Οι παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση το Σεπτέμβριο και υλοποιούνται με νομοσχέδιο

Οι βασικοί άξονες του νέου Νομοσχεδίου όπως παρουσιάστηκαν από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη και ο Υφυπουργό Χάρη Θεοχάρη περιλαμβάνουν την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για διασταυρώσεις και πιο αποτελεσματικούς ελέγχους, τον περιορισμό της χρήσης μετρητών στις συναλλαγές, την εφαρμογή μέτρων για πιο διαφανείς και αποτελεσματικούς ελέγχους, την ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων και ένα νέο, πιο δίκαιο σύστημα φορολόγησης για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

 

 

Οι παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση το Σεπτέμβριο και υλοποιούνται με το νομοσχέδιο είναι:

1. Υποχρεωτική ανάρτηση εσόδων και δαπανών στο MyData εντός του 2024.
2. Απαγόρευση της χρήσης μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων – το τίμημα θα καταβάλλεται αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής.
3. Αύξηση του προστίμου για χρήσης μετρητών σε συναλλαγές άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής
4. Καταβολή της πλειονότητας των επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών.
5. Ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
6. Διακοπή συνεργασίας των εταιριών εμπορίας καυσίμων με παραβάτες λαθρεμπορίας.

Οι υπόλοιπες τέσσερις παρεμβάσεις προχωρούν κανονικά και δεν περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο γιατί δεν χρειάζονται νομοθετική παρέμβαση. Είναι:

1. Η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024
2. Η επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν
3. Η ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως έως το τέλος του έτους.
4. Τα υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια εντός του 2024 (έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στην ΕΕ).

Αναλυτικά οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής:

Α. Περιορισμός της χρήσης μετρητών

 – Απαγόρευση μετρητών στις αγορές ακινήτων: Το τίμημα για αγοραπωλησίες ακινήτων θα καταβάλλεται αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Το συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά είναι άκυρο και απαγορεύεται η μεταγραφή του. Οι παραβάτες  τιμωρούνται με πρόστιμο ίσο με το 10% του τιμήματος που καταβλήθηκε με μετρητά, κατ’ ελάχιστο 10.000 και μέχρι 500.000 ευρώ, για κάθε παράβαση.

Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 338.511 μεταβιβάσεις ακινήτων με συνολικό τίμημα 27.740.709.425.71€. Από αυτές, οι 42.613 εξοφλήθηκαν αποκλειστικά με μετρητά (συνολικό τίμημα: 462.493.710,3€) ενώ σε 41.741 περιπτώσεις, τίμημα ύψους 2.980.580.395.13€ εξοφλήθηκε εν μέρει με μετρητά.

– Καταβολή επιδομάτων σε χρεωστική κάρτα:  Θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.

– Πρόστιμο για συναλλαγές με μετρητά: Το πρόστιμο για αγορές αξίας πάνω από 500 ευρώ με μετρητά, το οποίο σήμερα είναι 100 ευρώ διαμορφώνεται στο εξής στο διπλάσιο της αξίας της απόδειξης.

– Υποχρεωτικά ηλεκτρονικές συναλλαγές για προϊόντα με φόρο κατανάλωσης: Όλες οι συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων για προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, φόρο κατανάλωσης και τέλος ταξινόμησης, γίνονται υποχρεωτικά και  ανεξαρτήτως ποσού, με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Η ρύθμιση περιλαμβάνει τόσο το εγχώριο όσο και το διεθνές εμπόριο (εισαγωγές – εξαγωγές) με χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες. Δεν αφορά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και ιδιωτών ή μεταξύ ιδιωτών.

Β. Ρυθμίσεις για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Με το νομοσχέδιο θεσπίζονται οι αλλαγές που έχουν ανακοινωθεί στο καθεστώς που διέπει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με στόχο αφενός την διασφάλιση όσων όρων ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία και αφετέρου την ανάπτυξη του κλάδου που συνεισφέρει σημαντικά στην τουριστική κίνηση. Ειδικότερα, με τις ρυθμίσεις που εισάγονται, από 1.1.2024:

– Επεκτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, που είναι 0,5 % επί των εσόδων, υπέρ της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το τέλος παρεπιδημούντων εισπράττεται μέσω ειδικής πλατφόρμας, από όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ανεξαρτήτως πλήθους ακινήτων.

– Τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας (με ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο).

– Καταργείται ο φόρος διαμονής ο οποίος επιβάλλεται σήμερα σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και αντικαθίσταται από το «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση» το οποίο θα επιβαρύνει επιπλέον και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις με 1,5 ευρώ την ημέρα.

Η παλιά και η νέα κλίμακα έχουν ως εξής:

Κατηγορία	Ποσό ανά ημέρα σήμερα	Νέα Τιμή	Αύξηση
1-2 αστέρων	0,50 €	1,50 €	1,00 €
3 αστέρων	1,50 €	3,00 €	1,50 €
4 αστέρων	3,00 €	7,00 €	4,00 €
5 αστέρων	4,00 €	10,00 €	6,00 €
Ενοικιαζόμενα δωμάτια	0,50 €	1,50 €	1,00 €
Τουριστικές κατοικίες	0,00 €	10,00 €	10,00
Βραχυχρόνια μίσθωση	0,00 €	1,50 €	1,50 €

To τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση επιβάλλεται σε όλες τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, δηλαδή και στις περιπτώσεις που ο εκμισθωτής διαθέτει ένα ή δύο ακίνητα.

– Αυστηροποιούνται τα πρόστιμα για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης. Το νέο πρόστιμο ορίζεται, ανά φορολογικό έτος, στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000€. Σήμερα το πρόστιμο που επιβάλλεται σε περίπτωση μη εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης είναι οριζόντιο, ανέρχεται σε 5.000€ και επιβάλλεται στον διαχειριστή, είτε είναι κύριος ή επικαρπωτής ή τρίτος.

– Τίθεται όριο 60 ημερών στη διάρκεια της μίσθωσης προκειμένου να λογίζεται ως βραχυχρόνια. Διευκρινίζεται ότι το όριο των 60 ημερών δεν αφορά τη διάρκεια των μισθώσεων μέσα στο χρόνο (ρύθμιση που είχε συζητηθεί παλαιότερα) αλλά τη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά. Έτσι, θα επιτρέπεται για παράδειγμα η μίσθωση ενός ακινήτου για 100 ή 150 ημέρες μέσα στη χρονιά με την προϋπόθεση ότι κάθε μίσθωση ξεχωριστά δεν υπερβαίνει τις 60 ημέρες. Ο νέος ορισμός της βραχυχρόνιας μίσθωσης διαμορφώνεται ως εξής: «Ως βραχυχρόνια μίσθωση ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση ακινήτου για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των εξήντα (60) ημερών, και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων».

– Στην περίπτωση που  διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα και θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.

Γ. Νέο σύστημα φορολόγησης για τους ελεύθερους επαγγελματίες

Σημείο αναφοράς του νέου συστήματος είναι ο κατώτατος μισθός. Προβλέπεται συγκεκριμένα ότι τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των αυτοαπασχολούμενων μαζί με τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία, δεν μπορεί  να είναι μικρότερα από μια ελάχιστη αμοιβή, η οποία προσδιορίζεται με αντικειμενικό τρόπο σε σημείο που αντανακλά την ελάχιστη εισφερόμενη αξία της προσωπικής εργασίας του αυτοαπασχολούμενου στην επιχείρησή του.

Προσδιορισμός ελάχιστης αμοιβής

Η ελάχιστη αμοιβή προσδιορίζεται ως εξής:

1. Η ελάχιστη αμοιβή δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ: α) του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη και β) του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του

2. Η ελάχιστη αμοιβή, όπως αυτή προσδιορίζεται πιο πάνω, προσαυξάνεται με 2 τρόπους, σωρευτικά:

Α. με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000€.

Β. με ένα συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μέσο όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ:

• 35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων
• 70% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 150% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων
• 100% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 200% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων, με ανώτατο όριο τις 50.000 ευρώ.

Πεδίο εφαρμογής

Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί στις ατομικές επιχειρήσεις, εξαιρουμένων των αγροτών και των αυτοαπασχολούμενων με ΑΠΥ («μπλοκάκια»).

Παραδοχές-μειώσεις-απαλλαγές

– Για τον υπολογισμό του ελάχιστου (βασικού) μισθού λαμβάνονται υπόψη τυχόν τριετίες που έχει συγκεντρώσει ο φορολογούμενος από την πρώτη έναρξη των εργασιών του ανεξαρτήτως του ΚΑΔ. Ο ελάχιστος (βασικός) μισθός αυξάνεται κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη, με ένα ανώτατο όριο τις τρεις τριετίες

– Κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής, λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία του αυτοαπασχολούμενου.

– Ο χρόνος κατά τον οποίο ο ελεύθερος επαγγελματίας είχε παύση εργασιών δεν λογίζεται κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής.

– Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα θα έχουν τις ακόλουθες μειώσεις της ελάχιστης αμοιβής: 100% για τα τρία πρώτα χρόνια, 67% για τον 4^ο χρόνο και 33% για τον 5^ο χρόνο.

– Όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας ασκεί τη δραστηριότητά του και έχει την κύρια κατοικία του σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, η ελάχιστη αμοιβή θα μειώνεται κατά 50%.

– Όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, θα μειώνεται κατά 50%.

– Η ελάχιστη αμοιβή αποτελεί μαχητό τεκμήριο που μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία (π.χ. στρατιωτική θητεία, νοσηλεία σε νοσοκομείο, κράτηση σε φυλακή, κ.λπ.).

Τέλος επιτηδεύματος

Για όσους δηλώνουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα εφαρμοστεί άμεσα,  από το 2024 μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά  50%. Ενώ όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα έχουν μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 25 %. Το τέλος επιτηδεύματος θα καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας.

Αποτέλεσμα εφαρμογής – δημόσια έσοδα

Σε σύνολο 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών:

– Οι 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας.

– Οι 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση.

– Οι 473.000 θα πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, κατά μέσο όρο +1.444 ευρώ ο καθένας.

Το Δημόσιο εισπράττει σήμερα από τη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών 1,709 δισ. ευρώ (1,331 δισ. από το φόρο εισοδήματος και 378 εκατ. από το τέλος επιτηδεύματος). Με την εφαρμογή του νέου συστήματος προβλέπεται ότι τα έσοδα θα αυξηθούν κατά 874 εκατ. ευρώ ενώ αν συνυπολογιστεί η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος τα έσοδα αυξάνονται κατά 606 εκατ. ευρώ.

Αποτέλεσμα εφαρμογής – κοινωνικά επιδόματα

Αναμένεται συνολική μείωση των επιδομάτων των ελεύθερων επαγγελματιών κατά  100 εκατ. Το όφελος για τον προϋπολογισμό θα διατεθεί για την αύξηση των επιδομάτων αυτών.

Παραδείγματα εφαρμογής του νέου συστήματος φορολόγησης

1. Νέος αυτοαπασχολούμενος με 3.000 δηλωθέν εισόδημα. Είχε 270 ευρώ φόρο και θα συνεχίσει να έχει τον ίδιο φόρο χωρίς αλλαγή

2. Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 50.000 ευρώ, θα έχει σταδιακά μείωση από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος 650 ευρώ.

3. Παλιός αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 1.500 ευρώ, είχε 135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 785 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε 14.196 ως εισόδημα και θα έχει αύξηση επιβάρυνσης κατά 1.038 ευρώ.

4. Αυτοαπασχολούμενος με μηδέν δηλωθέν εισόδημα και μεγάλο τζίρο. Σήμερα πληρώνει μόνο τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Με τις προσαυξήσεις του εργοδοτικού κόστους και του μεγάλου τζίρου πηγαίνει σε 25.833 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και έχει αύξηση στη φορολογία κατά 4.083 ευρώ.

5. Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 7.000 ευρώ και 200.000 τζίρο, είχε 630 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 1.280 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε 14.196 ως εισόδημα και επειδή έχει μεγάλο τζίρο θα προσαυξηθεί κατά 70% σε 24.133 ευρώ φορολογητέο εισόδημα. Συνολικά θα έχει μια αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση κατά 2.977 ευρώ.

Δ. Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για ελέγχους και διασταυρώσεις

1. Έσοδα/δαπάνες στο MyData: Εντός του 2024 θα γίνει υποχρεωτική η ανάρτηση εσόδων και δαπανών στο  MyData. Τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν μπορεί να είναι μικρότερα από τα έξοδα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα. Επίσης, οι δαπάνες μιας επιχείρησης που δεν έχουν διαβιβαστεί δεν θα εκπίπτουν.

– Υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια εντός του 2024: Μέσα στο επόμενο έτος θα γίνει υποχρεωτική η ηλεκτρονική τιμολόγηση (ορίζεται ως καταληκτική ημερομηνία η 31η Δεκεμβρίου 2024, προκειμένου οι επιχειρήσεις να επιλέξουν την αποκλειστική χρήση ηλεκτρονικής τιμολόγησης). Μέχρι να γίνει υποχρεωτική η ηλεκτρονική τιμολόγηση επεκτείνονται τα κίνητρα για όσους την εφαρμόζουν νωρίτερα. Τα κίνητρα ηλεκτρονικής τιμολόγησης είναι τα εξής: Ταχύτερες επιστροφές φόρων, παραγραφή φορολογικών υποθέσεων στα τρία χρόνια και υπεραποσβέσεις για τεχνολογικό εξοπλισμό για όλες τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που εκδίδουν αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο τα τιμολόγια τους τα οποία διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

– Ψηφιακό πελατολόγιο: Υποχρέωση τήρησης ψηφιακού πελατολογίου από επιλεγμένες κατηγορίες επιχειρήσεων με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου.

Ε. Διαφανείς και αποτελεσματικοί έλεγχοι

– Μπόνους έως 3.000€ μέσω «Appodixi»: Οι πολίτες που καταγγέλουν παραποιημένες ταμειακές μηχανές μέσω της εφαρμογής «Appodixi», θα λαμβάνουν ως επιβράβευση το δεκαπλάσιο της αξίας της συναλλαγής για την οποία έγινε η καταγγελία, με ελάχιστο τα 100 € και μέγιστο τις 3.000 €. Προϋπόθεση για την καταβολή της αμοιβής είναι μετά την καταγγελία να γίνει έλεγχος και να επιβληθεί στην επιχείρηση πρόστιμο για παραβίαση της ταμειακής.

– Κάμερες στους ελέγχους: Οι φορολογικοί έλεγχοι (εντός ή εκτός των επαγγελματικών εγκαταστάσεων των φορολογουμένων) θα μπορούν να καταγράφονται για λόγους διαφάνειας με κάμερες, ύστερα από προηγούμενη ενημέρωση των φορολογουμένων. Το οπτικοακουστικό υλικό θα φυλάσσεται για έξι μήνες και μετά θα καταστρέφεται. Ομοίως μπορούν να καταγράφονται οι προγραμματισμένες συναντήσεις των ελεγκτών με τους φορολογούμενους στα γραφεία της ΑΑΔΕ. Στην περίπτωση αυτή το υλικό θα διατηρείται για πέντε χρόνια. Επίσης προβλέπεται δυνατότητα εγκατάστασης και χρήσης καμερών κατά τη διενέργεια των τελωνειακών ελέγχων.

– Διεύρυνση της χρήσης έμμεσων τεχνικών ελέγχου: Διευρύνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το εισόδημα των επιχειρήσεων μπορεί να προσδιορίζεται με έμμεσες μεθόδους ελέγχου. Συγκεκριμένα στις ήδη υπάρχουσες περιπτώσεις που προβλέπει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, με έμμεσες τεχνικές θα προσδιορίζεται το εισόδημα :

– όταν δηλώνεται ζημία σε τρία τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν προκύπτει ο τρόπος χρηματοδότησης της επιχείρησης, με τον οποίο καλύπτονται οι υποχρεώσεις της.

– όταν υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων,

-όταν ο συντελεστής μικτού κέρδους που προκύπτει από τα δηλούμενα αποτελέσματα είναι διαφορετικός από αυτόν που προκύπτει βάσει των παραστατικών αγορών και πωλήσεων.

-όταν η επιχείρηση δεν προσκομίζει στοιχεία που ζητά η φορολογική διοίκηση, ύστερα από δύο προσκλήσεις.

Διακοπή συνεργασίας των εταιριών εμπορίας καυσίμων με παραβάτες λαθρεμπορίας: Καθιερώνονται υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας των εταιρειών εμπορίας καυσίμων που περιλαμβάνουν:

– έλεγχο ύπαρξης άδειας λειτουργίας των πρατηρίων, στα οποία διαθέτουν καύσιμα,

εγκατάστασης και λειτουργίας συστήματος εισροών – εκροών στα πρατήρια

– ετήσιο έλεγχο ποιότητας καυσίμων

– υποχρέωση ενημέρωσης της ΑΑΔΕ για ενδεχόμενες παραβάσεις λαθρεμπορίας, νοθείας κλπ, που έχουν τελεστεί ή επίκειται να τελεστούν

– υποχρέωση διακοπής συνεργασίας με παραβατικά πρατήρια και αφαίρεσης των σημάτων και εξοπλισμού που τους έχουν παρασχεθεί από τις εταιρείας εμπορίας καυσίμων

– σε περίπτωση διαπίστωσης λαθρεμπορίας ή νοθείας, διακοπή της συνεργασίας όχι μόνο με το συγκεκριμένο πρατήριο, αλλά με όλα τα πρατήρια που ανήκουν στα ίδια πρόσωπα

2. Προβλέπονται κυρώσεις για μη τήρηση των μέτρων δέουσας επιμέλειας από τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων και δημοσιοποίηση των κυρώσεων αυτών σε ετήσια βάση
3. Η κύρωση της σφράγισης για νοθεία ή λαθρεμπορία καυσίμων, καθώς και για παραποίηση φορολογικών μηχανισμών ορίζεται σε δύο έτη στην εγκατάσταση, ανεξάρτητα από το εάν κατά το χρόνο επιβολής της σφράγισης, αυτή χρησιμοποιείται από την παραβατική επιχείρηση ή από άλλη που άνοιξε στη θέση της
4. Για την προστασία των εκμισθωτών, προβλέπεται δικαίωμά τους να ζητούν επιπλέον εγγύηση μισθωμάτων δύο ετών.

 

16 ερωτήσεις – απαντήσεις σε σχέση με το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής

1.Γιατί φέρνετε ρυθμίσεις μόνο για τους ελεύθερους επαγγελματίες;

Δεν κάνουμε μόνο αυτό σε καμία περίπτωση! Η παρέμβασή μας είναι πολυεπίπεδη και περιλαμβάνει σειρά ρυθμίσεων, όπως η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές μηχανές τους πρώτους μήνες του 2024, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, η καθολική επέκταση του myDATA, η ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, οι διατάξεις για το λαθρεμπόριο καυσίμων, για πιο διαφανείς και αποτελεσματικούς ελέγχους και διασταυρώσεις από την ΑΑΔΕ, ο περιορισμός της χρήσης των μετρητών στις συναλλαγές. Και ένα κομμάτι του νομοσχεδίου αφορά στην εισαγωγή ενός νέου και δικαιότερου συστήματος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών. Τελικός μας στόχος, μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, είναι η ενίσχυση των δαπανών για την Παιδεία και την Υγεία. Και στο τέλος της διαδρομής περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών.

2.Οι παρεμβάσεις που ανακοινώσατε συνιστούν μεταρρύθμιση ή είναι τελικά αποσπασματικές ρυθμίσεις;

Είναι μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση που βασίζεται στην αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, στον περιορισμό της χρήσης των μετρητών, στη διεξαγωγή στοχευμένων ελέγχων. Αφορά στο μείζον θέμα της φοροδιαφυγής, και ακριβώς επειδή το αντιμετωπίζει ολιστικά, προξενεί ορισμένες αντιδράσεις από την πλευρά εκείνων που αισθάνονται ότι θίγονται.

3.Και γιατί δεν αξιοποιείτε τις νέες τεχνολογίες για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά εισάγετε αυτό το νέο σύστημα τεκμηρίων;

Αξιοποιούμε τις νέες τεχνολογίες τόσο για τους ελεύθερους επαγγελματίες όσο και για τη φοροδιαφυγή σε σχέση με τον ΦΠΑ, για το λαθρεμπόριο κ.λπ. Ωστόσο, είναι ολοφάνερη ανάγκη, όταν το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα κάτω από το εισόδημα του μισθωτού που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, να υπάρξει μια παρέμβαση άμεσης απόδοσης με πνεύμα λογικής και δικαιοσύνης. Το νέο σύστημα έχει ως σημείο αναφοράς τον κατώτατο μισθό, θεωρώντας ότι δεν μπορεί ένας ελεύθερος επαγγελματίας να έχει εισόδημα μικρότερο από έναν εργαζόμενο, που αμείβεται με τις κατώτατες αποδοχές, ενώ προβλέπει πιο ευνοϊκό καθεστώς για τις νεοσύστατες ατομικές επιχειρήσεις για τα πρώτα πέντε χρόνια δραστηριοποίησής τους, τους ανάπηρους, τους κατοίκους μικρών νησιών και οικισμών.

4.Γιατί δεν δίνετε στους καταναλωτές κίνητρα, προκειμένου να ζητούν οι ίδιοι αποδείξεις και να αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο η φοροδιαφυγή;

Είναι μύθος ότι δεν υπάρχουν κίνητρα για συλλογή αποδείξεων. Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, το αφορολόγητο για μισθωτούς και συνταξιούχους «χτίζεται» με ηλεκτρονικές δαπάνες ύψους 30% του εισοδήματος με όριο τις 20.000 ευρώ.

Σχετικά πρόσφατα έχει δοθεί επιπλέον δυνατότητα συνυπολογισμού ετησίως δαπανών που αφορούν σε συγκεκριμένες υπηρεσίες (όπως υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, ταξί, κουρεία – κομμωτήρια, γυμναστήρια, κτηνιατρικές υπηρεσίες, υπηρεσίες καθαρισμού κ.ά.). Ακόμα σημαντικότερα κίνητρα έχουν δοθεί για υπηρεσίες που είναι σχετικές με την υγεία οι οποίες υπολογίζονται στο διπλάσιο της αξίας τους για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου.

Όμως τα κίνητρα αυτά δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να λειτουργήσουν πλήρως γιατί, ακόμη και αν μηδενιστεί ο ΦΠΑ, πάντα θα υπάρχουν αθέμιτες προσφορές από τους επαγγελματίες που θέλουν να φοροδιαφύγουν.

5.Υπάρχει η κριτική ότι τα αποτελέσματα της παρέμβασης στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών είναι περιορισμένα και ότι παρά τα μέτρα, η φοροδιαφυγή στο χώρο των αυτοαπασχολούμενων θα συνεχιστεί. Τι απαντάτε;

Τα επιπλέον έσοδα που αναμένονται από την παρέμβαση στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών είναι 874 εκατ. ευρώ το χρόνο, ενώ ακόμη και αν υπολογίσουμε την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος τα επιπλέον έσοδα είναι 606 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μεγέθη που δεν είναι αμελητέα. Η συμμετοχή των ελεύθερων επαγγελματιών στα φορολογικά βάρη θα αυξηθεί σημαντικά, με τρόπο δίκαιο και ανεκτό. Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής με την εφαρμογή του νέου συστήματος προκύπτει από τα στοιχεία:

• Σήμερα το 71% των ελεύθερων επαγγελματικών εμφανίζουν εισόδημα κάτω από 10.920 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό, οι μισοί (47%) πληρώνουν φόρο έως 1.000 ευρώ το χρόνο και το 27% πληρώνουν από 1.000-3.000 ευρώ.
• Με το νέο σύστημα η κατάσταση αλλάζει δραστικά: μέχρι 1.000 ευρώ θα πληρώνει το 17% και το 54% (διπλάσιοι σε σχέση με πριν) θα πληρώνουν 1.000-3.000 ευρώ.

Όσοι δεν πλήρωναν τίποτα ή πλήρωναν ελάχιστα σε σχέση με τα εισοδήματά τους, θα πληρώνουν αυτά που τους αναλογούν.

6.Υπάρχει και η αντίθετη κριτική, και από κόμματα της αντιπολίτευσης, ότι το νέο σύστημα επιβάλλει υπερβολικά και άδικα βάρη στους επαγγελματίες. Πώς το σχολιάζετε;

Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί σοβαρά ότι η μεταρρύθμιση καταστρέφει τους ελεύθερους επαγγελματίες. Μόνο όσοι θέλουν να χαϊδέψουν τα αυτιά εκείνων που φοροδιαφεύγουν συστηματικά μπορεί να ισχυριστούν κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό, ενώ το 4% πληρώνει το 50% των φόρων στη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων.

Με την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, σε σύνολο 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών, οι 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας, οι 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση και οι 473.000 θα πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, κατά μέσο όρο 1.444 ευρώ ο καθένας. Άρα οι συνεπείς έχουν μηδενική επίπτωση ή ωφελούνται από την μείωση του τέλους επιτηδεύματος. Όσοι δήλωναν λιγότερα από τον κατώτατο μισθό επιβαρύνονται με 1.444 ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο.

7.Τι απαντάτε στην κριτική ότι με το νέο σύστημα ουσιαστικά «απαγορεύεται» να έχει κάποιος επαγγελματίας ζημιές, αφού θα πληρώνει σε κάθε περίπτωση φόρο σαν να έχει κέρδη;

Αυτό δεν είναι ακριβές. Εδώ μιλάμε για κάτι άλλο. Το σύστημα της «ελάχιστης αμοιβής» που θεσπίζεται, αντανακλά στην ελάχιστη αξία της προσωπικής εργασίας του αυτοαπασχολούμενου στην επιχείρησή του. Το εισόδημα δηλαδή που τεκμαίρεται ότι έχει προσωπικά ο ίδιος, αποκομίζοντας κάτι περισσότερο από τον εργαζόμενο που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό. Αυτό μόνο το εισόδημα φορολογείται. Σε κάθε περίπτωση το τεκμήριο είναι μαχητό. Και επίσης προβλέπονται σειρά συγκεκριμένων εξαιρέσεων, μειώσεων και απαλλαγών όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις.

8Ποιες είναι αυτές οι εξαιρέσεις και διευκολύνσεις; Υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για ελεύθερους επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα;

Κατ’ αρχάς, το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής είναι μαχητό. Μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο εφόσον μπορεί να αποδείξει με βάση πραγματικά στοιχεία (λόγοι ανωτέρας βίας, στρατιωτική θητεία, νοσηλεία, κ.λπ.) ότι τα κέρδη του ήταν λιγότερα.

Για λόγους τώρα φορολογικής δικαιοσύνης προβλέπεται μείωση της ελάχιστης αμοιβής στις εξής περιπτώσεις: στους ελεύθερους επαγγελματίες με αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80% (μείωση 50%) και σε εκείνους που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους (μείωση 50%).

Ειδικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα τα τρία πρώτα χρόνια απαλλάσσονται πλήρως από την ελάχιστη αμοιβή. Για τον τέταρτο χρόνο θα ισχύει μείωση της ελάχιστης αμοιβής κατά 67 % και για τον 5ο χρόνο κατά 33%. Συνεπώς υπάρχει μέριμνα για τους νέους και είναι σημαντική.

9.Υπάρχουν άλλες χώρες στις οποίες εφαρμόζονται παρόμοια συστήματα προσδιορισμού του εισοδήματος;

Σειρά χωρών της ΕΕ εφαρμόζουν ανάλογα συστήματα φορολόγησης για τους αυτοαπασχολούμενους. Ενδεικτικά:

Στην Ιταλία εφαρμόζεται καθεστώς κατ’ αποκοπή φορολόγησης – “regime forfettario” για όλους όσοι δηλώνουν ακαθάριστα έσοδα μέχρι 65.000 ευρώ ετησίως.

Στη Γαλλία, για αυτοαπασχολούμενους με κύκλο εργασιών έως 77.000 ευρώ ισχύει τεκμαρτός (κατά κατηγορία δραστηριότητας) συντελεστής δαπανών (μεταξύ 50% και 87%) που εφαρμόζεται στον κύκλο εργασιών. Το κέρδος που προκύπτει φορολογείται με την κλίμακα.

Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε άλλα κράτη – μέλη (Βέλγιο, Σλοβενία ,κ.ά.).

10.Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές και η επέκταση των POS στη λιανική;

Η σχετική νομοθεσία έχει ήδη ψηφιστεί. Όπως είχε δεσμευτεί η κυβέρνηση, τα POS θα πρέπει να έχουν διασυνδεθεί με τις ταμειακές στους κλάδους που προβλέπεται μέχρι τις 31 Ιανουαρίου και υπάρχει περιθώριο επιπλέον ενός μήνα εφόσον ο υπόχρεος έχει παραγγείλει το τερματικό, προκειμένου να εγκατασταθεί από την εταιρεία. Συνεπώς η τελική προθεσμία λήγει στο τέλος Φεβρουαρίου. Σύντομα θα εκδοθεί και η σχετική Υπουργική Απόφαση για την επέκταση της χρήσης POS και σε πολλούς ακόμα κλάδους της λιανικής. Οι κλάδοι που θα εξαιρεθούν θα είναι ελάχιστοι.

11.Λαμβάνετε μέτρα για το λαθρεμπόριο στην αγορά καυσίμων; Και ποια είναι αυτά;

Με το νέο πλαίσιο αυστηροποιούνται μια σειρά κυρώσεων ενώ επιβάλλονται υποχρεώσεις στις εταιρείες εμπορίας καυσίμων. Συγκεκριμένα οι εταιρείες πρέπει να ελέγχουν αν υπάρχει και λειτουργεί το σύστημα εισροών – εκροών στα πρατήρια με τα οποία συνεργάζονται, να κάνουν κάθε χρόνο έλεγχο ποιότητας καυσίμων και κυρίως να διακόπτουν τη συνεργασία με παραβατικά πρατήρια καθώς και με όλα όσα ανήκουν στα ίδια πρόσωπα. Επίσης, η σφράγιση εγκαταστάσεων για νοθεία και  λαθρεμπόριο καυσίμων, καθώς και για παραποίηση φορολογικών μηχανισμών ορίζεται σε δύο έτη, ανεξάρτητα από το εάν κατά το χρόνο επιβολής της σφράγισης, η εγκατάσταση  χρησιμοποιείται από την παραβατική επιχείρηση ή από άλλη που άνοιξε στη θέση της. Αυτό εισάγεται προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο να «παρακάμπτονται» στην πράξη τα «λουκέτα» που επιβάλλονται.

12.Το μπόνους μέχρι 3.000 ευρώ για τους πολίτες που καταγγέλλουν παραποιημένες ταμειακές μηχανές, μέσω της εφαρμογής «Appodixi», δεν αποτελεί μια έμμεση παραδοχή αποτυχίας των φοροελεγκτικών μηχανισμών;

Η καταγγελία είναι δικαίωμα του πολίτη. Κανένας δεν μπορεί να του ζητήσει να κλείσει το στόμα απέναντι στην παρανομία ή στην κακοδιοίκηση. Θεωρούμε τους πολίτες συμμάχους στον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής. Γιατί το αποτέλεσμα θα επιστρέψει στους ίδιους με περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες στην Υγεία και την Παιδεία και μείωση των φορολογικών συντελεστών. Γι’ αυτό πέρα από τη νέα πλατφόρμα με τις ηλεκτρονικές καταγγελίες της ΑΑΔΕ, θέτουμε στη διάθεση των πολιτών ένα απλό εργαλείο ώστε, όποιος θέλει, να μπορεί να υποβάλει εύκολα μια καταγγελία και να επιβραβευτεί αν το αποτέλεσμα οδηγήσει σε σύλληψη φοροδιαφυγής.

13.Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των παρεμβάσεων για τα δημόσια έσοδα;

Συνολικά οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής που περιλαμβάνουν όχι μόνο τις ρυθμίσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και όλες τις υπόλοιπες δράσεις που οδηγούν και στη μείωση του λεγόμενου κενού ΦΠΑ (για τα POS, τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, το λαθρεμπόριο καυσίμων, τον περιορισμό της χρήσης μετρητών κ.λπ.) στην πλήρη εφαρμογή τους εκτιμούμε ότι θα αποδώσουν 3 δις. ευρώ ετησίως.

Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες, το Δημόσιο εισπράττει σήμερα 1,709 δις. ευρώ από τη φορολογία τους. Με την μεταρρύθμιση της ελάχιστης αμοιβής προβλέπεται ότι τα έσοδα θα αυξηθούν κατά 874 εκατ. ευρώ ενώ αν συνυπολογιστεί η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος τα έσοδα αυξάνονται κατά 606 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, η εξοικονόμηση από την διακοπή της χορήγησης επιδομάτων (π.χ. επιδόματα τέκνων, στέγασης, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κ.λπ.) στους επαγγελματίες που θα υπερβαίνουν τα αντίστοιχα εισοδηματικά όρια υπολογίζεται σε 100 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για την αύξηση των επιδομάτων αυτών.

14.Γιατί δεν εφαρμόζετε το σύστημα φορολόγησης των πολιτών με αφαίρεση των δαπανών από τα έσοδα; Ώστε οι πολίτες να έχουν ουσιαστικό κίνητρο συλλογής αποδείξεων.

Το να στηριχθεί κάποιος αποκλειστικά σε ένα σύστημα εσόδων – εξόδων , αν δεν υπάρχουν όλες οι αναγκαίες ηλεκτρονικές εγγυήσεις και διασταυρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε υπερδήλωση εξόδων και υποδήλωση εσόδων.

Εν πάση περιπτώσει, για τους απλούς φορολογούμενους το σύστημα εσόδων – εξόδων δεν εφαρμόζεται σε καμία χώρα της ΕΕ.

15.Πότε θα καταργηθεί το τέλος επιτηδεύματος; Μέχρι τότε θα ισχύει παράλληλα με το νέο σύστημα φορολόγησης;

Το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται άμεσα από το 2024 κατά 50% για όσους δηλώνουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, ενώ όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα έχουν μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 25 %. Σημειώνεται ότι η μεγαλύτερη μείωση του τέλους αποτελεί και έμπρακτη επιβράβευση για τους συνεπείς φορολογούμενους. Το τέλος επιτηδεύματος θα καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας, νωρίτερα δηλαδή σε σχέση με την προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας.

16.Αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας έχει εισοδήματα και από μισθωτή εργασία, αυτά θα προσμετρώνται για την κάλυψη του ελάχιστου εισοδήματος;

Όπως ανακοινώθηκε, κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής, λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία του αυτοαπασχολούμενου. Συνεπώς, η απάντηση είναι καταφατική.