων περιστατικών και των μέτρων που λήφθηκαν, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 16.

Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται να χρησιμοποιεί κοινό υπόδειγμα υποβολής εκθέσεων, το οποίο έχει καταρτιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20, για τον σκοπό της υποβολής των συνοπτικών εκθέσεων του πρώτου εδαφίου της παρούσας.

4. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., ως αρμόδια αρχή και ενιαίο σημείο επαφής, διαθέτει όλες τις αρμοδιότητες και εξουσίες, καθώς και επαρκείς οικονομικούς, ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους για να εκτελεί, με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο, τα καθήκοντα που της ανατίθενται.

5. α) Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., όταν συντρέχει σχετική περίπτωση και σύμφωνα με το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο, διαβουλεύεται και συνεργάζεται με τις λοιπές αρμόδιες εθνικές αρχές, μεταξύ των οποίων εκείνες που είναι αρμόδιες για την πολιτική προστασία, την επιβολή του νόμου και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και, ιδίως, με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, τις αρμόδιες Γενικές Γραμματείες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, την Ελληνική Αστυνομία, το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή, το Πυροσβεστικό Σώμα, την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, την Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, καθώς και με τις κρίσιμες οντότητες και τα συναφή εν- διαφερόμενα μέρη.

β) Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., ως αρμόδια αρχή βάσει του παρόντος νόμου, συνεργάζεται και ανταλλάσσει πληροφορίες με τη Γενική Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας σχετικά με την παρακολούθηση πολιτικών που αφορούν στην ανθεκτικότητα κρισίμων οντοτήτων και με την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας ως αρμόδια αρχή σύμφωνα με το άρθρο 13 του ν. 5160/2024 (Α' 195), σχετικά με τους κινδύνους κυβερνοασφάλειας, τις απειλές και τα περιστατικά στον κυβερνοχώρο και τους κινδύνους, τις απειλές και τα περιστατικά εκτός κυβερνοχώρου, που επηρεάζουν τις κρίσιμες οντότητες.

γ) Σε κάθε περίπτωση, όλες οι αρχές και φορείς του δημόσιου τομέα συνεργάζονται με τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. για τις κρίσιμες οντότητες που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους, ανάλογα με τους τομείς και υποτομείς του Παραρτήματος, ιδίως για θέματα ανταλλαγής πληροφοριών, συντονισμένης εποπτείας, αποτελεσματικής εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής του άρθρου 5 και υλοποίησης των μέτρων του άρθρου 14.

6. Εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος της παρ. 2 του άρθρου 200 του ν. 5187/2025 (Α'48), το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κοινοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το σχετικό νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της Γ.Γ.Π.Κ.Ο., καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας της, και δημοσιοποιεί εσωτερικά, με κάθε πρόσφορο μέσο, τη σύσταση και λειτουργία της Γ.Γ.Π.Κ.Ο.. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ενημερώνεται για τα ενιαία σημεία επαφής των λοιπών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον κατάλογο που δημοσιοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

 

Άρθρο 11

Υποστήριξη των κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 10 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Οι κρίσιμες οντότητες, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 7, υποστηρίζονται από τη Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων (Γ.Γ.Π.Κ.Ο.) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους. Η υποστήριξη αυτή μπορεί να περιλαμβάνει την ανάπτυξη σχεδίων κατεύθυνσης και μεθοδολογιών, την κατάρτιση ειδικών προβλέψεων στην Εθνική Στρατηγική, τον καθορισμό προτύπων ανθεκτικότητας και ελαχίστων μέτρων ασφαλείας της παρ. 1 του άρθρου 14, την υποστήριξη της διοργάνωσης ασκήσεων για τον έλεγχο της ανθεκτικότητας και την ευαισθητοποίηση και καθοδήγηση του προσωπικού των κρίσιμων οντοτήτων.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. συνεργάζεται και ανταλλάσσει πληροφορίες και ορθές πρακτικές με τις κρίσιμες οντότητες των τομέων που ορίζονται στο Παράρτημα.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. διευκολύνει την οικειοθελή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρίσιμων οντοτήτων σχετικά με ζητήματα που καλύπτονται από τον παρόντα νόμο, σύμφωνα με την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία, ιδίως, στους τομείς των διαβαθμισμένων και ευαίσθητων πληροφοριών, του ανταγωνισμού και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

 

Άρθρο 12

Συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων με τα άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.

(άρθρο 11 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου και του σχετικού ενωσιακού δικαίου, η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη διαβουλεύεται και συνεργάζεται, όποτε κρίνεται απαραίτητο, με τις αρμόδιες αρχές των λοιπών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις κρίσιμες οντότητες, ιδίως για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους και, όπου είναι δυνατόν, τη μείωση του διοικητικού τους φόρτου.

2. Οι διαβουλεύσεις της παρ. 1 πραγματοποιούνται, ιδίως, όσον αφορά στις κρίσιμες οντότητες που:

α) χρησιμοποιούν υποδομές ζωτικής σημασίας που συνδέονται φυσικά μεταξύ δύο ή περισσότερων κρατών μελών,

β) αποτελούν μέρος εταιρικών δομών που συνδέονται με κρίσιμες οντότητες σε άλλα κράτη μέλη ή έχουν σχέση με αυτές,

γ) έχουν προσδιοριστεί ως κρίσιμες οντότητες σε ένα κράτος μέλος και παρέχουν βασικές υπηρεσίες προς άλλα κράτη μέλη ή εντός αυτών.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ

 

Άρθρο 13

Διενέργεια εκτίμησης κινδύνων από τις κρίσιμες οντότητες

(άρθρο 12 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Οι κρίσιμες οντότητες, με την επιφύλαξη της προθεσμίας που ορίζεται στην παρ. 3 του άρθρου 7, διενεργούν εκτίμηση κινδύνων, εντός εννέα (9) μηνών από τη λήψη της ειδοποίησης του εν λόγω άρθρου, όποτε κρίνεται απαραίτητο στη συνέχεια και τουλάχιστον ανά τετραετία, με βάση τις εκτιμήσεις κινδύνων που διενεργεί η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και άλλες σχετικές πηγές πληροφοριών, ώστε να συνυπολογίζονται και να αξιολογούνται όλοι οι συναφείς κίνδυνοι που θα μπορούσαν να διαταράξουν την παροχή των βασικών υπηρεσιών («εκτίμηση κινδύνου κρίσιμης οντότητας»).

2. Οι εκτιμήσεις κινδύνων των κρίσιμων οντοτήτων καλύπτουν όλους τους συναφείς φυσικούς και ανθρωπογενείς κινδύνους, οι οποίοι θα μπορούσαν να προ- καλέσουν περιστατικό, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων διατομεακού ή διασυνοριακού χαρακτήρα, των ατυχημάτων, των φυσικών καταστροφών, των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία και των υβριδικών απειλών και άλλων ανταγωνιστικών απειλών, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών εγκλημάτων, όπως προβλέπονται στο άρθρο 187Α του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α' 95) και το Κεφάλαιο Β' του Μέρους Τρίτου του ν. 4689/2020 (Α'103), περί ενσωμάτωσης της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/541 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2017, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αντικατάσταση της απόφασης - πλαισίου 2002/475/ΔΕΥ του Συμβουλίου και για την τροποποίηση της Απόφασης 2005/671/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 88/31.3.2017), καθώς και των κινδύνων λόγω τεχνολογικών εξελίξεων ή αλλαγής των κλιματικών ή κοινωνικοοικονομικών συνθηκών. Η εκτίμηση κινδύνου μιας κρίσιμης οντότητας λαμβάνει υπόψη τον βαθμό στον οποίο άλλοι τομείς, όπως ορίζονται στο Παράρτημα, εξαρτώνται από τη βασική υπηρεσία που παρέχει η κρίσιμη οντότητα και τον βαθμό στον οποίο η εν λόγω κρίσιμη οντότητα εξαρτάται από βασικές υπηρεσίες που παρέχονται από άλλες οντότητες σε άλλους τέτοιους τομείς, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, γειτονικών κρατών μελών και τρίτων χωρών.

3. Οταν μία κρίσιμη οντότητα έχει διενεργήσει άλλες εκτιμήσεις κινδύνου ή έχει συντάξει έγγραφα σύμφωνα με υποχρεώσεις που προβλέπονται σε κείμενες διατάξεις που την αφορούν και που σχετίζονται με την εκτίμηση κινδύνου της ως κρίσιμης οντότητας, μπορεί να χρησιμοποιεί τις εν λόγω εκτιμήσεις και τα εν λόγω έγγραφα, προκειμένου να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Κατά την άσκηση των εποπτικών καθηκόντων της, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. κρίνει αν η υφιστάμενη εκτίμηση κινδύνου που διενεργήθηκε από μια κρίσιμη οντότητα και περιλαμβάνει τους κινδύνους και την έκταση της εξάρτησης κατά την παρ. 2 συμμορφώνεται, εν μέρει ή εν όλω, με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το παρόν άρθρο.

 

Άρθρο 14

Μέτρα ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 13 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Οι κρίσιμες οντότητες λαμβάνουν κατάλληλα και αναλογικά τεχνικά μέτρα, μέτρα ασφάλειας και οργανωτικά μέτρα για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους, βάσει των σχετικών πληροφοριών και οδηγιών που παρέχονται από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. σχετικά με την εκτίμηση κινδύνων του άρθρου 6 και των αποτελεσμάτων της εκτίμησης κινδύνων της κρίσιμης οντότητας του άρθρου 13, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που είναι αναγκαία για: α) την πρόληψη της επέλευσης περιστατικών, με δέουσα εξέταση των μέτρων μείωσης του κινδύνου καταστροφών και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, β) τη διασφάλιση επαρκούς φυσικής προστασίας των εγκαταστάσεών τους και των υποδομών ζωτικής σημασίας, εξετάζοντας δεόντως προς τον σκοπό αυτόν, ιδίως τις περιφράξεις, τα εμπόδια, τα εργαλεία και τις διαδικασίες επιτήρησης περιμέτρου, τον εξοπλισμό ανίχνευσης και τους ελέγχους πρόσβασης,

γ) την ανταπόκριση στις συνέπειες των περιστατικών, την αντίσταση σε αυτές και τον μετριασμό τους, με δέουσα εξέταση της εφαρμογής διαδικασιών και πρωτοκόλλων διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων, καθώς και διαδικασιών έγκαιρης προειδοποίησης, δ) την ανάκαμψη από περιστατικά, με δέουσα εξέταση μέτρων επιχειρησιακής συνέχειας και προσδιορισμού εναλλακτικών αλυσίδων εφοδιασμού, προκειμένου να αποκατασταθεί η παροχή της βασικής υπηρεσίας, ε) τη διασφάλιση της κατάλληλης διαχείρισης ασφάλειας των εργαζομένων, με δέουσα εξέταση μέτρων, όπως ο ορισμός κατηγοριών προσωπικού που επιτελεί κρίσιμες λειτουργίες, η θέσπιση δικαιωμάτων πρόσβασης σε εγκαταστάσεις, υποδομές ζωτικής σημασίας και ευαίσθητες πληροφορίες, η θέσπιση διαδικασιών ελέγχου ιστορικού σύμφωνα με το άρθρο 15, ο καθορισμός των κατηγοριών των προσώπων που απαιτούνται για τη διενέργεια τέτοιων ελέγχων ιστορικού, καθώς και ο καθορισμός των κατάλληλων απαιτήσεων όσον αφορά στην κατάρτιση και στα επαγγελματικά προσόντα του προσωπικού. Για τον σκοπό αυτόν, οι κρίσιμες οντότητες λαμβάνουν υπόψη το προσωπικό των εξωτερικών παρόχων υπηρεσιών κατά τον καθορισμό των κατηγοριών του προσωπικού που ασκεί κρίσιμες λειτουργίες και στ) την εξοικείωση του οικείου προσωπικού για τα μέτρα των περ. α) έως ε), με διεξαγωγή εκπαιδευτικών μαθημάτων, παροχή ενημερωτικού υλικού και διενέργεια ασκήσεων.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται, προς υποστήριξη των κρίσιμων οντοτήτων βάσει των προβλεπόμενων στο άρθρο 11, να εκδίδει κανόνες ώστε να διασφαλίζει ότι οι κρίσιμες οντότητες συμμορφώνονται με τα ελάχιστα κατάλληλα και αναλογικά τεχνικά μέτρα, μέτρα ασφαλείας και οργάνωσης για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους ανά τομέα και υποτομέα και για την εκπόνηση του οικείου σχεδίου ανθεκτικότητας, καθώς και οδηγίες και συστάσεις για την εφαρμογή των υποχρεώσεων των κρίσιμων οντοτήτων για τη διαφύλαξη της ασφάλειας, προστασίας, πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών κατά την παροχή των υπηρεσιών του τομέα ή υποτομέα της δραστηριοποίησής τους, λαμβανομένων υπόψη και των ιδιαίτερων κατά περίπτωση χαρακτηριστικών τους.

3. Οι κρίσιμες οντότητες διαθέτουν και εφαρμόζουν σχέδιο ανθεκτικότητας ή ισοδύναμο έγγραφο ή σχέδια όπου περιγράφονται τα μέτρα που έχουν ληφθεί δυνάμει της παρ. 1. Οταν οι κρίσιμες οντότητες έχουν καταρτίσει έγγραφα ή λάβει μέτρα σε εκπλήρωση υποχρεώσεων από άλλες νομικές πράξεις που εμφανίζουν συνάφεια με τα μέτρα της παρ. 1, μπορούν να χρησιμοποιούν τα εν λόγω έγγραφα και μέτρα, προκειμένου να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Κατά την άσκηση των εποπτικών καθηκόντων της, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. κρίνει αν τα υφιστάμενα μέτρα ενίσχυσης της ανθεκτικότητας που έχει λάβει μια κρίσιμη οντότητα, τα οποία περιλαμβάνουν με κατάλληλο και αναλογικό τρόπο τα τεχνικά μέτρα, μέτρα ασφάλειας και οργανωτικά μέτρα που αναφέρονται στην παρ. 1, συμμορφώνονται εν μέρει ή εν όλω με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το παρόν άρθρο, προβαίνοντας σε σχετικές συστάσεις και οδηγίες.

4. Κάθε κρίσιμη οντότητα υποχρεούται να ορίζει έναν (1) εκπρόσωπο ή εξουσιοδοτημένο στέλεχος, ανάλογων προσόντων και εμπειρογνωμοσύνης, ως σημείο επαφής με τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., ο οποίος αναλαμβάνει: α) τη διαχείριση πάσης φύσης επικοινωνιών και επαφών με τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και β) την επιμέλεια και τον εσωτερικό συντονισμό για τη συμμόρφωση της οικείας κρίσιμης οντότητας με τις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου, καθώς και τις απαιτήσεις αναφοράς περιστατικών σύμφωνα με το άρθρο 16. Περαιτέρω, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται, με την απόφαση της παρ. 8 του άρθρου 24, να προβλέπει ως υποχρεωτική την εκπαίδευση των αρμόδιων υπαλλήλων των κρίσιμων οντοτήτων που είναι επιφορτισμένοι με καθήκοντα ενίσχυσης της ανθεκτικότητας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κατέχουν επαρκείς γνώσεις και δεξιότητες για τη διαχείριση κρίσεων και την αντιμετώπιση κινδύνων στον τομέα και υποτομέα που δραστηριοποιείται η οικεία οντότητα.

5. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., με τη σύμφωνη γνώμη της εκάστοτε κρίσιμης οντότητας, δύναται να αιτείται προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη διοργάνωση συμβουλευτικής αποστολής, σύμφωνα με τις παρ. 6, 8 και 9 του άρθρου 19, για την παροχή συμβουλών στην οικεία κρίσιμη οντότητα όσον αφορά στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της βάσει του Κεφαλαίου Γ'. Η συμβουλευτική αποστολή υποβάλλει έκθεση με τα πορίσματά της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και στην οικεία κρίσιμη οντότητα.

6. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και οι κρίσιμες οντότητες αξιολογούν και λαμβάνουν υπόψη τους τις μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με την ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20, για την περαιτέρω διευκρίνιση των τεχνικών και οργανωτικών μέτρων και των μέτρων ασφάλειας που μπορούν να ληφθούν σύμφωνα με την παρ. 1, καθώς και τις εκτελεστικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον καθορισμό των απαραίτητων τεχνικών και μεθοδολογικών προδιαγραφών σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων της παρ. 1.

 

Άρθρο 15

Έλεγχοι ιστορικού προσωπικού κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 14 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Κάθε κρίσιμη οντότητα επιτρέπεται, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και λαμβανομένης υπόψη της εκτίμησης κινδύνων από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., να υποβάλλει αιτήματα στην αρμόδια Διεύθυνση του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας για ελέγχους ιστορικού όσον αφορά στα πρόσωπα που:

α) κατέχουν ευαίσθητους ρόλους εντός της κρίσιμης οντότητας ή προς όφελος αυτής, ιδίως όσον αφορά στην ανθεκτικότητα της κρίσιμης οντότητας,

β) είναι εξουσιοδοτημένα να έχουν άμεση ή εξ απο- στάσεως πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, στα συστήματα πληροφοριών ή ελέγχου αυτής, μεταξύ άλλων, σε σχέση με την ασφάλεια της κρίσιμης οντότητας,

γ) είναι υπό εξέταση για πρόσληψη σε θέσεις που εμπίπτουν στα κριτήρια που καθορίζονται στις περ. α) ή β).

2. Αιτήματα που αναφέρονται στην παρ. 1 αξιολογούνται από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και υπόκεινται σε επεξεργασία σύμφωνα με τις διατάξεις του εθνικού και ενωσιακού δικαίου, ιδίως του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27 ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της Οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, L 119) και του ν. 4624/2019 (Α' 137). Οι έλεγχοι ιστορικού είναι αναλογικοί, περιορίζονται αυστηρά στα όρια του αναγκαίου και διενεργούνται με αποκλειστικό σκοπό την αξιολόγηση του δυνητικού κινδύνου για την ασφάλεια της οικείας κρίσιμης οντότητας.

3. Ο έλεγχος ιστορικού, κατά την παρ. 1, κατ' ελάχιστον: α) επιβεβαιώνει την ταυτότητα του προσώπου που αποτελεί αντικείμενο του ελέγχου ιστορικού και β) ελέγχει το ποινικό μητρώο του εν λόγω προσώπου όσον αφορά σε εγκλήματα που θα μπορούσαν να είναι συναφή με τη συγκεκριμένη θέση.

4. Κατά τη διενέργεια ελέγχων ιστορικού, δύναται να γίνεται χρήση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ν. 4995/2022 (Α'216), περί ενσωμάτωσης στην εθνική έννομη τάξη της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/884 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, για την τροποποίηση της απόφασης πλαισίου 2009/315/ΔΕΥ του Συμβουλίου όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με υπηκόους τρίτων χωρών και όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS) και για την αντικατάσταση της απόφασης 2009/316/ΔΕΥ του Συμβουλίου (L 151), και, κατά περίπτωση, και εφόσον κρίνεται σκόπιμο, στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/816 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, για τη θέσπιση κεντρικού συστήματος εντοπισμού των κρατών μελών που διαθέτουν πληροφορίες σχετικά με καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος υπηκόων τρίτων χωρών και ανιθαγενών (ECRIS-TCN) με σκοπό τη συμπλήρωση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου, και για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1726 (L 135), με σκοπό την απόκτηση πληροφοριών από ποινικά μητρώα που τηρούνται από άλλα κράτη μέλη. Οι κεντρικές αρχές που έχουν ορισθεί σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4360/2016 (Α' 9), περί αρμοδίων αρχών, και την περ. 5) του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/816 απαντούν σε αιτήματα τέτοιων πληροφοριών εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία λήψης του αιτήματος, σύμφωνα με TO άρθρο 27 του ν. 4360/2016.

 

Άρθρο 16

Κοινοποίηση περιστατικών από τις κρίσιμες οντότητες

(άρθρο 15 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Οι κρίσιμες οντότητες κοινοποιούν στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, τα περιστατικά, τα οποία διαταράσσουν σημαντικά ή έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν σημαντικά την παροχή βασικών υπηρεσιών. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν υφίσταται σχετική δυνατότητα, οι κρίσιμες οντότητες υποβάλλουν αρχική κοινοποίηση το αργότερο εντός είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, αφότου λάβουν γνώση του περιστατικού, και ακολούθως λεπτομερή έκθεση μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός μετά την αρχική κοινοποίηση. Προκειμένου να καθοριστεί πόσο σημαντική είναι μια διαταραχή, λαμβάνονται υπόψη ιδίως οι ακόλουθες παράμετροι:

α) ο αριθμός και η αναλογία των χρηστών που επηρεάζονται από τη διαταραχή,

β) η διάρκεια της διαταραχής και

γ) η γεωγραφική περιοχή που επηρεάζεται από τη διαταραχή, αφού ληφθεί υπόψη αν η εν λόγω περιοχή είναι γεωγραφικά απομονωμένη.

Αν ένα περιστατικό έχει ή ενδέχεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συνέχιση της παροχής βασικών υπηρεσιών σε έξι (6) ή περισσότερα κράτη μέλη, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και η ανάλογη αρμόδια αρχή των λοιπών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επηρεάζονται από το περιστατικό κοινοποιούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το εν λόγω περιστατικό, και μέσω των πλατφορμών της Ολοκληρωμένης Πολιτικής Αντιμετώπισης Κρίσεων (Integrated Political Crisis Response/IPCR) και του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών των ευρωπαϊκών μηχανισμών, σύμφωνα και με την υπό στοιχεία C/2024/4371/5.7.2024 Σύσταση του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2024, σχετικά με το σχέδιο στρατηγικής για τον συντονισμό της αντιμετώπισης σε ενωσιακό επίπεδο διαταράξεων σε υποδομές ζωτικής σημασίας με σημαντικό διασυνοριακό ενδιαφέρον (C/2024/4371, 5.7.2024).

2. Οι κοινοποιήσεις της παρ. 1 περιλαμβάνουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες που είναι απαραίτητες, προκειμένου να δοθεί στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. η δυνατότητα να κατανοήσει τη φύση, την αιτία και τις πιθανές συνέπειες του περιστατικού, συμπεριλαμβανομένων όλων των διαθέσιμων πληροφοριών που είναι αναγκαίες για τον προσδιορισμό ενδεχόμενου διασυνοριακού αντικτύπου του περιστατικού. Η εν λόγω ανταλλαγή πληροφοριών δύναται, κατά περίπτωση, να περιλαμβάνει τη φύση και την αιτία του περιστατικού που αφορά στις υποδομές ζωτικής σημασίας με σημαντικό διασυνοριακό ενδιαφέρον, στον παρατηρούμενο ή εκτιμώμενο αντίκτυπο της διατάραξης στις υποδομές ζωτικής σημασίας και στην παροχή βασικών υπηρεσιών, στις συνέπειες του περιστατικού σε διατομεακό και διασυνοριακό επίπεδο και στα μέτρα μετριασμού, είτε έχουν ήδη ληφθεί είτε προβλέπεται να ληφθούν, σε εθνικό επίπεδο ή σε συνεργασία με τα άλλα σχετικά κράτη μέλη και την Επιτροπή, ιδίως ανταλλαγής πληροφοριών που προβλέπονται στα άρθρα 10 και 16. Οι κοινοποιήσεις αυτές δεν αποτελούν επιβαρυντική περίσταση ούτε συνεπάγονται πρόσθετη ευθύνη για τις κρίσιμες οντότητες.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., βάσει των πληροφοριών που της κοινοποιούνται κατά την παρ. 1 από την κρίσιμη οντότητα, ενημερώνει το ενιαίο σημείο επαφής άλλων κρατών μελών που τυχόν επηρεάζονται, αν το περιστατικό έχει ή ενδέχεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε κρίσιμες οντότητες και στην παροχή βασικών υπηρεσιών προς ή εντός ενός ή περισσοτέρων άλλων κρατών μελών. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. που αποστέλλει και λαμβάνει πληροφορίες κατά το πρώτο εδάφιο, χειρίζεται, σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο, τις πληροφορίες αυτές με τρόπο που σέβεται την εμπιστευτικότητά τους και προστατεύει τα συμφέροντα ασφάλειας και τα εμπορικά συμφέροντα της εκάστοτε κρίσιμης οντότητας.

4. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., το συντομότερο δυνατόν μετά την κοινοποίηση της παρ. 1, παρέχει στην οικεία κρίσιμη οντότητα σχετικές πληροφορίες για την πορεία της υπόθεσης, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση του περιστατικού αυτού από την εν λόγω κρίσιμη οντότητα, ενώ ενημερώνει και το κοινό, εφόσον κρίνεται ότι η ενημέρωση εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

 

Άρθρο 17

Προσδιορισμός και χρήση προτύπων και τεχνικών προδιαγραφών για τα μέτρα ασφαλείας και ανθεκτικότητας - Πιστοποίηση ελεγκτών

(άρθρο 16 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος, είναι δυνατή η χρήση ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων και τεχνικών προδιαγραφών σχετικών με τα μέτρα ασφάλειας και ανθεκτικότητας που εφαρμόζονται στις κρίσιμες οντότητες, υπό την προϋπόθεση της αποφυγής επιβολής ή εισαγωγής διακρίσεων υπέρ της χρήσης συγκεκριμένου είδους τεχνολογίας. Ως πρότυπα, σύμφωνα με την περ. 1 του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΕ) 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, την τροποποίηση των Οδηγιών του Συμβουλίου 89/686/ΕΟΚ και 93/15/ΕΟΚ και των Οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 94/9/ΕΚ, 94/25/ΕΚ, 95/16/ΕΚ, 97/23/ ΕΚ, 98/34/ΕΚ, 2004/22/ΕΚ, 2007/23/ΕΚ, 2009/23/ΕΚ και 2009/105/ΕΚ και την κατάργηση της απόφασης 87/95/ ΕΟΚ του Συμβουλίου και της απόφασης 1673/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L 316), νοούνται οι τεχνικές προδιαγραφές που έχουν εγκριθεί από αναγνωρισμένο φορέα τυποποίησης, για επανειλημμένη ή διαρκή εφαρμογή, των οποίων η τήρηση δεν είναι υποχρεωτική σύμφωνα και με τη διάκριση της περ. 1 του ανωτέρω Κανονισμού (ΕΕ) 1025/2012.

2. Για την αποτελεσματική εφαρμογή της παρ. 1 του παρόντος και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 14, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων μπορεί να προβλέπεται, λαμβανομένων υπόψη των τυχόν κατευθύνσεων που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η θέσπιση μέτρων ενθάρρυνσης της χρήσης ευρωπαϊκών και διεθνώς αποδεκτών προτύπων και τεχνικών προδιαγραφών σχετικών με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, χωρίς να επιβάλλεται ούτε να ευνοείται η χρήση συγκεκριμένου είδους τεχνολογίας.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται, με την απόφαση της παρ. 8 του άρθρου 24, να προβλέπει διαδικασία πιστοποίησης ελεγκτών, που επιλέγονται από την κρίσιμη οντότητα με δαπάνες της, με σκοπό τη διενέργεια ελέγχων στην οικεία κρίσιμη οντότητα και καταγραφής των αποτελεσμάτων αυτών, για να αποδεικνύεται η πραγματική εφαρμογή των μέτρων του άρθρου 14 ή η λήψη τυχόν πρόσθετων μέτρων μετά από εντολή της Γ.Γ.Π.Κ.Ο. βάσει του άρθρου 22.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'

ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

 

Άρθρο 18

Προσδιορισμός των κρίσιμων οντοτήτων ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος

(άρθρο 17 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος θεωρείται αυτή που:

α) έχει προσδιοριστεί ως κρίσιμη οντότητα σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7,

β) παρέχει τις ίδιες ή παρεμφερείς βασικές υπηρεσίες προς ή εντός έξι (6) ή περισσότερων κρατών μελών και

γ) έχει ειδοποιηθεί σύμφωνα με την παρ. 3.

2. Μια κρίσιμη οντότητα, μετά την κοινοποίηση κατά την παρ. 3 του άρθρου 7, ενημερώνει τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., όταν παρέχει βασικές υπηρεσίες προς ή εντός έξι (6) ή περισσότερων κρατών μελών. Στην περίπτωση αυτή, η κρίσιμη οντότητα υποχρεούται να ενημερώσει αμελλητί, εγγράφως τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. για τις βασικές υπηρεσίες που παρέχει προς ή εντός των κρατών μελών αυτών, καθώς και για τα κράτη μέλη προς τα οποία ή εντός των οποίων παρέχει τέτοιες βασικές υπηρεσίες. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. κοινοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, την ταυτότητα των εν λόγω κρίσιμων οντοτήτων και τα στοιχεία που παρέχουν σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβουλεύεται με τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., την αντίστοιχη αρμόδια αρχή των ενδιαφερόμενων κρατών μελών και τη συγκεκριμένη κρίσιμη οντότητα. Στο πλαίσιο της εν λόγω διαβούλευσης, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ενημερώνει την Επιτροπή, εάν κρίνει ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται από την κρίσιμη οντότητα είναι βασικές υπηρεσίες.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., μόλις ενημερωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια των διαβουλεύσεων της παρ. 2, για την απόφασή της να θεωρήσει ότι μια κρίσιμη οντότητα παρέχει βασικές υπηρεσίες προς ή εντός έξι (6) ή περισσότερων κρατών μελών, κοινοποιεί, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, στην εν λόγω κρίσιμη οντότητα την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι θεωρείται κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και πληροφορεί αυτήν για τις υποχρεώσεις της βάσει του παρόντος Κεφαλαίου, καθώς και για την ημερομηνία από την οποία ισχύουν οι εν λόγω υποχρεώσεις.

4. Το παρόν Κεφάλαιο εφαρμόζεται στην εκάστοτε κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος από την ημερομηνία παραλαβής της ειδοποίησης, σύμφωνα με την παρ. 3.

 

Άρθρο 19

Συμβουλευτικές αποστολές

(άρθρο 18 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., η οποία έχει προσδιορίσει μια κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως κρίσιμη οντότητα σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7, δύναται να αιτηθεί προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη διοργάνωση συμβουλευτικής αποστολής για την αξιολόγηση των μέτρων που εφαρμόζει η εν λόγω κρίσιμη οντότητα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της βάσει του Κεφαλαίου Γ.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., η οποία έχει προσδιορίσει την κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως κρίσιμη οντότητα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7, παρέχει τη συμφωνία της, σε περίπτωση πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διοργάνωση συμβουλευτικής αποστολής ή κατόπιν σχετικού αιτήματος ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς τα οποία ή εντός των οποίων παρέχεται η βασική υπηρεσία.

3. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., η οποία έχει προσδιορίσει μια κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως κρίσιμη οντότητα σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7 και σε συνέχεια αιτιολογημένου αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών προς τα οποία ή εντός των οποίων παρέχεται η βασική υπηρεσία, υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα ακόλουθα:

α) τα σχετικά σημεία της εκτίμησης κινδύνων της κρίσιμης οντότητας,

β) τον κατάλογο των σχετικών μέτρων που λαμβάνονται σύμφωνα με το άρθρο 14,

γ) τα εποπτικά μέτρα ή τα μέτρα επιβολής, συμπεριλαμβανομένων των αξιολογήσεων της συμμόρφωσης ή των εντολών που εκδόθηκαν, στα οποία προέβη η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 23 για την εν λόγω κρίσιμη οντότητα.

4. Η συμβουλευτική αποστολή υποβάλλει έκθεση με τα πορίσματά της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. η οποία προσδιόρισε μία κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως κρίσιμη οντότητα βάσει της παρ. 1 του άρθρου 7, στα κράτη μέλη προς τα οποία ή εντός των οποίων παρέχεται η βασική υπηρεσία και στην οικεία κρίσιμη οντότητα εντός τριών (3) μηνών από την ολοκλήρωση της συμβουλευτικής αποστολής.

5. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. είναι αρμόδια για την ανάλυση και την αξιολόγηση της έκθεσης της συμβουλευτικής αποστολής της παρ. 4 και, αν είναι απαραίτητο, υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη γνώμη της σχετικά με το κατά πόσον η οικεία κρίσιμη οντότητα ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της βάσει του Κεφαλαίου Γ' και, κατά περίπτωση, σχετικά με τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα της εν λόγω κρίσιμης οντότητας.

6. Μετά την αξιολόγηση της γνώμης της Γ.Γ.Π.Κ.Ο. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με την παρ. 5, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και η ίδια οικεία οντότητα λαμβάνουν υπόψη τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και παρέχουν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος πληροφορίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα κράτη μέλη προς τα οποία ή εντός των οποίων παρέχεται η βασική υπηρεσία σχετικά με τα μέτρα που έχει λάβει σύμφωνα με τη γνώμη αυτή.

7. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. μπορεί να προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποψηφίους για να συμμετάσχουν σε συμβουλευτική αποστολή ως εμπειρογνώμονες, λαμβάνοντας υπόψη την επαγγελματική τους ιδιότητα και κατάρτιση, καθώς και τη φύση του περιστατικού. Αν είναι αναγκαίο, τα μέλη της συμβουλευτικής αποστολής διαθέτουν έγκυρη και κατάλληλη εξουσιοδότηση ασφαλείας. Οι δαπάνες συμμετοχής των οριζόμενων εθνικών εμπειρογνωμόνων καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. προτείνει και συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την οργάνωση του προγράμματος κάθε συμβουλευτικής αποστολής, σε συνεννόηση και με τα μέλη της συγκεκριμένης συμβουλευτικής αποστολής.

8. Η Γ.Γ.Κ.Π.Ο. διασφαλίζει ότι οι κρίσιμες οντότητες ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που υπάγονται στον έλεγχο και στην αρμοδιότητά της παρέχουν στις συμβουλευτικές αποστολές πρόσβαση στις πληροφορίες, στα συστήματα και στις εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την παροχή των βασικών υπηρεσιών τους που είναι αναγκαίες για τη διεξαγωγή της οικείας συμβουλευτικής αποστολής.

9. Οι συμβουλευτικές αποστολές διεξάγονται σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο της χώρας και υπό την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία της εθνικής άμυνας, της εθνικής ασφάλειας και της δημόσιας ασφάλειας.

10. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο., στην περίπτωση κατά την οποία η συμβουλευτική αποστολή πραγματοποιείται στην Ελλάδα, ενημερώνει επίσης την ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 20 σχετικά με τα κυριότερα ευρήματα της συμβουλευτικής αποστολής και τα διδάγματα που αντλήθηκαν, με σκοπό την προώθηση της αμοιβαίας μάθησης.

 

Άρθρο 20

Ορισμός εκπροσώπου της Γ.Γ.Π.Κ.Ο. στην ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων

(άρθρο 19 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ορίζει έναν ή περισσότερους εκπροσώπους στην ομάδα που έχει συσταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 19 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 και χορηγεί εξουσιοδότηση ασφαλείας, κατά περίπτωση. Η ομάδα για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διευκολύνει τη συνεργασία της χώρας με τα λοιπά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ανταλλαγή πληροφοριών σε ζητήματα σχετικά με τις διατάξεις του παρόντος νόμου.

 

Άρθρο 21

Παροχή υποστήριξης προς τη Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων και τις κρίσιμες οντότητες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

(άρθρο 20 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και οι κρίσιμες οντότητες υποστηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά στη συμμόρφωσή τους με τις υποχρεώσεις τους βάσει των διατάξεων του παρόντος. Προς τον σκοπό αυτόν, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και οι κρίσιμες οντότητες λαμβάνουν υπόψη ιδίως την επισκόπηση των διασυνοριακών και διατομεακών κινδύνων που εκπονεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παροχή βασικών υπηρεσιών, τα πορίσματα των συμβουλευτικών αποστολών που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 14 και στο άρθρο 19 και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών μελών και εμπειρογνωμόνων σε ολόκληρη την Ένωση.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται να υποστηρίζεται συμπληρωματικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 11, μέσω της ανάπτυξης βέλτιστων πρακτικών, της χορήγησης υλικού καθοδήγησης και μεθοδολογιών και των διασυνοριακών δραστηριοτήτων κατάρτισης και ασκήσεων δοκιμής της ανθεκτικότητας κρίσιμων οντοτήτων, καθώς και να ενημερώνεται σχετικά με τους πόρους που διατίθενται στα κράτη μέλη σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε'

ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ ΜΕΤΡΩΝ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ

 

Άρθρο 22

Εποπτεία συμμόρφωσης κρίσιμων οντοτήτων και επιβολή μέτρων

(άρθρο 21 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των οντοτήτων που έχουν προσδιοριστεί ως κρίσιμες οντότητες βάσει της παρ. 1 του άρθρου 7 με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του παρόντος, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. είναι αρμόδια:

α) να διεξάγει επιτόπιες επιθεωρήσεις των υποδομών ζωτικής σημασίας και των εγκαταστάσεων που η κρίσιμη οντότητα χρησιμοποιεί για την παροχή των βασικών υπηρεσιών της,

β) να ασκεί, με κάθε μέσο, τοπική και απομακρυσμένη εποπτεία των μέτρων που λαμβάνουν οι κρίσιμες οντότητες σύμφωνα με το άρθρο 14 και

γ) να διενεργεί ελέγχους ή να δίνει εντολή για τη διενέργεια ελέγχων στις κρίσιμες οντότητες.

Γ ια την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις του παρόντος, επιβάλλονται στις κρίσιμες οντότητες αναλογικό παράβολο εποπτείας και αναλογικό τέλος ελέγχου, με βάση, ιδίως, το μέγεθος της οικείας κρίσιμης οντότητας και την πολυπλοκότητα του ελέγχου από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο., που καθορίζονται με την απόφαση της παρ. 9 του άρθρου 24.

2. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. απαιτεί, όταν είναι αναγκαίο για την εκτέλεση των καθηκόντων της, οι κρίσιμες οντότητες, συμπεριλαμβανομένων των οντοτήτων του ν. 5160/2024 (Α' 195), οι οποίες, επίσης, έχουν προσδιορισθεί ως κρίσιμες οντότητες βάσει του παρόντος να παρέχουν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, που καθορίζει η ίδια:

α) τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την αξιολόγηση του κατά πόσον τα μέτρα που οι εν λόγω οντότητες έλαβαν για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους, πληρούν τις απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 14,

β) τα στοιχεία που αποδεικνύουν την πραγματική εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων ελέγχου που έχει διενεργηθεί από ανεξάρτητο και πιστοποιημένο, σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 8 του άρθρου 24, ελεγκτή, επιλεγμένο από την εν λόγω οντότητα, με δαπάνες αυτής. Όταν η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ζητά τις εν λόγω πληροφορίες, δηλώνει τον σκοπό για τον οποίο τις ζητά και προσδιορίζει τις πληροφορίες που ζητούνται.

3. Χωρίς να θίγεται η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σύμφωνα με το άρθρο 23, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται, μετά τα μέτρα εποπτείας που αναφέρονται στην παρ. 1 ή την αξιολόγηση των πληροφοριών που αναφέρονται στην παρ. 2, να δίνει στις οικείες κρίσιμες οντότητες εντολή για τη λήψη των αναγκαίων και αναλογικών μέτρων για την αποκατάσταση κάθε εντοπισθείσας παράβασης των διατάξεων του παρόντος, εντός εύλογης προθεσμίας που καθορίζεται από αυτήν, καθώς και για την υποβολή πληροφοριών σε αυτήν σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν. Περαιτέρω, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δύναται, με την απόφαση της παρ. 8 του άρθρου 24, να αποφασίζει την επιβολή οποιουδήποτε άλλου μέτρου εποπτείας σε κρίσιμη οντότητα, συμπεριλαμβανομένων συστάσεων ή δεσμευτικών οδηγιών ή εντολών σχετικά με παραβιάσεις υποχρεώσεών τους και τη συμμόρφωσή τους προς αυτές, τη δημοσιοποίηση συγκεκριμένων στοιχείων, την ενημέρωση του κοινού και την αναστολή ισχύος της πιστοποίησης της οικείας κρίσιμης οντότητας.

4. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. ασκεί τις εξουσίες που προβλέπονται στις παρ. 1, 2 και 3 με αντικειμενικό, διαφανή και αναλογικό τρόπο, διασφαλίζοντας δεόντως τα δικαιώματα και τα έννομα συμφέροντα των επηρεαζόμενων κρίσιμων οντοτήτων, όπως την προστασία του εμπορικού και επιχειρηματικού απορρήτου, το δικαίωμα ακρόασης, το δικαίωμα υπεράσπισης και το δικαίωμα προσφυγής στα αρμόδια δικαστήρια. Η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. λαμβάνει, ιδίως, υπόψη της, κατά την επιβολή των μέτρων του παρόντος και των κυρώσεων του άρθρου 23, τη σοβαρότητα, την επαναληπτικότητα και τη διάρκεια της παράβασης, τη ζημία που προκλήθηκε και τη λήψη μέτρων αποκατάστασης, την αμεσότητα αντίδρασης, την ενημέρωση και τη συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές εκ μέρους της οικείας κρίσιμης οντότητας, καθώς και την τήρηση εγκεκριμένων προτύπων ή μηχανισμών πιστοποίησης.

5. Κατά τη διενέργεια από τη Γ.Γ.Κ.Π.Ο. αξιολόγησης συμμόρφωσης μιας κρίσιμης οντότητας, η οικεία κρίσιμη οντότητα υποχρεούται να ενημερώνει την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας βάσει του ν. 5160/2024. Για τον σκοπό αυτόν, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. δικαιούται να ζητά από την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας να ασκήσει τις εποπτικές και εκτελεστικές εξουσίες της σε σχέση με οντότητα του ν. 5160/2024, η οποία έχει προσδιοριστεί ως κρίσιμη οντότητα βάσει του άρθρου 7 του παρόντος. Για την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. συνεργάζεται και ανταλλάσσει πληροφορίες με την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας.

 

Άρθρο 23

Διοικητικές κυρώσεις

(άρθρο 22 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Σε περίπτωση παραβάσεων των υποχρεώσεων που προβλέπονται στις διατάξεις του παρόντος, η Γ.Γ.Π.Κ.Ο. επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις και μεριμνά για την εκτέλεσή τους, λαμβάνοντας κάθε αναγκαίο μέτρο για να διασφαλίσει την εφαρμογή τους. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται πρέπει να είναι δίκαιες, σύμφωνες με τις αρχές της αποτελεσματικότητας και της αναλογικότητας και να άγουν στην αποτροπή παραβατικών συμπεριφορών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημερώνεται από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. για τα μέτρα και τις κυρώσεις, καθώς και για κάθε τροποποίησή τους.

2. α) Αν διαπιστωθεί παράβαση των παρ. 3 και 4 του άρθρου 7 και της παρ. 2 του άρθρου 18, επιβάλλεται πρόστιμο έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ.

β) Αν διαπιστωθεί παράβαση των άρθρων 13 και 14, επιβάλλεται πρόστιμο έως δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ.

γ) Αν διαπιστωθεί παράβαση του άρθρου 16, επιβάλλεται πρόστιμο έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ.

δ) Αν διαπιστωθεί παράβαση της απόφασης της παρ. 3 του άρθρου 17 από την κρίσιμη οντότητα, επιβάλλεται πρόστιμο έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ.

ε) Αν διαπιστωθεί παραβίαση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 22, επιβάλλεται πρόστιμο έως πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ.

στ) Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση παραβίασης υποχρέωσης της κρίσιμης οντότητας, συμπεριλαμβανομένης της παράλειψης συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές και ανταλλαγής πληροφοριών, επιβάλλεται πρόστιμο έως πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ, σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 9 του άρθρου 24.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ'

ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΕΣ - ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

 

Άρθρο 24

Εξουσιοδοτικές διατάξεις

1. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, η οποία εκδίδεται μετά από γνώμη του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων: α) εντάσσονται στο άρθρο 3, περί του πεδίου εφαρμογής, οντότητες του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες προσδιορίζονται ως κρίσιμες σύμφωνα με το άρθρο 7 και καθορίζεται κάθε ειδικότερο θέμα για τον τρόπο και τη διαδικασία ένταξής τους,

β) μπορεί να εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 12 και των Κεφαλαίων Γ, Δ' και Ε' συγκεκριμένες κρίσιμες οντότητες που ασκούν δραστηριότητες στους τομείς της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, της άμυνας ή της επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διερεύνηση, την ανίχνευση και τη δίωξη ποινικών αδικημάτων ή οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στους φορείς δημόσιας διοίκησης που αναφέρονται στην παρ. 5 του άρθρου 3, καθώς και οι κρίσιμες οντότητες του άρθρου 9.

2. Με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, μετά από εισήγηση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, εγκρίνεται και επικαιροποιείται η Εθνική Στρατηγική του άρθρου 5 για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, της πρόληψης και της αντιμετώπισης κινδύνων, ανάλογα με τον τομέα και υποτομέα δραστηριοποίησής τους και το πλαίσιο διακινδύνευσής τους. Η απόφαση αυτή περιλαμβάνει τουλάχιστον τα αναφερόμενα στο άρθρο 5 στοιχεία και όσα επιπλέον κρίνονται αναγκαία για τη διαμόρφωση της στρατηγικής, την επίτευξη των στόχων, την ανάπτυξη μεθοδολογίας και διαδικασίας προσδιορισμού, καταγραφής και παρακολούθησης των κρίσιμων οντοτήτων, τον προσδιορισμό των υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων φορέων, τα αναγκαία μέτρα ανθεκτικότητας, τα πρότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές, σε σχέση με τα μέτρα ασφαλείας και ανθεκτικότητας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 14 και 17, τους μηχανισμούς αναφοράς, συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών, τις διαδικασίες στήριξης των κρίσιμων οντοτήτων και το γενικότερο πλαίσιο διακυβέρνησης και συντονισμού με τις αναγκαίες συνεργασίες ιδιωτικού και δημοσίου τομέα.

3. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων:

α) καταρτίζεται και επικαιροποιείται, όποτε κρίνεται απαραίτητο, ο κατάλογος της παρ. 1 του άρθρου 6 για τις βασικές υπηρεσίες στους τομείς και υποτομείς που ορίζονται στο Παράρτημα, καθώς και για τις τυχόν πρόσθετες βασικές υπηρεσίες της παρ. 9 του άρθρου 7,

β) διενεργείται και επικαιροποιείται η εκτίμηση κινδύνων των παρ. 1 και 3 του άρθρου 6 και

γ) συγκροτείται η Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνων της παρ. 2 του άρθρου 6, προσδιορίζονται ο αριθμός των μελών της, η θητεία της, το έργο και οι αρμοδιότητές της, ο τρόπος και η διαδικασία λειτουργίας της και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα.

4. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων, σύμφωνα με το άρθρο 7:

α) προσδιορίζονται οι κρίσιμες οντότητες για τους τομείς και τους υποτομείς που αναφέρονται στο Παράρτημα, καθώς και οι κρίσιμες οντότητες ιδιαίτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος σύμφωνα με τα κριτήρια της παρ. 1 του άρθρου 18,

β) προσδιορίζονται και εξειδικεύονται τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων είτε οριζόντια τα οποία τυγχάνουν γενικής εφαρμογής είτε κάθετα τα οποία τυγχάνουν ειδικής εφαρμογής στους τομείς,

υποτομείς ή οντότητες του Παραρτήματος, καθώς και η μεθοδολογία και τα κατώτατα όρια για τον προσδιορισμό των κρίσιμων οντοτήτων,

γ) καταρτίζεται ο κατάλογος κρίσιμων οντοτήτων και καθορίζονται ο τρόπος, ο χρόνος και η διαδικασία, με την οποία οι εν λόγω κρίσιμες οντότητες ειδοποιούνται ότι έχουν προσδιοριστεί ως τέτοιες και ενημερώνονται για τις υποχρεώσεις τους βάσει των Κεφαλαίων Γ' και Δ, καθώς και για την ημερομηνία έναρξης ισχύος των υποχρεώσεων αυτών,

δ) προσδιορίζονται τα μέτρα υποστήριξης των κρίσιμων οντοτήτων του άρθρου 11, καθώς και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα.

5. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Προστασίας του Πολίτη καθορίζονται οι όροι και ο τρόπος δημιουργίας και τήρησης του προβλεπόμενου στην παρ. 4 του άρθρου 7 πληροφοριακού συστήματος της Εθνικής Βάσης Δεδομένων Κρίσιμων Οντοτήτων (Μητρώο Κρίσιμων Οντοτήτων) για την εγγραφή των κρίσιμων οντοτήτων. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται οι λεπτομέρειες των τεχνικών προδιαγραφών για τη λειτουργία και τη διαχείριση του μητρώου, οι όροι και η διαδικασία εγγραφής και επικαιροποίησης των κρίσιμων οντοτήτων, η διαδικασία καταχώρισης και μεταβολής στοιχείων, δεδομένων και πληροφοριών των κρίσιμων οντοτήτων, η κατηγοριοποίηση αυτών ανά τομέα και υποτομέα δραστηριοποίησης, ο ορισμός διαπιστευμένων χρηστών και υπευθύνου εκπροσώπου, άλλα στοιχεία και πληροφορίες που περιέχει, όπως αυτά σχετικά με τον βαθμό ανθεκτικότητας, τα δεδομένα εκτίμησης και αξιολόγησης κινδύνων, τα είδη των κινδύνων και τα αποτελέσματα των εκτιμήσεων ανά τομέα και υποτομέα, τα ληφθέντα μέτρα ασφαλείας, η έκδοση αναφορών και εκθέσεων, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα για την οργάνωση, υλοποίηση και λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος.

6. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων δύναται να καθορίζονται σύμφωνα με τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 16:

α) ο βαθμός σημασίας ενός περιστατικού διαταραχής, λαμβανομένων υπόψη των παραμέτρων που τίθενται στην παρ. 1 του άρθρου 16 και των κριτηρίων της παρ. 1 του άρθρου 8, καθώς και επιπλέον παραμέτρων που λαμ- βάνονται υπόψη για τον καθορισμό ενός περιστατικού διαταραχής, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων περιστατικών διαταραχής που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα λοιπά κράτη μέλη, όταν οι βασικές υπηρεσίες παρέχονται σε έξι (6) ή περισσότερα κράτη μέλη,

β) ο τρόπος και η διαδικασία κοινοποίησης και οι σχετικές πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από τις κρίσιμες οντότητες για κάθε σημαντικό περιστατικό διαταραχής, συμπεριλαμβανομένου και κοινού υποδείγματος υποβολής στοιχείων προς συμμόρφωση με αυτή την υποχρέωση,

γ) η διαδικασία και ο τρόπος παροχής από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. προς την κρίσιμη οντότητα των πληροφοριών για την πορεία και την υποστήριξη αντιμετώπισης του περιστατικού, καθώς και η ενημέρωση του κοινού κατά την παρ. 4 του άρθρου 16, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα για την εφαρμογή του άρθρου 16.

7. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων ρυθμίζονται τα θέματα εποπτείας των κρίσιμων οντοτήτων και επιβολής μέτρων του άρθρου 22 από τη Γ.Γ.Π.Κ.Ο. και ιδίως: α) η διαδικασία, αρμοδιότητα, το πλαίσιο και η ευθύνη διενέργειας των ελέγχων και επιθεωρήσεων, καθώς και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις των κρίσιμων οντοτήτων περί διασφάλισης πρόσβασης στις πληροφορίες, τα συστήματα, τα δίκτυα και τις εγκαταστάσεις τους και παροχής των απαιτούμενων στοιχείων προς διευκόλυνση των ελέγχων, καθώς και των συμβουλευτικών αποστολών του άρθρου 19, β) οι απαιτήσεις και η μεθοδολογία, όσον αφορά στο σύστημα λειτουργιών και διαδικασιών διενέργειας εποπτείας, γ) η διαδικασία αξιολόγησης, εποπτείας, συλλογής πληροφοριών και εκτίμησης των αποτελεσμάτων ελέγχου σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνουν οι κρίσιμες οντότητες και των σχεδίων ανθεκτικότητας, δ) ο τρόπος, η διαδικασία και η προθεσμία χορήγησης εντολών για τη λήψη πρόσθετων μέτρων από τις κρίσιμες οντότητες με σκοπό την αποκατάσταση κάθε παράβασης ή πλημμελούς συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις του παρόντος νόμου, καθώς και η γνωστοποίηση πληροφοριών σχετικά με τις ενέργειες αυτές, ε) τα όργανα που ασκούν τον έλεγχο και την εποπτεία, οι αρμοδιότητες, εξουσίες, τα ασυμβίβαστα και τα ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων, καθώς και τα αναγκαία προσόντα, η εκπαίδευση και οι αποζημιώσεις των οργάνων αυτών, στ) ο χρόνος, ο τρόπος και η περιοδικότητα των ελέγχων και επιτόπιων επιθεωρήσεων, ζ) θέματα σχετικά με την υποβολή εκθέσεων ή αποτελεσμάτων ελέγχου, η) κάθε ειδικότερο θέμα σχετικό με το ανθρώπινο δυναμικό, τα υλικοτεχνικά μέσα και τους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για τη διαδικασία αξιολόγησης και ελέγχου και την άσκηση της εποπτείας, θ) το όργανο, η διαδικασία, οι όροι και οι προϋποθέσεις έκδοσης πιστοποιητικού περί συμμόρφωσης των μέτρων και του σχεδίου ανθεκτικότητας των οικείων κρίσιμων οντοτήτων με τις υποχρεώσεις τους βάσει των προβλεπόμενων στον παρόντα νόμο και ιδίως στα άρθρα 14 και 17, ι) τα προσόντα, τα ασυμβίβαστα, οι υποχρεώσεις, τα καθήκοντα και η διαδικασία εκπαίδευσης ή κατάρτισης των υπευθύνων υπαλλήλων και εκπροσώπων της παρ. 4 του άρθρου 14, συμπεριλαμβανομένων των πιστοποιημένων ελεγκτών της παρ. 2 του άρθρου 22 και ια) κάθε αναγκαίο διαδικαστικό ζήτημα, σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 22.

8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Προστασίας του Πολίτη, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων του άρθρου 23, το ύψος των διοικητικών προστίμων ανά περίπτωση παράβασης ή τυχόν υποτροπής, καθώς και η διαδικασία είσπραξης αυτών, το ύψος, τα κριτήρια και η διαδικασία καταβολής του παραβόλου εποπτείας και του τέλους ελέγχου, εξαιρέσεις από την επιβολή τους, καθώς και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα.

 

Άρθρο 25

Καταργούμενες διατάξεις

(άρθρο 27 της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557)

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καταργείται το π.δ. 39/2011 (Α' 104), περί προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/114/ΕΚ του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με τον προσδιορισμό και τον χαρακτηρισμό των ευρωπαϊκών υποδομών ζωτικής σημασίας και σχετικά με την αξιολόγηση της ανάγκης βελτίωσης της προστασίας τους (L 345/23.12.2008).

2. Οι παραπομπές στο προεδρικό διάταγμα της παρ. 1 νοούνται ως παραπομπές στο παρόν.

 

ΜΕΡΟΣ Γ'

ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

 

Άρθρο 26

Πρόσληψη προσωπικού των κλάδων και ειδικοτήτων ΔΕ φύλαξης και ΔΕ προσωπικού εξωτερικής φρούρησης των Σωφρονιστικών Καταστημάτων

1. Η πρόσληψη προσωπικού για την πλήρωση των θέσεων των κλάδων και ειδικοτήτων ΔΕ φύλαξης και ΔΕ προσωπικού εξωτερικής φρούρησης των Σωφρονιστικών Καταστημάτων διενεργείται από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, κατά παρέκκλιση των Μερών Β' και Γ' του ν. 4765/2021 (Α'6), σύμφωνα με τη διαδικασία του παρόντος.

2. Ειδικότερα:

α) Η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Ένστολου Προσωπικού του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, καταρτίζει και εκδίδει την προκήρυξη για τις προσλήψεις του προσωπικού της παρ. 1, καταρτίζει και εκδίδει τον οριστικό πίνακα διοριστέων, τοποθετεί στα Σωφρονιστικά Καταστήματα τους προσληφθέντες και γενικά μεριμνά για την ένταξή τους στο ανθρώπινο δυναμικό του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

β) Η Ελληνική Αστυνομία συλλέγει και επεξεργάζεται τα απαιτούμενα για την πρόσληψη δικαιολογητικά των υποψηφίων, υποβάλλει τον αναγκαίο αριθμό υποψηφίων σε αθλητικές, υγειονομικές και ψυχομετρικές δοκιμασίες, καταρτίζει και εκδίδει τους πίνακες των κατ' αρχήν πληρούντων τα προσόντα, καθώς επίσης και τους πίνακες των κρινόμενων ως ικανών από τις αθλητικές, υγειονομικές και ψυχομετρικές επιτροπές, οι οποίοι κυρώνονται από τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας.

3. Για την επιλογή του προσωπικού της παρ. 1, επιτρέπεται η άσκηση ένστασης κατά του πίνακα των κατ' αρχήν πληρούντων τα προσόντα, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4765/2021.

4. Για την κάλυψη των θέσεων της παρ. 1 προσλαμβάνονται, με σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων (μόρια), Έλληνες πολίτες (άνδρες και γυναίκες), οι οποίοι διαθέτουν τα τυπικά προσόντα διορισμού ή πρόσληψης των κλάδων και ειδικοτήτων ΔΕ φύλαξης και ΔΕ προσωπικού εξωτερικής φρούρησης, όπως αυτά ορίζονται στο π.δ. 85/2022 (Α'232), και δεν έχουν υπερβεί το εικοστό όγδοο (28o) έτος της ηλικίας τους. Οι άνδρες υποψήφιοι πρέπει να έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις. Τα απαιτούμενα σωματικά προσόντα των υποψηφίων και οι προκαταρκτικές δοκιμασίες (αθλητικές, υγειονομικές και ψυχομετρικές), στις οποίες υποβάλλονται, προβλέπονται από τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις για τους ιδιώτες υποψηφίους για τη Σχολή Αστυφυλάκων. Γ ια τον υπολογισμό της ηλικίας των υποψηφίων ως ημερομηνία γέννησης θεωρείται η 31η Δεκεμβρίου του έτους γέννησης.

5. Η πλήρωση των θέσεων της παρ. 1 πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, χωρίς νέα προκήρυξη, από πίνακα επιλαχόντων προηγούμενου διαγωνισμού και υπό την προϋπόθεση ότι έχει χορηγηθεί έγκριση του αριθμού προσλήψεων, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 4622/2019 (Α' 133), πριν παρέλθουν είκοσι τέσσερις (24) μήνες από τη δημοσίευση των τελικών αναμορφωμένων και κυρωμένων πινάκων των κατ' αρχήν πληρούντων τα προσόντα υποψηφίων της τελευταίας χρονικά εκδοθείσας προκήρυξης πρόσληψης. Κατ' εξαίρεση, για τη διαδικασία πρόσληψης του πρώτου εδαφίου, δεν εφαρμόζεται το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 για τη μη υπέρβαση του εικοστού όγδοου (28ου) έτους της ηλικίας των προσλαμβανομένων.

6. Για την πρόσληψη του ανωτέρω προσωπικού συστήνεται πενταμελής επιτροπή που αποτελείται από:

α) ένα (1) μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με βαθμό τουλάχιστον Συμβούλου, ως Πρόεδρο, β) ένα (1) μέλος του Α.Σ.Ε.Π.,

γ) έναν (1) ανώτερο ή ανώτατο Αξιωματικό του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας και δ) δύο (2) Προϊσταμένους Διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, ως μέλη.

Οι συνεδριάσεις της επιτροπής γίνονται στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και ως Γραμματείς ορίζονται ένας (1) αξιωματικός ή βαθμοφόρος της Ελληνικής Αστυνομίας και ένας (1) υπάλληλος της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής με βαθμό Α'.

7. Με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη: α) καθορίζονται τα κριτήρια και ο αριθμός των μορίων ανά κριτήριο, τα λοιπά απαιτούμενα και πρόσθετα προσόντα, ο τρόπος διαπίστωσής τους, η προκήρυξη των θέσεων, οι όροι και η διαδικασία πρόσληψης, η συγκρότηση και λειτουργία των αθλητικών, υγειονομικών και ψυχομετρικών επιτροπών, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, οι αθλητικές, υγειονομικές και ψυχομετρικές δοκιμασίες των υποψηφίων, ο τρόπος και το πρόγραμμα διεξαγωγής των ανωτέρω δοκιμασιών,

β) συγκροτούνται τριμελείς ή πενταμελείς επιτροπές, κατ' αναλογία των επιτροπών του άρθρου 5 του π.δ. 4/1995 (Α'1), περί της διαδικασίας προκαταρκτικών εξετάσεων, από στελέχη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, για τη διενέργεια των προκαταρκτικών δοκιμασιών (αθλητικών, υγειονομικών και ψυχομετρικών) στις οποίες υποβάλλονται οι υποψήφιοι, γ) συγκροτείται η πενταμελής επιτροπή της παρ. 6 και δ) ρυθμίζεται κάθε άλλο σχετικό ζήτημα για την εφαρμογή του παρόντος.

8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Προστασίας του Πολίτη, δύναται να χορηγείται αποζημίωση στο προσωπικό που συμμετέχει στις επιτροπές των περ. β) και γ) της παρ. 7, σύμφωνα με το άρθρο 21 του ν. 4354/2015 (Α' 176).

9. Εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαδικασίες πλήρωσης θέσεων της παρ. 1, για τις οποίες δεν έχει ακόμη εκδοθεί η σχετική προκήρυξη, ολοκληρώνονται σύμφωνα με το παρόν, χωρίς να απαιτείται η έκδοση της κοινής απόφασης της παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4622/2019.

10. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καταργούνται:

α) η παρ. 4 του άρθρου 49 του ν. 2721/1999 (Α' 112), περί του τρόπου πλήρωσης των θέσεων του κλάδου ΔΕ Προσωπικού Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης,

β) το άρθρο 4 του π.δ. 215/2006 (Α' 217), περί των προσόντων πρόσληψης φρουρών,

γ) το άρθρο 63 του ν. 3659/2008 (Α' 57), περί της επιλογής του προσωπικού του κλάδου ΔΕ Φύλαξης των Καταστημάτων Κράτησης και

δ) το άρθρο 11 του ν. 4760/2020 (Α'247), περί ρυθμίσεων θεμάτων επιλογής προσωπικού για την πλήρωση των θέσεων των κλάδων ΔΕ Φύλαξης και ΔΕ προσωπικού Εξωτερικής Φρούρησης των Καταστημάτων Κράτησης.

 

Άρθρο 27

Αύξηση της δυναμικότητας των Σωφρονιστικών Καταστημάτων - Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 20 Σωφρονιστικού Κώδικα

Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 20 του Σωφρονιστικού Κώδικα (ν. 2776/1999, Α' 291), περί κτιριακών εγκαταστάσεων, η λέξη «τριακόσιους» αντικαθίσταται από τη λέξη και τον αριθμό «εξακόσιους (600)» και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως ακολούθως:

«3. Η δυναμικότητα των αυτοτελών Σωφρονιστικών Καταστημάτων δεν πρέπει να υπερβαίνει τους εξακόσιους (600) κρατουμένους. Στα συγκροτήματα κτιρίων, τα οποία έχουν δυνατότητα στέγασης μεγάλου αριθμού κρατουμένων, είναι δυνατόν να δημιουργούνται αυτοτελή καταστήματα ή τμήματα κράτησης, με ανεξάρτητη διεύθυνση, ιδιαίτερο προσωπικό και επαρκείς εγκαταστάσεις κατά τους όρους του επόμενου άρθρου.»

 

Άρθρο 28

Μετεγγραφές αδελφών σπουδαστών Σχολής Αξιωματικών και Σχολής Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, Σχολής Αξιωματικών Πυροσβεστών και της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, Ανώτατου Στρατιωτικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων και Ανώτερης Στρατιωτικής Σχολής Υπαξιωματικών - Τροποποίηση παρ. 1,2 και 3 άρθρου 76 ν. 4692/2020

Στο άρθρο 76 του ν. 4692/2020 (Α' 111), περί μετεγγραφών αδελφών προπτυχιακών φοιτητών/φοιτητριών, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην παρ. 1, προστίθενται οι λέξεις «στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας,» β) στην παρ. 2, προστίθενται οι λέξεις «στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας,», γ) στην περ. α) της παρ. 3, προστίθενται οι λέξεις «ή, με εξαίρεση τον αιτούντα, σε Α.Σ.Ε.Ι., στη Σ.Σ.Α.Σ., σε Α.Σ.Σ.Υ., στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας,» και, μετά από νομοτεχνικές βελτιώσεις, οι παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 76 διαμορφώνονται ως εξής:

«1. Φοιτητής/Φοιτήτρια προγράμματος σπουδών πρώτου κύκλου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.)/Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας (Α.Ε.Α.), που έχει έναν αδελφό ή μία αδελφή που φοιτά σε πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου Α.Ε.Ι., Α.Ε.Α., Ανώτατου Στρατιωτικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Σ.Ε.Ι.), στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων (Σ.Σ.Α.Σ.), σε Ανώτερη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών (Α.Σ.Σ.Υ.), στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, δύναται, καθ' υπέρβαση του ποσοστού της παρ. 1 του άρθρου 75, να αιτηθεί μετεγγραφή, σύμφωνα με το παρόν άρθρο, αποκλειστικά κατά το πρώτο έτος σπουδών.

2. Δύο (2) ή περισσότερα αδέλφια που φοιτούν σε πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου Α.Ε.Ι., Α.Ε.Α., Ανώτατου Στρατιωτικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Σ.Ε.Ι.), στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων (Σ.Σ.Α.Σ.), σε Ανώτερη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών (Α.Σ.Σ.Υ.) στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, και αποτελούν μέλη τρίτεκνων ή πολύτεκνων οικογενειών, που δεν έχουν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης, δύνανται, καθ' υπέρβαση του ποσοστού της παρ. 1 του άρθρου 75, αυτοτελώς ή από κοινού, να αιτηθούν μετεγγραφή σε όλα τα έτη σπουδών τους.

3. Για τη μετεγγραφή των παρ. 1 και 2 ισχύουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) Τουλάχιστον δύο (2) αδέλφια σπουδάζουν σε Τμήματα Α.Ε.Ι./Α.Ε.Α., ή, με εξαίρεση τον αιτούντα, σε Α.Σ.Ε.Ι., στη Σ.Σ.Α.Σ., σε Α.Σ.Σ.Υ., στη Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας ή στη Σχολή Αστυφυλάκων Ελληνικής Αστυνομίας, στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, τα οποία εδρεύουν σε διαφορετική Περιφερειακή Ενότητα τόσο μεταξύ τους όσο και από την Περιφερειακή Ενότητα στην οποία διαμένουν μόνιμα οι γονείς,

β) τα αδέλφια της περ. α' συμπεριλαμβανομένου του αιτούντος/της αιτούσας, δεν είναι κάτοχοι τίτλων πρώτου κύκλου σπουδών και δεν έχουν υπερβεί τον ανώτατο χρόνο σπουδών, ο οποίος προβλέπεται για την απονομή του τίτλου σπουδών,

γ) ο αιτών/η αιτούσα δεν διαθέτει, ο ίδιος/η ίδια ή οι γονείς του/της, μεμονωμένα ή από κοινού, πλήρη κυριότητα ή επικαρπία κατοικίας, σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%) στην Περιφερειακή Ενότητα που εδρεύει το Τμήμα φοίτησής του/της, δ) αποκλειστικά για τους αιτούντες της παρ. 1, το κατά κεφαλήν εισόδημα του αιτούντος δεν υπερβαίνει το ποσό των δεκαεπτά χιλιάδων πεντακοσίων (17.500) ευρώ.»

 

ΜΕΡΟΣ Δ'

ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

 

Άρθρο 29

Έναρξη ισχύος

1. Με την επιφύλαξη της παρ. 2, η ισχύς του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Η έναρξη ισχύος του παρόντος ως προς τις υποχρεώσεις της Γ.Γ.Π.Κ.Ο. τελεί υπό την προϋπόθεση της έναρξης ισχύος του προεδρικού διατάγματος που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 200 του ν. 5187/2025 (Α'48), περί σύστασης της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων.

 


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

 

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 9 Οκτωβρίου 2025

 

 

 

Έχει διαβαστεί 12 φορές
Ετικέτες: νόμος 5236/2025 52362025
Επόμενο άρθρο
Εγκύκλιος 78453/2025 [9-10-2025]