Βασιλικό Διάταγμα 436/1961 - ΦΕΚ 111/Α/6-7-1961

Περί χαρακτηρισμού επιχειρήσεων ως "Τουριστικών".

Έχοντες υπ' όψει:
1.Τας διατάξεις του Νόμ. 1624/1951 "περί κυρώσεως, τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Α.Ν.1565/1950 "περί συστάσεως Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού" ως ετροποποιήθη και συνεπληρώθη.
2.Τας διατάξεις του άρθρ.12 του Ν.Δ. 685/1948 "περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινων του Α.Ν. 588/1945, ως και του άρθρ.9 του Ν.Δ. 3430/1955.
3.Γνωμοδότησιν του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού εξενεχθεί-σαν κατά την 29ην συνεδρίασιν αυτού της 1ης Ιουν. 1961.
4.Γνωμοδότησιν του Συμβουλίου της Επικρατείας διατυπωθείσαν εν τω υπ' αριθ. 314 της 17 Μαΐου 1961 Πρακτικώ αυτού, προτάσει του Ημετέρου επί της Προεδρίας της Κυβερνήσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
 
Άρθρον 1
Αι κάτωθι επιχειρήσεις και καταστήματα, δύνανται να χαρακτηρίζωνται ως τουριστικά δικαιούμενα να χρησιμοποιώσι τον όρον "Τουριστικός":
α)Εστιατόρια, ζυθεστιατόρια, κέντρα διασκεδάσεως, κέντρα αναψυχής, ζαχαροπλαστεία, καφενεία, μπαρ, κέντρα-περίπτερα αναψυχής εξοχικά ή μη.
β)Καταστήματα πωλήσεως ειδών λαϊκής τέχνης, φωτογραφικών ειδών, αρχαιοπωλεία, ανθοπωλεία, κουρεία και κομμωτήρια.
γ)Ξενώνες, οικήματα ενοικιάζοντα δωμάτια εις εκδρομείς ή παραθεριστάς, ορεινά καταφύγια.
δ)Εγκαταστάσεις ιαματικών πηγών ή ποσιθερα-πείας και εγκαταστάσεις θαλασσίων λουτρών.
ε)Λεωφορεία ή επιβατικά αυτοκίνητα άνευ μετρητού ως και αυτοκίνητα-καντίναι.
ς)Οιαδήποτε εν γένει επιχείρησις ή κατάστημα δυνάμενον να παρέχη εξυπηρετήσεις εις ταξειδιώτας, περιηγητάς ή παραθεριστάς.
2.Εν τη εννοία του όρου "κατάστημα" περιλαμβάνονται και τα γραφεία τα παρέχοντα τας ως άνω εξυπηρετήσεις.

Άρθρον 2
1.Δια τον χαρακτηρισμόν των εν τω προηγουμένω άρθρω επιχειρήσεων και καταστημάτων ως "τουριστικών" και δια την χρησιμοποίησιν υπό τούτων του όρου "τουριστικού" απαιτείται άδεια χορηγουμένη τη αιτήσει του ενδιαφερομένου, δι' ειδικής αποφάσεως του Γενικού Γραμματέως του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, μετά γνώμην της Επιτροπής χαρακτηρισμού Τουριστικών Επιχειρήσεων συγκροτουμένης δι' αποφάσεως του Υπουργού Προεδρίας Κυβερνήσεως.
2.Η Επιτροπή εξετάζουσα τα υπό του αιτούντος προσκομιζόμενα ή τα υπηρεσιακώς κατατιθέμενα στοιχεία, ως και τας σχετικάς εκθέσεις των αρμοδίων οργάνων του Ε.Ο.Τ. υποβάλλει την γνώμην αυτής εις τον Γενικόν Γραμματέα του Ε.Ο.Τ., όστις αποφασίζει ητιολογημένως περί της χορηγήσεως ή μη της αιτουμένης αδείας.
3.Η άδεια ισχύει επί δύο έτη δυναμένη ν' ανανεούται δι' ισόχρονα διαστήματα κατά την αυτήν διαδικασίαν (Ν.Δ. 685/1948 αριθ. 12).
4.Δια την εγκατάστασιν τουριστικών εν γένει επιχειρήσεων εις τμήματα ανεγειρομένων οικοδομών δύναται να ζητηθή εκ των προτέρων υπό του ενδιαφερομένου έγκρισις των σχεδίων των τμημάτων τούτων της οικοδομής ή του όλου αυτής, προκειμένου περί καθολικής εν αυτή εγκαταστάσεως τουριστικής επιχειρήσεως.

Άρθρον 3
Η άδεια χρήσεως του όρου "Τουριστικός" παρέχει εις τον κάτοχον ταύτης τα εξής δικαιώματα:
α)Να ποιήται χρήσιν ιδιαιτέρου χαρακτηριστικού σήματος, καθοριζομένου δι' αποφάσεως του Γενι-κού Γραμματέως του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού ως και του τίτλου "Τουριστικός".
β)Να καταχωρήται η επιχείρησις αυτού εις τα τουριστικά έντυπα και καταλόγους του ΕΟΤ και να συνιστάται υπό του Ε.Ο.Τ. η καταχώρησις αυτής εις τα διεθνή τουριστικά έντυπα και καταλόγους.
γ)Να καθορίζη ηυξημένα τιμολόγια βάσει των ισχυουσών αγορανομικών, τουριστικών ή άλλων διατάξεων, προκειμένου περί επισιτιστικής επιχειρήσεως.
δ)Να συνιστάται και προτιμάται υπό του Ε.Ο.Τ. δια την εξυπηρέτησιν ομάδων εκδρομέων.
ε)Να λειτουργή βάσει αδείας του Υπουργού Εργασίας κατά τας ημέρας αργίας, προς ειδικήν εξυπηρέτησιν περιηγητών.
στ)Να παρέχηται άδεια παρασκευής φαγητών, εκ κρέατος εις επισιτιστικάς τουριστικάς επιχειρήσεις, καθ' άπασαν την εβδομάδα.
ζ)Να παρέχωνται εκ μέρους του Οργανισμού Τουριστικής Πίστεως ευνοϊκά δάνεια κατά τας διατάξεις του Ν.Δ. 181/1946.
η)Να παρέχηται παν έτερον δικαίωμα επί τη βάσει εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων.

Άρθρον 4
Προσόντα επισιτιστικών επιχειρήσεων
Δια να χαρακτηρισθή επιχείρηρισις Α΄ τάξεως εκ των εν άρθρ.1 του παρόντος αναφερομένων ως "Τουριστική", δέον όπως έχη τα κάτωθι προσόντα:
1.Κτίριον εις καλήν από πάσης απόψεως κατάστασιν, εσωτερικώς και εξωτερικώς και ανάλογον της φύσεως της επιχειρήσεως.
2.Είσοδον έχουσαν διάταξιν αποτρέπουσαν την απότομον εισβολήν αέρος εντός της αιθούσης των πελατών.
3.Προσθήκας -εφ' όσον επιβάλλονται υπό της φύσεως και των αναγκών της επιχειρήσεως- επαρκείς εν καλή καταστάσει και υελοφράκτους, τα δε εντός τούτων είδη να ώσι τοποθετημένα με τάξιν, απαγορευμένης της υπάρξεως περιττών και αχρήστων αντικειμένων.
4.Αιθούσας επαρκείς και αναλόγους προς την κίνησιν του καταστήματος.
5.Αερισμόν φυσικόν, καθώς και τεχνικόν δι' εγκαταστάσεως δυναμένης να αντικαθιστά τον ατμοσφαιρικόν αέρα τουλάχιστον 10 φοράς την ώραν.
6.Δάπεδον εξ αδιαποτίσμου υλικού και εν αρίστη καταστάσει διατηρούμενον.
7.Φωτισμόν επαρκή, η δε ηνοιγμένη ποσότης τεχνητού φωτισμού να είναι κατά Μ2 τουλάχιστον 50 λούξ. Η προϋπόθεσις αυτή δυνατόν να μην έχη εφαρμογήν εις περιπτώσεις, όπου η φύσις της επιχειρήσεως είναι τοιαύτη ώστε να δικαιολογήται μειωμένος φωτισμός.
8.Κατάλληλον και επαρκή θέρμανσιν.
9.Επίστρωσιν των εσωτερικών διαδρόμων και των κάτωθι των τραπεζών χώρων δια καταλλήλων ταπήτων κατά τους χειμερινούς μήνας.
10.Έπιπλα και σκεύη εις αρίστην κατάστασιν και ποιότητα, επαρκή και ανάλογα της φύσεως, τάξεως και αναγκών του καταστήματος.
11.Άνετον τοποθέτησιν τραπεζών και καθισμά-των.
12.Τα εις ακαλύπτους χώρους τοποθετούμενα έπιπλα και προστεγάσματα δέον να είναι καλαισθητικά και εις αρίστην κατάστασιν, απαγορευομένης της χρησιμοποιήσεως εφθαρμένων και ακαλαισθήτων.
13.Τραπεζομάνδηλα και μάκτρα βαμβακερά, αρίστης ποιότητος και αμέμπτου καθαριότητος.
14.Προσωπικόν υγιές, καθαρωτάτης και επιμελεστάτης εμφανίσεως.
15.Εργαστήριον παρασκευής ειδών καταστήματος (μαγειρείον ή ζαχαροπλαστείον) αναλόγου χωρητικότητος προς τον αριθμόν των εργαζομένων και εξυπηρετουμένων αμέμπτου καθαριότητος και πληρούν τας υπό της υγειονομικής Υπηρεσίας της Τουριστικής Αστυνομίας εκδιδομένας εκάστοτε εγκυκλίους.
16.Κατάλληλον και επαρκή αποθήκην και ψυγεία προς διατήρησιν και εναποθήκευσιν τροφίμων.
17.Διακεκριμένον χώρον και εγκαταστάσεις πλύσεως σκευών, κατάλληλον και συμφώνως προς τους εκδιδομένους υπό της Υγειονομικής Υπηρεσίας Κανονισμούς.
18.Αποχωρητήρια πελατών, ανάλογα προς την κίνησιν της πελατείας, εις αρίστην κατάστασιν διατηρούμενα. Ομοίως ανάλογος αριθμός ουρητηρίων. Τα αποχωρητήρια και ουρητήρια δέον να αερίζωνται εξ ακαλύπτων χώρων, το δε δάπεδον και οι τοίχοι να είναι κατασκευασμένοι εξ αδιαποτίστου υλικού. Εις τον προ αυτών χώρον δέον να υπάρχουν επαρκείς νιπτήρες προς χρήσιν των πελατών, πάντοτε δε υγρός σάπων ή κόνις και η απόμαξις να γίνηται δια καθαρών μάκτρων εξ άπαξ χρησιμοποιουμένων ή δι' ειδικού λεπτού χάρτου, (χάρτινα πετσετάκια ειδικά) ή δια θερμού αέρος. Εις έκαστον χώρον αποχωρητηρίων και ουρητηρίων δέον να υπάρχη υπεύθυνος δια την συνεχή διατήρησιν της καθαριότητος.
19.Ιματιοθήκην προσωπικού εις ίδιον χώρον.
20.Αποχωρητήρια προσωπικού ιδιαίτερα και ανάλογα του αριθμού των υπαλλήλων, καλώς αεριζόμενα και διατηρούμενα, μετά σχετικού νιπτήρος.
21.Κατάλληλον σύστημα υδρεύσεως.
22.Κατάλληλον και στεγανόν αποχετευτικόν σύστημα δι' άπαντα τα τμήματα του καταστήματος.
23.Προκειμένου περί καφενείων δέον όπως απαραιτήτως έχωσι ταύτα τμήμα ζαχαροπλαστείου και να λειτουργούσιν υπό μορφήν καφεζαχαροπλαστείου.

Άρθρον 5
Δια να χαρακτηρισθή επιχείρησις τάξεως πολυτελείας εκ των εν άρθρ.1 του παρόντος αναφερομένων ως "Τουριστική" δέον όπως, εκτός των εν τω άρθρ.4 αναφερομένων προσόντων, κέκτηται και τα κάτωθι:
1.Κεντρικήν θέρμανσιν.
2.Τάπητας κατά την χειμερινήν περίοδον.
3.Επαρκή και εις αρίστην κατάστασιν αποχωρητήρια δι' άνδρας και γυναίκας της επαρκείας οριζομένης συμφώνως τω Υγειονομικώ Κανονισμώ.
4.Αίθουσαν πολυτελώς επιπλωμένην και διακεκοσμημένην.
5.Επιτραπέζια σκεύη ομοιόμορφα, τα μεν εξ αυτών εκ πορσελάνης, εκ πολυτελούς πορσελάνης, τα δε εξ αυτών μεταλλικά μαχαιροπήρουνα κλπ. επάργυρα ή τουλάχιστον εξ αλπακά.
6.Τηλεφωνικήν συσκευήν προς χρήσιν των πελατών.
7.Προσωπικόν αψόγως ενδεδυμένον και εις ανάλογον αριθμόν γλωσσομαθές.
Ειδικώτερον δια τα εστιατόρια και ζυθεστιατόρια απαιτείται επιπροσθέτως:
1.Ιματιοθήκη δια τους πελάτας με ανάλογον προσωπικόν.
2.Λινοστολή λινή ή εφ' όσον υφίσταται κρατική απαγόρευσις εισαγωγής, βαμβακερή εξαιρετικής λευκότητος και καθαριότητος.
Δια δε τα ζαχαροπλαστεία, καφενεία και κέντρα αναψυχής απαιτείται επιπροσθέτως:
1.Ποσοστόν 30% πολυθρόναι επί του συνόλου των καθισμάτων.
2.Εδεσματολόγιον εις Ελληνικήν και Αγγλικήν ή Γαλλικήν.

Άρθρον 6
Δια να χαρακτηρισθή επιχείρησις τάξεως υπερπολυτελείας εκ των εν άρθρ.1 του παρόντος αναφερομένων ως "Τουριστική", δέον όπως εκτός των εν τοις άρθρ.4 και 5 αναφερομένων προσόντων, να κέκτηται και τα κάτωθι:
1.Εγκατάστασιν κλιματισμού, όπου λειτουργεί επιχείρησις εν κλειστώ χώρω.
2.Αρχιτραπεζοκόμον γλωσσομαθή.
3.Επιτραπέζια σκεύη φέροντα τον τίτλον του καταστήματος.
4.Θέσιν μουσικής εφ' όσον υπάρχει σχετικός χώρος και πρόκειται να γίνη χρήσις τούτου. Δια τα ζαχαροπλαστεία, καφενεία και κέντρα αναψυχής απαιτείται επιπροσθέτως όπως το σύνολον του ποσοστού πολυθρονών να είναι τουλάχιστον το 50% επί του συνόλου των καθισμάτων.

Άρθρον 7
Δια τα κέντρα διασκεδάσεως και τα εξοχικά τοιαύτα απαιτείται ανεξαρτήτως τάξεως:
1.Ο ειδικός χώρος χορού, εφ' όσον διατίθεται τοιούτος, να είναι ανάλογος προς τας τοποθετουμένας τραπέζας ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η άνετος χρησιμοποίησις τούτου υπό των πελατών.
2.Η ύπαρξις αναλόγων και ευρυχώρων, διαδρόμων δια την προσέλευσιν και απομάκρυνσιν των πελατών εκ του χώρου τούτου.
3.Η χρησιμοποιουμένη λινοστολή δύναται να είναι έγχρωμος, αλλ' εξαιρετικής ποιότητος αναλόγως της τάξεώς των.
4.Τα εις το ύπαιθρον χρησιμοποιούμενα καθίσματα δέον να είναι αναπαυτικά (πολυθρόναι πτυσσόμεναι ή ψάθιναι).
5.Η τοποθέτησις τραπεζών εκτός του καταστήματος να γίνηται επί χώρου απολύτως καθαρού και απηλλαγμένου παντός περιττού ή αχρήστου αντι-κειμένου.
6.Κατάλληλον θέσιν δια μουσικήν εφ' όσον γίνεται χρήσίς της.

Άρθρον 8
Προσόντα μεταφορικών επιχειρήσεων
1.Μεταφορικαί επιχειρήσεις δυνάμεναι να χαρακτηρισθώσιν ως Τουριστικαί είναι αι εκμεταλλευόμεναι ειδικά τουριστικά λεωφορεία του άρθρ.1 του Νόμ. 3221/1955 "περί κυρώσεως της υπ' αριθ. 211/27.2.54 Πράξεως του Υπουργικού Συμβουλίου και συμπληρώσεως του άρθρ.3 του Νόμ. 2119/1952 περί λεωφορείων κλπ.".
2.Ίνα χαρακτηρισθή μεταφορική επιχείρησις ως "Τουριστική" δέον:
α)Αύτη να ασκήται παρ' εμπορικής Εταιρείας οιασδήποτε μορφής και με εταιρικόν κεφάλαιον ουχί κατώτερον των 500.000 δραχμών.
β)Υπεύθυνος διευθυντής της επιχειρήσεως να έχη πενταετή τουλάχιστον πείραν περί τα τουριστικά ζητήματα, πιστοποιουμένων δια βεβαιώσεως Δημοσίας Αρχής ή ενόρκου βεβαιώσεως Διευθυντού Τουριστικού Γραφείου του Α.Ν. 864/1937 ή ξενοδοχείου.
3.Τα αυτοκίνητα-αναψυκτήρια (καντίναι) δύνανται να χαρακτηρισθώσιν ως "Τουριστικά" εφ' όσον κατά την κρίσιν της Επιτροπής του άρθρ.2 είναι αρίστης εξωτερικής και εσωτερικής εμφανίσεως, το προσωπικόν αυτών ευπρεπώς ενδεδυμένον, είς τουλάχιστον εκ του προσωπικού να ομιλή ευχερώς την γαλλικήν ή αγγλικήν γλώσσαν. Δέον επίσης το αυτοκίνητον-αναψυκτήριον να διαθέτη ηλεκτρικόν ψυγείον ως και μηχάνημα παρασκευής καφέ γαλλι-κού ή ιταλικού ή αμερικανικού τύπου.

Άρθρον 9
Προσόντα λοιπών επιχειρήσεων
1.Ίνα κατάστημα ή επιχείρησις ως εν άρθρ.1 παρ. στ΄ ως και πάσα άλλη επιχείρησις δυναμένη κατά την κρίσιν της Επιτροπής του άρθρ.2 να παρέχη εξυπηρετήσεις εις ταξειδιώτας, περιηγητάς ή παραθεριστάς, χαρακτηρισθή ως "Τουριστική" δέον να ευρίσκεται εις κεντρικήν οδόν της πόλεως ή εις συνοικίαν συγκεντρούσαν κίνησιν περιηγητών και να είναι φιλοκάλως διεσκευασμένον.
2.Ο ιδιοκτήτης ή εις τουλάχιστον υπάλληλος των ανωτέρω καταστημάτων δέον να ομιλή την αγγλικήν ή γαλλικήν γλώσσαν.
3.Τα καταστήματα ταύτα δέον να έχουν και ξενογλώσσους επιγραφάς, ως και επί εκάστου πωλουμένου αντικειμένου ανηρτημένας τας τιμάς πωλήσεως αυτών, εκπεφρασμένας εις δραχμάς.

Άρθρον 10
1.Ο χαρακτηρισμός ως "Τουριστικών" επιχειρήσεων ευρισκομένων εις λουτροπόλεις, δύναται να γίνη μόνον εις λουτροπόλεις κατεταγμένας αρμοδίως εις την Α΄ και Β΄ κατηγορίαν και εφ' όσον αι περί ων πρόκειται επιχειρήσεις και εγκαταστάσεις πληρούν τους όρους του άρθρ.4 του παρόντος.
2.Ξενώνες, οικήματα ενοικιάζοντα δωμάτια εις παραθεριστάς ή εκδρομείς και ορεινά καταφύγια, δύνανται να χαρακτηρισθώσιν ως "Τουριστικά" εφ' όσον κείνται εις τουριστικούς τόπους ανακηρυχθέντας κατά τας διατάξεις του Ν.Δ. 180/1946 ή εις λουτροπόλεις τουριστικής σημασίας Α΄ και Β΄ κατηγορίας ή εις τόπους παρουσιάζοντας τουριστικήν κίνησιν κατά την κρίσιν της Επιτροπής χαρακτηρισμού τουριστικών επιχειρήσεων.
3.Αι εν τη προηγουμένη παραγράφω αναφερόμεναι εγκαταστάσεις εκτός του ότι δέον να διαθέτουν κτίρια και οπλισμόν εις πολύ καλήν κατάστασιν, επιβάλλεται να έχουν αφοδευτήρια πελατών ανάλογα προς την κίνησιν της πελατείας εις αρίστην κατάστασιν διατηρούμενα. Τα αφοδευτήρια δέον να αερίζωνται εξ ακαλύπτων χώρων, το δε δάπεδον και οι τοίχοι να είναι κατεσκευασμένοι εξ αδιαποτίστου υλικού. Εις τον προ αυτών χώρον δέον να υπάρχουν επαρκείς νιπτήρες προς χρήσιν των πελατών, πάντοτε δε υγρός σάπων ή κόνις και η απόμαξις να γίνηται δια καθαρών μάκτρων εφ' άπαξ χρησιμοποιουμένων ή δι' ειδικού λεπτού χάρτου. Εις έκαστον χώρον δέον να υπάρχη υπεύθυνος δια την συνεχή διατήρησιν της καθαριότητος. Επίσης επι-βάλλεται η ύπαρξις ενός τουλάχιστον ντους μετά προθαλάμου και πλήρη εγκατάστασιν θερμού και ψυχρού ύδατος.

Άρθρον 11
1.Άπασαι αι επιχειρήσεις αι χαρακτηρισθείσαι κατά το παρελθόν ως "τουριστικαί" επί τη βάσει του από 12.12.1949/ 10.1.1950 Β.Δ/τος υποχρεούνται όπως εντός δύο μηνών από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Δ/τος υποβάλλουν αιτήσεις χορηγήσεως αυτών της κατά το παρόν Δ/μα αδείας.
2.Εν περιπτώσει μη υποβολής εντός της εν τη παρ.1 τασσομένης προθεσμίας αιτήσεως αδείας ή απορρίψεως υποβληθείσης, ο χαρακτηρισμός αίρεται οριστικώς, απαγορευομένης της χρήσεως του όρου τούτου.

Άρθρον 12
Καταργούνται τα από 16/28 Ιαν. 1938 "περί τρόπου χαρακτηρισμού επιχειρήσεων ή χρήσεων ως "τουριστικών" και από 12.12.1949/10.1.50 "περί τρόπου χαρακτηρισμού επιχειρήσεων ως "Τουριστικών" Ημέτερα Δ/τα.