Στη Βουλή το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
Περιλαμβάνει διατάξεις για τις Προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις, Κατάργηση υποχρέωσης προσκόμισης βιβλίων, Ψηφιοποίηση διαδικασιών, φορολογική ενημερότητα κ.α.
Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις-Συνταξιοδοτική διάταξη»
Σύμφωνα με την συνοδευτική Έκθεση του Νομοσχεδίου με το σχέδιο νόμου αναμορφώνεται ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4987/2022) και ρυθμίζονται λοιπά θέματα αρμοδιότητας Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων:
Ενότητα I
Καθιερώνεται νέος Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.). Οι κυριότερες προβλέψεις του νέου Κ.Φ.Δ. συνοψίζονται, κατά βάση, στα εξής: α. Εξειδικεύονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η Φορολογική Διοίκηση δύναται να αναστέλλει τη χρήση Α.Φ.Μ. ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του και ορίζεται η διάρκεια της αναστολής αυτής, κατά περίπτωση.
β. Επανακαθορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η Φορολογική Διοίκηση απαιτεί εγγύηση από οποιαδήποτε οντότητα πρόκειται να ασκήσει δραστηριότητα επιχειρηματικού περιεχομένου, καθώς και τα κατώτατα και ανώτατα όρια αυτής.
γ. Η Φορολογική Διοίκηση δύναται να μη χορηγεί αποδεικτικό ενημερότητας, εάν ο φορολογούμενος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές σε άλλη αρχή του δημόσιου τομέα (δέσμευση χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας), εφόσον η αρχή αυτή χρησιμοποιεί υπηρεσίες διαλειτουργικότητας για να ενημερώνει τη Φορολογική Διοίκηση για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών που συνεπάγονται τη δέσμευση ενημερότητας, καθώς και για την τακτοποίηση των οφειλών, που συνεπάγονται άρση της δέσμευσης ενημερότητας.
δ. Φορολογούμενος που τηρεί βιβλία σύμφωνα με το απλογραφικό λογιστικό σύστημα δεν υποχρεούται να παράσχει αντίγραφο των βιβλίων του για τα φορολογικά έτη, για τα οποία δηλώνει ότι το σύνολο των σχετικών πληροφοριών εσόδων και εξόδων έχει διαβιβασθεί στην ψηφιακή πλατφόρμα «myDATA».
ε. Οι εμποροβιομηχανικές εταιρίες που έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967 καθώς και τα οριζόμενα νομικά πρόσωπα απαλλάσσονται από την υποχρέωση τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών τους συναλλαγών.
στ. Επανακαθορίζεται η διαδικασία ελέγχου της Φορολογικής Διοίκησης.
ζ. Η διάρκεια του φορολογικού ελέγχου ορίζεται σε έως ένα (1) έτος και δύναται να παραταθεί άπαξ κατά έξι (6) μήνες. Προϋπόθεση χορήγησης της παράτασης είναι η έναρξη της ελεγκτικής διαδικασίας εντός της αρχικής διάρκειας του φορολογικού ελέγχου. Περαιτέρω παράταση μέχρι έξι (6) ακόμη μήνες είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιπτώσεις που αιτιολογούνται ειδικώς. Η διάρκεια του ελέγχου δεν αναστέλλει ούτε επιμηκύνει τον χρόνο παραγραφής. Αν από τον μέχρι τότε έλεγχο προκύψει πιθανότητα ποινικώς κολάσιμης φοροδιαφυγής, κατά τους αναφερόμενους ειδικότερους όρους, περί αδικήματος φοροδιαφυγής, επιτρέπεται, με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, παράταση της διάρκειας του ελέγχου μέχρι οκτώ (8) ακόμη μήνες, από τη λήξη της σχετικής προθεσμίας.
η. Έλεγχος κατ’ απόλυτη προτεραιότητα διενεργείται και για τις υποθέσεις που διαβιβάζονται στη Φορολογική Διοίκηση από τη Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας, εφόσον είναι μείζονος σημασίας ή προκύπτουν ενδείξεις ποινικά κολάσιμης φοροδιαφυγής.
θ. Ο προσδιορισμός του φόρου γίνεται κατά τα ειδικότερα οριζόμενα, και με φορολογική δήλωση που έχει προσυμπληρωθεί αυτοματοποιημένα με βάση όλα τα στοιχεία που διαθέτει η Φορολογική Διοίκηση και έχει κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον ο φορολογούμενος δεν αντιταχθεί στο περιεχόμενο της δήλωσης μέχρι την προθεσμία υποβολής της, αυτή οριστικοποιείται αυτόματα (οίκοθεν προσδιορισμός φόρου).
Ο προληπτικός προσδιορισμός φόρου (πριν από την προθεσμία υποβολής της δήλωσης) αντικαθίσταται από τον ενδιάμεσο προσδιορισμό φόρου, ο οποίος μπορεί να γίνει από τη Φορολογική διοίκηση, σε εξαιρετικές περιστάσεις. Εξαιρετικές περιστάσεις συντρέχουν εάν:i) η δραστηριότητα του φορολογούμενου είναι εποχική, ασκείται από επιχείρηση που έχει συσταθεί την τελευταία τριετία και υπάρχουν ενδείξεις φοροδιαφυγής όπως ενδεικτικά η μη υποβολή δηλώσεων ή ii) υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα. [Ο προληπτικός προσδιορισμός προβλέπεται σήμερα μόνο στη δεύτερη περίπτωση.] ι. Ορίζεται η ημερομηνία κοινοποίησης, αντί της ημερομηνίας έκδοσης της πράξης προσδιορισμού φόρου, ως χρόνος έναρξης της προθεσμίας παραγραφής του από τη Φορολογική Διοίκηση.
Σε περίπτωση υποβολής δήλωσης κατά το τελευταίο έτος της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής, η πράξη διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να κοινοποιηθεί εντός ενός (1) έτους από τη λήξη του έτους υποβολής της ως άνω δήλωσης.
ια. Επικαιροποιείται η απαρίθμηση των εκτελεστών τίτλων, δυνάμει των οποίων πραγματοποιείται η είσπραξη των φόρων και των λοιπών εσόδων του Δημοσίου.
ιβ. Συμπληρώνεται το νομοθετικό πλαίσιο για την αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη απαιτήσεων από φόρους.
ιγ. Ενοποιούνται οι ρυθμίσεις που αφορούν στις παραβάσεις της μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα καθώς και της παράλειψης χορήγησης στοιχείων που ζητούνται από τη Φορολογική Διοίκηση με τις αντίστοιχες κυρώσεις.
Απαλείφεται ως παράβαση επισύρουσα κύρωση, η παράλειψη γνωστοποίησης στη Φορολογική Διοίκηση του διορισμού φορολογικού αντιπροσώπου.
ιδ. Προβλέπεται η δυνατότητα, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις, αποδοχής από τον φορολογούμενο των πράξεων του φορολογικού ελέγχου κατά τα αναφερόμενα στάδια της διαδικασίας.
Επέρχεται μείωση των επιβληθέντων προστίμων, στην περίπτωση της κατά τα ανωτέρω αποδοχής.
ιε. Αυστηροποιείται το πλαίσιο ποινικών κυρώσεων για τα αναφερόμενα εγκλήματα φοροδιαφυγής. Συγκεκριμένα:
-απαλείφεται η διαζευκτική κύρωση της χρηματικής ποινής του άρθρου 57 του ΠΚ
-επανακαθορίζονται τα ανώτατα χρονικά όρια των ποινικών κυρώσεων φυλάκισης και κάθειρξης για τα οριζόμενα στη διάταξη εγκλήματα.
ιστ. Παρέχονται οι απαιτούμενες εξουσιοδοτήσεις για τη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων εφαρμογής των προτεινόμενων διατάξεων.
ιζ. Παρατίθενται οι μεταβατικής ισχύος διατάξεις του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου και οι καταργούμενες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. (άρθρα 1-86)
Ενότητα II
1. α.Ορίζεται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου, η σειρά κατά την οποία πιστώνονται ή συμψηφίζονται κατά προτεραιότητα οι οριζόμενες i) καταβολές έναντι δόσεων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής, ii) αποδόσεις παρακράτησης, iii) επιστροφές φόρων και αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών σε ανεξόφλητες δόσεις ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής.
β. Προσδιορίζονται, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα, οι περιπτώσεις απώλειας των ανωτέρω ρυθμίσεων τμηματικών καταβολών οφειλών. (άρθρο 87)
2.Τροποποιούνται διατάξεις των αναφερόμενων πλαισίων ρύθμισης οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, προκειμένου να αυξηθεί ανά κατηγορία και περίπτωση, το χρονικό περιθώριο απώλειάς τους.(άρθρα 88-91)
3.Καταργείται ο φόρος με συντελεστή δύο τοις χιλίοις (2ο/οο) στον δανεισμό μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών που πραγματοποιείται εξωχρηματιστηριακά (ν.4038/2012).(άρθρο 92)
4.Απαλλάσσεται από φορολόγηση το εισόδημα από τόκους από τα προϊόντα δανεισμού τίτλων της Αγοράς Παραγώγων του Χρηματιστηρίου Αθηνών που αποκτούν φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες. (άρθρο 93)
5.Απαριθμούνται οι κατηγορίες των συμβάσεων και συναλλαγών για τις οποίες απαλείφεται η υποχρέωση των οικονομικών φορέων υποβολής στις αναθέτουσες αρχές, ηλεκτρονικών τιμολογίων, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο έκδοσης ηλεκτρονικών τιμολογίων του άρθρου 149 του ν. 4601/2019.(άρθρα 94 & 95)
6.Προβλέπεται ότι, για τη βεβαίωση οφειλών από την κατάπτωση της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου (Ε.Δ.), για δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα τα οποία στη συνέχεια μεταβιβάστηκαν ως περιουσιακά στοιχεία λόγω διαδοχής που έλαβε χώρα έως την 31.12.2013, την έλλειψη οποιουδήποτε στοιχείου, εγγράφου ή δικαιολογητικού που απαιτείται δυνάμει της αναφερόμενης κ.υ.α., αναπληρώνει βεβαίωση του πιστωτικού ιδρύματος που λόγω της ανωτέρω διαδοχής κατέχει το δάνειο, ή του φορέα στον οποίο έχει στη συνέχεια μεταβιβαστεί ή ο οποίος διαχειρίζεται το δάνειο.
Με βάση τα ανωτέρω εξετάζονται τόσο εκκρεμή στην αρμόδια Διεύθυνση Κρατικών Εγγυήσεων και Κίνησης Κεφαλαίων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (Γ.Λ.Κ.) αιτήματα, όσο και αιτήματα κατάπτωσης που έχουν απορριφθεί για τους ανωτέρω λόγους και τα οποία επανυποβάλλονται με επικαιροποιημένα στοιχεία, χωρίς να θεωρούνται νέα αιτήματα κατάπτωσης, με μέριμνα των πιστωτικών ιδρυμάτων, εντός της οριζόμενης αποκλειστικής προθεσμίας.(άρθρο 96)
7.Προβλέπεται η αναστολή του χρόνου παραγραφής των εν γένει αξιώσεων τόσο του αιτούντος, όσο και του Ε.Δ. από την υποβολή κάθε αιτήματος για την κατάπτωση εγγύησης του Ε.Δ. στην αρμόδια Διεύθυνση του Γ.Λ.Κ. και μέχρι η εν λόγω Διεύθυνση να αποφανθεί οριστικά επί του υποβληθέντος αιτήματος κατάπτωσης.
Η αναστολή αυτή εφαρμόζεται και για εκκρεμή αιτήματα κατάπτωσης που έχουν υποβληθεί από πιστωτικά ιδρύματα ή φορείς διαχείρισης δανείων, καθώς και για αιτήματα κατάπτωσης που επανυποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 96 του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου.(άρθρο 97)
8.Ορίζεται ότι, στα δάνεια που έχουν παρασχεθεί με την εγγύηση του Ε.Δ.,δυνάμει των οριζόμενων υπουργικών αποφάσεων, προκειμένου τα πιστωτικά ιδρύματα να εξοφληθούν από το Ε.Δ., υποβάλλουν το αίτημα κατάπτωσης με τα οριζόμενα δικαιολογητικά, μετά την παρέλευση τριμήνου από την ολοσχερή ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων ή από την έναρξη της δικαστικής επιδίωξης κατά του πρωτοφειλέτη ή του εγγυητή ή του συνυπόχρεου του προς είσπραξη του συνόλου των ανεξόφλητων απαιτήσεων με σκοπό την ολοσχερή ρευστοποίηση των τυχόν ληφθεισών εξασφαλίσεων.(άρθρο 98)
9.Καθορίζεται η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης απαιτήσεων από κατάπτωση εγγύησης του Ε.Δ. σε περίπτωση θανάτου πρωτοφειλέτη, εγγυητή ή συνυπόχρεου ή σε περίπτωση λύσης, εκκαθάρισης ή διαγραφής νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας από το Γ ενικό Εμπορικό Μητρώο. (άρθρο 99)
10.Συμπληρώνεται το άρθρο 12 του ν. 3869/2010 και διευκρινίζεται ότι, τα δικαιώματα των πιστωτών έναντι του Ε.Δ. ως εγγυητή του οφειλέτη δεν θίγονται. Ο περιορισμός ή η πλήρης εξάλειψη της κύριας οφειλής φυσικού προσώπου, ως αποτέλεσμα δικαστικού συμβιβασμού, ή ως συνέπεια ρύθμισης με δικαστική απόφαση, σύμφωνα με τα άρθρα 7, 8, 9 και 11 του ν. 3869/2010, δεν επιφέρει αντίστοιχα περιορισμό ή εξάλειψη της εγγυητικής ευθύνης του Ε.Δ. για την οφειλή αυτή έναντι των πιστωτών. Ο οφειλέτης απαλλάσσεται της αναγωγικής ευθύνης του έναντι του Ε.Δ. μόνο ως προς το μέρος της κύριας οφειλής που περιορίζεται ή εξαλείφεται.(άρθρο 100)
11.Προβλέπεται ότι, η εγκυρότητα της εγγύησης του Ε.Δ. στις δανειακές συμβάσεις που συνομολογήθηκαν κατά το οριζόμενο χρονικό διάστημα για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων ομογενών από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, δεν εξαρτάται από το εάν έχει εγγραφεί υπέρ των πιστωτικών ιδρυμάτων υποθήκη ή προσημείωση επί των δανειοδοτούμενων ακινήτων.(άρθρο 101)
12.Τροποποιούνται-συμπληρώνονται οι διατάξεις του άρθρου 30 του ν. 4738/2020 περί συνεργασίας χρηματοδοτικών φορέων για τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων έναντι του ίδιου οφειλέτη. Συγκεκριμένα προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
α.Αναστέλλονται, από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, καθώς και για όσο χρονικό διάστημα είναι σε ισχύ η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών για τις οποίες έχει παρασχεθεί η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, η παραγραφή των αξιώσεων των χρηματοδοτικών φορέων κατά του Ελληνικού Δημοσίου καθώς και η προθεσμία υποβολής αιτημάτων κατάπτωσης.
β.Προβλέπεται:
-Στην περίπτωση διαγραφής μέρους της ρυθμιζόμενης οφειλής:
i)η δυνατότητα από πλευράς χρηματοδοτικών φορέων υποβολής αιτήματος εφάπαξ καταβολής από το Ελληνικό Δημόσιο του εγγυημένου μέρους του διαγραφόμενου ποσού και
ii)η εξόφληση από το Ελληνικό Δημόσιο, των υποχρεώσεών του ως εγγυητής ως προς το ποσό της κύριας οφειλής που διαγράφεται πλήρως, χωρίς τη βεβαίωση του ποσού αυτού, ως εσόδου του Ελληνικού Δημοσίου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
-Στην περίπτωση καταγγελίας της Σύμβασης Αναδιάρθρωσης, κατά τα οριζόμενα στην προτεινόμενη διάταξη:
ι) επέρχεται η αναβίωση της αρχικής, πριν από τη Σύμβαση Αναδιάρθρωσης, οφειλής,
ιι) η οφειλή καθίσταται ληξιπρόθεσμη και άμεσα απαιτητή, αφαιρουμένων των τυχόν καταβληθέντων ποσών στο πλαίσιο της εν λόγω ρύθμισης καθώς και από το Ελληνικό Δημόσιο ως εγγυητή,
ιιι)παρέχεται στους χρηματοδοτικούς φορείς η δυνατότητα υποβολής αιτήματος κατάπτωσης της εγγύησης για το υπόλοιπο της οφειλής, όπως διαμορφώθηκε μετά την αναβίωση.(άρθρο 102)
13.Καθιερώνεται, στην περίπτωση επίσπευσης πλειστηριασμού επί ακινήτου που βαρύνεται με υποθήκη υπέρ του ΤΠΔ, η υποχρέωση από πλευράς επισπεύδοντος, κοινοποίησης των αναφερόμενων εγγράφων, στο εν λόγω Ταμείο.(άρθρα 103 & 104)
14 .α. Παρέχεται το δικαίωμα, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις, στους γονείς άτεκνου και άγαμου υπαλλήλου ή στρατιωτικού, θανόντος σε διατεταγμένη υπηρεσία, να επιλέξουν αντί του εφάπαξ οικονομικού βοηθήματος της παρ. 17 του άρθρου 8 του ν. 2592/1998, την προβλεπόμενη στην υπό ψήφιση διάταξη σύνταξη.
β. Καθορίζεται το πλαίσιο χορήγησης της ανωτέρω σύνταξης.
γ. Προβλέπεται η καταβολή του αναφερόμενου εφάπαξ οικονομικού βοηθήματος στα αδέρφια του θανόντος, στην περίπτωση που οι γονείς του έχουν αποβιώσει.
δ. Παρακρατείται, κατά το οριζόμενο ποσοστό, μέρος της χορηγηθείσας στους γονείς του θανόντος σύνταξης και έως την εξόφληση της σχετικής οφειλής, στην περίπτωση κατά την οποία μέχρι την έναρξη ισχύος της προτεινόμενης διάταξης, τους έχει ήδη καταβληθεί το οικονομικό βοήθημα του άρθρου 8 του ν. 2592/1998.(άρθρο 105)
15.Συμπληρώνονται διατάξεις του Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών (ν. 4182/2013) και προβλέπεται διατύπωση γνώμης της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες για τη νομιμότητα της προέλευσης των περιουσιακών στοιχείων που εισφέρονται στο υπό σύσταση κοινωφελές ίδρυμα από τον εκάστοτε ιδρυτή, πριν την έκδοση του οικείου Προεδρικού Διατάγματος για τη σύστασή του, ως ιδιαίτερου νομικού προσώπου.(άρθρα 106 & 107)
16.α. Επανακαθορίζεται η περιοχή δραστηριότητας της Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.), από την οποία εξαιρείται η Βιομηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης (και ήδη Επιχειρηματικό Πάρκο Θεσσαλονίκης τύπου Α1).
β. Προβλέπεται η παροχή στις ευρισκόμενες στο ανωτέρω Επιχειρηματικό Πάρκο εγκαταστάσεις καταναλωτών, των αναφερόμενων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, από την οικεία Εταιρεία Ανάπτυξης και Διαχείρισης Επιχειρηματικού Πάρκου (Ε.Α.Δ.Ε.Π.).(άρθρο 108)
17.Προβλέπεται η υπό προϋποθέσεις αυτοδίκαιη παράταση έως την οριζόμενη ημερομηνία, των αναφερόμενων διαδικασιών ειδικής διαχείρισης του άρθρου 76 του ν. 4307/2014.(άρθρο 109)
18.Καταβάλλεται η οριζόμενη ειδική αποζημίωση και στα αναφερόμενα όργανα απογραφής, τα οποία απασχολήθηκαν στη συλλογή των στοιχείων της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών έτους 2021 και δεν αποζημιώθηκαν για την απασχόληση αυτή.(άρθρα 110 & 111)
Ανακοίνωση του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Στη Βουλή οι νέοι κανόνες για καλύτερη εξυπηρέτηση των φορολογούμενων – διαφάνεια – μείωση γραφειοκρατίας
Αναλυτικά, οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής:
1) Προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις
Η διαδικασία σύνταξης και υποβολής φορολογικών δηλώσεων πρακτικά καταργείται για τους φορολογούμενους που έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις (υπολογίζονται σε 1 εκατομμύριο πολίτες). Η φορολογική δήλωση προσυμπληρώνεται αυτόματα από την ΑΑΔΕ και οριστικοποιείται επίσης αυτόματα αν ο φορολογούμενος δεν την τροποποιήσει, υποβάλλοντας αντιρρήσεις εντός της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Σήμερα εφαρμόζεται μόνο η προσυμπλήρωση των εισοδημάτων από μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν ισχύει η αυτόματη οριστικοποίηση της δήλωσης.
2) Κατάργηση υποχρέωσης προσκόμισης βιβλίων
Οι φορολογούμενοι που τηρούν βιβλία με βάση το απλογραφικό λογιστικό σύστημα (κυρίως επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις) απαλλάσσονται από την υποχρέωση να προσκομίζουν τα λογιστικά τους αρχεία στη φορολογική διοίκηση, εφόσον όλα τα σχετικά στοιχεία (έσοδα – έξοδα) διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA. Το προηγούμενο καθεστώς προβλέπει πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ για τη μη προσκόμιση των βιβλίων.
Περαιτέρω η προθεσμία για την παροχή των πληροφοριών, που ζητά η ΑΑΔΕ από τους φορολογούμενους, αυξάνεται από 5 σε 10 ημέρες.
3) Ψηφιοποίηση διαδικασιών – Κατάργηση αλληλογραφίας από και προς την ΑΑΔΕ
-Καταργείται η έγχαρτη αλληλογραφία μεταξύ φορολογικής διοίκησης και φορολογούμενων. Η επικοινωνία τους θα γίνεται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα (με ανάρτηση στο σύστημα Taxis και προσωπική ηλεκτρονική ειδοποίηση μέσω e-mail). Όλα τα έγγραφα θα κοινοποιούνται με την ανάρτησή τους στο λογαριασμό που διαθέτει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ. Ο φορολογούμενος θα λαμβάνει μια ειδοποίηση στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο και θα εισέρχεται στο πληροφοριακό σύστημα με τους κωδικούς του για να λάβει γνώση του εγγράφου. Σημειώνεται πως η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται ήδη για μια σειρά ειδοποιήσεων της ΑΑΔΕ προς τον φορολογούμενο (π.χ. όταν εξοφλείται μια δόση της φορολογίας εισοδήματος η ΑΑΔΕ στέλνει email στον φορολογούμενο με το οποίο τον ειδοποιεί να μπει στο πληροφοριακό σύστημα για να «κατεβάσει» την απόδειξη πληρωμής της δόσης). Η επικοινωνία με τις «κλασικές» μεθόδους (επιστολές, επιδόσεις κλπ.) θα γίνεται μόνο κατ’ εξαίρεση, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις.
Το βασικό όφελος από την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, πέρα από την επιτάχυνσή τους, είναι η ακριβής αποτύπωσή τους, με αποτέλεσμα
να μην μπορούν να αμφισβητηθούν δικαστικά ο χρόνος, η μορφή
και το περιεχόμενο της επικοινωνίας, αποφορτίζοντας παράλληλα και τα Δικαστήρια.
– Η τήρηση όλων των αρχείων της Φορολογικής Διοίκησης θα πρέπει να γίνεται και ψηφιακά ενώ ψηφιοποιείται παράλληλα το έγχαρτο αρχείο της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνει τα έγγραφα που εκδίδει και λαμβάνει.
4) Γρηγορότερα η έκδοση φορολογικής ενημερότητας
Υιοθετείται η διαλειτουργικότητα μεταξύ των φορέων του Δημοσίου ώστε η ΑΑΔΕ να ενημερώνεται για την ύπαρξη ή μη ληξιπρόθεσμων οφειλών του πολίτη και αντίστοιχα να χορηγεί ή μη το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας. Πρακτικά, με τη ρύθμιση αυτή κυρίως οι ΟΤΑ αλλά και άλλοι φορείς του Δημοσίου θα επικοινωνούν με την ΑΑΔΕ μόνο ηλεκτρονικά (αντί των επιστολών που ανταλλάσσουν σήμερα), είτε για την απαγόρευση απόδοσης της ενημερότητας είτε για την άρση της απαγόρευσης αυτής. Έτσι, αντιμετωπίζονται περιπτώσεις π.χ. που ο φορολογούμενος έχει εξοφλήσει οφειλές προς το Δήμο αλλά δεν μπορεί να πάρει φορολογική ενημερότητα επειδή η ΑΑΔΕ δεν έχει ενημερωθεί για την εξόφληση.
5) Συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους
Τίθεται ανώτατο χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, κατ’ αρχήν ένα έτος από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου με δυνατότητα παράτασης για 6 μήνες αν εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και άλλους 6 μήνες με την προϋπόθεση αν κατά το διάστημα αυτό είναι εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου. Μόνο αν από τον μέχρι τότε έλεγχο προκύψει ένδειξη ποινικώς κολάσιμης φοροδιαφυγής, κατά τους ειδικότερους όρους του άρθρου 79, περί αδικήματος φοροδιαφυγής, επιτρέπεται, με απόφαση του Διοικητή παράταση της διάρκειας του ελέγχου για 8 ακόμη μήνες. Τονίζεται, πως σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους εκάστοτε υπαλλήλους που τον διενεργούν. Μετά το πέρας των παραπάνω προθεσμιών δεν επιτρέπεται νέος έλεγχος για το ίδιο αντικείμενο.
Αποσαφηνίζονται επίσης οι έννοιες του μερικού, πλήρους, επιτόπιου ή απομακρυσμένου ελέγχου.
6) Eνδιάμεσος προσδιορισμός φόρου
Θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα). Σήμερα, υπάρχει σε ισχύ σχετική διάταξη για προληπτικό προσδιορισμό του φόρου, η οποία όμως πρακτικά δεν εφαρμόζεται, καθώς αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη φυγής από τη χώρα. Τώρα πλέον, η διάταξη γίνεται πιο συγκεκριμένη και αποτελεσματική ως προς την εφαρμογή της. Η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου κρίθηκε απαραίτητη από την ΑΑΔΕ καθώς παρατηρείται συχνά το φαινόμενο εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις να λειτουργούν για λίγο χρονικό διάστημα και να κλείνουν από την μια μέρα στην άλλη χωρίς να αποδίδουν ούτε ένα ευρώ φόρο.
7) Παραγραφή
Η κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου πρέπει να γίνει μέσα στην πενταετία που προβλέπεται για την παραγραφή. Μέχρι τώρα αρκούσε μέσα στην πενταετία να έχει γίνει μόνο η έκδοση της πράξης ενώ στο εξής θα πρέπει να έχει γίνει και η κοινοποίησή της στον φορολογούμενο.
8) Διευθέτηση ρυθμίσεων προς την φορολογική διοίκηση και εξορθολογισμός κανόνων που αφορά την τυχόν απώλεια τους
Παρέχεται η δυνατότητα διευθέτησης ρυθμίσεων οφειλών που είχαν πρακτικά χαθεί προς τη φορολογική διοίκηση, με την αποπληρωμή των εκπρόθεσμων δόσεων, όσες και αν είναι αυτές, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου. Οι ρυθμίσεις αυτές υπολογίζονται σε περίπου 230.000. Σε περίπτωση που έχει ήδη καταβληθεί μέρος των ανωτέρω δόσεων, τότε οι φορολογούμενοι αρκεί να αποπληρώσουν το υπόλοιπο ποσό προκειμένου να αναβιώσουν τη ρύθμιση. Σημειώνεται πως προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια των ανωτέρω ρυθμίσεων, η φορολογική διοίκηση θα προβεί κατά προτεραιότητα στην πίστωση στις δόσεις αυτών των ποσών που προέρχονται από επιστροφές φόρων ή από παρακρατήσεις λόγω έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας. Τονίζεται ωστόσο πως η παραπάνω διευθέτηση ΔΕΝ αφορά ρυθμίσεις που έχουν απολεσθεί με πράξη του Προϊσταμένου ΔΟΥ.
Επιπρόσθετα, με το σχέδιο νόμου εξορθολογίζονται οι κανόνες που αφορούν στην απώλεια των ρυθμίσεων. Σήμερα, η μη υποβολή των προβλεπόμενων δηλώσεων φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ ή η καθυστέρηση υποβολής τους ακόμη και για μία ημέρα έχει ως συνέπεια την απώλεια των ρυθμίσεων για άλλες οφειλές. Το ίδιο ισχύει και για τυχόν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, που, εάν δημιουργηθούν για έστω και μια ημέρα, συνεπάγονται απώλεια της ρύθμισης. Με τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου, δίνεται η δυνατότητα πληρωμής των παραπάνω και η τακτοποίηση των οφειλών που δεν περιλαμβάνονται στη ρύθμιση εντός 3 μηνών προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια της ρύθμισης. Πιο αναλυτικά, με το νέο σύστημα οι φορολογούμενοι θα μπορούν να διατηρήσουν τις ρυθμίσεις οφειλών τους εφόσον:
- Έχουν υποβάλει τις ανωτέρω δηλώσεις εντός 3 μηνών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής τους. Εάν η προθεσμία έχει παρέλθει μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023, μπορούν να υποβάλουν 5 μήνες μετά, δηλαδή μέχρι 31 Μαΐου 2024.
- Έχουν εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις νέες οφειλές τους σε χρονικό διάστημα 3 μηνών από την πάροδο της προθεσμίας καταβολής τους.
9) Μείωση έως 50% των προστίμων σε περίπτωση μη αμφισβήτησης της οφειλής που προκύπτει έπειτα από φορολογικό έλεγχο
Δίνεται η δυνατότητα μείωσης έως 50% προστίμων που αφορούν οφειλή που προέκυψε έπειτα από φορολογικό έλεγχο και η οποία δεν αμφισβητείται από τον πολίτη ή την επιχείρηση. Όσο νωρίτερα αναγνωριστεί η οφειλή τόσο μεγαλύτερη μείωση προστίμων μπορεί να επιτευχθεί. Συγκεκριμένα:
(α) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 50% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου και υποβολή σχετικής δήλωσης μέχρι και 10 ημέρες μετά την κοινοποίηση προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου. Σήμερα ισχύει μείωση προστίμου κατά 40% για φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ, αν υποβληθεί η δήλωση προ της κοινοποίησης διορθωτικού προσδιορισμού και η συνολική οφειλή (κύριος φόρος, αναλογικό πρόστιμο και τόκοι) εξοφληθεί σε 30 ημέρες από την υποβολή της αρχικής εκπρόθεσμης ή τροποποιητικής.
(β) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 40% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου μετά την κοινοποίηση οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου αλλά πριν την προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ).
(γ) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 30% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου προ της υποβολής προσφυγής σε αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο.
(δ) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 25% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου προ της έναρξης συζήτησης ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου.
Μετά τη μείωση του προστίμου θα πρέπει το 25% της συνολικής οφειλής να καταβληθεί μέσα σε 3 ημέρες από την αποδοχή της σχετικής αίτησης που θα γίνει ηλεκτρονικά μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, η ενεργοποίηση της οποίας αναμένεται την 1 Οκτωβρίου 2024.
Η συνολική οφειλή, μετά τη μείωση μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 12 μηνιαίες δόσεις.
10) Δυνατότητα υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης έως και την 10η ημέρα από την κοινοποίηση του προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού
Προς διευκόλυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων που υποβάλλουν κάθε χρόνο φορολογικές δηλώσεις, παρέχεται η δυνατότητα υποβολής εκπρόθεσμης αρχικής ή τροποποιητικής δήλωσης έως και τη 10η ημέρα από την κοινοποίηση προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου. Σήμερα αυτό που ισχύει είναι η δυνατότητα υποβολής τους μέχρι την ημέρα κοινοποίησης του προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου.
11) Ειδικές διατάξεις που αφορούν στην εγγυητική ευθύνη του Δημοσίου
Τέλος, στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται άρθρα που αφορούν στη ρύθμιση επιμέρους ζητημάτων κατάπτωσης εγγυήσεων δανείων που είχαν χορηγηθεί στο παρελθόν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Συγκεκριμένα:
-διασφαλίζεται η ισχύς της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε περιπτώσεις που υπήρξε κάποιας μορφής διαδοχή μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων με συνέπεια την απώλεια δικαιολογητικών των φακέλων,
-παρέχονται διευκρινίσεις ως προς το τι θεωρείται «ολοσχερής ρευστοποίηση ληφθεισών εξασφαλίσεων» και σε ποιο στάδιο ενεργοποιείται η εγγυητική ευθύνη του δημοσίου
-διευκρινίζονται οι υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων σχετικά με την υποχρέωση εξεύρεσης των νόμιμων κληρονόμων σε περιπτώσεις θανάτου δανειολήπτη.
-Ξεκαθαρίζονται μια σειρά από ζητήματα που αφορούν στην εγγυητική ευθύνη του Δημοσίου σε περίπτωση υπαγωγής του δανειολήπτη στο νόμο 3869/2010, μετά και από πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου, αλλά και στις περιπτώσεις του εξωδικαστικού συμβιβασμού.
-Τέλος, επιλύεται ερμηνευτικό ζήτημα που είχε ανακύψει σχετικά με τη μη υποχρέωση εγγραφής υποθήκης ή προσημείωσης επί δανειοδοτούμενων ακινήτων αποκλειστικά εντός του χρονικού διαστήματος 7ης Οκτωβρίου 2004 και 29ησ Ιουλίου 2005 και για δάνεια που έλαβαν παλλινοστούντες ομογενείς.
Μέσω των ανωτέρω διατάξεων πρόκειται να διευκολυνθεί η εξέταση πληθώρας αιτημάτων, να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου, ενώ αναμένεται να μειωθούν σημαντικά οι περιπτώσεις προσφυγής στη δικαιοσύνη είτε εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων, είτε εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου με σημαντική ελάφρυνση της διαδικασίας.
