Ευθύνη νομικών προσώπων και οντοτήτων για αδικήματα δωροδοκίας
Προβλέπονται χρηματικές ποινές ύψους εκατομμυρίων ευρώ, ενώ θα μπορεί να επιβάλλεται από τα αρμόδια δικαστήρια το κλείσιμο των εταιρειών αυτών
Με το νόμο 5090/2024, θεσπίζεται ευθύνη νομικών προσώπων και οντοτήτων στις περιπτώσεις που πραγματοποιούν δωροδοκίες δημοσίων υπαλλήλων προκειμένου να αποσπάσουν αθέμιτα οφέλη.
Στις περιπτώσεις σχετικών παραβάσεων, επιβάλλεται στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα πρόστιμο από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ. Το πρόστιμο μπορεί να φτάσει μέχρι το ύψος των προ φόρων ετησίων καθαρών κερδών του νομικού προσώπου, αν το ποσό αυτό υπερβαίνει τα πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ.
Εκτός από το πρόστιμο, στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα μπορούν να επιβληθούν, σωρευτικά ή διαζευκτικά, οριστική ή προσωρινή, για χρονικό διάστημα από έναν (1) μήνα έως δύο (2) έτη, ανάκληση ή αναστολή της άδειας λειτουργίας ή απαγόρευση άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Οι σχετικές διατάξεις έχουν ως εξής:
Νόμος 5090/2024 - ΦΕΚ 30/Α/23-2-2024
Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης - Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας.
Άρθρο 134
Ευθύνη νομικών προσώπων και οντοτήτων για αδικήματα δωροδοκίας
1. Αν αξιόποινη πράξη των άρθρων 159Α, 236, των παρ. 2 έως 4 του άρθρου 237, της παρ. 2 του άρθρου 237Α του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α' 95) ή συμμετοχή σε τέτοια πράξη τελείται προς όφελος ή για λογαριασμό νομικού προσώπου ή οντότητας από φυσικό πρόσωπο που ενεργεί είτε ατομικά είτε ως μέλος οργάνου του νομικού προσώπου ή της οντότητας και κατέχει διευθυντική θέση εντός αυτών ή έχει εξουσία εκπροσώπησής τους ή εξουσιοδότηση για τη λήψη αποφάσεων για λογαριασμό τους ή για την άσκηση ελέγχου εντός αυτών, επιβάλλεται στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα πρόστιμο από πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ έως δέκα εκατομμύρια (10.000.000) ευρώ. Το πρόστιμο μπορεί να φτάσει μέχρι το διπλάσιο των προ φόρων ετησίων καθαρών κερδών του νομικού προσώπου, αν το ποσό αυτό υπερβαίνει τα δέκα εκατομμύρια ευρώ. Ως έτος αναφοράς λαμβάνεται αυτό της τελέσεως του αδικήματος ή της τελευταίας επιμέρους πράξεως αυτού.
Εκτός από το πρόστιμο, στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα μπορούν να επιβληθούν, σωρευτικά ή διαζευκτικά, οριστική ή προσωρινή, για χρονικό διάστημα από έναν (1) μήνα έως δύο (2) έτη, ανάκληση ή αναστολή της άδειας λειτουργίας ή απαγόρευση άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
2. Όταν η έλλειψη εποπτείας ή ελέγχου από φυσικό πρόσωπο που αναφέρεται στην παρ. 1 κατέστησε δυνατή την τέλεση από ιεραρχικά κατώτερο στέλεχος ή από εντολοδόχο του νομικού προσώπου ή της οντότητας κάποιας από τις πράξεις της ιδίας παραγράφου προς όφελος ή για λογαριασμό του νομικού προσώπου ή της οντότητας, επιβάλλεται στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα πρόστιμο από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ. Το πρόστιμο μπορεί να φτάσει μέχρι το ύψος των προ φόρων ετησίων καθαρών κερδών του νομικού προσώπου, αν το ποσό αυτό υπερβαίνει τα πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ. Ως έτος αναφοράς λαμβάνεται αυτό της τελέσεως του αδικήματος ή της τελευταίας επιμέρους πράξεως αυτού.
Εκτός από το πρόστιμο, στο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα, μπορούν να επιβληθούν, σωρευτικά ή διαζευκτικά, οι κυρώσεις του τέταρτου εδαφίου της παρ. 1, για χρονικό διάστημα έως ένα (1) έτος.
3. Για τη σωρευτική ή διαζευκτική επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται στις παρ. 1 και 2 και για την επιμέτρηση των κυρώσεων αυτών λαμβάνονται υπόψη όλες οι σχετικές περιστάσεις και ιδίως:
α) η βαρύτητα και η διάρκεια της παράβασης,
β) ο βαθμός ευθύνης του νομικού προσώπου ή της οντότητας,
γ) η οικονομική επιφάνεια του νομικού προσώπου ή της οντότητας,
δ) το ύψος του προκύψαντος ή επιδιωχθέντος παρανόμου οφέλους,
ε) οι ζημίες τρίτων που προέκυψαν από το αδίκημα,
στ) οι ενέργειες του νομικού προσώπου ή της οντότητας μετά την τέλεση της παράβασης, ιδίως η διεξαγωγή εσωτερικής έρευνας, η οποία συνέβαλε στη διαλεύκανση της παράβασης,
ζ) η υποτροπή του νομικού προσώπου ή της οντότητας.
4. Η εφαρμογή των παρ. 1 έως 3 είναι ανεξάρτητη από την αστική, πειθαρχική ή ποινική ευθύνη των φυσικών προσώπων που αναφέρονται σε αυτές.
5. Κύρωση που έχει επιβληθεί σε βάρος νομικού προσώπου ή οντότητας εκτελείται και σε βάρος του νομικού προσώπου ή της οντότητας που υπεισέρχεται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του καταδικασθέντος ως καθολικός ή ειδικός διάδοχός του, μέχρι την αξία των περιουσιακών στοιχείων που μεταβιβάζονται σε καθέναν. Οι κυρώσεις των περ. α' και β' της παρ. 1 εκτελούνται κατά των διαδόχων κατά την έκταση που σε αυτούς μεταβιβάζονται πιστοποιήσεις ή επαγγελματικά δικαιώματα του καταδικασθέντος. Οι περισσότεροι ειδικοί διάδοχοι ευθύνονται εις ολόκληρον για την καταβολή χρηματικών ποινών.
6. Η δικαιοδοσία των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων για τα αδικήματα των άρθρων της παρ. 1, καθιδρύεται και στις περιπτώσεις που αυτά τελούνται στην αλλοδαπή από πρόσωπα της ιδίας παραγράφου προς όφελος ή για λογαριασμό ημεδαπού νομικού προσώπου ή οντότητας, ανεξαρτήτως της υπηκοότητας του δράστη, ακόμα και αν η πράξη δεν είναι αξιόποινη, με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της, κατά τους νόμους της χώρας στην οποία τελέσθηκε ή δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 6 του Ποινικού Κώδικα.
7. Για την παραγραφή της ευθύνης του νομικού προσώπου όπως αυτή προσδιορίζεται στο παρόν, εφαρμόζονται αναλογικά και σε σχέση με την αξιόποινη πράξη του φυσικού προσώπου, τα άρθρα 111, 112, 113, 118, 119, 120 του Ποινικού Κώδικα.
8. Η ευθύνη των νομικών προσώπων και οντοτήτων για τα αδικήματα της παρ. 1 καθορίζεται αποκλειστικά από το παρόν, με την επιφύλαξη επιβολής από διοικητικές αρχές, άλλου είδους κυρώσεων, πέραν των χρηματικών.
Άρθρο 135
Διαδικασία σε βάρος νομικών προσώπων και οντοτήτων
1. Σε περίπτωση που έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για τις αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 134, οι ως άνω κυρώσεις επιβάλλονται από το αρμόδιο δικαστήριο, ανεξαρτήτως της καταδίκης φυσικού προσώπου για τις πράξεις αυτές. Το ίδιο ισχύει στις περιπτώσεις που δεν έχει ασκηθεί δίωξη λόγω θανάτου του υπαιτίου ή η δίωξη που είχε ασκηθεί κατά του φυσικού προσώπου έπαυσε οριστικά ή κηρύχθηκε απαράδεκτη στο στάδιο της προδικασίας.
2. Το νομικό πρόσωπο ή οντότητα είναι διάδικος στη σχετική διαδικασία και έχει όλα τα δικαιώματα του κατηγορουμένου, ιδίως εκείνα των άρθρων 89, 92, 94,95, 99, 100, 102, 103 και 104 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α' 96), σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας, εκτός από αυτά που προσιδιάζουν αποκλειστικά σε φυσικό πρόσωπο.
3. Ο εισαγγελέας καλεί αυτεπαγγέλτως στην ποινική δίκη το υπόχρεο νομικό πρόσωπο ή την οντότητα με τις ίδιες διατυπώσεις και μέσα στις ίδιες προθεσμίες που καλεί τον κατηγορούμενο. Η κλήση αναφέρει το άρθρο του νόμου και τα περιστατικά στα οποία βασίζεται η ευθύνη του νομικού προσώπου, και επιδίδεται και στον κατηγορούμενο. Η κλήτευση του νομικού προσώπου ή οντότητας στην κύρια ανάκριση γίνεται από τον ανακριτή. Η δίκη για την επιβολή κυρώσεων κατά νομικών προσώπων και οντοτήτων μπορεί να λάβει χώρα και αυτοτελώς, στις περιπτώσεις του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1, καθώς και όταν τα ακριβή ή αληθή στοιχεία του δράστη παραμένουν άγνωστα. Αρμόδιο δικαστήριο στην περίπτωση αυτή είναι το δικαστήριο της πράξης, από την οποία πηγάζει η φερόμενη ευθύνη του νομικού προσώπου.
4. Το υπόχρεο νομικό πρόσωπο ή οντότητα δικαιούται μέχρι την τυπική περάτωση της κύριας ανάκρισης, να ζητήσει, με γραπτή δήλωση αυτού που έχει εξουσία εκπροσώπησης του νομικού προσώπου ή της οντότητας, την έναρξη διαδικασίας ποινικής διαπραγμάτευσης, αντικείμενο της οποίας μπορεί να είναι μόνο η επιβλητέα κύρωση. Μετά την υποβολή του ανωτέρω αιτήματος, η δικογραφία χωρίζεται ως προς το νομικό πρόσωπο και αντίγραφα της δικογραφίας διαβιβάζονται επί μεν των πλημμελημάτων στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών, επί δε των κακουργημάτων στον εισαγγελέα εφετών, οι οποίοι κρίνουν αν η υπόθεση είναι κατάλληλη προς διαπραγμάτευση. Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η παρ. 3 του άρθρου 303 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας εφαρμόζεται αναλόγως. Εφόσον το πρόσωπο με εξουσία εκπροσώπησης του νομικού προσώπου ή της οντότητας συμφωνήσει με τον εισαγγελέα ως προς την επιβλητέα κύρωση, αφού προηγουμένως λάβει γνώση των στοιχείων της δικογραφίας, συντάσσεται πρακτικό διαπραγμάτευσης, το οποίο υπογράφεται από τον εισαγγελέα, από το πρόσωπο με εξουσία εκπροσώπησης του νομικού προσώπου ή της οντότητας, καθώς και από τον παριστάμενο συνήγορο του νομικού προσώπου ή της οντότητας. Το πρακτικό διαπραγμάτευσης περιέχει αναγνώριση ευθύνης του νομικού προσώπου ή της οντότητας και τη συμφωνηθείσα κύρωση. Η προτεινόμενη κύρωση καθορίζεται με βάση τα κριτήρια της παρ. 3 του άρθρου 134. Επί παραβιάσεως της παρ. 1 του άρθρου 134, το πρόστιμο δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ και επί παραβιάσεως της παρ. 2 του άρθρου 134 το πρόστιμο δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο εκατομμύρια (2.000.000) ευρώ. Η σωρευτική ή διαζευκτική επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται στο τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 134 αποκλείεται. Μέσα σε πέντε (5) ημέρες από τη σύνταξη του πρακτικού διαπραγμάτευσης, η υπόθεση εισάγεται με απευθείας κλήση στο Μονομελές Εφετείο επί κακουργημάτων και στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο επί πλημμελημάτων. Το δικαστήριο σε δημόσια συνεδρίαση επιβάλλει στο νομικό πρόσωπο ή στην οντότητα κύρωση βάσει του πρακτικού διαπραγμάτευσης, εφαρμόζοντας τα κριτήρια της παρ. 3 του άρθρου 134, η οποία δεν μπορεί να είναι βαρύτερη από τη συμφωνηθείσα. Είναι δυνατή η διαπραγμάτευση και στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας, κατ' αναλογική εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 303 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Κατά της απόφασης του δικαστηρίου χωρεί μόνο αναίρεση. Το πρακτικό της διαπραγμάτευσης δεσμεύει μόνον το νομικό πρόσωπο και απαγορεύεται να αποτελέσει μέρος της δικογραφίας που έχει σχηματιστεί κατά των φυσικών προσώπων. Παραμονή του στη δικογραφία συνιστά προσβολή του δικαιώματος των φυσικών προσώπων σε δίκαιη δίκη.
5. Το νομικό πρόσωπο, αν δεν έχει κληθεί, μπορεί πάντοτε να παρέμβει εκουσίως στην ποινική δίκη, έως την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας σε κάθε βαθμό δικαιοδοσίας. Μπορεί επίσης να παρέμβει και κατά την προδικασία, μόνον όμως όταν ενεργείται κύρια ανάκριση. Η παρέμβαση γίνεται με γραπτή ή προφορική δήλωση από αυτόν που έχει εξουσία εκπροσώπησης του νομικού προσώπου, σύμφωνα με τις διατάξεις που το διέπουν, στον αρμόδιο εισαγγελέα ή στον ανακριτή που διεξάγει την ανάκριση, και συντάσσεται έκθεση. Η παρέμβαση επιδίδεται με τη φροντίδα του παρεμβαίνοντος στους άλλους διαδίκους και στον εισαγγελέα, αν δεν ασκήθηκε ενώπιόν του, αλλιώς είναι απαράδεκτη. Αν η δήλωση γίνει στο ακροατήριο, καταχωρίζεται στα πρακτικά από τον γραμματέα. Για να είναι παραδεκτή η δήλωση, περιέχει τα άρθρα του νόμου και του καταστατικού του νομικού προσώπου από τα οποία προβλέπεται η ευθύνη του στην υπόθεση όπου παρεμβαίνει, καθώς και τα περιστατικά από τα οποία αυτή φέρεται ότι πηγάζει.
6. Το άρθρο 495 και η παρ. 3 του άρθρου 504 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας εφαρμόζονται αναλόγως και στις περιπτώσεις του παρόντος για όλες τις κυρώσεις που τυχόν επιβάλλονται σε βάρος νομικού προσώπου ή οντότητας.
7. Αντίγραφο της αμετάκλητης απόφασης επιβολής της κυρώσεως εις βάρος νομικού προσώπου ή οντότητας διαβιβάζεται, με επιμέλεια του εισαγγελέα του άρθρου 549 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων.
Διαβάστε επίσης
- Παράβολο Εκατό ευρώ για την υποβολή μήνυσης
- Η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη στις περιπτώσεις επικίνδυνης οδήγησης
- Αλλαγές στο πλαίσιο της προστασίας μαρτύρων
- Οι μηνυτές που δεν δικαιώνονται θα πληρώνουν δικαστικά έξοδα
- Δίκες εξπρές για κακουργήματα χωρίς έκδοση βουλεύματος απευθείας στο ακροατήριο
- Αυτεπάγγελτη δίωξη για παραβίαση υποχρέωσης διατροφής
- Αποποινικοποιήθηκε η απλή δυσφήμηση - Αλλαγές στη συκοφαντική δυσφήμηση.
- Επανέρχεται η Μετατροπή της ποινής φυλάκισης σε χρήμα
- Δημοσιεύθηκε ο νόμος 5090/2024 με τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
- Νόμος 5090/2024 - ΦΕΚ 30/Α/23-2-2024 (Κωδικοποιημένος)
- Υποχρεωτικός ο διορισμός συνηγόρου στα πλημμελήματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα του τριμελούς πλημμελειοδικείου
- Στη Βουλή το νομοσχέδιο με τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
- Τέλος η εμφάνιση μαρτύρων αστυνομικών και λοιπών προανακριτικών υπαλλήλων σε δίκες
- Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο με τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας