3η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των παρεμβάσεων του άρθρου 31 «Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων»

του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 Π1-31.3, Π1-31.4, Π1-31.8 και Π1-31.10 καλούμενων «οικολογικά προγράμματα» (ecoschemes), του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023-2027» (Β'3946).

---

Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 15970/2025

ΦΕΚ 3040/Β/19-6-2025      

3η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των παρεμβάσεων του άρθρου 31 «Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων» του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 Π1-31.3, Π1-31.4, Π1-31.8 και Π1-31.10 καλούμενων «οικολογικά προγράμματα» (ecoschemes), του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023-2027» (Β'3946).

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Το άρθρο 90 του Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα (π.δ. 63/2005, Α' 98), όπως διατηρήθηκε σε ισχύ με την περ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α' 133).

2. Τον ν. 4914/2022 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας «Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Α.Ε.» και άλλες διατάξεις» (Α'61), και ιδίως την παρ. 32 του άρθρου 63.

3. Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α' 133) και ιδίως τα άρθρα 13, 57, 58 και 60.

4. Το π.δ. 97/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (Α' 138).

5. Το π.δ. 40/2021 «Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών, σύσταση και μετονομασία Γενικών Γραμματειών» (Α'100).

6. Το π.δ. 32/2024 «Διορισμός Υπουργών και Υφυπουργών» (Α'91).

7. Την υπ' αρ. 2618/13.10.2022 κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Διάρθρωση και αρμοδιότητες των Ειδικών Υπηρεσιών του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027» (Β'5375).

8. Την υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Εφαρμογή του καθεστώτος της Αιρεσιμότητας σε εκτέλεση του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και τους άλλους κανονισμούς» (Β'3777).

9. Την υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των παρεμβάσεων του άρθρου 31 «Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων» του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 Π1-31.3, Π1-31.4, Π1-31.8 και Π1-31.10 καλούμενων «οικολογικά προγράμματα» (ecoschemes), του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023-2027» (Β' 3946), όπως τροποποιήθηκε με τις υπ' αρ. 939/124417/29.04.2024 (Β'2538) και 378371/17725/10.12.2024 (Β'6717) όμοιες αποφάσεις.

10. Την υπ' αρ. 519/135068/05.05.2023 απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός οριζόντιων θεμάτων για την εφαρμογή των παρεμβάσεων άμεσων ενισχύσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 και το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027» (Β' 3071), όπως τροποποιήθηκε με τις υπ' αρ. 532/272755/12.09.2024 (Β'5170), 550/283039/20.09.2024 (Β' 5364) και 458/27.03.2025 (Β' 1472) όμοιες αποφάσεις.

11. Την υπ' αρ. 1040/28.03.2023 απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) παρεμβάσεων ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027» (Β'2179).

12. Την υπ' αρ. 4941/07.11.2011 κοινή υπουργική απόφαση «Σύστημα Δημοσιονομικών Διορθώσεων και διαδικασίες ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από Εθνικούς ή Κοινοτικούς πόρους, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος 2007-2013» (Β'2538).

13. Την υπ' αρ. 1606/09.06.2023 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Ασυμβατότητες μεταξύ των οικολογικών προγραμμάτων (ecoschemes) του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) καθώς και ασυμβατότητες μεταξύ των οικολογικών προγραμμάτων και των δράσεων του Υπο- μέτρου 10.1 «Ενίσχυση για γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιματικές υποχρεώσεις» και Μέτρου 11 «Βιολογική Γεωργία» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2022» (Β'3778).

14. Το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδος για την ΚΑΠ 2023-2027.

15. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 (L 435), και ιδίως το άρθρο 31.

16. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2021/2116 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 (L 435).

17. Τον Κατ' εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2022/1172 της Επιτροπής της 4ης Μαΐου 2022 για τη συμπλήρωση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/2116 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου στην κοινή γεωργική πολιτική και την εφαρμογή και τον υπολογισμό των διοικητικών κυρώσεων για την αιρεσιμότητα.

18. Τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2022/1173 της Επιτροπής της 31ης Μαΐου 2022 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/2116 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου στην κοινή γεωργική πολιτική.

19. Την υπό στοιχεία C(2022) 8270 final/21.11.2022 εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, για την έγκριση του στρατηγικού σχεδίου της Ελλάδας για την ΚΓΠ 2023-2027 για ενωσιακή στήριξη που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ειδικότερα την υπό στοιχεία C (2024) 8878/18.12.2024 εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση της 2ης τροποποίησης αυτού, από την οποία απορρέει και η ανάγκη έκδοσηςτης παρούσας.

20. Το γεγονός ότι σύμφωνα με την υπ' αρ. 885/

13.03.2023 (ΑΔΑ: 6Ρ2Ρ4653ΠΓ-Σ0Α) απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής ορίστηκε ως Ενδιάμεσος Φορέας για την εφαρμογή των οικολογικών προγραμμάτων (eco-schemes) Π1-31.3, Π1- 31.4, Π1-31.8 και Π1-31.10 του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 20232027.

21. Τσ υπ' αρ. 135696/23.05.2025 έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης (Ε.Υ.Δ) ΣΣ ΚΑΠ, με το οποίο δίδεται η σύμφωνη γνώμη για την έκδοση της παρούσας.

22. Το υπ' αρ. 34611/29.05.2025 έγγραφο του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), με το οποίο δίδεται η σύμφωνη γνώμη για την έκδοση της παρούσας.

23. Το γεγονός ότι από την έκδοση της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.

24. Το γεγονός ότι οι διατάξεις της παρούσας δεν αφορούν σε διοικητική διαδικασία για την οποία υπάρχει υποχρέωση καταχώρισης στο ΕΜΔΔ-ΜΙΤΟΣ, αποφασίζουμε:

 

Άρθρο πρώτο

Σκοπός

Σκοπός της παρούσας είναι η τρίτη (3η) τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των παρεμβάσεων του άρθρου 31 «Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων» του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 Π1-31.3, Π1-31.4, Π1-31.8 και Π1-31.10 καλούμενων «οικολογικά προγράμματα» (ecoschemes), του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023-2027» (Β' 3946), όπως τροποποιήθηκε με τις υπ' αρ. 939/124417/29.04.2024 (Β'2538) και 378371/17725/10.12.2024 (Β' 6717) όμοιες αποφάσεις, σε συνέχεια των αλλαγών που επήλθαν με την υπό στοιχεία C (2024) 8878/18.12.2024 εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση της 2ης τροποποίησης του Στρατηγικού Σχεδίου της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027.

 

Άρθρο δεύτερο

Τροποποίηση των δράσεων της Παρέμβασης Π1-31.3

Τροποποίηση του άρθρου 1 Στο άρθρο 1 η παρ. 1 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «1. Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι ο καθορισμός του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή, διαχείριση και παρακολούθηση των παρακάτω Προγραμμάτων για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων του άρθρου 31 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/2115 (eco-schemes), εφεξής «οικολογικά προγράμματα»:

α) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης και δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας», που αποτελείται από τις κάτωθι δράσεις:

αα) Δράση 31.3-Α «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης»

αβ) Δράση 31.3-Β «Δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας με ξενιστές επικονιαστών» β) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία».

γ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες».

δ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.10 «Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας», που αποτελείται από τη δράση: δα) Δράση 31.10 "Προστασία μνημειακών ελαιώνων"».

 

Άρθρο τρίτο

Δικαιολογητικά για το οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4

Τροποποίηση του άρθρου 7 Το τρίτο εδάφιο της περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 7 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 της υπ' αρ. 378371/

17725/10.12.2024 (Β'6717) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αντικαθίσταται ως εξής:

«Ειδικά για το οικολογικό πρόγραμμα/παρέμβαση Π1- 31.4, τα δικαιολογητικά για την προμήθεια του κομπόστ ή του μικροβιακού σκευάσματος πρέπει να έχουν εκδοθεί από 01.01 του έτους υποβολής της ΕΑΕ μέχρι 31.12 του έτους υποβολής της ΕΑΕ».

 

Άρθρο τέταρτο

Σύμπτυξη των δράσεων της Παρέμβασης Π1- 31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης και δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας»

Αντικατάσταση του Κεφαλαίου 2

Το Κεφάλαιο 2 Οικολογικό Πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας» αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Οικολογικό πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης και δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας»

Τμήμα 1

Δράση 31.3-Α «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης».

Άρθρο 8

Περιγραφή της Δράσης 31.3-Α

Μέσω της δράσης οι γεωργοί ενισχύονται για τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους σε εκτάσεις με μόνιμες και αροτραίες καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά φυτών εδαφοκάλυψης, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση/αύξηση της οργανικής ουσίας και τη μερική κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία διά της χλωράς λίπανσης. Η δράση μπορεί να είναι συμπληρωματική με τη δράση 31.3-Β, δηλαδή οι γεωργοί μπορούν να δηλώνουν και τις δυο δράσεις στο ίδιο αγροτεμάχιο.

Άρθρο 9

Υποχρεωτικές απαιτήσεις της Δράσης 31.3-Α

1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν το πρότυπο ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδα- τορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β'3777) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.

2. Στα αγροτεμάχια με αροτραίες καλλιέργειες, καθώς και στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν το πρότυπο ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 του άρθρου 5 της υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β' 3777) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.

Άρθρο 10

Δεσμεύσεις γεωργών για τη Δράση 31.3-Α

1. Στις εκτάσεις με μόνιμες καλλιέργειες, οι γεωργοί δεσμεύονται να σπείρουν και να εγκαταστήσουν μεταξύ των λωρίδων φύτευσης ή του ελευθέρου χώρου μεταξύ των δένδρων ή των πρέμνων (αμπελιών), κατά τη χειμερινή περίοδο, ποώδη γρασίδια, αζωτοδεσμευτικά είδη ή άλλα φυτά εδαφοκάλυψης τουλάχιστον στο 70% της επιφάνειας του αγροτεμαχίου.

2. Στις εκτάσεις με αροτραίες καλλιέργειες, οι γεωργοί δεσμεύονται να σπείρουν και να εγκαταστήσουν κατά τη χειμερινή περίοδο ποώδη γρασίδια, αζωτοδεσμευτικά είδη ή άλλα φυτά εδαφοκάλυψης τουλάχιστον στο 70% της επιφάνειας του αγροτεμαχίου. Το φυτό εδαφοκάλυψης δεν είναι δυνατό να είναι ίδιο με την κύρια ή επίσπορη καλλιέργεια του αγροτεμαχίου για το έτος ΕΑΕ στο οποίο δηλώνεται η συμμετοχή στη δράση.

3. Επιλέξιμα φυτά εδαφοκάλυψης είναι αυτούσια ή μίγματα από τα είδη και γένη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας.

4. Τα φυτά εδαφοκάλυψης πρέπει να βρίσκονται στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον κατά την προβλεπόμενη στο πρότυπο Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 6 χρονική περίοδο δηλαδή από 15/12 του έτους που προηγείται της υποβολής της ΕΑΕ (ν-1) έως 05/03 του έτους υποβολής της ΕΑΕ (ν), με τις δυνατότητες εξαίρεσης που προβλέπονται στην υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β'3777) απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας. Η ορθή εφαρμογή της δράσης συνεπάγεται την τήρηση της υποχρέωσης του προτύπου ΚΓΠΚ 6, χωρίς να απαιτούνται άλλες ενέργειες.

5. Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται, αλλά μετά το πέρας της ανωτέρω περιόδου μπορούν να ενσωματωθούν στο έδαφος ή να βοσκηθούν, ή να κοπούν και να απλωθούν στο έδαφος. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καύση τους.

6. Δεν επιτρέπεται η χρήση φυτοπροστατευτικών χημικών για τα φυτά εδαφοκάλυψης.

7. Η σπορά των φυτών εδαφοκάλυψης της δράσης αυτής μπορεί να εφαρμόζεται στις εκτάσεις των ζωνών ανάσχεσης των τριών (3) μέτρων από τον υδάτινο όγκο του προτύπου ΚΓΠΚ 4 στην περίπτωση που δεν υπάρχει αυτοφυής βλάστηση.

Άρθρο 11

Ύψος ενίσχυσης στη Δράση 31.3-Α

1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση χορηγείται ενίσχυση 100 €^a (1 Ha=10 στρέμματα) ετησίως (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3-5).

2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστη- μικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με το σημείο γ της παρ. 1 του άρθρου 5.

3. Η δράση μπορεί να είναι συμπληρωματική με τη Δράση 31.3-Β, δηλαδή οι γεωργοί μπορούν να εφαρμόζουν και τις δυο δράσεις στο ίδιο αγροτεμάχιο, οπότε δηλώνουν και τους δύο κωδικούς στην ΕΑΕ.

Τμήμα 2

Δράση 31.3-Β «Δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας με φυτά ξενιστές επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων»

Άρθρο 12

Περιγραφή της Δράσης 31.3-Β

Μέσω της δράσης ενισχύονται οι γεωργοί για την εγκατάσταση περιοχών αυξημένης βιοποικιλότητας σε εκτάσεις με μόνιμες και αροτραίες καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά φυτών που είναι ξενιστές επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων, τα οποία είναι επωφελή τόσο για τη βιοποικιλότητα των γεωργικών εκτάσεων όσο και για την παραγωγικότητα των καλλιεργούμενων ειδών. Η δράση εφαρμόζεται από ενεργούς γεωργούς σε αρόσιμες εκτάσεις και μόνιμες καλλιέργειες (δενδρώνες και αμπελώνες) με κάλυψη τουλάχιστον 10% της έκτασης του αγροτεμαχίου. Η δράση μπορεί να είναι συμπληρωματική με τη Δράση 31.3-Α, δηλαδή οι γεωργοί μπορούν να εφαρμόζουν και τις δύο δράσεις στο ίδιο αγροτεμάχιο.

Άρθρο 13

Υποχρεωτικές απαιτήσεις της Δράσης 31.3-Β

1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν το πρότυπο ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδα- τορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β' 3777) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.

2. Στα αγροτεμάχια με αροτραίες καλλιέργειες, καθώς και στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν το πρότυπο ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 του άρθρου 5 της υπ' αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β' 3777) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.

Άρθρο 14

Δεσμεύσεις γεωργών για τη Δράση 31.3-Β

1. Οι γεωργοί δεσμεύονται στα αγροτεμάχια με μόνιμες και αροτραίες καλλιέργειες να σπείρουν και να εγκαταστήσουν φυτά που είναι ξενιστές επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων τουλάχιστον στο 10% της επιφάνειας του αγροτεμαχίου, είτε ενιαία είτε κατά τμήματα, και σε οποιοδήποτε σημείο εντός αυτού.

2. Τα φυτά ξενιστές επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων πρέπει να παραμένουν στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον έως τις 15 Μαΐου του έτους υποβολής της ΕΑΕ.

3. Δεν επιτρέπεται η χρήση φυτοπροστατευτικών χημικών για τα φυτά ξενιστές.

4. Δεν επιτρέπεται η βόσκηση των φυτών ξενιστών.

5. Η σπορά των φυτών ξενιστών επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων μπορεί να εφαρμόζεται στις εκτάσεις των ζωνών ανάσχεσης των τριών (3) μέτρων από τον υδάτινο όγκο του προτύπου ΚΓΠΚ 4 στην περίπτωση που δεν υπάρχει αυτοφυής βλάστηση.

6. Ορίζεται ως ελάχιστη επιφάνεια κάλυψης τα 100 m2 (εκατό τετραγωνικά μέτρα) ή το 0.01Ηα, δηλαδή η δράση δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αγροτεμάχια μικρότερα του 1 στρέμματος ή 0.1Ηα.

7. Τα είδη σποράς συνιστούν μίγμα αποτελούμενο από τουλάχιστον τρία εξ' αυτών που βρίσκονται στους Πίνακες 2Α και 2Β του Παραρτήματος II της παρούσας, και οπωσδήποτε ένα από κάθε Πίνακα.

Άρθρο 15

Ύψος ενίσχυσης στη Δράση 31.3-Β

1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση αυτή χορηγείται ενίσχυση 100 €/ΗΘ (1 Ha=10 στρέμματα) ετησίως (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3- 6).

2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστη- μικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με το σημείο γ της παρ. 1 του άρθρου 5.».

3. Η δράση μπορεί να είναι συμπληρωματική με τη Δράση 31.3-Α, δηλαδή οι γεωργοί μπορούν να εφαρμόζουν και τις δυο δράσεις στο ίδιο αγροτεμάχιο, οπότε δηλώνουν και τους δύο κωδικούς στην ΕΑΕ».

 

Άρθρο πέμπτο

Κατάργηση άρθρων και μεταβατικές διατάξεις για την παρέμβαση 31.3

1. Το Τμήμα 3 «Δράση 31.3-Γ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή)» του Κεφαλαίου 2 Οικολογικό πρόγραμμα/ Παρέμβαση: Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης και δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας» με τα άρθρα 16, 17, 18 και 19 αυτού, καταργείται.

2. Το Τμήμα 4 «Δράση 31.3-Δ Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) με τη χρήση ξενιστών» του Κεφαλαίου 2 Οικολογικό πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης και δημιουργία περιοχών ενισχυμένης βιοποικιλότητας» με τα άρθρα 20, 21,22 και 23 αυτού, καταργείται.

3. Προστίθεται άρθρο 15 Α ως εξής:

«Άρθρο 15 Α

Μεταβατικές διατάξεις

Για το έτος υποβολής ΕΑΕ 2025 και μόνο, λόγω της μετάβασης από την προηγούμενη μορφή στη νεότερη ισχύουν οι κάτωθι αντιστοιχίες των δράσεων:

1. Όσοι γεωργοί έχουν εφαρμόσει τη δράση 31.3- Α (Eco 03.01) σύμφωνα με την υπ' αρ. 378371/ 17725/10.12.2024 (Β'6717) 2η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 (Β' 3946) υπουργικής απόφασης συνεχίζουν να δηλώνουν τη δράση 31.3-Α (Eco

03.5) .

2. Όσοι γεωργοί έχουν εφαρμόσει τη δράση

31.3- Β (Eco 03.02) σύμφωνα με την υπ' αρ. 378371/ 17725/10.12.2024 (Β'6717) 2η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 (Β'3946) υπουργικής απόφασης δηλώνουν και τις 2 νέες δράσεις, δηλαδή 31.3-Α (Eco

3.5) και 31.3-Β (Eco 03.06). Σε αυτή την περίπτωση εφόσον η έκταση ξενιστών είναι μικρότερη του 10% αλλά συμβατή με την υποχρέωση που απορρέει σύμφωνα με την 2η τροποποίηση της υπουργικής απόφασης, εφαρμόζεται κύρωση 50% επί του ποσού ενίσχυσης της δράσης 31.3-Β (Eco 03.06).

3. Όσοι γεωργοί έχουν εφαρμόσει τη δράση

31.3- Γ (Eco 03.03) σύμφωνα με την υπ' αρ. 378371/ 17725/10.12.2024 (Β' 6717) 2η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 (Β'3946) υπουργικής απόφασης δηλώνουν τη δράση 31.3-Α (Eco 03.05).

4. Όσοι γεωργοί έχουν εφαρμόσει τη δράση 31.3-Δ (Eco 03.04) σύμφωνα με την υπ' αρ. 378371/ 17725/

10.12.2024 (Β'6717) 2η τροποποίηση της υπ' αρ. 1384/ 190515/19.06.2023 (Β'3946) υπουργικής απόφασης δηλώνουν και τις 2 νέες δράσεις, δηλαδή 31.3-Α (Eco 03.05) και 31.3-Β (Eco 03.06)».

 

Άρθρο έκτο

Τροποποίηση δεσμεύσεων στο οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία» Τροποποίηση άρθρου 26

1. Η παρ. 1 του άρθρου 26 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Ο γεωργός οφείλει να συγκεντρώνει και να απομακρύνει από τα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια τα υπολείμματα της καλλιέργειας. Τα υπολείμματα είναι δυνατό: α) Να οδηγηθούν σε κομποστοσωρό που βρίσκεται εντός της εκμετάλλευσης του γεωργού για κομποστοποίησή τους, μετά από τη συλλογή και τον κατάλληλο τεμαχισμό - θρυμματισμό αυτών.

β) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα παραγωγής βιοαερίου που θα τα χρησιμοποιήσει ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαερίου.

γ) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα παραγωγής κομπόστ, κατάλληλου για γεωργική χρήση.

δ) Σε περίπτωση που κατά την καλλιεργητική περίοδο παρατηρήθηκαν φυτοπαθολογικά προβλήματα ή προσβολές από ζωικούς εχθρούς, ώστε να ελλοχεύει κίνδυνος μετάδοσης στην επόμενη καλλιέργεια, συνιστάται να αποφεύγεται η ίδια κομποστοποίηση που περιγράφεται στην παράγραφο α) και να επιλέγεται η διάθεση των υπολειμμάτων σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις παραγράφους β) και γ). Δεν επιτρέπεται η χρήση της δυνατότητας καύσης που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 3».

2. Η παρ. 3 του άρθρου 26 αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Ο γεωργός υποχρεούται να πραγματοποιεί ανάλυση εδάφους των αγροτεμαχίων που εφαρμόζεται η δράση, προκειμένου να διαπιστώνεται η ευεργετική επίδραση της εφαρμογής κομπόστ. Η ανάλυση συνί- σταται σε:

α. Μέτρηση της περιεκτικότητας του εδάφους σε οργανικό άνθρακα. Μετράται η επί τοις εκατό περιεκτικότητα οργανικού άνθρακα επί ξηράς ουσίας εδάφους.

β. Μέτρηση της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων του εδάφους. Μετράται σε χιλιοστοϊσοδύναμα κατιόντων ανά 100 γραμμάρια εδάφους (meq/100gr).

Λαμβάνονται τόσα δείγματα εδάφους όσο το ακέραιο μέρος του αριθμού των εκταρίων της συνολικής έκτασης των αγροτεμαχίων που συμμετέχουν στη δράση. Τα δείγματα λαμβάνονται από τα μεγαλύτερα αγροτεμάχια που έχουν ενταχθεί στη δράση και συγκεκριμένα ένα σύνθετο δείγμα από κάθε αγροτεμάχιο. Τα δείγματα λαμβάνονται από επιφανειακό έδαφος βάθους 0 έως 10 εκατοστών. Η δειγματοληψία και η ανάλυση των δειγμάτων πραγματοποιούνται από εργαστήρια που είναι διαπιστευμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/ IEC 17025 ή άλλο ισοδύναμο διεθνώς αποδεκτό πρότυπο, καθώς και από εργαστήρια φορέων του Δημοσίου ή φορέων εποπτευόμενων από το Δημόσιο. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων θα περιλαμβάνονται στον περιβαλλοντικό φάκελο.»

3. Το σημείο α) της παρ. 6 αντικαθίσταται ως εξής:

«α) Η περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία, η οποία δεν πρέπει να είναι μικρότερη του 55%».

4. Η παρ. 9 του άρθρου 26 όπως προστέθηκε με το άρθρο 10 της υπ' αρ. 378371/17725/10.12.2024 (Β' 6717) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αντικαθίσταται ως εξής:

«9. Αντί των αναφερόμενων στις παρ. 1 και 2 είναι δυνατό να εφαρμόζεται επί τόπου κομποστοποίηση. Αυτή συνίσταται σε απευθείας ενσωμάτωση των υπολειμμάτων στο έδαφος μετά από ψεκασμό τους με μικροβιακά σκευάσματα πρωτεολυτικών και κυτταρολυτικών βακτηρίων, που διασπούν τις δύσκολα βιοαποικοδομή- σιμες οργανικές ενώσεις. Στα προϊόντα με μικροβιακά σκευάσματα για επιτόπου κομποστοποίηση που δύνα- νται να ενισχυθούν στο πλαίσιο της παρούσας δράσης, περιλαμβάνονται προϊόντα τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά για χρήση στη γεωργία βάσει των διατάξεων της υπ' αρ. 217217/08.01.2004 (Β' 35) απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όπως ειδικότερα ενσωματώθηκαν στο σημείο 6 του Παραρτήματος VII της υπ' αρ. 50424/10.03.2025 (Β' 1074) απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στην ετικέτα του προϊόντος, ως υποχρεωτική ένδειξη, πρέπει να αναφέρεται ότι το σκεύασμα περιέχει μικροοργανισμούς οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα αποδόμησης φυτικών ιστών.

Στο πλαίσιο προαιρετικών ενδείξεων μπορούν να αναφέρονται τα εξής:

1. Το σκεύασμα επιταχύνει τη διαδικασία της αποσύνθεσης φυτικών υπολειμμάτων στο έδαφος.

2. Το σκεύασμα έχει ευεργετική επίδραση στην γονιμότητα του εδάφους.

3. Η εφαρμογή του σκευάσματος γίνεται με ψεκασμό των φυτικών υπολειμμάτων.

Πριν τον ψεκασμό πρέπει να εφαρμόζεται χειρισμός θρυμματισμού των υπολειμμάτων με καταστροφέα για τις ποώδεις ή θρυμματοποιητή για τις ξυλώδεις καλλιέργειες ή άλλο πρόσφορο μέσο που να επιτυγχάνει ισοδύναμο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση της καλαμιάς των σιτηρών δεν απαιτείται θρυμματισμός. Αρκεί ο ψεκασμός της καλαμιάς και η ενσωμάτωσή της».

 

Άρθρο έβδομο

Τροποποίηση του ύψους ενίσχυσης στο οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία» Αντικατάσταση του άρθρου 27

Το άρθρο 27 αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Η ενίσχυση που λαμβάνει ο γεωργός για τις ανωτέρω ενέργειες ανέρχεται σε: α. 20 € ανά εκτάριο (Ha) (1 Ha-10 στρέμματα) για τις εργασίες συγκέντρωσης και απόσυρσης υπολειμμάτων

ή τον θρυμματισμό των υπολειμμάτων (όπου απαιτείται) και τον διασκορπισμό τους στο χωράφι στην περίπτωση της επί τόπου κομποστοποίησης, β. 20 € ανά εκτάριο για την κάλυψη του κόστους των εδαφολογικών αναλύσεων της παρ. 3 του άρθρου 26 και επιπλέον προστίθενται:

γ. 80 € ανά εκτάριο για την προμήθεια και εφαρμογή σκευάσματος για την επί τόπου κομποστοποίηση ή δ. 90 € ανά εκτάριο για την προμήθεια και εφαρμογή κομπόστ ή χωνεύματος σε αγροτεμάχια καλλιεργούμενα με αροτραίες καλλιέργειες ή ε. 180 € ανά εκτάριο για την προμήθεια και εφαρμογή κομπόστ ή χωνεύματος σε αγροτεμάχια καλλιεργούμενα με κηπευτικές καλλιέργειες ή στ. 120 € ανά εκτάριο για την προμήθεια και εφαρμογή κομπόστ ή χωνεύματος σε αγροτεμάχια καλλιεργούμενα με δενδρώδεις καλλιέργειες ή ζ. 92 € ανά εκτάριο για την προμήθεια και εφαρμογή κομπόστ ή χωνεύματος σε αγροτεμάχια καλλιεργούμενα με αμπέλια ή ακτινίδια.

2. Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης που λαμβάνει ο γεωργός διαμορφώνεται ως εξής:

στα άρθρα 10 και 14, υφίσταται τις παρακάτω κυρώσεις σε επίπεδο αγροτεμαχίου:

α) Σε περίπτωση απόκλισης της έκτασης του αγροτεμαχίου όπου εφαρμόζεται η φυτοκάλυψη ή η εγκατάσταση φυτών ξενιστών επικονιαστών και ωφέλιμων εντόμων σε σχέση με την ελάχιστη απαιτούμενη έκταση σε κάθε επιμέρους δράση κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10% (ποσοστό ανοχής), δεν καταβάλλεται η ενίσχυση της δράσης. Ειδικά για το έτος ενίσχυσης 2025, εφαρμόζεται και η κύρωση της παρ. 2 του άρθρου 15Α.

β) Σε περίπτωση διαπίστωσης χρήσης διαφορετικών ειδών φυτών από αυτά που θεωρούνται επιλέξιμα για τη δημιουργία φυτοκάλυψης ή εγκατάστασης φυτών ξενιστών επικονιαστών ή ωφελίμων εντόμων, επιβάλλεται μείωση ενίσχυσης κατά 30%».

 

Άρθρο ένατο

Προσθήκη άρθρου 42Α

Προστίθεται άρθρο 42Α «Σύσταση Επιτροπών» ως ακολούθως:

«Άρθρο 42Α

Σύσταση Επιτροπών

1. Στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συστήνονται πενταμελείς Επιτροπές Παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης των παρεμβάσεων/οικολογικών σχημάτων αρμοδιότητάς τους. Συγκεκριμένα συστήνονται 4 (τέσσερις) πενταμελείς Επιτροπές δηλαδή μία ανά παρέμβαση/οικολογικό σχήμα, που αποτελούνται από υπαλλήλους της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής και αναλαμβάνουν τον συντονισμό των ενεργειών που απαιτούνται για την εκπλήρωση των καθηκόντων και των υποχρεώσεων που έχουν ανατεθεί στην ανωτέρω Διεύθυνση, η οποία έχει οριστεί Ενδιάμεσος Φορέας (ΕΦ), σύμφωνα με τα άρθρα 1, 2 και 3 της υπ' αρ. 885/ 13.03.2023 (ΑΔΑ: 6Ρ2Ρ4653ΠΓ-Σ0Α) απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

2. Οι Επιτροπές της παρ. 1 συγκροτούνται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανά παρέμβαση/οικολογικό σχήμα. Με την απόφαση αυτή, ύστερα από εισήγηση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής, ορίζονται ο Πρόεδρος, τα μέλη και ο γραμματέας με τους αναπληρωτές τους, καθορίζεται η θητεία τους και θέματα λειτουργίας αυτών και εξειδικεύεται το έργο τους. Ειδικότερα το έργο αφορά:

- Την διαμόρφωση και επικαιροποίηση του νομικού πλαισίου εφαρμογής κάθε παρέμβασης/οικολογικού σχήματος,

- την επικαιροποίηση του κανονιστικού πλαισίου καθορισμού των μοναδιαίων ενισχύσεων ανά δράση κάθε παρέμβασης/οικολογικού σχήματος,

- την διαμόρφωση προτάσεων επανασχεδιασμού του ΣΣ ΚΑΠ και

- κάθε άλλη ενέργεια που κρίνεται σκόπιμη στο πλαίσιο της υπ' αρ. 885/13.03.2023 (ΑΔΑ: 6Ρ2Ρ4653ΠΓ-Σ0Α) απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».

Άρθρο δέκατο Έναρξη ισχύος

Κατά τα λοιπά ισχύει η υπ' αρ. 1364/190515/19.06.2023 (Β' 3946) απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όπως τροποποιήθηκε με τις υπ' αρ. 939/124417/29.04.2024 (Β'2538) και 378371/ 17725/10.12.2024 (Β' 6717) όμοιες αποφάσεις.

Η παρούσα απόφαση ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Τροποποίηση του Παραρτήματος ΙΙ της υπ' αρ. 1384/190515/19.06.2023 υπουργικής απόφασης

Παράρτημα ΙΙ

Πίνακας 1 - Επιλέξιμα φυτά για την κάλυψη του εδάφους για τη Δράση 31.3-Α

(Βλέπε στο οικείο ΦΕΚ)

 

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 16 Ιουνίου 2025