Κοινή Υπουργική Απόφαση 14350/325/82/1981 - ΦΕΚ 260/Β/7-5-1981

Περί καθορισμού επιτρεπομένων ορίων εκπομπής αιθάλης από τα κυκλοφορούντα πετρελαιοκίνητα οχήματα και κανονισμού χρήσεως ειδικής συσκευής, για τον έλεγχο των καυσαερίων των πετρελαιοκινήτων οχημάτων.

Έχοντας υπόψη:
1.Το άρθρο 15 του Νόμ. 614/77 «περί κυρώσεως του Κώδικος Οδικής Κυκλοφορίας», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρ. 5 του Ν. 894/79.
2.Τους κανονισμούς που ισχύουν στην αλλοδαπή για τον έλεγχο των καυσαερίων των πετρελαιοκινήτων οχημάτων, αποφασίζουμε:
Ορίζουμε, όπως περιγράφεται κατωτέρω, τον τρόπο μετρήσεως της περιεκτικότητας σε αιθάλη των καυσαερίων των κυκλοφορούντων πετρελαιοκινήτων οχημάτων καθώς και τον τρόπο χρήσεως των συσκευών μετρήσεως των καυσαερίων κλπ.

Ι.Περιγραφή Συσκευής.

1.Γενικά:
Ο μαύρος καπνός των κινητήρων DIESEL δημιουργείται από την ατελή καύση των μορίων του καυσίμου στον θάλαμο καύσεως οφείλεται δε στην (τοπική) έλλειψη ή και στην περίσσεια αέρος λόγω κακής λειτουργίας του κινητήρα ή και του κυκλώματος τροφοδοσίας δια πετρελαίου.
Στη δοκιμαστική συσκευή των καυσαερίων λαμβάνεται ορισμένη ποσότητα καυσαερίων από το σωλήνα εξατμίσεως των οχημάτων με τη βοήθεια αντλίας.
Η ποσότητα αυτή των καυσαερίων περνά αναγκαστικά από ένα φίλτρο (δίσκο), στο οποίο παραμένει μέρος της αιθάλης και επομένως προκαλείται μαύρισμά του. Το μαύρισμα αυτό του φίλτρου δίνει το μέτρο περιεκτικότητας των καυσαερίων σε αιθάλη με φωτοηλεκτρική μέθοδο και με τη βοήθεια της συσκευής προσδιορισμού EFAW 68 Α.
2.Περιγραφή συσκευής.
Η συσκευή για τον προσδιορισμό του μέτρου περιεκτικότητας των καυσαερίων σε αιθάλη αποτελείται από:
α)Την κυρίως συσκευή
β)Το βοηθητικό κιβώτιο.
α)Κυρίως συσκευή.
Η κυρίως συσκευή (EFAW 68 Α) είναι ένα μικρό κιβώτιο από χαλύβδινο έλασμα, στο οποίο υπάρχουν:
(1)ένα μικροαμπερόμετρο.
(2)ένα ποτενσιόμετρο για τη ρύθμιση του δείκτου του οργάνου.
(3)ένα φωτοηλεκτρικό στοιχείο (φωτοκύτταρο).
(4)ένας διακόπτης του οργάνου, ο οποίος στη θέση «ΕΙΝ» θέτει σε λειτουργία το όργανο.
Στο πίσω μέρος της κυρίως συσκευής υπάρχει θυρίδα με κατάλληλο χώρο για την τοποθέτηση του φωτοηλεκτρικού στοιχείου, του καλωδίου συνδέσεως και τριών συσσωρευτών τάσεως 1,5 VOLT.
Το φωτοκύτταρο περιλαμβάνει μία πηγή φωτός, η οποία φωτίζει το μαυρισμένο από τα καυσαέρια φίλτρο. Ένα μέρος από το φως, που πέφτει στο φίλτρο, απορροφάται από αυτό ανάλογα με το μαύρισμά του και το υπόλοιπο αντανακλάται προς το κυκλικό φωτιστικό στοιχείο με αποτέλεσμα τη δημιουργία ηλεκτρικού ρεύματος, του οποίου η ένταση δείχνεται στο μικροαμπερόμετρο.
Η κλίμακα του οργάνου έχει αρίθμηση από 0 μέχρι 10.
Ο αριθμός 0 αντιστοιχεί σε αντανάκλαση ενός λευκού (μη μαυρισμένου) φίλτρου και ο αριθμός 10 σε πλήρη απορρόφηση του φωτός από το φίλτρο. Όταν η συσκευή είναι εκτός λειτουργίας (ο διακόπτης όχι στη θέση (ΕΙΝ), ο δείκτης του οργάνου είναι στην θέση 10.
β)Βοηθητικό κιβώτιο.
Το βοηθητικό κιβώτιο είναι από χαλύβδινο έλασμα και περιέχει:
(1)Μία αντλία EFAW 65 με αναρροφητικό δειγματολήπτη και πνευματικό αφετήρα.
(2)Ένα σφιγκτήρα για την στερέωση της αντλίας στον σωλήνα εξατμίσεως.
(3)Φίλτρα (δίσκοι) με διάμετρο 45 χιλιοστά.
(4)Διάτρητες μάσκες.
(5)Ειδικά εξαρτήματα, δηλαδή σύνδεσμο σωλήνων (EFAW 65/0/1) και εύκαμπτο σωλήνα (FF 250/4), που απαιτούνται για τις ειδικές εκείνες περιπτώσεις που ο σωλήνας των 5 μέτρων, ο οποίος συνοδεύει τη συσκευή, δεν είναι αρκετός.
Η ανωτέρω αντλία είναι αναρροφητική όγκου 330 κυβ. εκατ. Στο ένα άκρο της υπάρχει θυρίδα και στήριγμα για την υποδοχή του φίλτρου. Λόγω της μεγάλης αποστάσεως η κίνηση αναρροφήσεως γίνεται με τη βοήθεια ελατηρίου. Αυτό επιτυγχάνεται πνευματικά με ένα ελαστικό σωλήνα μήκους 5 μέτρων. Κατά τη μέτρηση καυσαερίων οχημάτων που κινούνται, η έναρξη μετακινήσεως του εμβόλου της αντλίας γίνεται από το θάλαμο του οδηγού.
Για τη λήψη των καυσαερίων χρησιμοποιείται ο αναρροφητικός δειγματολήπτης, ο οποίος τοποθετείται μέσα στο σωλήνα εξατμίσεως του οχήματος. Ο δειγματολήπτης αυτός συνδέεται με την αντλία με ένα εύκαμπτο σωλήνα 60 εκατ. ο οποίος προσαρμόζεται στην αντλία με κοχλίωση.

ΙΙ.Διεξαγωγή των μετρήσεων.
Για τη διεξαγωγή των μετρήσεων γίνονται οι εξής εργασίες:
1.Προσαρμόζεται η αντλία στο σωλήνα εξατμίσεως του οχήματος με τη βοήθεια του σφιγκτήρα.
2.Τοποθετείται ο αναρροφητικός δειγματολήπτης μέσα στον σωλήνα της εξατμίσεως και στερεώνεται με το ελατήριο.
3.Τοποθετείται το φίλτρο στην προβλεπομένη θέση της θυρίδας, αφού προηγουμένως αυτή έχει αποκοχλιωθεί. Κλείνεται με κοχλίωση η θυρίδα και στην συνέχεια κοχλιώνεται στην αντλία το ελεύθερο άκρο του ευκάμπτου σωλήνος του αναρροφητικού δειγματολήπτη.
4.Ωθείται το έμβολο της αντλίας, εφόσον αυτό δεν έχει γίνει προηγουμένως, μέχρι τέρμα. Με το χειρισμό αυτό γίνεται και η τάνυση του ελατηρίου, που επενεργεί στον πνευματικό αφετήρα, ο οποίος προκαλεί την κίνηση του εμβόλου για την αναρρόφηση των καυσαερίων.
5.Ο εύκαμπτος αγωγός του αφετήρα τοποθετείται κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο χειρισμός της ελαστικής σφαίρας να είναι εύκολος από τον θάλαμο οδηγού, όταν η μέτρηση γίνεται ενώ το όχημα βρίσκεται σε κίνηση.
6.Κατά τη δεδομένη στιγμή, με ισχυρή πίεση των δακτύλων του χεριού στην ελαστική σφαίρα του αφετήρα, ελευθερώνεται ο μηχανισμός του εμβόλου αναρροφήσεως και έτσι γίνεται η αναρρόφηση των καυσαερίων, τα οποία περνώντας μέσα από το φίλτρο το μαυρίζουν με την αιθάλη που περιέχουν. Η πίεση με τα δάκτυλα στη σφαίρα του αφετήρα πρέπει να γίνεται συνεχώς για λίγα δευτερόλεπτα, ώστε να εξασφαλίζεται ότι το έμβολο της αντλίας θα φθάσει στην τελική του ακραία θέση.
7.Οι μετρήσεις, όταν τα οχήματα κινούνται, γίνονται με τον κινητήρα σε πλήρες φορτίο π.χ. με το μέγιστο αριθμό στροφών σε ανηφοριά. Εάν οι συνθήκες αυτές δεν μπορούν να επιτευχθούν, τότε η μέτρηση των καυσαερίων μπορεί να γίνει σε οριζόντιο δρόμο με το μέγιστο αριθμό στροφών και την επιθυμητή ταχύτητα. Με λίγες στροφές και με την προϋπόθεση πλήρους τροφοδοτήσεως του κινητήρα με καύσιμο, το μαύρισμα του φίλτρου είναι το μεγαλύτερο δυνατό.
Αναλυτικότερα για τη μέτρηση καυσαερίων σε οριζόντιο δρόμο πρέπει να δοθεί προσοχή στα εξής σημεία:
α)Η θερμοκρασία του κινητήρα πρέπει να αντιστοιχεί στην κανονική λειτουργία του, δηλαδή η θερμοκρασία του νερού ψύξεως να είναι τουλάχιστον 60 οC. Η προϋπόθεση αυτή είναι απαραίτητη και όταν η μέτρηση γίνεται σε ανήφορο.
β)Η κατάλληλη ταχύτητα του κιβωτίου ταχυτήτων είναι εκείνη, που το όχημα με πλήρη τροφοδότηση καυσίμου (γκάζι πατημένο τέρμα) μπορεί να αναπτύξει μεγίστη ταχύτητα 40 χιλ. την ώρα. Συνήθως η ταχύτητα αυτή είναι η δευτέρα.
γ)Στην συνέχεια η ταχύτητα του οχήματος επιβραδύνεται με το χειρόφρενο ή το ποδόφρενο και με πλήρη τροφοδότηση καυσίμου μέχρι η ταχύτητα να κατέβη στα 25 χιλμ. την ώρα.
δ)Η ταχύτητα αυτή των 25 χιλ. την ώρα διατηρείται περίπου σταθερή για πέντε τουλάχιστον δευτερόλεπτα, με πλήρη όμως τροφοδότηση καυσίμου και παράλληλη χρήση του χειροφρένου ή ποδοφρένου, και στην συνέχεια, με ισχυρή πίεση για λίγα δευτερόλεπτα στην ελαστική σφαίρα του πνευματικού αφετήρα, προκαλείται η ελευθέρωση του εμβόλου της αντλίας και επομένως γίνεται αναρρόφηση των καυσαερίων του κινητήρος μέσα από το φίλτρο, το οποίο μαυρίζει. Η κατάσταση του πλήρους φορτίου μπορεί να επιτευχθεί και σε κατάλληλη ανηφοριά με μικρή χρήση ή και χωρίς αυτή του χειροφρένου ή του ποδοφρένου.

Σε περιπτώσεις αμφιβολίας είναι σκόπιμη η επανάληψη της μετρήσεως. Η επιτρεπομένη τιμή καπνού (επιτρεπόμενο μαύρισμα του φίλτρου, που εξαρτάται από την περιεκτικότητα των καυσαερίων σε αιθάλη) εξαρτάται από την απόδοση των κινητήρων (βάσει των στοιχείων του κατασκευαστού και φαίνεται στο φύλλο της καμπύλης VDTWWF/10, α.
8.Ανοίγεται η θυρίδα της αντλίας και παραλαμβάνεται το μαυρισμένο φίλτρο, στο πίσω μέρος του οποίου (στην περίπτωση μετρήσεων πολλών κινητήρων) γράφεται ο αριθμός κυκλοφορίας του οχήματος.
9.Ο έλεγχος των μαυρισμένων φίλτρων γίνεται με την συσκευή προσδιορισμού, η οποία λειτουργεί ανεξάρτητα από το συγκρότημα της αντλίαςαναρροφητικού δειγματολήπτη και επομένως ο έλεγχος αυτός μπορεί να γίνει στο Γραφείο. Είναι ευνόητο ότι, σε περίπτωση χρησιμοποιήσεως περισσοτέρων αντλιών για τη μέτρηση καυσαερίων, χρειάζεται μόνο μία συσκευή προσδιορισμού.

ΙΙΙ.Προσδιορισμός Περιεκτικότητος Καυσαερίων σε Αιθάλη.
Για τη διεξαγωγή του ελέγχου προς προσδιορισμό της περιεκτικότητας των καυσαερίων σε αιθάλη γίνονται κατά σειρά οι εξής εργασίες:
1.Εξάγεται από τη θυρίδα, που βρίσκεται στο πίσω μέρος της κυρίως συσκευής, το φωτοηλεκτρικό στοιχείο με το καλώδιο συνδέσεως.
2.Ελέγχεται η ύπαρξη στο όργανο των τριών συσσωρευτών με τάση 1,5V ο καθένας.
3.Ο προσδιορισμός της μελανότητας (δηλαδή της περιεκτικότητας των καυσαερίων σε αιθάλη) των φίλτρων δεν πρέπει να γίνεται σε μέρος με έντονο φωτισμό ηλίου, επειδή στην περίπτωση αυτή είναι δυνατό να γίνουν λάθη στη μέτρηση.
4.Με τη βοήθεια του κοχλίου διορθώσεως, και ενώ ο διακόπτης της συσκευής δεν βρίσκεται στην θέση «ΕΙΝ», ρυθμίζεται στην ένδειξη 10 ο δείκτης του οργάνου.
5.Τοποθετούνται δέκα καθαρά και αχρησιμοποίητα φίλτρα το ένα πάνω στο άλλο και πάνω στο τελευταίο τοποθετείται η διάτρητη μαύρη μάσκα
με τις οπές της πάνω από τα φίλτρα. Πάνω στην διάτρητη μάσκα τοποθετείται σε επαφή το φωτιστικό στοιχείο (φωτοκύτταρο). Στη θέση αυτή και με το διακόπτη του οργάνου στην θέση «ΕΙΝ» πρέπει ο δείκτης του οργάνου να βρίσκεται στην ένδειξη 5. Σε αντίθετη περίπτωση ρυθμίζεται ο δείκτης στην ένδειξη 5 με την βοήθεια του ποτενσιομέτρου. Εάν όμως, παρά την προς τα αριστερά περιστροφή του ποτενσιομέτρου, δεν είναι δυνατή η ρύθμιση αυτή, τότε θα πρέπει να αντικατασταθούν οι συσσωρευτές.
Στη συνέχεια κλείνεται ο διακόπτης του οργάνου, δηλαδή μετακινείται από την θέση «ΕΙΝ».
6.Το φωτοηλεκτρικό στοιχείο τοποθετείται σε επαφή με το μαυρισμένο φίλτρο, που πρέπει να βρίσκεται τοποθετημένο κατά το δυνατό πάνω από δέκα λευκά αχρησιμοποίητα φίλτρα.
Ο διακόπτης του οργάνου τοποθετείται στην θέση «ΕΙ».
Τέλος γίνεται ανάγνωση της ενδείξεως του δείκτου του οργάνου.
Η ένδειξη αυτή δείχνει τη μελανότητα του φίλτρου, η οποία είναι συνάρτηση της περιεκτικότητας των καυσαερίων σε αιθάλη.
7.Η ανωτέρω ένδειξη του οργάνου για τους κινητήρες των πετρελαιοκινήτων οχημάτων πρέπει να βρίσκεται στα όρια που φαίνονται στον κατωτέρω πίνακα:
Ισχύς κινητήρος:Ν Επιτρεπομένη ένδειξη του οργάνου:Ε.
N<=100 PS      E <= 6,8
100PS  <  N<=150 PS      E <= 6,5
151PS  <  N<=200 PS      E <= 6,0
200PS    < N                   E <= 5,5

IV.Συντήρηση ΣυσκευήςΈλεγχος Καλής λειτουργίας.
1.Εάν κατά τη λειτουργία της συσκευής προσδιορισμού, με τοποθετημένους τους συσσωρευτές (συνολική τάση 4,5V) και με το ποτενσιόμετρο στραμμένο τελείως αριστερά, ο δείκτης του οργάνου δεν μπορεί να φθάσει στην ένδειξη 0, τότε πρέπει να αντικατασταθούν οι συσσωρευτές.
2.Πριν την αντικατάσταση των συσσωρευτών καθώς και πριν από την για πρώτη φορά σύνδεση της συσκευής μετά από αντικατάσταση της λάμπας στο φωτοηλεκτρικό στοιχείο, πρέπει να στρέφεται το ποτενσιόμετρο τελείως προς τα δεξιά για την προστασία της λάμπας (τάσεως 3,8V) από υπέρταση.
3.Εάν μετά από αλλαγή της λάμπας του φωτοηλεκτρικού στοιχείου και με συσσωρευτές σε καλή κατάσταση από άποψη τάσεως, ο δείκτης του οργάνου (με τον διακόπτη στην θέση «ΕΙΝ») δεν βρίσκεται  στην θέση 0 παρά την προς τα αριστερά ακραία θέση του ποτενσιόμετρου, τότε η συσκευή προσδιορισμού αποσυναρμολογείται και ρυθμίζεται κατάλληλα η ρυθμιστική αντίσταση, που βρίσκεται μέσα στο όργανο.
4.Όταν το φωτοηλεκτρικό στοιχείο δεν χρησιμοποιείται, πρέπει να είναι τοποθετημένο το προστατευτικό πλαστικό κάλυμμα για την προστασία του ευαισθήτου στο φως στρώματος του φωτοηλεκτρικού στοιχείου.
Δεν επιτρέπεται το φωτοηλεκτρικό στοιχείο να είναι εκτεθειμένο χωρίς κάλυμμα στο έντονο φως του ήλιου (υπερφόρτιση του μικροαμπερομέτρου). Επίσης το φωτοηλεκτρικό στοιχείο πρέπει να προφυλάσσεται από θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 800C.
5.Η συσκευή προσδιορισμού πρέπει να προφυλάσσεται από μεγάλους κραδασμούς. Για τη διαπίστωση της καλής λειτουργίας της συσκευής προσδιορισμού γίνονται οι εξής ενέργειες:
α)Συνδέεται η συσκευή, δηλαδή ο διακόπτης τοποθετείται στη θέση «ΕΙΝ».(ΟΝ).
β)Καλύπτεται προοδευτικά και ομαλά το φωτοηλεκτρικό στοιχείο με μία σκοτεινή επιφάνεια. Εάν η συσκευή λειτουργεί καλά, θα πρέπει ο δείκτης του οργάνου να κινείται ομαλά από το 0 μέχρι το 10. Απότομη κίνηση του δείκτου ή καθυστέρηση σημαίνουν ότι το όργανο έχει βλάβη.
6.Το μικροαμπερόμετρο και το φωτοηλεκτρικό στοιχείο έχουν ρυθμιστεί σαν σύνολο και δεν επιτρέπεται να αντικατασταθούν μεμονομένα.
7.Κατά διαστήματα πρέπει να ελέγχεται η αντλία για διαπίστωση της στεγανότητος. Ο έλεγχος αυτός γίνεται ως εξής:
Τοποθετούμε στη θέση υποδοχής του φίλτρου ένα τεμάχιο πλαστικού πάχους 0,1 χιλιοστού, καταλλήλων διαστάσεων και στη συνέχεια γίνεται σύσφιγξή του με το μηχανισμό κοχλιώσεως της αντλίας. Εάν πιεσθεί η ελαστική σφαίρα του πνευματικού αφετήρα, θα πρέπει το έμβολο της αντλίας να κάνει τη διαδρομή του σε χρόνο μικρότερο από 30 δευτ/τα.
8.Εάν με την πάροδο του χρόνου το έμβολο της αντλίας κινείται με δυσκολία, τότε πρέπει να γίνει αποσύνδεση και καθαρισμός της.
Για την λίπανση του κυλίνδρου της αντλίας χρησιμοποιείται μόνο λιπαντικό FT 1V23.
9.Η ελαστική μεμβράνη του πνευματικού αφετήρα δεν πρέπει να λιπαίνεται.
V.Περιπτώσεις Διενεργείας Ελέγχου.
Ο έλεγχος των καυσαερίων των κυκλοφορούντων πετρελαιοκινήτων οχημάτων θα γίνεται:
1.Σε όλα τα πετρελαιοκίνητα αυτ/τα Δ.Χ. μεταφοράς επιβατών (αστικά και υπεραστικά λεωφορεία δημοσίας χρήσεως, επιβατηγά δημοσίας χρήσεως) που προσκομίζονται στις περιφερειακές Υπηρεσίες Συγκοινωνιών, για τον εφοδιασμό τους με δελτίο καταλληλότητος και εφ’ όσον είναι ηλικίας μεγαλυτέρας των δύο ετών ή δημιουργούνται αμφιβολίες για την καλή λειτουργία των κινητήρων (ατελής καύση).
2.Σε όλα τα λοιπά μεταχειρισμένα πετρελαιοκίνητα οχήματα που προσκομίζονται στις αρμόδιες Υπηρεσίες για επιθεώρηση και έκδοση (ή ανανέωση) αδείας κυκλοφορίας και εφ’ όσον δημιουργούνται αμφιβολίες για την καλή κατάσταση των κινητήρων.
3.Σε όλα τα πετρελαιοκίνητα οχήματα που προσκομίζονται από τις Αστυνομικές Αρχές στις αρμόδιες Υπηρεσίες για έλεγχο, βάσει των διατάξεων του άρθρ. 86 του Νόμ. 614/77 περί κυρώσεως του Κ.Ο.Κ.

VI.Κυρώσεις.
Εάν κατά διενεργούμενο έλεγχο διαπιστωθεί ότι η περιεκτικότητα των καυσαερίων των πετρελαιοκινήτων οχημάτων σε αιθάλη είναι μεγαλύτερη από το επιτρεπόμενο όριο του πίνακα της παρ. 7 του Κεφαλ. ΙΙΙ της αποφάσεως αυτής, τότε θα επιβάλλονται στους παραβάτες οι κυρώσεις που προβλέπονται από τα άρθρ. 15 και 103 του ΚΟΚ, όπως αντικαταστάθηκαν αντίστοιχα με τα άρθρ. 5 και 10 του Ν.894/1979.
VII.Έναρξη ισχύος.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και θα αρχίσει να ισχύει από 4 Μαΐου 1981.

VIII.Καταργούμεναι Διατάξεις.
Η αριθ. 19126/73 εγκύκλιος του Υπουργείου Συγκοινωνιών καταργείται.

Αθήναι, 21 Απριλίου 1981