Έγκριση του Εγχειριδίου του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας «Οδηγίες σύνταξης Μελετών Κόστους - Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ)».

---

Απόφαση Ρ.Α.Ε.Αριθμ. 590/2021

ΦΕΚ 4774/Β/18-10-2021

Έγκριση του Εγχειριδίου του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας «Οδηγίες σύνταξης Μελετών Κόστους - Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ)».

Η ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Λαμβάνοντας υπόψη:

1. Τον ν. 4001/2011 «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις» (Α’ 179).

2. Την Οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009 «σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ», καθώς και την Οδηγία (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 «Σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και για την τροποποίηση της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ» (ΕΕ L 158 της 14.6.2019).

3. Τον Κανονισμό (ΕΚ) 2013/347 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2013 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1364/2006/ΕΚ και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 2009/713, (ΕΚ) αριθ. 2009/714 και (ΕΚ) αριθ. 2009/715.

4. Τον Κανονισμό (ΕΚ) 2019/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

5. Τον Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο οποίος επανεκδόθηκε σύμφωνα με το άρθρο 96 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της εφαρμογής του Μοντέλου Στόχου (Απόφαση ΡΑΕ 1412/2020, (Β’ 4658/2020).

6. Την υπό στοιχεία ΡΑΕ Ο-80505/15.01.2020 επιστολή της ΡΑΕ προς την ΑΔΜΗΕ Α.Ε. αναφορικά με την υποβολή εισήγησης για έκδοση Εγχειριδίου με τίτλο: «Οδηγός σύνταξης Μελετών Κόστους- Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ».

7. Την υπό στοιχεία ΡΑΕ Ι-276885/14.02.2020 εισήγηση της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. για το Εγχειρίδιο με τίτλο: «Οδηγός σύνταξης Μελετών Κόστους - Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ».

8. Το γεγονός ότι η ΡΑΕ, στο πλαίσιο διαμόρφωσης της απόφασής της επί της ως άνω εισήγησης της ΑΔΜΗΕ Α.Ε., έθεσε στις 19 Μαρτίου 2020 την ως άνω εισήγηση σε δημόσια διαβούλευση με καταληκτική ημερομηνία την 8η Απριλίου 2020.

9. Τις απόψεις που υπεβλήθησαν στο πλαίσιο της ως άνω Δημόσιας Διαβούλευσης με το υπό στοιχεία ΡΑΕ Ι-280222/13.04.2020 έγγραφο του ΕΣΑΗ και το υπ’ αρ. πρωτ. ΡΑΕ Ι- 280020/08.04.2020 έγγραφο συμμετέχοντα που δεν επιθυμεί δημοσιοποίηση των στοιχείων του.

10. Την υπό στοιχεία ΡΑΕ Ο-84438/14.10.2020 επιστολή της ΡΑΕ προς την ΑΔΜΗΕ Α.Ε. αναφορικά με την υποβολή αναθεωρημένης εισήγησης επί του Εγχειριδίου με τίτλο: «Οδηγός σύνταξης Μελετών Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ».

11. Το υπό στοιχεία ΡΑΕ Ι-296937/19.02.2021 έγγραφο της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. με το οποίο υπέβαλε τελική εισήγηση επί του εγχειριδίου με τίτλο: «Οδηγός σύνταξης Μελετών Κόστους - Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ».

12. Το γεγονός ότι η ΡΑΕ, στο πλαίσιο διαμόρφωσης της απόφασής της επί του εν θέματι εγχειριδίου έθεσε στις 5 Ιουλίου 2021 την ως άνω τελική εισήγηση της ΑΔΜΗΕ Α.Ε., καθώς και την πιο πρόσφατη έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA (3rd ENTSO-E Guideline for Cost Benefit Analysis of Grid Development Projects, Draft version, 28 January 2020) του ENTSO-E (Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΕΔΔΣΜΗΕ) σε δημόσια διαβούλευσημε καταληκτική ημερομηνία την 12η Ιουλίου 2021.

13. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε συμμετοχή στην ανωτέρω δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ.

14. Το γεγονός ότι οι κανονιστικού χαρακτήρα αποφάσεις της ΡΑΕ δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 32 του

ν. 4001/2011.

15. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.

Σκέφθηκε ως εξής:

Ι. Επί του νομικού πλαισίου

Επειδή, στο πλαίσιο επίτευξης της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με τον Κανονισμό (ΕΚ) υπ’ αριθ. 714/2009 «σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003» και την Οδηγία 2009/72 «σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ» καθορίσθηκαν κατά τρόπο δεσμευτικό οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Ειδικότερα, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 της Οδηγίας 2009/72 (και πλέον άρθρο 40 της Οδηγίας 2019/944) «Κάθε διαχειριστής συστήματος μεταφοράς είναι υπεύθυνος για:

α) τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ικανότητας του συστήματος να ανταποκρίνεται στην εύλογη ζήτηση για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενεργείας, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την ανάπτυξη υπό οικονομικά αποδεκτές συνθήκες, ασφαλών, αξιόπιστων και αποτελεσματικών συστημάτων μεταφοράς, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη το περιβάλλον· β) την εξασφάλιση επαρκών μέσων για την ικανοποίηση των υποχρεώσεων εξυπηρέτηση· γ) τη συμβολή στην ασφάλεια του εφοδιασμού μέσω επαρκούς δυναμικού μεταφοράς και αξιοπιστίας του συστήματος· δ) τη διαχείριση των ροών ηλεκτρικής ενεργείας στο σύστημα με συνεκτίμηση των ανταλλαγών με άλλα διασυνδεδεμένα συστήματα. Για το σκοπό αυτό, ο διαχειριστής του δικτύου μεταφοράς είναι υπεύθυνος για να εξασφαλίζει την ασφάλεια, αξιοπιστία και αποδοτικότητα του δικτύου και, στα πλαίσια αυτά, για να μεριμνά ώστε να είναι διαθέσιμες όλες οι αναγκαίες βοηθητικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ανταποκρίνονται στη ζήτηση, στο βαθμό που η διαθεσιμότητα αυτή είναι ανεξάρτητη από οιοδήποτε άλλο δίκτυο μεταφοράς με το οποίο το σύστημά του είναι διασυνδεδεμένο […]».

Επειδή, στο άρθρο 11 του Κανονισμού 347/2013 « Ανάλυση κόστους-οφέλους για όλο το ενεργειακό σύστημα» του Κανονισμού 347/2013 προβλέπονται τα εξής:

«1. Έως τις 16 Νοεμβρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (ΕΔΔΣΜ) ηλεκτρικής ενέργειας και το ΕΔΔΣΜ αερίου δημοσιοποιούν και υποβάλλουν στα κράτη μέλη, στην Επιτροπή και στον Οργανισμό, τις αντίστοιχες μεθοδολογίες τους, που αφορά μεταξύ άλλων τη διαμόρφωση των δικτύων και της αγοράς, εκπόνησης εναρμονισμένης ανάλυσης κόστους-οφέλους για ολόκληρο το ενεργειακό σύστημα της Ένωσης. Η ανάλυση αυτή θα αφορά τα έργα κοινού ενδιαφέροντος που εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ σημείο 1 στοιχεία α) έως δ) και παράρτημα ΙΙ σημείο 2. Οι μεθοδολογίες αυτές εφαρμόζονται στην προετοιμασία κάθε επακόλουθου δεκαετούς σχεδίου ανάπτυξης δικτύων που εκπονούν το ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας ή το ΕΔΔΣΜ αερίου δυνάμει του άρθρου 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 714/2009 και του άρθρου 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 715/2009. Οι μεθοδολογίες καταρτίζονται με βάση τις οριζόμενες στο παράρτημα V αρχές και συνάδουν με τους κανόνες και τους δείκτες που ορίζονται στο παράρτημα IV.

….6. Οι μεθοδολογίες επικαιροποιούνται και βελτιώνονται τακτικά κατά τις παρ. 1 έως 5. Με δική του πρωτοβουλία ή μετά από δεόντως τεκμηριωμένο αίτημα εθνικών ρυθμιστικών αρχών ή ενδιαφερόμενων κύκλων συμφερόντων και μετά την επίσημη διαβούλευση με τις οργανώσεις που εκπροσωπούν όλους τους ενδιαφερόμενους κύκλους συμφερόντων και την Επιτροπή, ο Οργανισμός δύναται να ζητήσει την ενημέρωση ή τη βελτίωση της μεθοδολογίας κατόπιν κατάλληλης αιτιολόγησης και με την κατάρτιση χρονοδιαγραμμάτων. Ο Οργανισμός δημοσιοποιεί τα αιτήματα των εθνικών ρυθμιστικών αρχών ή των ενδιαφερόμενων κύκλων συμφερόντων και όλα τα συναφή έγγραφα που δεν είναι εμπορικώς ευαίσθητα και βάσει των οποίων προκύπτει το αίτημα του Οργανισμού για επικαιροποίηση ή βελτίωση.»

Επειδή, με τον Κανονισμό 2019/943 «σχετικά με την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας» (σχετ. 4) χώρησε αναδιατύπωση του Κανονισμού 714/2009 «για λόγους σαφήνειας» (Προοίμιο Κανονισμού, παρ. 1) και, συνεπώς, οι διατάξεις του Κανονισμού 714/2009 νοούνται πλέον ως παραπέμπουσες στις αντίστοιχες διατάξεις του νέου Κανονισμού 2019/943, σύμφωνα και με τον πίνακα αντιστοιχίας.

Επειδή, ενόψει της ριζικής μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου για την προσαρμογή της στο Μοντέλο Στόχο, η ΡΑΕ, κατ’ εξουσιοδότηση εκ του άρθρου 96 παρ. 1 του ν. 4001/2011 («Η διαχείριση του ΕΣΜΗΕ διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Κώδικας Διαχείρισης ΕΣΜΗΕ), ο οποίος καταρτίζεται και υποβάλλεται στη ΡΑΕ από τον Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ»), προέβη στην επανέκδοση του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (εφεξής «ΚΔΣ»).

Επειδή, στην υποενότητα 8.3 «Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ (εφεξής «ΔΠΑ»)» της, όπως ισχύει, προβλέπονται τα εξής:

«1. Ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ εκπονεί και δημοσιεύει σε ετήσια βάση Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ (ΔΠΑ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 14, 108 και 108α ν. 4001/2011. Συγκεκριμένα, το ΔΠΑ:

Α) Προσδιορίζει τις κυριότερες υποδομές μεταφοράς που πρέπει να κατασκευαστούν ή να αναβαθμιστούν κατά τα επόμενα δέκα (10) έτη συμπεριλαμβανομένων και των απαραίτητων έργων για τη διείσδυση των ΑΠΕ.

Β) Περιέχει όλα τα έργα που ήδη έχουν περιληφθεί σε προηγούμενα ΔΠΑ και προσδιορίζει τα νέα έργα των οποίων η έναρξη υλοποίησης προβλέπεται μέσα στην επόμενη 3ετία.

Γ) Παρέχει τεχνοοικονομική ανάλυση σκοπιμότητας μέσω της υποβολής Μελέτης Κόστους- Οφέλους για τα σημαντικά έργα μεταφοράς του εδαφίου (Β) ανωτέρω, ιδίως αυτά που αφορούν διεθνείς διασυνδέσεις και διασυνδέσεις νήσων με το ΕΣΜΗΕ, συμπεριλαμβανομένων χρονοδιαγράμματος υλοποίησης και εκτιμώμενων χρηματικών ροών αναγκών χρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων των υπόψη έργων. Λεπτομέρειες αναφορικά με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την εκπόνηση της Μελέτης Κόστους – Οφέλους καθώς και τα κριτήρια με βάση τα οποία αξιολογείται το όφελος και το κόστος κάθε έργου εξειδικεύονται σε Εγχειρίδιο με τίτλο «Οδηγίες σύνταξης Μελέτης Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ», το οποίο εκδίδεται με απόφαση της ΡΑΕ κατόπιν εισήγησης του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ. Για την υποβολή της σχετικής εισήγησής του, o Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ λαμβάνει υπόψη τη σχετική μεθοδολογία που χρησιμοποιεί ο ENTSO-E για την εκτίμηση της σχέσης κόστους-οφέλους των έργων που περιλαμβάνονται στο διευρωπαϊκό δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης δικτύων.

Δ) Στην περίπτωση που κάποιο από τα έργα του εδαφίου (Β) ανωτέρω, τεκμηριωμένα προσφέρει σημαντικό κοινωνικοοικονομικό όφελος σε σχέση με το κόστος του, ιδίως προς τον τελικό καταναλωτή, δύναται να χαρακτηρίζεται ως «Έργο Μείζονος Σημασίας». Τα Έργα Μείζονος Σημασίας χαρακτηρίζονται ως τέτοια με την απόφαση έγκρισης του ΔΠΑ. Η σχέση κόστους- οφέλους και οι λοιπές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένα έργο για να χαρακτηριστεί ως Έργο Μείζονος Σημασίας καθορίζονται στο Εγχειρίδιο του εδαφίου (Γ) ανωτέρω.».

Επειδή, περαιτέρω, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 96 του ν. 4001/2011 «4. Με απόφαση της ΡΑΕ εκδίδονται εγχειρίδια για τις λεπτομέρειες εφαρμογής του Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος, σύμφωνα με τη διαδικασία της παρ. 1.». Συνεπώς, η έκδοση του προβλεπόμενου στην υποενότητα 8.3 του ΚΔΣ Εγχειριδίου με αντικείμενο «Οδηγίες σύνταξης Μελέτης Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ» (εφεξής Εγχειριδίου) χωρεί κατόπιν εισήγησης του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ και Δημόσιας Διαβούλευσης.

ΙΙ. Επί της εισήγησης της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. σχετικά με το Εγχειρίδιο με τίτλο: «Οδηγίες σύνταξης Μελετών Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ»

Επειδή, με το σχετ. 6 έγγραφό της, η ΡΑΕ αρχικά κάλεσε την ΑΔΜΗΕ Α.Ε. να υποβάλει εισήγηση για έκδοση του Εγχειριδίου με τίτλο: «Οδηγός σύνταξης Μελετών Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ», λαμβάνοντας υπόψη, (α) την εγκεκριμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2η Οδηγία Cost Benefit Analysis (CBA) του ENTSO-E, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 11 του Κανονισμού (ΕΚ) 347/2013 και (β) την αρχική έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA του ENTSO-E, η οποία εκπονήθηκε τον Οκτώβριο του 2019.

Περαιτέρω, δυνάμει του εδαφίου Δ) παρ. 1 της υποενότητας 8.3 της επανέκδοσης του ΚΔΣ, η ΡΑΕ αιτήθηκε από την ΑΔΜΗΕ Α.Ε. να υποβάλει πρόταση σχετικά με τον καθορισμό εντός του ως άνω εγχειριδίου της σχέσης κόστους-οφέλους και των λοιπών προϋποθέσεων που πρέπει να πληροί ένα έργο για να χαρακτηριστεί ως Έργο Μείζονος Σημασίας (σχετ. 6).

Οι ως άνω κατευθύνσεις της Αρχής αποσκοπούσαν στην κατάρτιση του σχετικού Εγχειριδίου βάσει των βέλτιστων και πλέον σύγχρονων αρχών που διέπουν σε ενωσιακό επίπεδο τη στάθμιση του κόστους και των ωφελειών που συνδέονται με τα έργα ανάπτυξης του Συστήματος, προκειμένου για την εναρμόνιση της ελληνικής πρακτικής με το άρτιο ευρωπαϊκό υπόδειγμα.

Επειδή, η ΑΔΜΗΕ Α.Ε. υπέβαλε εισήγηση για το ανωτέρω Εγχειρίδιο (σχετ. 7), η οποία τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τη ΡΑΕ τη 19η Μαρτίου 2020 με καταληκτική ημερομηνία την 8η Απριλίου 2020 (σχετ. 8).

Επειδή, ακολούθως η Αρχή, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις σε ενωσιακό επίπεδο, ζήτησε (σχετ. 10) από την ΑΔΜΗΕ Α.Ε. την υποβολή αναθεωρημένης πρότασης με την ενσωμάτωση των πρόσφορων παρατηρήσεων εκ της δημόσιας διαβούλευσης (σχετ. 9).

Επειδή, η ΑΔΜΗΕ Α.Ε. με το υπ΄ αριθμ. 11 έγγραφό της απέστειλε στην Αρχή σχέδιο τελικής εισήγησης, στο οποίο υιοθέτησε τις ανωτέρω κατευθύνσεις, εντούτοις δεν έλαβε υπόψη την πλέον πρόσφατη έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA του ENTSO-E.

Επειδή, η πλέον πρόσφατη έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA του ENTSO-E, η οποία εκπονήθηκε τον Ιανουάριο του 2020, περιλαμβάνει νέους δείκτες οφέλους με κυριότερο τον δείκτη βιωσιμότητας σχετικά με τις εκπομπές αερίων ρύπων (SΟx, NΟx κ.ά) με επίδραση στο περιβάλλον εκτός του CO2, καθώς και συμπλήρωση/εξειδίκευση και περαιτέρω βελτίωση της μεθοδολογίας υπολογισμού υφιστάμενων δεικτών (ιδίως των δεικτών που συνδέονται με την ασφάλεια εφοδιασμού). Επιπλέον εισάγονται νέοι δείκτες οφέλους οι οποίοι είναι «επιπέδου έργου» και έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις στις οποίες δεν είναι δυνατόν για το ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας (ENTSO-E) να αξιολογήσει ορισμένα οφέλη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο της διαδικασίας του Διακοινοτικού ΔΠΑ. Αυτοί οι δείκτες ενδέχεται να είναι ορισμένοι υποδείκτες αποτίμησης του οφέλους ευελιξίας και ευστάθειας, ο δείκτης οφέλους της αποφυγής του κόστους ανανέωσης / αντικατάστασης υποδομών και ο δείκτης της μείωσης των απαιτούμενων εφεδρειών για ανακατανομή μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Επειδή, οι κατευθυντήριες οδηγίες για την εκπόνηση μελετών κόστους-οφέλους, οι οποίες εκδίδονται από τον ENTSO-E, συνιστούν το αποτέλεσμα ενδελεχούς εξέτασης υψηλού επιπέδου, κατόπιν επίπονης και μακροχρόνιας εργασίας από εμπειρογνώμονες των εθνικών ρυθμιστικών αρχών, του ACER (Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επομένως, οι εν λόγω Οδηγίες αντανακλούν τις πλέον πρόσφατες θεωρήσεις και βέλτιστες πρακτικές της Ε.Ε. ως προς τον ενδεδειγμένο τρόπο αξιολόγησης των έργων ανάπτυξης.

Επειδή, οι ανωτέρω Οδηγίες παρέχουν ένα ευρέως αναγνωρισμένο και αποδεκτό εργαλείο για την εξέταση της σκοπιμότητας ενεργειακών υποδομών. Ως εκ τούτου, η αξιοποίησή του από τον Διαχειριστή και τον Ρυθμιστή κατά την αξιολόγηση των έργων ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ, και κυρίως αυτών που δύνανται να έχουν μείζονα σημασία, συμβάλλει σημαντικά στη διερεύνηση και τεκμηρίωση του επωφελούς τους χαρακτήρα, κατά τρόπο επιστημονικά άρτιο και αμερόληπτο. Περαιτέρω, δέον να συνεκτιμηθεί το ότι, πέραν των εθνικών έργων ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, που αναλαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα ο Διαχειριστής, υφίσταται η δυνατότητα αυτοτελούς προώθησης Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest) από Φορείς Υλοποίησης (Project Promoters) βάσει του Κανονισμού 347/2013 (βλ. σχετικό ορισμό στο άρθρο 2 σημείο 6). Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω έργα κρίνονται από τις εμπλεκόμενες Ρυθμιστικές Αρχές βάσει κοινώς αποδεκτών μεθοδολογιών, πρωτίστως δε αυτών που ερείδονται σε ενωσιακούς κανόνες, αναδεικνύεται η ανάγκη υιοθέτησης ενιαίας προσέγγισης ως προς όλα τα έργα που δύνανται να αναπτυχθούν στη χώρα, ανεξαρτήτως του φορέα προώθησής τους, ώστε να διασφαλίζεται η αμερόληπτη και συνεκτική αξιολόγησή τους. Ως πλέον πρόσφορη βάση της ανωτέρω ενιαίας προσέγγισης αποτελεί η εναρμονισμένη μεθοδολογία που εκδίδεται από τον ENTSO-Ε, η οποία και παρέχει τα εχέγγυα δίκαιης κρίσης. Συνεπώς, η εν λόγω 3η Οδηγία CBA του ENTSO-E δύναται να χρησιμοποιείται ως «τεχνικό πρότυπο» και εργαλείο συγκριτικής αξιολόγησης όλων των έργων που αναπτύσσονται στη χώρα, προς εξασφάλιση του μέγιστου κοινωνικοοικονομικού οφέλους.

Επειδή, η εν λόγω έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA του ENTSO-E χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο αξιολόγησης των έργων του Διακοινοτικού Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης Δικτύων (Ten Year Network Development Plan – TYNDP) του ENTSO-E για το 2020 και εν συνεχεία των υποψήφιων Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCI) της υπό διαμόρφωση τρέχουσας 5ης λίστας PCI.

Επειδή, κατά την πλέον πρόσφατη αξιολόγηση της 29ης Ιουνίου 2021, των υποψήφιων έργων της υπό διαμόρφωση τρέχουσας 5ης λίστας PCI όσον αφορά την Περιφερειακή Ομάδα των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά-Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη («NSI East Electricity»), η πλειοψηφία των αρχικά επιλεγμένων έργων PCI παρουσίασαν λόγο οφέλους/κόστους μεγαλύτερο του τρία (3). Το γεγονός αυτό δείχνει ότι μεγάλα έργα με σημαντικό αντίκτυπο, όπως τα Έργα Μείζονος Σημασίας, οφείλουν να εμφανίζουν πολλαπλάσια οφέλη σε σχέση με το κόστος τους.

Επειδή, η ΡΑΕ λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω εξελίξεις εντός του 2021, αποφάσισε να θέσει σε δημόσια διαβούλευση την 5η Ιουλίου 2021 με καταληκτική ημερομηνία τη 12η Ιουλίου 2021 (σχετ. 12) την τελική εισήγηση της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (σχετ. 11), καθώς και την πλέον πρόσφατη έκδοση της 3ης Οδηγίας CBA (3rd ENTSO-E Guideline for Cost Benefit Analysis of Grid Development Projects, Draft version, 28 January 2020), προτείνοντας την υιοθέτηση της 3ης Οδηγίας CBA.

Επειδή, δεν υπήρξε συμμετοχή και ως εκ τούτου διαφωνία με την πρόταση της Αρχής στην ανωτέρω δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ (σχετ. 13).

Επειδή, η υποχρέωση της σύνταξης Μελέτης Κόστους Οφέλους καταλαμβάνει τα «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς», κατά τα οριζόμενα στο εδάφιο (Γ) της παρ. 1 της της υποενότητας 8.3 του ΚΔΣ. Σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη, ως «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς» χαρακτηρίζονται «ιδίως αυτά που αφορούν διεθνείς διασυνδέσεις και διασυνδέσεις νήσων με το ΕΣΜΗΕ». Ο ανωτέρω ορισμός δέον να διευρυνθεί ώστε να καταλαμβάνει και τα έργα εκείνα που, λόγω του μεγέθους του προϋπολογισμού τους, αφενός ενέχουν σημαντική επιβάρυνση και κίνδυνο για τον φορέα υλοποίησή τους, αφετέρου συνεπάγονται ουσιώδεις οικονομικές επιπτώσεις στους τελικούς Χρήστες προκειμένου για την ανάκτηση του κόστους της επένδυσης. Σχετικώς, θεωρείται εύλογο να νοούνται ως «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς» εκείνα των οποίων ο προϋπολογισμός υπερβαίνει τα πενήντα (50) εκατομμύρια ευρώ. Ειδικότερα, δεδομένων των αναντίρρητα σημαντικών οικονομικών συνέπειών τους, χρήζει να τεκμηριώνεται εκ των προτέρων επαρκώς το τελικώς προκυπτόμενο όφελος.

Επειδή, επιπροσθέτως, λαμβάνοντας υπόψη και την πρακτική που διαμορφώνεται σε ενωσιακό επίπεδο, ενόψει της έγκρισης της 5ης λίστας Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), κατ’ εφαρμογή του Κανονισμού 347/2013, ως «Έργα Μείζονος Σημασίας» δύνανται να χαρακτηρίζονται εκείνα που τεκμηριώνουν πολλαπλάσια οφέλη σε σχέση με το κόστος τους. Ως κριτήριο διάκρισης, ιδίως για τα έργα που εντάσσονται στην Περιφερειακή Ομάδα των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά- Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη («NSI East Electricity»), προκρίθηκε ο λόγος οφέλους/κόστους να υπερβαίνει το τρία (3). Ως εκ τούτου, για λόγους εναρμόνισης, κρίνεται σκόπιμο και εύλογο να ενσωματωθεί στο Εγχειρίδιο το εν λόγω κριτήριο, προκειμένου για την εξέταση της υπαγωγής των έργων του ΕΣΜΗΕ στην κατηγορία των Έργων Μείζονος Σημασίας. Παράλληλα, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικότερες συνθήκες της Χώρας, ιδίως δε της αναγκαιότητας ενίσχυσης και επέκτασης του ΕΣΜΗΕ, με τη διασύνδεση των ΜΔΝ και τη στήριξη της διεσπαρμένης παραγωγής ΑΠΕ, θα πρέπει να εισαχθεί πρόσθετο κριτήριο, σωρευτικώς εφαρμοζόμενο, εστιαζόμενο στον προϋπολογισμό του έργου. Ως σχετικό όριο για τη δυνατότητα του εν λόγω χαρακτηρισμού συνιστά μέγεθος προϋπολογισμού άνω των πεντακοσίων (500) εκατομμυρίων ευρώ.

Επειδή, λαμβάνοντας υπόψη τη δρομολόγηση της αξιολόγησης από τη ΡΑΕ του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ, η υποχρέωση για υποβολή Μελέτης Κόστους Οφέλους βάσει του παρόντος Εγχειριδίου καταλαμβάνει τα «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς» και τα «Έργα Μείζονος Σημασίας» που εντάσσονται στο ΔΠΑ της περιόδου 2022-2031 και εφεξής. Σαφώς, ο σχετικός χαρακτηρισμός δύναται να αφορά μόνο τα έργα εκείνα των οποίων δεν έχει εκκινήσει η κατασκευή. Περαιτέρω, δεδομένου ότι η έγκριση ενός έργου ως εμπίπτοντος σε μία εκ των ανωτέρω κατηγοριών πραγματοποιείται μέσω του Προγράμματος Ανάπτυξης, η σχετική Μελέτη Κόστους Οφέλους δέον να συνοδεύει τη δημόσια διαβούλευση του Διαχειριστή και να συνυποβάλλεται στη ΡΑΕ με το ΔΠΑ.

Επειδή, το Εγχειρίδιο οφείλει να εναρμονίζεται προς την εκάστοτε τρέχουσα Οδηγία CBA του ENTSO- E, επί τυχόν δε μελλοντικών επικαιροποιήσεων ή αναθεωρήσεων της εν λόγω Οδηγίας, προσαρμόζεται αναλόγως.

Για τους παραπάνω λόγους, αποφασίζει:

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 96 του ν. 4001/2011 και της υποενότητας 8.3 του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, όπως ισχύει:

1. Tην έγκριση του Εγχειριδίου του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας με αντικείμενο: «Οδηγίες σύνταξης Μελετών Κόστους-Οφέλους για έργα που εντάσσονται στο ΕΣΜΗΕ» σύμφωνα με το συνημμένο στην παρούσα απόφαση κείμενο, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

2. Ως «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς», κατά το εδάφιο (Γ) της παρ. 1 της υποενότητας 8.3 του ΚΔΣ, για τα οποία υφίσταται υποχρέωση εκπόνησης Μελέτης Κόστους-Οφέλους, κατά το παρόν Εγχειρίδιο, νοούνται αυτά που πληρούν τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω κριτήρια:

i. Έργα που αφορούν σε Διασύνδεση/σεις της χώρας με γειτονικές χώρες

ii. Έργα που αφορούν σε Διασύνδεση/σεις συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ) με το ΕΣΜΗΕ

iii. Έργα των οποίων ο προϋπολογισμός υπερβαίνει τα € 50 εκατ.

3. Ως «Έργα Μείζονος Σημασίας», κατά το εδάφιο (Δ) της παρ. 1 της υποενότητας 8.3 του ΚΔΣ δύνανται να χαρακτηρίζονται όσα πληρούν σωρευτικώς τα ακόλουθα κριτήρια:

i. Ο λόγος Οφέλους/Κόστους (BCR) που θα προκύψει από την ΜΚΟ να είναι μεγαλύτερος του τρία (3),

ii. Ο προϋπολογισμός του Έργου, όπως αναγράφεται στο ΔΠΑ, να υπερβαίνει τα € 500 εκατ.

4. Η Μελέτη Κόστους-Οφέλους για τα «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς» και τα «Έργα Μείζονος Σημασίας» υποβάλλεται από τον Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ στη δημόσια διαβούλευση που διενεργείται κατά την παρ. 5 της υποενότητας 8.3 του ΚΔΣ και υποβάλλεται στη ΡΑΕ ακολούθως.

5. Η υποχρέωση για την εκπόνηση Μελέτης Κόστους-Οφέλους για τα προτεινόμενα «Σημαντικά Έργα Μεταφοράς» και τα «Έργα Μείζονος Σημασίας» δεσμεύει τον Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ, προκειμένου για τα «νέα έργα», ήτοι για έργα των οποίων δεν έχει εκκινήσει η κατασκευή, που εντάσσονται στο ΔΠΑ 2022-2031 και εφεξής.

6. Τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως και την ανάρτησή της στην επίσημη ιστοσελίδα της ΡΑΕ και της ΑΔΜΗΕ Α.Ε.

Αθήνα, 22 Ιουλίου 2021

 

(Ακολουθεί το Εγχειριδίου του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για το οποίο βλέπε στο οικείο ΦΕΚ)