Επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών και δασικών οικοσυστημάτων.

---

Υπουργική Απόφαση Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔΠ/129246/6285/2024

ΦΕΚ 6930/Β/18-12-2024

Επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών και δασικών οικοσυστημάτων.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Το ν.δ. 86/1969 «Περί Δασικού Κώδικος» (Α' 7) και ειδικότερα την παρ. 3 του άρθρου 63 και τα άρθρα 64 και 65.

2. Το π.δ. της 19-11-1928 «Περί διαχειρίσεως Δασών, κανονισμού και τρόπου υλοτομίας, Δασικής φορολογίας και μισθώματος, διαθέσεως δασικών προϊόντων, ενοικιάσεως φόρου ρητίνης κ.λπ., ρητινοσυλλογής και ρητινοκαλλιεργείας κ.λπ.» (Α'252) και, ιδίως, το άρθρο 4.

3. Τον ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (Α' 289) και ειδικότερα την παρ. 2 του άρθρου 9.

4. Τον ν. 3208/2003 «Προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, κατάρτιση δασολογίου, ρύθμιση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί δασών και δασικών εν γένει εκτάσεων και άλλες διατάξεις» (Α' 303) και ειδικότερα τα άρθρα 2 και 22.

5. Τον ν. 1650/1986 «Γ ια την προστασία του περιβάλλοντος» (Α'160), όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (Α'60).

6. Την υπ' αρ. 170195/758/26-11-2018 υπουργική απόφαση «Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας 2018-2038 (Εθνική Στρατηγική για τα Δάση)» (Β' 5351).

7. Το άρθρο 90 του Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, (π.δ. 63/2005, Α' 98), όπως διατηρήθηκε σε ισχύ με την περ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α'133).

8. Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α' 133).

9. Τον ν. 4915/2022 «Εθνικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς, διατάξεις για θέματα ανθρώπινου δυναμι

κού και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, νομοθετικό πλαίσιο εκπαίδευσης των σπουδαστών/σπουδαστριών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για την ένταξη στον κλάδο Π.Ε. Επιτελικών Στελεχών, διατάξεις για την ολοκλήρωση της μεταφοράς των δασικών υπηρεσιών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, διατάξεις για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», Εθνική Σύνταξη Ομογενών και άλλες επείγουσες διατάξεις» (Α'63) και ειδικότερα τα άρθρα 47-55.

10. Το π.δ. 132/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ)» (Α' 160), όπως τροποποιήθηκε με το π.δ. 29/2022 (Α'77).

11. Το π.δ. 6/2022 «Σύσταση μετονομασία Γενικών Γραμματειών, σύσταση Ειδικής Γραμματείας, μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων» (Α' 17).

12. Το π.δ. 77/2023 «Σύσταση Υπουργείου και μετονομασία Υπουργείων - Σύσταση, κατάργηση και μετονομασία Γενικών και Ειδικών Γραμματειών - Μεταφορά αρμοδιοτήτων, υπηρεσιακών μονάδων, θέσεων προσωπικού και εποπτευόμενων φορέων» (Α' 130).

13. Την υπ' αρ. 10223/958/1953 εγκύκλιο διαταγή του Υπουργού Γεωργίας «Οδηγίες σύνταξης διαχειριστικών εκθέσεων Δημόσιων και Μη Δημόσιων Δασών».

14. Την υπ' αρ. 158072/1120/30-7-1965 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που ενέκρινε τις «Προσωρινές Πρότυπες Τεχνικές Προδιαγραφές Εργασιών Σύνταξης Δασοπονικών και λοιπών Μελετών Δασών και Δασικών Εκτάσεων».

15. Την υπ' αρ. 166780/1619/19-4-2018 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Τροποποίηση των "Προσωρινών Πρότυπων Τεχνικών Προδιαγραφών Εργασιών Σύνταξης Δασοπονικών και λοιπών Μελετών Δασών και Δασικών Εκτάσεων"» (Β'1420).

16. Την υπ' αρ. 205197/991/10-2-1977 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας «Συμβολισμοί και Συνθηματικές Παραστάσεις για την Κατάρτιση Δασοπονικών Χαρτών».

17. Την υπ' αρ. 74579/3022/11-7-1991 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας «Ανάλυση Τιμών Εργασιών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών», όπου παράλληλα με το περιγραφικό τιμολόγιο, δίνονται στοιχεία για τις διαχειριστικές μελέτες.

18. Την υπ' αρ. 115963/6070/20-10-2014 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Έγκριση του "Οδηγού Εφαρμογής Υποδείγματος για την Εκτίμηση της Αξίας Δασικής Γης στην Ελλάδα", για τον προσδιορισμό της αξίας δάσους, δασικής έκτασης και των εκτάσεων των περιπτώσεων α' και β' της παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, όπως ισχύει» (Β'2980).

19. Την υπ' αρ. 165110/288/27-1-2012 εγκύκλιο της Διεύθυνσης Διαχείρισης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Δευτερεύουσες καρπώσεις» (ΑΔΑ: ΒΟΧΩ0-Ρ0Χ).

20. Την υπ' αρ. 179393/3128/18-12-2012 εγκύκλιο της Διεύθυνσης Διαχείρισης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος σχετικά με τις «Ατομικές ανάγκες των κατοίκων σε καυσόξυλα» (ΑΔΑ: Β4ΜΕ0-ΤΧ6).

21. Την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΔ/95281/3105/ 18.09.2023 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δασών «Συγκρότηση Ομάδας εργασίας στην Γενική Γραμματεία Δασών για την επεξεργασία προτάσεων και απόψεων τεθέντων στο πλαίσιο της επικαιροποίησης των Προδιαγραφών εκπονήσεως δασοπονικών μελετών διαχείρισης Δασών και Δασικών Οικοσυστημάτων και επικαιροποίησης της ανάλυσης τιμών και τιμολόγιο εργασιών εκπονήσεως δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών» (ΑΔΑ: 9Θ9Α4653Π8-ΡΥΩ).

22. Το υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΔ/96833/3538/ 10-09-2024 έγγραφο «Υποβολή των προτάσεων της Ομάδας Εργασίας για την επικαιροποίηση των Προδιαγραφών εκπονήσεως δασοπονικών μελετών διαχείρισης Δασών και Δασικών Οικοσυστημάτων και την επικαιροποίηση της ανάλυσης τιμών και του τιμολογίου εργασιών εκπονήσεως δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών».

  23. Το υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΠΔΠ/96841/4858/ 18-09-2024 έγγραφο «Εισήγηση προς το Τεχνικό Συμβούλιο Δασών για γνωμοδότηση του επί της επικαιροποίησης των Προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης Δασών και Δασικών Οικοσυστημάτων και επικαιροποίησης της ανάλυσης τιμών και τιμολογίου εργασιών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών».

  24. Το υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΤΣΔ/109203/50/09-10-2024 έγγραφο του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, με το οποίο κοινοποιείται απόσπασμα πρακτικών της από 27-09-2024, 8ης συνεδρίασής του, που αφορά τη γνωμοδότησή του.

  25. Την ανάγκη εκσυγχρονισμού και επικαιροποίησης των ισχυουσών προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών των δασών και εν γένει των δασικών οικοσυστημάτων, σε εναρμόνιση με τις νέες τεχνολογίες και τα νέα διαθέσιμα δεδομένα στον τομέα των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος, αποφασίζουμε:

  Εγκρίνουμε την επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών διαχείρισης δασών και δασικών οικοσυστημάτων, κατόπιν της ομο- φώνως θετικής γνωμοδότησης του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών (σχετικό 24).

  Το τεύχος των επικαιροποιημένων τεχνικών προδιαγραφών, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας, επισυνάπτεται κατωτέρω.

  Με την έναρξη ισχύος της παρούσας, παύει να ισχύει κάθε προηγούμενη σχετική απόφαση.

  Από τις διατάξεις της απόφασης αυτής, δεν προκαλεί- ται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΑΣΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τεχνικές Προδιαγραφές

εκπόνησης δασοπονικών μελετών

διαχείρισης δασών και δασικών οικοσυστημάτων

αναπόσπαστο μέρος

της αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔΠ/129246/6285/25-11-2024 Υπουργικής Απόφασης

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2024

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ   

ΜΕΡΟΣ Α: ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ       

1. ΧΑΡΤΕΣ - ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ   

1.1. Σύνταξη δασοπονικού χάρτη        

1.2. Διαίρεση δάσους και δασικών εκτάσεων 

1.3. Σήμανση ορίων των τμημάτων και συστάδων του δάσους     

1.4. Χαρτογράφηση δάσους      

1.5. Εμβαδομέτρηση και σύνταξη πίνακα επιφανειών        

2. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ   

2.1. Γεωγραφική θέση, γεωμορφολογία, διοικητική υπαγωγή, κλπ        

2.2. Ιδιοκτησιακό καθεστώς      

2.3. Ανθρωπογενές περιβάλλον 

2.3.1. Δημογραφικά στοιχεία     

2.3.2. Υφιστάμενες υποδομές και έργα

2.3.3. Χρήσεις γης

2.3.4. Οικονομικές δραστηριότητες και τάσεις που αλληλεπιδρούν με το δασικό οικοσύστημα         

2.3.5. Ιστορικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά       

2.3.6. Κοινωνικά χαρακτηριστικά και τάσεις   

2.4. Αβιοτικό περιβάλλον

2.4.1. Κλιματικές και Μετεωρολογικές συνθήκες     

2.4.2. Τοπογραφία - Ανάγλυφο 

2.4.3. Γεωλογικές - Γεωμορφολογικές συνθήκες     

2.4.4. Εδαφικές συνθήκες

2.4.5. Υδρολογικές συνθήκες    

2.5. Βιοτικό περιβάλλον  

2.5.1. Βλάστηση - Χλωρίδα       

2.5.2. Άγρια Πανίδα (Ιχθυοπανίδα, αμφίβια, ερπετά, ορνιθοπανίδα, θηλαστικά)        

2.6. Βιοποικιλότητα

2.6.1. Προστατευόμενες περιοχές / Νομικό καθεστώς προστασίας (Περιοχές δικτύου NATURA2000,

ΚΑΖ, σποροπαραγωγικές συστάδες, προστατευτέα αντικείμενα κ.λπ.)    

2.6.2. Ειδικοί στόχοι διατήρησης - μέτρα προστασίας        

2.7. Προστατευτικές, Αισθητικές και λοιπές Υπηρεσίες       

2.7.1. Επίδραση του δάσους στην προστασία εδαφών, αγροτικών περιοχών, υποδομών, οικισμών,

ρύθμιση κλίματος, ρύθμιση υδατικού δυναμικού, κ.λπ       

2.7.2. Αισθητικές, αναψυχής και άλλες υπηρεσίες που παρέχονται από το δάσος       

2.8. Απειλές και πιέσεις για το δασικό οικοσύστημα  

2.8.1.  Βιοτικοί (π.χ. παθογόνοι οργανισμοί, προσβολές από έντομα μύκητες, άγρια πανίδα κ.λπ.)

2.8.2. Αβιοτικοί (π.χ. κλιματική αλλαγή, πυρκαγιές, πλημμύρες, γεωλογικά φαινόμενα κ.λπ.)         

2.8.3. Ανθρωπογενείς (π.χ. εκχερσώσεις, καταλήψεις, λαθροϋλοτομία, λαθροθηρία, χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, παράνομη συλλογή χλωρίδας, υπερβόσκηση αγροτικών ζώων, ρύπανση περιβάλλοντος κ.λπ.)  

3. ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΑΣΟΥΣ 

3.1. Ποιότητες τόπου      

3.2. Πίνακες παραγωγής και όγκου ιστάμενων δένδρων    

3.3. Απογραφή ξυλώδους κεφαλαίου, μέθοδος δειγματοληψίας και τρόπος λήψης ογκομετρικών

και προσαυξητικών στοιχείων και υπολογισμού της προσαύξησης

3.4. Ειδική περιγραφή συστάδων         

3.4.1. Απογραφή δοκιμαστικών επιφανειών  

3.5. Ειδική περιγραφή μερικώς δασοσκεπών, χορτολιβαδικών και γυμνών δασικής βλάστησης

εκτάσεων    

4. ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ 

4.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ     

4.2. Αξιολόγηση εφαρμογής προηγούμενης διαχείρισης     

5. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ   

5.1. Βασικές αρχές οργάνωσης της δασοπονίας       

5.2. Σκοποί διαχείρισης της υπό μελέτη περιοχής    

5.3. Συντελεστές δασοπονίας    

5.3.1. Έδαφος      

5.3.2. Κεφάλαιο    

5.3.2.1. Ξυλώδες κεφάλαιο       

5.3.2.2. Κινητικό κεφάλαιο       

5.3.2.3. Δασική εργασία  

5.3.2.4. Χρήση μηχανημάτων, μηχανικών μέσων, οχημάτων, ζώων      

6. ΚΑΡΠΩΣΕΙΣ      

6.1. Κύριες καρπώσεις - Ξυλώδη προϊόντα    

6.1.1. Ωριμότητα για υλοτομία  

6.1.2. Περίτροπος χρόνος - Χρόνος περιφοράς       

6.1.3. Μέθοδος διαχείρισης - Καθορισμός λήμματος

6.1.4. Καθορισμός λήμματος και σύνταξη πίνακα υλοτομίας        

6.1.5. Κάλυψη ατομικών αναγκών των κατοίκων (τεχνική και καύσιμη ξυλεία)

6.1.6. Υπολογισμός υπολειμμάτων υλοτομιών / βιομάζας  

6.1.7. Πίνακας ετήσιων υλοτομιών      

6.2. Μη ξυλώδη δασικά προϊόντα και άλλες δευτερεύουσες καρπώσεις  

6.2.1. Μη ξυλώδη και λοιπά δασικά προϊόντα

6.2.2. Θήρα - Αλιεία ορεινών υδάτων  

6.2.3. Αναψυχή     

6.2.4. Βόσκηση     

6.2.5. Μελισσοκομία       

6.2.6. Οικοσυστημικές υπηρεσίες        

7. ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ - ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ  

7.1. Μεταφορικές και λοιπές εγκαταστάσεις, αναδασώσεις, διασύνδεση με τα σχέδια αντιπυρικής

προστασίας ή άλλες προτάσεις, κ.λπ    

7.2. Εργασίες για την βελτίωση των συστάδων (προμέτρηση - τιμολόγηση αυτών)    

8. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ     

9. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ   

10. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ      

11. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ          

ΜΕΡΟΣ Β: ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΑΣΟΥΣ       

ΜΕΡΟΣ Γ: ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΞΙΑΣ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ      

ΜΕΡΟΣ Δ: ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΔΑΣΟΚΤΗΜΑΤΟΣ    

1. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΙΣΧΥΕΙ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ       

2. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ   

Ευρετήριο Πινάκων

Πίνακας 1: Οργάνωση ψηφιακών δεδομένων

Πίνακας 2: Χάρτης Γενικού Προσανατολισμού

Πίνακας 3: Δασοπονικός Χάρτης

Πίνακας 4: Χάρτης ανάγλυφου - υδρολογικού δικτύου      

Πίνακας 5: Χάρτης κλίσεων       

Πίνακας 6: Χάρτης εκθέσεων    

Πίνακας 7: Γεωλογικός Χάρτης  

Πίνακας 8: Χάρτης Γαιών και Γαιοϊκανότητας 

Πίνακας 9: Χάρτης Θεσμοθετημένων - Προστατευόμενων περιοχών      

Πίνακας 10: Δομή κλάσης Δάσους (FOREST) στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης   

Πίνακας 11: Δομή κλάσης Τμημάτων (ΤΜΗΜΑ) στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης

Πίνακας 12: Δομή κλάσης Συστάδων (SYSTAD) στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης

Πίνακας 13: Δομή κλάσης Δασικής βλάστησης (VEGETATION) στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης         

Πίνακας 14: Κωδικοποίηση ειδών Δασικής Βλάστησης (domain) στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης         

Πίνακας 15: Κωδικοποίηση Δασικών Υπηρεσιών στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης        

Πίνακας 16: Κωδικοποίηση Περιφερειακών Ενοτήτων στο ψηφιακό αρχείο γεωβάσης

Πίνακας 17: Επίπεδα πληροφορίας σώματος χάρτη για τον συμβολισμό βλάστησης    

Πίνακας 18: Συνοπτικός πίνακας βασικών στοιχείων Δασοπονικού Χάρτη        

Τεχνικές Προδιαγραφές

εκπόνησης δασοπονικών μελετών

διαχείρισης δασών και δασικών οικοσυστημάτων

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, η διαχείριση των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων γίνεται μέσω Δασοπονικών μελετών, που διακρίνονται σε:

α. Μόνιμα ή προσωρινά Δασοπονικά ή Δασικά Διαχειριστικά Σχέδια και β. Δασοπονικές ή Δασικές Διαχειριστικές Εκθέσεις,

Η διαχείριση των δασών σε εξαιρετικές και ειδικές περιπτώσεις, μπορεί επίσης να γίνεται με: γ. Πίνακες Υλοτομίας ή δ. Δασικές Αστυνομικές Διατάξεις.

Η εκπόνηση δασοπονικών μελετών, παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, είναι δύσκολη εξαιτίας πολλών παραγόντων, όπως η έλλειψη πλήρους χαρτογράφησης των δασών, η ακανονιστία τους, η έλλειψη τοπικών κλιματολογικών και εδαφικών δεδομένων, καθώς και αστάθμητους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Ανέκαθεν όμως ήταν ουσιώδους σημασίας και αποτελούν κύρια επιδίωξη της Δασικής Υπηρεσίας.

Η ανάγκη για τη σύνταξη ομοιόμορφων και άρτιων δασοπονικών μελετών οδήγησε τη Δασική Υπηρεσία στην έκδοση διάφορων Εγκυκλίων Διαταγών (υπ' αριθ. 120094/499/1937 και 10223/958/1953) και προδιαγραφών (υπ' αρίθ. 158072/1120/1965), καθώς και τροποποίηση αυτών με την αριθ. 166780/1619/19-4-2018 υπουργική απόφαση, οι οποίες καθορίζουν την διαδικασία που πρέπει να τηρείται και παρέχουν λεπτομερείς οδηγίες για την έρευνα, μελέτη, ανάλυση και σύνθεση όλων των παραγόντων που συμμετέχουν στην οργάνωση της δασοπονίας.

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής των εγκυκλίων αυτών διαταγών και προδιαγραφών έχουν αποδειχθεί θετικά, καθώς διευκόλυναν τόσο τους Δασολόγους στη σύνταξη των μελετών, όσο και τη διοίκηση στην αξιολόγηση και έγκρισή τους, καθώς και στη συλλογή στατιστικών δεδομένων σχετικών με τη παραγωγή δασικών προϊόντων, τις δασικές εργασίες, κ.λπ.

Η ενσωμάτωση των σύγχρονων επιστημονικών και τεχνολογικών μεθόδων και των κοινωνικών και οικονομικών αναγκών στη δασοπονική διαχείριση είναι επιτακτική ανάγκη και με βάση αυτά έχουν επικαιροποιηθεί οι τεχνικές προδιαγραφές για τη σύνταξη δασοπονικών μελετών για δημόσια και ιδιωτικά δάση.

ΜΕΡΟΣ Α: ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

1. ΧΑΡΤΕΣ - ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

1.1. Σύνταξη δασοπονικού χάρτη

Αφορά την σύνταξη δασοπονικών χαρτών για τα μελετώμενα δάση και δασικές εν γένει εκτάσεις, καθώς και την ενημέρωση και συμπλήρωση των χαρτών των προς αναθεώρηση δασοπονικών μελετών (ΔΜ).

Για την κατάρτιση των δασοπονικών - δασικών διαχειριστικών χαρτών, ο συντάκτης μπορεί να βασιστεί σε υπάρχουσες μορφές χαρτών, σε έγκυρα δημοσιευμένα δεδομένα, από Εθνικές, Κοινοτικές και άλλες πηγές δεδομένων, όπως τους θεωρημένους, αναρτημένους και κυρωμένους Δασικούς Χάρτες (ΔΧ), τα εγκεκριμένα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης (ΔΣΒ), τα χαρτογραφικά υπόβαθρα των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ), των Σχεδίων Διαχείρισης υδατικών πόρων (Οδηγία 2000/60/ΕΚ), των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (Οδηγία 2007/60/ΕΚ) κλπ.

Οι χάρτες θα απεικονίζουν την ανάγλυφη όψη της υπό μελέτη περιοχής μέσω των υψομετρικών καμπυλών με ισοδιάσταση 20 μέτρων, καθώς και μέσω των ρεμάτων, κορυφών, τριγωνομετρικών και λοιπών χαρακτηριστικών σημείων. Με οπτικές εκτιμήσεις, τη χρήση τοπογραφικών οργάνων, τη χρήση αεροφωτογραφιών και άλλων σύγχρονων μέσων (π.χ. δορυφορικών απεικονίσεων) δύναται οι χάρτες αυτοί να επαληθεύονται, προσαρμόζονται και συμπληρώνονται ως προς τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

- τα λεπτομερειακά, γεωγραφικά, τοπογραφικά και μορφολογικά στοιχεία με την τοποθέτηση και ονομασία χαρακτηριστικών θέσεων, δρόμων, οικισμών κ.λπ.

- τις δασοσκεπείς, μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις κατά είδος δασικής βλάστησης και ως προς τις χορτολιβαδικές, βραχώδεις, καλλιεργούμενες και άλλες εκτάσεις.

Προκειμένου να θεωρούνται πλήρεις οι δασοπονικοί χάρτες των μελετώμενων δασών και δασικών εκτάσεων, θα πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω:

Δασοπονικός χάρτης

Με το δασοπονικό χάρτη επιδιώκεται ο προσδιορισμός και η απόδοση των οριογραμμών των δασών, δασικών - χορτολιβαδικών - βραχωδών και άλλων εκτάσεων που δημιουργείται στα πλέον πρόσφατα υπόβαθρα που διατίθενται από το Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Αυτός πρέπει να διατηρείται σε ψηφιακή και αναλογική μορφή. Η εκτύπωση του δασοπονικού χάρτη θα γίνεται σε χάρτη προσανατολισμού με προτεινόμενη κλίμακα 1:20.000 στο ελληνικό σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ 87, λαμβάνοντας υπόψη:

α) το θεματικό περιεχόμενο των κυρωμένων δασικών χαρτών για την περιοχή μελέτης και, σε περίπτωση που δεν έχουν κυρωθεί, των θεωρημένων ή αναρτημένων δασικών χαρτών αντίστοιχα. Αν για την περιοχή μελέτης δεν υφίσταται δασικός χάρτης σε κανένα από τα προαναφερόμενα στάδια, λαμβάνεται υπόψη ο χαρακτήρας της έκτασης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας,

β) το θεματικό περιεχόμενο των δασικών χαρτών βλάστησης του Τμήματος Δασικών Χαρτών, Δασολογίου και Θεματικής Υποστήριξης Δημοσίου της Δ/νσης Δασικών Έργων και Υποδομών του ΥΠΕΝ,

γ) τις διαθέσιμες εικόνες (δορυφορικές ή αεροφωτογραφίες) της περιοχής μελέτης, δ) τα αποτελέσματα επιτόπιων ελέγχων στο πεδίο.

Σώμα χάρτη

Οι διαστάσεις του σώματος του χάρτη εξαρτώνται από τα διαθέσιμα υλικοτεχνικά μέσα. Η τοποθέτηση του σώματος γίνεται στο άνω αριστερό τμήμα της εκτυπώσιμης περιοχής. Το περίγραμμα του σώματος χάρτη είναι γραμμή πάχους 1pt συνεχής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1].

Ο προσανατολισμός του σώματος είναι με το βορρά προς τα επάνω, μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα, μόνο και εάν διευκολύνεται η εκτύπωση. Το υπόβαθρο του σώματος είναι άνευ χρώματος ή χρώματος λευκού [RGB: 255,255,255 (White #FFFFFF) | CMYK: 0,0,0,0]. Σε μια από τις άνω γωνίες αυτού αναγράφεται η ονομασία του δάσους. Σε μια από τις κάτω γωνίες αυτού αναγράφεται η κλίμακα. Σε υπόμνημα, κατά προτίμηση στο κάτω μέρος του χάρτη, σημειώνονται όλες οι χρήσιμες για τον προσανατολισμό και την ανάγνωση πληροφορίες αυτού, οι οποίες περιγράφονται στη συνέχεια.

Ο χρωματισμός και ο τρόπος απεικόνισης (συμβολισμός) των διαφόρων ειδών βλάστησης και χαρακτηριστικών σημείων θα είναι σύμφωνα με το υπόδειγμα (Πίνακας 17. Επίπεδα πληροφορίας σώματος χάρτη για τον συμβολισμό βλάστησης).

Ψηφιακό αρχείο υποδείγματος θα είναι διαθέσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο από τις Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών των Επιθεωρήσεων Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής και τις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες.

Επί του δασοπονικού χάρτη, περιμετρικά του σώματος και κατά προτίμηση στις γωνίες αυτού, τοποθετείται Εποπτικός χάρτης επικράτειας.

Για την άμεση & εύκολη παρατήρηση & διάκριση των τμημάτων του δάσους, τοποθετείται Εποπτικός χάρτης τμημάτων του διαχειριζόμενου δάσους.

Δεξιά ή σε κατάλληλη θέση (ώστε να εμφανίζεται σε πρώτη προβολή στην εκτυπωμένη μορφή) τοποθετείται «Συνοπτικός Πίνακας Βασικών Στοιχείων του Δασοπονικού Χάρτη» σύμφωνα με το υπόδειγμα (Πίνακας 18).

Εποπτικός χάρτης επικράτειας

Η κλίμακα του εποπτικού χάρτη επικράτειας προτείνεται να είναι 1:10.000.000, απεικονίζεται εντός ορθογωνίου πλαισίου, προτεινόμενων διαστάσεων 10cm x 8cm, με περίγραμμα πάχους 1 pt συνεχούς γραμμής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1].

Ο Εποπτικός χάρτης επικράτειας περιέχει δύο επίπεδα πληροφορίας (layers):

α) τα όρια της επικράτειας με πάχος γραμμής 1pt συνεχής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1] και

β) το κεντροειδές της έκτασης της ΔΜ με μέγεθος σημείου 20pt σχήματος κύκλου και χρώματος κόκκινου [RGB: 255,0,0 (Red #FF0000) | CMYK: 0,1,1,0].

Εποπτικός χάρτης τμημάτων

Ο Εποπτικός χάρτης τμημάτων απεικονίζει όλα τα τμήματα του διαχειριζόμενου δάσους με αναγραφή στο κέντρο τον αριθμό κάθε τμήματος.

Η κλίμακα του Εποπτικού χάρτη τμημάτων δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 1:50.000. Ο Εποπτικός χάρτης τμημάτων απεικονίζεται εντός ορθογωνίου πλαισίου κατάλληλων διαστάσεων και φέρει περίγραμμα πάχους 1pt συνεχούς γραμμής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1].

Ο χάρτης τμημάτων περιέχει δύο επίπεδα πληροφορίας (layers):

α) Το όριο δάσους με πάχος 1,5pt συνεχούς γραμμής και χρώματος κόκκινου [RGB: 255,0,0 (Red #FF0000) | CMYK: 0,1,1,0] και

β) Τα τμήματα του χάρτη με περίγραμμα πάχους 0,7pt συνεχούς γραμμής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1] και με σκίαση όλης της έκτασης εκτός του εκτυπωμένου φύλλου χρώματος όπου χρησιμοποιείται χρώμα γκρι 20% [RGB:

204.204.204 (Grey 20% #CCCCCC) | CMYK: 0,0,0,0.2]. Στο κέντρο κάθε τμήματος θα περιλαμβάνεται η αρίθμησή του (label) με αραβικούς αριθμούς (1,2, 3, 4, ...), ευδιάκριτου χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 εντός κύκλου με σκίαση λευκού χρώματος [RGB: 255, 255, 255 (White #FFFFFF)]. Στην περίπτωση που οι αριθμοί είναι διψήφιοι ή και τριψήφιοι, προσαρμόζεται το μέγεθος της γραμματοσειράς προς τα κάτω, αλλά όχι μικρότερο από 9pt, ώστε να μην γίνεται αναδίπλωση αριθμών. Αν αυτό δεν καθίσταται δυνατό, μεγεθύνουμε το πλαίσιο του εποπτικού χάρτη τεμαχίων και προσαρμόζουμε την οριζόμενη κλίμακα με στόχο να μην υπάρχει αναδίπλωση αριθμών.

Εποπτικός χάρτης τεμαχίων

Στην περίπτωση που τα διαθέσιμα υλικοτεχνικά μέσα δεν επιτρέπουν την εκτύπωση όλης της έκτασης ενός δασοπονικού χάρτη σε ένα φύλλο χαρτί στην οριζόμενη κλίμακα, ο δασοπονικός χάρτης τεμαχίζεται και σε κάθε φύλλο με κλίμακα 1:20.000, σχεδιάζεται Εποπτικός χάρτης τεμαχίων με τη διάταξη και αρίθμηση όλων των τεμαχίων του χάρτη.

Σε κάθε φύλλο Εποπτικού χάρτη τεμαχίων (τεμάχιο) αναγράφεται κάτω από τον τίτλο ο αριθμός του τεμαχίου. Στον Εποπτικό χάρτη τεμαχίων επισημαίνεται κάθε εκτυπωμένο τεμάχιο του χάρτη. Τα τεμάχια έχουν περιοχή αλληλοεπικάλυψης 1cm επί χάρτου (200m πραγματικής απόστασης).

Η κλίμακα του Εποπτικού χάρτη τεμαχίων δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 1:200.000. Ο Εποπτικός χάρτης τεμαχίων απεικονίζεται σε χαρτί διαστάσεων 21 x 29.7 cm (πρότυπο !SO 214) και βρίσκεται εντός ορθογωνίου πλαισίου και φέρει περίγραμμα πάχους 1pt συνεχούς γραμμής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1].

Ο χάρτης περιέχει δύο επίπεδα πληροφορίας (layers):

α) Το όριο της έκτασης της ΔΜ με πάχος 1,5pt συνεχούς γραμμής και χρώματος κόκκινου [RGB: 255,0,0 (Red #FF0000) | CMYK: 0,1,1,0] και

β) Τα τεμάχια του χάρτη με περίγραμμα πάχους 0,7pt συνεχούς γραμμής και χρώματος μαύρου [RGB: 0,0,0 (Black #000000) | CMYK: 0,0,0,1] και με σκίαση όλης της έκτασης εκτός του εκτυπωμένου φύλλου χρώματος όπου χρησιμοποιείται χρώμα γκρι 20% [RGB:

204.204.204 (Grey 20% #CCCCCC) | CMYK: 0,0,0,0.2]. Η αρίθμηση των τεμαχίων γίνεται με αραβικούς αριθμούς (1, 2, 3, 4, ...), διάστιχου 1 pt και χρώματος γκρι 50% [RGB: 128,128,128 (Grey 50% #808080) | CMYK: 0,0,0,0.498]. Στην περίπτωση που οι αριθμοί είναι διψήφιοι ή και τριψήφιοι, προσαρμόζεται το μέγεθος της γραμματοσειράς προς τα κάτω, αλλά όχι μικρότερο από 9pt, ώστε να μην γίνεται αναδίπλωση αριθμών. Αν αυτό δεν καθίσταται δυνατό, μεγεθύνουμε το πλαίσιο του εποπτικού χάρτη τεμαχίων και προσαρμόζουμε την οριζόμενη κλίμακα με στόχο να μην υπάρχει αναδίπλωση αριθμών.

1.2. Διαίρεση δάσους και δασικών εκτάσεων

Γίνεται διαίρεση του δάσους και των δασικών εκτάσεων σε συστάδες, τμήματα και διαχειριστικές κλάσεις, καθώς και προσδιορισμός της έκτασής τους και σήμανση των ορίων τους.

Η διαίρεση του δάσους σε τμήματα και συστάδες θα γίνεται καταρχάς με βάση τον βαθμό έντασης άσκησης της δασοπονίας, λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή του δασικού περιβάλλοντος από τοποθεσία σε τοποθεσία. Θα πρέπει να έχει κατά το δυνατόν μόνιμο χαρακτήρα για την εύκολη παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της εφαρμογής των διάφορων δασοκομικών χειρισμών και βελτιώσεων.

Πρέπει να αποφεύγεται η δημιουργία μεγάλης έκτασης συστάδων, λόγω της παρατηρούμενης ανομοιογένειας των συνθηκών του εδάφους και του ξυλώδους κεφαλαίου. Το μέγεθος των συστάδων θα κυμαίνεται εντός ευρύτερων ορίων και συστήνεται να μην υπερβαίνει τα 500 στρέμματα, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση. Σε περίπτωση επανασύνταξης μελετών που έχουν λήξει, θα αποφεύγεται γενικώς η τροποποίηση ή αλλαγή της υφιστάμενης διαίρεσης και αρίθμησης των τμημάτων και των συστάδων, ώστε να καθίσταται ευκολότερη η παρακολούθηση της εξέλιξης της κάθε συστάδας και κατά συνέπεια ολόκληρης της διαχειριστικής κλάσης. Τυχόν αλλαγή ή τροποποίηση θα γίνεται μόνο εφόσον προκύπτουν λόγοι που το επιβάλλουν, ώστε η προκύπτουσα διαίρεση να είναι καλύτερα προσαρμοσμένη στην κατάσταση του δάσους. Θα δίνεται λεπτομερής ανάλυση των λόγων αλλαγής και των σχέσεων μεταξύ της παλαιάς με της νέας διαίρεσης. Σε περίπτωση μεταβολής της αρίθμησης των συστάδων σε σχέση με την προηγούμενη, θα αναγράφεται σε πίνακα η νέα και η παλιά αρίθμηση, ώστε να είναι εφικτός ο συσχετισμός με την προηγούμενη μελέτη.

Η διαίρεση του δάσους θα γίνεται σε διαχειριστικές κλάσεις που αριθμούνται με λατινικούς αριθμούς I,II,III κ.ο.κ, σε τμήματα που αριθμούνται με αραβικούς αριθμούς 1,2,3 κ.ο.κ, σε συστάδες που αριθμούνται με γράμματα του αλφαβήτου α,β,γ και τέλος, σε τύπους ή ενότητες σταθμών βάσει των επικρατέστερων στη συστάδα εδαφικών, κλιματικών και φυτοκοινωνικών συνθηκών.

1.3. Σήμανση ορίων των τμημάτων και συστάδων του δάσους

Τα όρια θα πρέπει να είναι ευδιάκριτα και να ακολουθούν φυσικές οριογραμμές, ρέματα, ράχες, δρόμους ή όρια δασοπονικών μορφών. Όπου κρίνεται αναγκαίο, θα γίνεται με χρωματισμό των κορμών και δέντρων ή ορατών σημείων στο έδαφος ή κατάλληλη μεταλλική πινακίδα.

Κατά τη σήμανση με ελαιόχρωμα ή άλλο ανεξίτηλο χρώμα, θα δημιουργούνται πάνω στους κορμούς δέντρων και στο ύψος των ματιών (περίπου στο 1,60μ.), λευκοί δακτύλιοι πλάτους 7 εκατοστών, για την ένδειξη ορίων συστάδων και κόκκινοι για την ένδειξη ορίων τμημάτων. Επάνω στους δακτυλίους θα αναγράφεται ο αριθμός του τμήματος προς την πλευρά της συστάδας, καθώς και βέλη για καθοδήγηση. Ανάλογοι κύκλοι και αριθμοί των συστάδων θα σχηματίζονται και επί σημείων του εδάφους, βράχων, κ.λπ., όπου δεν υπάρχουν δένδρα. Τα δέντρα με τους δακτυλίους, πρέπει να είναι σε ορατές θέσεις μεταξύ τους.

1.4. Χαρτογράφηση δάσους

Μετά τη διαίρεση του δάσους και τη σήμανση των ορίων των τμημάτων, των συστάδων και των τυχόν αποτερματισμών, καθώς και την οριοθέτησή του, ακολουθεί η χαρτογράφησή του, η οποία βασίζεται σε φυσικά στοιχεία του δάσους, όπως ρέματα, ράχες, υδροκρίτες, καθώς και σε

σημαντικά τεχνικά στοιχεία, όπως δρόμοι, θεσμοθετημένα όρια οικισμών κ.λπ. Τα παραπάνω όρια αποτυπώνονται αντίστοιχα και στους παραδοτέους χάρτες.

1.5. Εμβαδομέτρηση και σύνταξη πίνακα επιφανειών

Η εμβαδομέτρηση γίνεται με τη χρήση λογισμικού Η/Υ Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.), ώστε να επιτυγχάνεται ο ακριβέστερος σε σχέση με παλαιότερες μεθόδους υπολογισμός των επί μέρους εμβαδών των υπό μελέτη επιφανειών. Η εμβαδομέτρηση γίνεται κατά συστάδα, τμήμα, διαχειριστική κλάση, ιδιοκτησία και διοικητική περιφέρεια Κοινοτήτων, κατά δασοπονικό είδος, δασοσκεπείς, μερικώς δασοσκεπείς, χορτολιβαδικές, γυμνής δασικής βλάστησης, καλλιεργούμενες και άγονες εκτάσεις. Όλα αυτά συγκεντρώνονται στον πίνακα επιφανειών του δάσους, όπου τα σύνολα των εκτάσεων αυτών θα εκφράζονται ως ποσοστό της συνολικής επιφάνειας.

2. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

2.1. Γεωγραφική θέση, γεωμορφολογία, διοικητική υπαγωγή, κλπ.

Γίνεται οριοθέτηση της θέσης της περιοχής μελέτης σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή και τη χώρα. Περιγράφονται η γεωγραφική θέση του δάσους, τα όρια και η διοικητική υπαγωγή του. Αναφέρονται ιεραρχικά οι δασικές υπηρεσίες, στην αρμοδιότητα των οποίων υπάγεται η διαχείριση της περιοχής, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές, αστυνομικές, στρατιωτικές, πυροσβεστικές, δικαστικές και λοιπές αρχές (π.χ. εφορίες αρχαιοτήτων, ΔΟΥ, κ.λπ.)

Περιγράφονται η ορεογραφική διαμόρφωση της περιοχής, σε γενικές γραμμές η μορφολογία της, οι επικρατούσες εκθέσεις, ο γενικός προσανατολισμός της, το υπερθαλάσσιο ύψος - κατώτερο και ανώτερο, κ.λπ.

2.2. Ιδιοκτησιακό καθεστώς

A. Ιστορικό

Αναφέρονται η ιδιοκτησιακή κατάσταση και το νομικό καθεστώς που διέπει τη διαχείριση του δάσους. Περιγράφονται με τη δέουσα προσοχή και εγκυρότητα, λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 10 ν. 3208/2003, όπως ισχύει, αναφέροντας κατ' ελάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:

α) Το ιστορικό και τη σημερινή κατάσταση του δάσους από άποψη ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένης και της αναλυτικής περιγραφής των ορίων και των συντεταγμένων τους.

β) Κατάταξη του δάσους σε μια από τις αναγνωρισμένες βασικές μορφές ιδιοκτησίας (δημόσιο, ιδιωτικό, συνιδιόκτητο, κ.λπ.) με επιπλέον διευκρινίσεις για τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της ιδιοκτησίας στην περιοχή του δάσους.

γ) Οι αποφάσεις αναγνώρισης της ιδιοκτησίας (υπέρ νομικών και φυσικών προσώπων), αποφάσεις συμβουλίων δασών, υπουργικές αποφάσεις και στοιχεία εγγραφής σε μητρώα κτηματολογίου και υποθηκοφυλακείου.

δ) Οι υπάρχουσες δουλείες βοσκής, ξύλευσης, ρητίνευσης κ.λπ., υπέρ τρίτων (κατοίκων ορεινών περιοχών), οι σχετικές αποφάσεις αναγνώρισης των δουλειών αυτών, διεκδικήσεις και τυχόν επίσημες αμφισβητήσεις για τα όρια και επιμέρους εκτάσεις ή άλλα δικαιώματα, καταγράφονται και εξετάζονται από άποψη επιπτώσεων στη διαχείριση του δάσους και

ε) Το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τυχόν ρυθμίσεις διαχείρισης των μη δασικών εκτάσεων που βρίσκονται εντός της περιμέτρου του δάσους.

Β. Ασφάλεια Ιδιοκτησίας - αμφισβητήσεις

Αναφέρονται τυχόν αμφισβητήσεις ως προς την ιδιοκτησία και την οριοθέτηση του δάσους.

2.3. Ανθρωπογενές περιβάλλον

Περιγράφονται οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επηρεάζουν το δάσος. Αναφέρονται η κοινωνική και οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη / διαχειριστή του δάσους και του δασόβιου και παραδασόβιου πληθυσμού και η συσχέτιση αυτών με την διαχείριση του δάσους. Μελετάται η σχέση του δάσους με τα κέντρα κατανάλωσης και τη ζήτηση για τα δασικά προϊόντα και δευτερεύουσες καρπώσεις από αυτό, καθώς και οι χρήσεις τους, οι βιομηχανίες, δασικοί συνεταιρισμοί που ενδεχομένως εξαρτώνται από αυτά, οι υφιστάμενες συνθήκες μεταφοράς, κ.λπ. Αναφέρονται ακόμη υπηρεσίες οικοσυστήματος σημαντικές για την ευημερία των τοπικών κοινωνιών.

2.3.1. Δημογραφικά στοιχεία

Με σκοπό την εκτίμηση των συνθηκών, των τάσεων εξέλιξης και των προοπτικών των τοπικών κοινωνιών της περιοχής μελέτης, καταγράφονται τα στοιχεία από τις δύο πλέον πρόσφατες εθνικές απογραφές της ΕΣΥΕ, σε επίπεδο Δημοτικού Διαμερίσματος ή/και Δήμου και παρουσιάζονται σε πίνακες δεδομένα που αφορούν στο συνολικό και ενεργό πληθυσμό, το επίπεδο εκπαίδευσης, η διάρθρωση κατά επαγγέλματα, οι τάσεις εξέλιξης του πληθυσμού, κ.λπ.

Ειδικότερα, αναλυτική αναφορά γίνεται στην ύπαρξη στην περιοχή μελέτης Δασικών Συνεταιρισμών Εργασίας (ΔΑ.Σ.Ε., Ν. 4423/2016), ο αριθμός τους και ο αριθμός των μελών τους, καθώς και μεμονωμένων δασεργατών μη μέλη σε ΔΑ.Σ.Ε..

2.3.2. Υφιστάμενες υποδομές και έργα

Περιγράφονται οι υφιστάμενες υποδομές και οι εξοπλισμοί που εξυπηρετούν τη διαχείριση και την προστασία του δασικού συμπλέγματος, η χρήση τους, η κατάστασή τους και οι ανάγκες βελτίωσης και συντήρησής τους. Επίσης, αναλύεται το επίπεδο κάλυψης παραγωγικών και άλλων αναγκών (όπως αναψυχή και προστασία), διερευνώνται τα προβλήματα και προτείνονται τρόποι αντιμετώπισης αυτών των αναγκών

Ειδικότερα, περιγράφεται το οδικό δίκτυο (επαρχιακό και δασικό) ως προς τις κατηγορίες, το μήκος του δικτύου, την πυκνότητα του δασικού δικτύου ανά διαχειριστική κλάση ή άλλη διαχειριστική μονάδα αναφοράς (m/ha), την επάρκεια του και την κατάστασή του από άποψη συντήρησης. Επίσης, περιγράφονται οι κτιριακές υποδομές, ο μηχανικός εξοπλισμός διαχείρισης και διοίκησης του δάσους, οι αντιπυρικές ζώνες, τα παρατηρητήρια, τα πυροφυλάκια, τα έργα υδροδότησης, οι λοιπές εγκαταστάσεις πυροπροστασίας, η κατάστασή τους από άποψη συντήρησης και επάρκειας, καθώς και οι τρόποι βελτίωσης και συντήρησής τους. Επιπλέον, περιγράφονται τυχόν δίκτυα

διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αγωγών φυσικού αερίου, εγκαταστάσεις Χ.Υ.Τ.Α.- Χ.Υ.Τ.Υ. (Χωματερές), εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Ανεμογεννήτριες, Αιολικά πάρκα, Φωτοβολταϊκά κ.λπ.) στην περιοχή μελέτης.

Τέλος, καταρτίζεται χάρτης υποδομών και δικτύων σε κλίμακα 1:20.000, ο οποίος περιλαμβάνεται στα παραρτήματα χαρτών.

2.3.3. Χρήσεις γης

Καταγράφονται οι υφιστάμενες χρήσεις γης και οι συγκρούσεις μεταξύ των επί μέρους χρήσεων γης, καθώς οι χρήσεις γης στο απώτερο παρελθόν. Διερευνώνται οι διαχρονικές τάσεις και η εξέλιξη των συγκρούσεων των χρήσεων γης. Διερευνώνται τα χωροταξικά προβλήματα και πραγματοποιείται εξειδίκευση ή διαφοροποίηση σύμφωνα με τα ακόλουθα κριτήρια: (α) προβλήματα και λειτουργικές συγκρούσεις από ασύμβατες χρήσεις γης, (β) υπερεκμετάλλευση και κερδοσκοπία γης, (γ) κατάτμηση ιδιοκτησιών, (δ) δόμηση εκτός σχεδίου κ.λπ. Για την ως άνω ανάλυση θα αξιοποιούνται, μεταξύ των άλλων διαθέσιμων πηγών, τα στοιχεία των Ειδικών Χωροταξικών μελετών της περιοχής ή άλλων παρόμοιας φύσης μελετών.

2.3.4. Οικονομικές δραστηριότητες και τάσεις που αλληλεπιδρούν με το δασικό

οικοσύστημα

Εντοπισμός των οικονομικών δραστηριοτήτων και των τάσεων τους, η χωρική τους διάσταση, η δυναμική τους με βάση συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά, καθώς και τα στοιχεία απασχόλησης. Αναλύονται και αξιολογούνται τα υπάρχοντα προβλήματα. Οι αναφορές γίνονται με βάση τα στοιχεία των δύο πιο πρόσφατων εθνικών στατιστικών απογραφών (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ), τα στοιχεία ειδικών, για κάθε θέμα, μελετών, ερευνητικών εργασιών και μετρήσεων, καθώς και κάθε άλλων πρόσφορων για το θέμα πηγών, σε επίπεδο Δημοτικού Διαμερίσματος ή/και Δήμου.

Πρωτογενής Τομέας Γεωργία

Κατανομή της γεωργικής γης σε πεδινή, ημιορεινή και ορεινή σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και πληροφορίες σχετικά με το ποσοστό των απασχολούμενων στον γεωργικό τομέα, τους παραγωγικούς κλάδους (σιτηρά, αμπέλια, κ.λπ.), τα προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης, τη βιολογική γεωργία, τη χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και τα ενδεχόμενα προβλήματα από αυτά, τις υφιστάμενες γεωτρήσεις, ταμιευτήρες κ.λ.π., η τάση εξέλιξης του κλάδου και τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις της γεωργικής παραγωγής με το δασικό οικοσύστημα και τη δασική διαχείριση.

Κτηνοτροφία

Καταγράφονται οι εκτάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για βοσκή, το ζωικό κεφάλαιο και η βοσκοφόρτωση στις εκτάσεις που βοσκούνται, οι απασχολούμενοι στην κτηνοτροφική δραστηριότητα, τα παραγόμενα κτηνοτροφικά προϊόντα, η οργάνωση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, οι υποδομές και τα έργα βελτίωσης της κτηνοτροφίας, η διαχρονική τάση εξέλιξης της κτηνοτροφίας, τα προβλήματα ζημιών και επιπτώσεων της κτηνοτροφίας στο δασικό οικοσύστημα.

Αλιεία - Υδατοκαλλιέργειες

Καταγράφονται οι πληροφορίες των εθνικών στατιστικών απογραφών, παρουσιάζονται σε πίνακες ο αριθμός των απασχολούμενων, τα παραγόμενα προϊόντα, η τάση εξέλιξης του κλάδου και τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις από την εφαρμογή τους στη δασική διαχείριση και γενικότερα στο δασικό οικοσύστημα.

Δασοπονία

Καταγράφονται οι πληροφορίες των εθνικών στατιστικών απογραφών και της Δασικής Υπηρεσίας, παρουσιάζονται σε πίνακες ο αριθμός των απασχολούμενων στις παραγωγικές δασοπονικές δραστηριότητες, τα παραγόμενα προϊόντα κατά κατηγορία, οι ποσότητες και η οικονομική αξία των παραγόμενων εμπορεύσιμων μη-ξυλωδών προϊόντων ανά κατηγορία προϊόντος (π.χ. ρητίνη, κάστανα, μανιτάρια, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, καστανόχωμα κ.λπ.), η οικονομική αξία της ατελώς χορηγούμενης ξυλείας, η διαχρονική τάση εξέλιξης της οικονομικής δασικής δραστηριότητας, τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις από την εφαρμογή της δασικής παραγωγής στο δασικό οικοσύστημα.

Εξόρυξη

Καταγράφονται οι πληροφορίες που αφορούν στον κλάδο, ο αριθμός των απασχολούμενων, οι παραγόμενες ποσότητες ανά κατηγορία προϊόντος και η οικονομική τους αξία, η διαχρονική τους εξέλιξη, οι συνθήκες παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων, η τάση εξέλιξης της εξορυκτικής δραστηριότητας, τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις από την εφαρμογή τους στη δασική διαχείριση και γενικότερα στο δασικό οικοσύστημα.

Δευτερογενής Τομέας Βιομηχανία - Βιοτεχνία

Καταγράφονται οι πληροφορίες που αφορούν στον κλάδο (αριθμός των επιχειρήσεων επεξεργασίας ξύλου, ενεργειακών προϊόντων ξύλου, χαρτοπολτού και προϊόντων χαρτιού, καθώς και παραγωγής και επεξεργασίας βιομάζας, που χρησιμοποιούν δασικές πρώτες ύλες), ο αριθμός των απασχολούμενων, τα παραγόμενα προϊόντα κατά κατηγορία και η διαχρονική τους εξέλιξη, οι συνθήκες παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων, η τάση εξέλιξης του κλάδου και τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις από την εφαρμογή τους στη δασική διαχείριση.

Τριτονενής τομέας

Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται οι δραστηριότητες που έχουν ως αντικείμενο την οικονομική αξιοποίηση των φυσικών πόρων του δάσους (υλογενή αγαθά και άυλα κοινωνικά και περιβαλλοντικά αγαθά), δίνοντας τα βασικά δεδομένα των πόρων και των αποτελεσμάτων διαχείρισής τους, όπως αυτή αναπτύχθηκε κατά την παρελθούσα περίοδο.

Οικο -Τουρισμός - Δασική αναψυχή

Καταγράφονται οι πληροφορίες που αφορούν στον τουρισμό - οικοτουρισμό και οι δυνατότητες ανάπτυξης του, ως οικονομική δραστηριότητα, ο αριθμός των απασχολούμενων, τα τουριστικά προϊόντα κατά κατηγορία (χιονοδρομικά κέντρα, παραδοσιακοί οικισμοί, ξενώνες, πεζοπορία κ.λπ.) και η διαχρονική τους εξέλιξη, οι επιδόσεις της τουριστικής αξιοποίησης ανά κατηγορία

προσφερομένων υπηρεσιών, η τάση εξέλιξης του κλάδου και τα τυχόν εφαρμοζόμενα για τον κλάδο εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, καθώς και οι ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις από την εφαρμογή τους στη δασική διαχείριση.

Ειδικότερα, περιγράφονται και χαρτογραφούνται οι υφιστάμενοι χώροι αναψυχής, οι δυνατότητες εξυπηρέτησης, οι προτιμήσεις των επισκεπτών, οι προοπτικές ανάπτυξης νέων χώρων και δραστηριοτήτων.

Θήρα

Καταγράφονται στοιχεία και εκτιμήσεις που αφορούν στη θήρα ως οικονομική δραστηριότητα, όπως ο αριθμός των κυνηγών, η προέλευση, οι προτιμήσεις και επιδόσεις των κυνηγών (αριθμός θηρευθέντων ανά κατηγορία), το διαθέσιμο θηραματικό κεφάλαιο και η αναλογία θηρευθέντων ειδών προς το διαθέσιμο θηραματικό κεφάλαιο. Περιλαμβάνονται στοιχεία για τον αριθμό των κυνηγών, τα καταφύγια άγριας ζωής, τα εκτροφεία θηραμάτων και τις ρυθμίσεις θήρας στην περιοχή μελέτης. Εξετάζεται η διαχρονική τάση εξέλιξης της κυνηγετικής δραστηριότητας, η οικονομική αξία της και οι αλληλεπιδράσεις της άσκησης του κυνηγίου στο δασικό οικοσύστημα.

Αλιεία ορεινών υδάτων

Καταγράφονται στοιχεία και εκτιμήσεις που αφορούν στην αλιεία ορεινών υδάτων ως οικονομική δραστηριότητα, υδάτινα οικοσυστήματα της περιοχής όπου ασκείται αλιεία (θέση, ποσότητα υδάτων, χαρακτηριστικά, είδη και πληθυσμιακά στοιχεία ιχθυοπανίδας, αριθμός, επισκέψεις τεχνικές αλιέων, κίνδυνοι και επιπτώσεις για την ιχθυοπανίδα, τεχνητές εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας και έργα διαχείρισης).

2.3.5. Ιστορικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά

Καταγράφονται τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά και επισημαίνονται περιοχές ή και στοιχεία με αναγνωρισμένη ιδιαίτερη ιστορική, πολιτιστική ή πνευματική σημασία, καθώς και εκείνα που χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Περιγράφονται από υφιστάμενες πύλες ή βάσεις δεδομένων (π.χ. Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου του Υπουργείου Πολιτισμού, Common Database on Designated Areas / CDDA dataset κλπ ) συνοπτικά οι τυχόν υφιστάμενοι αρχαιολογικοί χώροι , οι ιστορικοί τόποι, οι Μονές, οι Εκκλησίες, τα γεφύρια και άλλες παραδοσιακές κατασκευές, οι θέσεις αρχαιολογικής-ιστορικής αξίας, οι θρύλοι και παραδόσεις, οι χώροι άσκησης παραδοσιακών δραστηριοτήτων κ.λπ.. Εκτιμάται η σημασία τους για τις προοπτικές ή/και τους περιορισμούς που συνεπάγεται η παρουσία τους για τη δασική διαχείριση.

2.3.6. Κοινωνικά χαρακτηριστικά και τάσεις

Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη μέχρι σήμερα στάση και τις σχέσεις των κατοίκων με την περιοχή μελέτης σε σχέση με τους επιδιωκόμενους στόχους της διαχείρισης και της προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων.

2.4. Αβιοτικό περιβάλλον

Γίνεται περιγραφή των φυσικών συνθηκών του τόπου, του σταθμού και της περιοχής όπου βρίσκεται το υπό μελέτη δάσος.

2.4.1. Κλιματικές και Μετεωρολογικές συνθήκες

Αναφέρονται συνοπτικά όλα τα στοιχεία, τα οποία συνθέτουν το κλίμα της υπό μελέτη περιοχής και επηρεάζουν τη βλάστηση.

Ειδικότερα, ερευνώνται και περιγράφονται η θερμοκρασία, η υγρασία και οι ακραίες τιμές αυτών, το ύψος των βροχών και η κατανομή τους κατά τη διάρκεια του έτους, η χιονόπτωση, οι άνεμοι κ.λπ. Από τα στοιχεία των μετεωρολογικών σταθμών της περιοχής λαμβάνονται εκείνα τα οποία παρουσιάζουν τη γενική εικόνα και συμβάλλουν στην κατανόηση των κλιματικών συνθηκών της περιοχής, ειδικά όσον αφορά την επίδρασή τους στην ευδοκίμηση και την ανάπτυξη της βλάστησης. Επιπλέον, προσδιορίζεται η ακριβής θέση του μετεωρολογικού σταθμού, λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό πλάτος, μήκος και το υπερθαλάσσιο ύψος του, και συσχετίζεται με τη συνολική έκταση της υπό μελέτη περιοχής (πίνακες και διαγράμματα).

Από το διάγραμμα της μέσης θερμοκρασίας και του όμβρου κατά τη διάρκεια του έτους και από τον αριθμό των ημερών κατά τις οποίες σημειώνεται μέση θερμοκρασία αέρα άνω των 10°C προσδιορίζεται η βλαστική περίοδος.

2.4.2. Τοπογραφία - Ανάγλυφο

Περιγράφεται λεπτομερώς η ορεογραφική διαμόρφωση της περιοχής, η μορφολογία του εδάφους, οι διακυμάνσεις του αναγλύφου, οι επικρατούσες εκθέσεις και ο γενικός προσανατολισμός της, το υπερθαλάσσιο ύψος (κατώτερο και ανώτερο) και οι κλίσεις με κατανομή των εκτάσεων του δάσους στις βαθμίδες κλίσεων επί τοις εκατό. Συμπεριλαμβάνεται κάθε άλλο στοιχείο που κρίνεται χρήσιμο για την τεκμηρίωση των μέτρων διαχείρισης.

2.4.3. Γεωλογικές - Γεωμορφολογικές συνθήκες

Περιγράφονται η γεωλογική ιστορία και η γεωλογική περίοδος στην οποία ανήκουν οι διαπλάσεις της περιοχής, καθώς και τα είδη των πετρωμάτων και η λεπτομερής εξάπλωσή τους. Οι πληροφορίες αυτές απεικονίζονται σε χάρτη, κατά το δυνατόν στην ίδια κλίμακα με τον δασοπονικό χάρτη.

2.4.4. Εδαφικές συνθήκες

Περιγράφονται οι συνθήκες εδάφους, όσον αφορά τη βαθύτητα, τη σύσταση, τις φυσικές και χημικές ιδιότητες, τον ξηροτάπητα, τον χούμο, την κανονική αποσύνθεση, το πάχος του, τον τύπο εδάφους κ.λπ. Επιπλέον, εκτιμάται η επίδραση του εδάφους στην ευδοκίμηση και την αύξηση των δασοπονικών ειδών.

2.4.5. Υδρολογικές συνθήκες

Αναγνωρίζεται και περιγράφεται το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής μελέτης και της ευρύτερης περιοχής. Με βάση το υδρογραφικό δίκτυο και το τοπογραφικό ανάγλυφο, διακρίνονται οι υδρολογικές λεκάνες και οι υπολεκάνες της περιοχής μελέτης και της ευρύτερης περιοχής. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις φυσικές πηγές συνεχούς ροής, καθώς και στις εποχιακές ή μόνιμες υδατοσυλλογές και υγροτόπους, οι οποίοι και ταξινομούνται σε κατηγορίες, σύμφωνα με το Σύστημα Ταξινόμησης της Συνθήκης Ραμσάρ.

Λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα και τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στα υφιστάμενα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ).

Η περιγραφή των υδρολογικών πληροφοριών που αφορούν στο υδρογραφικό δίκτυο και τις υδρολογικές λεκάνες γίνεται με βάση υφιστάμενες σχετικές μελέτες και χάρτες, με τρόπο που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ.

2.5. Βιοτικό περιβάλλον

2.5.1. Βλάστηση - Χλωρίδα

Για την ταξινόμηση και την περιγραφή της δασικής βλάστησης χρησιμοποιείται επιστημονικά έγκυρη περιγραφή και ταξινόμηση των ζωνών και των ειδών βλάστησης. Οι επιμέρους φυτικές διαπλάσεις που απαντώνται στην περιοχή μελέτης αναφέρονται βάσει των ζωνών βλάστησης όπως αυτές έχουν περιγράφει από τον Σ. Ντάφη (1973) και τους Horvat, I, V. Glavac & H. Ellenberg (1973) ή/και των ορόφων βλάστησης όπως αυτοί έχουν περιγραφεί από το Γ. Μαυρομμάτη (1980).

Περιγράφονται μικροπεριβάλλοντα / μικροτοπία, καθώς και τα αίτια του σχηματισμού τους και οι επιδράσεις τους στη γενική βλάστηση.

Επίσης, θα λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία του χάρτη βλάστησης του έργου «Σύστημα απογραφής και παρακολούθησης των δασών και δασικών εκτάσεων για την κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας και τη διαμόρφωση στρατηγικής για την προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό αυτής» (ΣΑΠ), καθώς και τα δεδομένα του προγράμματος «Εποπτεία και Αξιολόγηση του Καθεστώτος Διατήρησης προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων στην Ελλάδα» και των εθνικών εκθέσεων για την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

 2.5.2. Άγρια Πανίδα (Ιχθυοπανίδα, αμφίβια, ερπετά, ορνιθοπανίδα, θηλαστικά) Δίνεται ο αριθμός ειδών και κατάλογος σημαντικών ειδών πανίδας με την επιστημονική και την κοινή ονομασία κατά κατηγορίες (θηλαστικά - ορνιθοπανίδα - ερπετά - ιχθυοπανίδα - αμφίβια). Συσχέτιση παρουσίας με δασικούς τύπους, κατάστασης διατήρησης και ειδικοί στόχοι που υπάρχουν για το είδος. Δεδομένα για την κατάσταση διατήρησης των ειδών μπορούν να αντληθούν από τις εκθέσεις του άρθρου 17 της Οδηγίας 92/43, τυχόν Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) και άλλες μελέτες για την περιοχή. Σε περίπτωση που στην περιοχή απαντούν σημαντικά είδη (προτεραιότητας του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) θα πρέπει να γίνεται αξιολόγηση της παρουσίας του είδους και να περιλαμβάνονται στο σχεδιασμό οι τυχόν ειδικοί όροι για τη διατήρηση του είδους ή των ειδών. Για αρκετά είδη της πανίδας εκπονούνται ευρωπαϊκά, εθνικά ή τοπικά σχέδια δράσης που περιλαμβάνουν κατευθύνσεις διαχείρισης και λοιπές συστάσεις, που μπορούν να αξιοποιηθούν για τον σχεδιασμό της διαχείρισης. Στο κεφάλαιο αυτό αναφέρεται η ύπαρξη εθνικού σχεδίου δράσης και θα λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα και οι προτάσεις των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ζώνες προστασίας, επιτρεπόμενες χρήσεις κλπ), των σχεδίων διαχείρισης (άρθρο 47 του ν. 4685/2020- ΦΕΚ Α 92), των εθνικών στόχων διατήρησης φυσικών τύπων οικοτόπων και ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντος και διατήρησης ειδών ορνιθοπανίδας των παρ. 1 και 2 του άρθρου 4, της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) κοκ.

Ειδική αξιολόγηση μπορεί να γίνεται επίσης στην περίπτωση παρουσίας ειδών που παρουσιάζουν ασυνήθιστα υψηλές πυκνότητες και προκαλούν ζημιές (π.χ. αγριογούρουνα) προκειμένου να ληφθούν τυχόν κατάλληλα μέτρα.

2.6. Βιοποικιλότητα

2.6.1. Προστατευόμενες περιοχές / Νομικό καθεστώς προστασίας (Περιοχές δικτύου NATURA2000, ΚΑΖ, σποροπαραγωγικές συστάδες, προστατευτέα αντικείμενα κ.λπ.)

Αναφέρονται και περιγράφονται όλες οι περιοχές / είδη υπό ειδικό καθεστώς προστασίας και διατήρησης και το σχετικό νομικό πλαίσιο.

Περιοχές του Δικτύου Natura 2000 / Προστατευτέα αντικείμενα.

Καταγράφονται οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 (ΕΖΔ, ΖΕΠ, ΕΖΔ / ΖΕΠ) που περιλαμβάνονται στην περιοχή μελέτης, καθώς και τα προστατευτέα αντικείμενα που απαντώνται εντός αυτών.

Ειδικότερα καταγράφονται:

α) οι τύποι φυσικών οικοτόπων που περιέχονται στην περιοχή μελέτης και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΚ ,

β) τα είδη χλωρίδας και πανίδας που περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα ΙΙ, IV και V της Οδηγίας 92/43/ΕΚ και

γ) είδη ορνιθοπανίδας του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ και μεταναστευτικά είδη με συχνή παρουσία, καθώς και όλα τα είδη χαρακτηρισμού για περιοχές ΖΕΠ. Σε ότι αφορά τα είδη χλωρίδας, πανίδας και ορνιθοπανίδας θα πρέπει να αξιοποιούνται και διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τους οικοτόπους και τα σημαντικά ενδιαιτήματα αυτών.

Κύριες πηγές για την άντληση των ανωτέρω πληροφοριών είναι:

α) τα πλέον επικαιροποιημένα «τυποποιημένα έντυπα δεδομένων Natura 2000» (SDF),

β) οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες,

γ) τα προγράμματα για την «Εποπτεία και Αξιολόγηση του Καθεστώτος Διατήρησης προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων στην Ελλάδα», δ) οι εθνικές εκθέσεις για την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και ε) οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις με τις οποίες καθορίζονται εθνικοί στόχοι διατήρησης φυσικών τύπων οικοτόπων και ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντο , εθνικοί στόχοι διατήρησης για είδη ορνιθοπανίδας των παρ. 1 και 2 του άρθρου 4, της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και εθνικοί στόχοι διατήρησης φυσικών τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι και ειδών του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ σε Ειδικές Ζώνες Διατήρησης και Τόπους Κοινοτικής Σημασίας του εθνικού οικολογικού δικτύου NATURA 2000».

Σχέδια Διαχείρισης / Σχέδια Δράσης νια την περιοχή και τα προστατευτέα αντικείμενα

Καταγράφονται τυχόν υπουργικές αποφάσεις που αφορούν σε σχέδια διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura ή Σχέδια Δράσης ή Ειδικά Σχέδια Διαχείρισης για τύπους οικοτόπων και είδη. Αξιολογούνται και καταγράφονται διαχειριστικά μέτρα / δράσεις που σχετίζονται με τη δασική διαχείριση και πρέπει να ληφθούν υπόψη στα πλαίσια της διαχειριστικής μελέτης. Σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί Υπουργική Απόφαση Σχεδίου Διαχείρισης και υπάρχει εγκεκριμένη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, δύναται να ληφθούν υπόψη προτεινόμενα Μέτρα του κεφαλαίου 5 των ΕΠΜ, που υλοποιούνται μέσω διαχειριστικών πρακτικών.

Προεδρικά Διατάγματα Προστασίας Προστατευόμενων Περιοχών

Καταγράφονται τυχόν προεδρικά διατάγματα καθορισμού ζωνών των περιοχών Natura 2000 της περιοχής μελέτης. Εφόσον έχουν εκδοθεί, διερευνώνται τυχόν περιορισμοί ή ρυθμίσεις που αφορούν ειδικές χρήσεις που σχετίζονται με τη δασική διαχείριση (π.χ. επιτρεπόμενες διαχειριστικές πρακτικές, δασική οδοποιία, δευτερογενείς καρπώσεις κ.λπ.).

Σε θεματικό χάρτη, κλίμακας τουλάχιστον 1:20.000, περιγράφονται και οριοθετούνται, όλες οι προστατευόμενες περιοχές που τυχόν υπάρχουν στην υπό μελέτη περιοχή.

 2.6.2. Ειδικοί στόχοι διατήρησης - μέτρα προστασίας Καταγράφονται οι Στόχοι Διατήρησης τύπων οικοτόπων και ειδών στις περιοχές του εθνικού οικολογικού δικτύου Natura 2000 (ΕΖΔ, ΖΕΠ, ΕΖΔ / ΖΕΠ) που περιλαμβάνονται στην περιοχή μελέτης σύμφωνα με το ισχύον ΦΕΚ καθορισμού τους. Οι Στόχοι Διατήρησης αξιολογούνται και εντοπίζονται εκείνοι, οι οποίοι εμπλέκονται με διαχειριστικές πρακτικές στα δάση και πρέπει να ληφθούν υπόψη και να ικανοποιηθούν στο πλαίσιο της διαχειριστικής μελέτης (π.χ. διατήρηση ή αύξηση της έκτασης δασικού τύπου οικοτόπου προτεραιότητας, αριθμός ώριμων ή υπερήλικων δέντρων ανά τ.χλμ, παρουσία νεκρού ξύλου, ποσοστό θαμνώδους και δενδρώδους βλάστησης).

Πίνακας επίτευξης των Στόχων Διατήρησης

Τα διαχειριστικά μέτρα θα πρέπει να τεκμηριώνεται ότι συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων διατήρησης και να συντελούν στην υλοποίηση των στόχων προστασίας και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura2000. Θα συντάσσεται πίνακας όπου θα καταγράφονται οι στόχοι διατήρησης που σχετίζονται με τις συνολικές διαχειριστικές πρακτικές, στον οποίο θα τεκμηριώνεται η σύνδεση των προβλεπόμενων από τη διαχειριστική μελέτη ενεργειών για ικανοποίηση των τεθέντων στόχων διατήρησης. Εφόσον στη διαχειριστική μελέτη ενσωματώνονται και Μέτρα Διαχείρισης των Σχεδίων Διαχείρισης ή των Σχεδίων Δράσης, αυτά θα αναφέρονται επίσης στον πίνακα.

2.7. Προστατευτικές, Αισθητικές και λοιπές Υπηρεσίες

Καταγράφονται οι προστατευτικές, αισθητικές και λοιπές οικοσυστημικές υπηρεσίες του δασικού οικοσυστήματος, αναφέρονται τυχόν περιορισμοί που πρέπει να τεθούν στην οργανωμένη δασοπονία και εκτιμώνται τα αποτελέσματα αυτών στην παραγωγή και την οικονομική πρόσοδο.

2.7.1. Επίδραση του δάσους στην προστασία εδαφών, αγροτικών περιοχών, υποδομών, οικισμών, ρύθμιση κλίματος, ρύθμιση υδατικού δυναμικού, κ.λπ.

Περιγράφεται η επίδραση του δάσους στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, των υποκείμενων καλλιεργειών, οικισμών, υποδομών και έργων, καθώς και η επίδρασή του στο κλίμα, στο υδατικό ισοζύγιο της περιοχής, κ.λπ. Επίσης πως συσχετίζονται οι προτάσεις με τα μέτρα που προβλέπονται στα υφιστάμενα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) και με εξειδίκευση των μέτρων στο ορεινό τμήμα των Λεκανών Απορροής.

 2.7.2. Αισθητικές, αναψυχής και άλλες υπηρεσίες που παρέχονται από το δάσος. Περιγράφονται οι αισθητικές, ψυχικές και άλλες πολλαπλές αξίες, που συνιστούν υπηρεσίες που προσφέρει το δάσος στους δασόβιους, παραδασόβιους πληθυσμούς και τους κατοίκους των αστικών περιοχών, καθώς και οι δυνατότητες ανάπτυξης του τουρισμού κ.λπ.

2.8. Απειλές και πιέσεις για το δασικό οικοσύστημα

Αναφέρονται οι απειλές και οι πιέσεις που δέχεται το δασικό οικοσύστημα, περιγράφεται η έκταση ή ο βαθμός σοβαρότητας αυτών, τα αίτια που τις προκαλούν εφόσον μπορεί να διαπιστωθεί άμεσα, καθώς και οι τυχόν επιπτώσεις που επιφέρουν στο ευρύτερο φυσικό περιβάλλον και ειδικότερα στις παραγωγικές διαδικασίες του δάσους.

Επιπλέον, περιγράφονται ενδεχόμενα μέτρα που έχουν ληφθεί και προτείνονται νέες δράσεις και μέτρα για την αντιμετώπιση και την παρακολούθησή τους.

Για τον ανωτέρω σκοπό αναλύονται οι παρακάτω παράγοντες:

2.8.1.  Βιοτικοί (π.χ. παθογόνοι οργανισμοί, προσβολές από έντομα μύκητες, άγρια πανίδα κ.λπ.)

2.8.2.  Αβιοτικοί (π.χ. κλιματική αλλαγή, πυρκαγιές, πλημμύρες, γεωλογικά φαινόμενα κ.λπ.)

2.8.3.  Ανθρωπογενείς (π.χ. εκχερσώσεις, καταλήψεις, λαθροϋλοτομία, λαθροθηρία, χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, παράνομη συλλογή χλωρίδας, υπερβόσκηση αγροτικών ζώων, ρύπανση περιβάλλοντος κ.λπ.)

3. ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΑΣΟΥΣ

3.1. Ποιότητες τόπου

Γίνεται περιγραφή και καθορισμός των ποιοτήτων του δασικού τόπου και κατάρτιση του πίνακα αυτών κατά τμήμα ή συστάδα.

Για τον καθορισμό των ποιοτήτων του δασικού τόπου αρχικά θα καταρτίζεται ένα πεντάγραμμο διάγραμμα ποιοτήτων τόπου από τις αναλύσεις των κορμών της ανώτατης κλάσης διαμέτρου και με βάση αυτό, θα προσδιορίζεται η ποιότητα του τόπου για τη συστάδα μέσω απλών μετρήσεων κατά την λήψη των τυχαία λαμβανομένων δοκιμαστικών κορμών.

Η ηλικία θα λαμβάνεται υπόψη από το στηθιαίο ύψος του δέντρου ή σε άλλο συμβατικό σημείο, ώστε να εξουδετερωθεί κατά το δυνατόν η πίεση που μπορεί να υποστεί το δέντρο στη νεαρή του ηλικία.

Τα στοιχεία, δηλαδή το ύψος και η ηλικία, που λαμβάνονται από δένδρα στηθιαίας διαμέτρου της ανώτατης κλάσης διαμέτρου, θα τοποθετούνται στο παραπάνω διάγραμμα διακρίσεων ποιοτήτων τόπου με πέντε καμπύλες γραμμές που αντιστοιχούν στις πέντε ποιότητες τόπου.

Για την κατάρτιση του πενταγράμμου διαγράμματος ποιοτήτων τόπου, θα χρησιμοποιούνται τα στοιχεία που προκύπτουν από τις αναλύσεις των κορμών των δένδρων. Από αυτά τα δεδομένα, θα συντάσσονται πίνακες όγκου των προσαυξήσεων και ένα διάγραμμα καμπυλών ύψους.

Σε ιδιωτικά δάση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ίδιο πεντάγραμμο διάγραμμα ποιοτήτων τόπου που χρησιμοποιείται σε παρακείμενα δημόσια δάση, εφόσον οι συνθήκες είναι παρόμοιες. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό ή σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ανάλογα δεδομένα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο προσδιορισμός των ποιοτήτων του τόπου βάσει της συνάρτησης του ύψους των δένδρων με τη στηθιαία διάμετρο τους.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι πέντε ποιότητες τόπου θα προσδιορίζονται βάσει των εξής στηθιαίων διαμέτρων:

Για ελάτη και οξιά: 0,40-0,45 μέτρα.

Για μαύρη και δασική Πεύκη: 0,45-0,50 μέτρα.

Ποιότητες τόπου

I

II

III

IV

V

Ύψη σε μέτρα

26

22-26

18-22

14-18

14

3.2. Πίνακες παραγωγής και όγκου ιστάμενων δένδρων

Εφαρμόζονται τοπικοί πίνακες παραγωγής ή καταρτίζονται πίνακες όγκων ιστάμενων δένδρων κατά δασοπονικό είδος.

Πίνακες παραγωγής

Εφαρμόζονται ισχύοντες πίνακες παραγωγής που παρέχουν τα απαραίτητα ογκομετρικά και προσαυξητικά στοιχεία.

Πίνακες όγκων ιστάμενων δένδρων και αυξήσεων καταρτίζονται με βάση τα στοιχεία ανάλυσης κορμών των συστάδων ανά δασοπονικό είδος. Επειδή οι πίνακες είναι απαραίτητοι για τον προσδιορισμό των όγκων και των αυξήσεων των συστάδων και συνεπώς για την οργάνωση της δασοπονίας, εφόσον δεν προϋπάρχουν είναι αναγκαίο να καταρτίζονται πριν από την έναρξη της συλλογής δεδομένων για την σύνταξη της δασοπονικής μελέτης.

Αναλύσεις κορμών, οι οποίες έχουν ως σκοπό την έρευνα της κατά πάχος, εγκάρσιας επιφάνειας, ύψους και όγκου, πορείας αύξησης των δασοπονικών δένδρων. Θα πραγματοποιούνται κατόπιν της ρίψης του δέντρου και από τις τομές τους θα λαμβάνονται τα απαιτούμενα στοιχεία. Τα στοιχεία αυτών των αναλύσεων θα χρησιμοποιηθούν για τη σύνταξη των πινάκων κυβισμού, αυξήσεων και άλλων σχετικών πληροφοριών.

3.3. Απογραφή ξυλώδους κεφαλαίου, μέθοδος δειγματοληψίας και τρόπος λήψης ογκομετρικών και προσαυξητικών στοιχείων και υπολογισμού της προσαύξησης

Περιγράφονται οι μεθοδολογίες που θα ακολουθηθούν, σύμφωνα με σχετική έγκυρη βιβλιογραφία. Γίνεται συσχέτιση με τα στοιχεία της Εθνικής Απογραφής Δασών.

3.4. Ειδική περιγραφή συστάδων

Γίνεται περιγραφή των φυσικών συνθηκών του δάσους κατά συστάδα, δηλαδή του τόπου, της σύνθεσης, της μορφής του είδους, του μεγέθους του ξυλώδους κεφαλαίου, των αυξήσεων αυτού, των σταθμικών τύπων και των υπό επιφανειών. Η περιγραφή απαιτείται να γίνεται με ακρίβεια, ώστε να αποδίδεται με πληρότητα και σαφήνεια η κατάσταση του δάσους, από την οποία θα εξαρτηθεί και ο καθορισμός του λήμματος.

Για την περιγραφή της κατάστασης του δάσους κατά συστάδα χρησιμοποιείται το Φύλλο Περιγραφής Συστάδας, το οποίο προσαρτάται στο σώμα της μελέτης. Το ειδικό αυτό Φύλλο θα συμπληρώνεται ξεχωριστά για κάθε συστάδα του υπό μελέτη δάσους και, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:

α. Περιγραφή τόπου (π.χ. υπερθαλάσσιο ύψος, έκθεση, κλίση, ανάγλυφο, ποιότητα τόπου) β. Περιγραφή συνθηκών συστάδας (πχ. δασοπονικό είδος, μίξη, δευτερεύοντα είδη, διαχειριστική μορφή, διαχειριστική κλάση, μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις, εκτάσεις γυμνές από βλάστηση κ.λπ.)

γ. Γενικές κατευθύνσεις για διαχειριστικά/δασοκομικά μέτρα (π.χ. κάρπωση, αναγωγή, βοσκή, εμπλουτισμός, αναδάσωση, εργασίες βελτίωσης), τρόπος σύνταξης φύλλων περιγραφής και πίνακας ειδικής περιγραφής συστάδων.

Γενικά, τόσο ο υπάρχων όσο και ο ώριμος ξυλώδης όγκος θα εμφανίζονται χωρισμένα κατά κλάσεις διαμέτρου, πλην των περιπτώσεων που χρησιμοποιούνται πίνακες παραγωγής. Για την ομοιόμορφη κατάταξη του όγκου καθορίζουμε τρεις κλάσεις διαμέτρου όπως ακολούθως:

I. Ανώτατη κλάση διαμέτρου 0,36 - 0,48

II. Μέση κλάση διαμέτρου 0,22 - 0,34

III. Κατώτατη κλάση διαμέτρου 0,08 - 0,20

Εάν η ανώτατη κλάση περιλαμβάνει και χονδρότερα του 0,50 μ. άτομα, τότε απαραίτητα θα σχηματίζεται στον ογκομετρικό πίνακα και τέταρτη κλάση.

Συνθήκες συστάδας: Η περιγραφή των συνθηκών της συστάδας και η συμπλήρωση σχετικών πεδίων στο ίδιο φύλλο ειδικής περιγραφής θα γίνονται με οπτικές εκτιμήσεις και μετρήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν λεπτομερείς περιγραφές και ακριβείς μετρήσεις όσον αφορά τον όγκο του ξύλου, την αύξηση του, την ώριμη κατάσταση του για υλοτομία, τη γενική κατάσταση από ποιοτική άποψη, την υγεία, τις ζημιές, τις φθορές, τις ανεμορριψίες, τις χιονοθλασίες κ.λπ., καθώς και άλλες λεπτομέρειες. Ειδικότερα, ο προσδιορισμός του ξυλώδους όγκου, της αύξησης αυτού, της ώριμης κατάστασης και της ποιότητάς του θα γίνεται ως εξής:

α. Στα πρεμνοφυή δάση δρυός και οξιάς θα χρησιμοποιούνται υπάρχοντες πίνακες παραγωγής, για τον προσδιορισμό αυτών των παραμέτρων, ή θα λαμβάνονται δοκιμαστικές επιφάνειες, όπως περιγράφεται παρακάτω για τα σπερμοφυή δάση. β. Στα σπερμοφυή δάση β1. Μέσω γενικής απογραφής των συστάδων:

Αυτή η μέθοδος είναι η πιο ακριβής, αλλά και πολύ χρονοβόρα και δαπανηρή και δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί ευρέως.

β2. Μέσω δοκιμαστικών αντιπροσωπευτικών επιφανειών των συστάδων:

Η επιλογή των θέσεων για τις δοκιμαστικές επιφάνειες είναι ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει την ακρίβεια της αντιπροσώπευσης της μέσης κατάστασης της συστάδας σχετικά με τον ξυλώδη όγκο, την αύξηση κ.λπ.

Η εκλογή της θέσης λήψης των δοκιμαστικών επιφανειών, το σχήμα, ο αριθμός και το εμβαδόν τους, μπορεί να γίνεται με μία από τις παρακάτω μεθόδους, ανάλογα και με τον βαθμό ακρίβειας και το επίπεδο της οργανωμένης δασοπονίας:

1. Με επιμήκεις λωρίδες στενού πλάτους, ακολουθώντας τη μεταβολή της σύνθεσης της συστάδας, κατά μήκος ή πλάτος, κατά κανόνα σύμφωνα με τη μεταβολή του υπερθαλάσσιου ύψους.

2. Με επιφάνειες κυκλικού ή ορθογώνιου σχήματος, με εμβαδόν από ήμισυ έως ένα στρέμμα, ή μεγαλύτερο εάν απαιτείται κατά την κρίση του μελετητή, που τοποθετούνται σε προκαθορισμένες αποστάσεις μεταξύ τους, παράλληλα με τις χωροσταθμικές.

3. Με ρελασκόπιο και χρήση μορφαρίθμων.

4. Με όποιον άλλον επιστημονικά αποδεκτό τρόπο.

Αριθμός και μέγεθος δοκιμαστικών επιφανειών

Ο αριθμός και το μέγεθος των δοκιμαστικών επιφανειών, καθώς και η ποσοστιαία αναλογία τους σε σχέση με τη συνολική έκταση των συστάδων και του δάσους, εξαρτώνται από την ομοιομορφία των συστάδων του δάσους και την εφαρμογή μίας από τις προαναφερθείσες μεθόδους επιλογής των θέσεων λήψης των δειγμάτων και πρέπει να προσδιορίζονται ανάλογα με την ακρίβεια που απαιτείται για κάθε περίπτωση και με βάση τον επιδιωκόμενο βαθμό έντασης της οργανωμένης δασοπονίας. "On/ πρόκειται για υψηλό δάσος η συνολική έκταση των δοκιμαστικών επιφανειών δεν μπορεί να είναι μικρότερη του 1% της δασοσκεπούς έκτασης και στις υπόλοιπες περιπτώσεις καθορίζεται σε συνεργασία με την αρμόδια δασική υπηρεσία.

Σήμανση των δοκιμαστικών επιφανειών: οι επιλεγόμενες επιφάνειες θα αριθμούνται και θα σημαίνονται κατάλληλα στο κέντρο, την περίμετρο ή τους κορμούς των δένδρων ή άλλων χαρακτηριστικών σημείων του εδάφους, για ενδεχόμενο έλεγχο των μετρήσεων.

3.4.1. Απογραφή δοκιμαστικών επιφανειών

Απογραφή της δοκιμαστικής επιφάνειας

Μετά την εργασία της σήμανσης, ακολουθεί η απογραφή, η οποία περιλαμβάνει την παχυμέτρηση των κορμών και τη ταξινόμησή τους σε βαθμίδες και κλάσεις διαμέτρου, είτε μέσω της εφαρμογής των μέσων όρων είτε με τη χρήση στατιστικής μεθόδου των αντιπροσωπευτικών δοκιμαστικών κορμών κατά κλάση διαμέτρου, που αναζητούνται στη δοκιμαστική επιφάνεια.

Από τους δοκιμαστικούς ιστάμενους ή ριπτόμενους κορμούς, λαμβάνονται τα ογκομετρικά και αυξητικά στοιχεία, τα οποία ανάγονται στη δοκιμαστική επιφάνεια, στη μονάδα επιφάνειας και στο σύνολο της συστάδας. Ο όγκος θα υπολογίζεται άφλοιος.

Σε κάθε περίπτωση, η εύρεση του όγκου των δοκιμαστικών επιφανειών στα σπερμοφυή δάση θα ενεργείται κατά κλάσεις βαθμίδων διαμέτρου.

Οι σχηματισμένες κλάσεις βαθμίδων διαμέτρου του ογκομετρικού πίνακα της δοκιμαστικής επιφάνειας θα πρέπει να συμπίπτουν με τα προκαθορισμένα όρια των τριών κλάσεων διαμέτρου. Εάν η ανώτατη κλάση περιλαμβάνει και χονδρότερα του 0,50 μ. άτομα, τότε απαραίτητα θα σχηματίζεται στον ογκομετρικό πίνακα και τέταρτη κλάση.

Από τα στοιχεία των δοκιμαστικών κορμών θα προσδιορίζεται και ο ξυλώδης όγκος των κλαδιών, ο οποίος, μαζί με το κορμόξυλο, θα συνιστά τον ξυλώδη όγκο του δένδρου.

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν συνταχθεί για το δάσος ή υπάρχουν εφαρμόσιμοι πίνακες όγκων ιστάμενων δένδρων, αυξήσεων και πεντάγραμμο διαγράμματος καμπυλών ύψους, η λήψη ογκομετρικών και προσαυξητικών στοιχείων εκτελείται ως εξής:

Παχυμετρούνται οι κορμοί της δοκιμαστικής επιφάνειας και ταξινομούνται σε βαθμίδες διαμέτρου ανά δύο εκατοστά. Υψομετράται ικανός αριθμός δένδρων με διάφορες διαμέτρους, με αναλογία συνήθως σε ανομήλικες συστάδες περίπου 25% της κατώτατης, 50% της μέσης και 25% της ανώτατης κλάσης διαμέτρου, ανάλογα με τις συνθήκες της συστάδας (δασοπονικό είδος, μορφολογία εδάφους κ.λπ.). Από αυτούς του κορμούς με τη χρήση τρυπάνων εξάγονται τρυπανίδια για τη λήψη των προσαυξητικών στοιχείων, μεριμνώντας για τον καθαρισμό των τρυπών με μια ειδική αντισηπτική ουσία.

Από τις δοκιμαστικές επιφάνειες, θα λαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την κατανομή σε τεχνικό και καύσιμο ξύλο, τόσο σε απόλυτο όσο και σε ποσοστό επί της εκατό του συνολικού ξυλώδους όγκου. Θα λαμβάνονται επίσης στοιχεία σχετικά με την ποιότητα του ξύλου, τον συνολικό ώριμο ξυλώδη όγκο, ο οποίος θα εκτιμάται μετά από προσήμανση και ογκομέτρηση των ώριμων δένδρων. Θα γίνεται κατ' εκτίμηση κατανομή του ξυλώδη όγκου σε κατηγορίες τεχνικής ξυλείας, καύσιμο ξύλο, ή για άλλες ειδικές χρήσεις, καθώς και κάθε άλλο χρήσιμο στοιχείο.

Στην περίπτωση χρήσης του ρελασκοπίου σε κάθε στάση δειγματοληψίας, χρησιμοποιώντας σαν όργανο απογραφής του ξυλαποθέματος το ρελασκόπιο και με συντελεστή αρίθμησης Κ=1 ή Κ=2 ή Κ=4 παχυμετρούνται -στο στηθιαίο ύψος- όλα τα δέντρα που εισέρχονται στην γωνιαρίθμηση και ανάλογα με τη διάμετρό τους ταξινομούνται κατά κλάσεις βαθμίδων διαμέτρου ανά δύο εκατοστά. Συγχρόνως, σε κάθε στάση δειγματοληψίας μετριέται ένα μέσο ύψος δέντρου για κάθε κλάση διαμέτρου, χρησιμοποιώντας τις υψοκλίμακες του ρελασκοπίου.

Όπως παραπάνω και για κάθε κλάση διαμέτρου από αντιπροσωπευτικούς κορμούς, εξάγονται τρυπανίδια με τη χρήση τρυπάνων για τη λήψη των προσαυξητικών στοιχείων, με λεπτομερή φροντίδα για τον καθαρισμό των τρυπών με μια ειδική αντισηπτική ουσία.

3.5. Ειδική περιγραφή μερικώς δασοσκεπών, χορτολιβαδικών και γυμνών δασικής βλάστησης εκτάσεων

Γίνεται περιγραφή αυτών των εκτάσεων του δάσους από άποψη συνθηκών τόπου και βλάστησης, εξαιρούμενων αυτών με μικρό εμβαδόν εντός των τμημάτων και των συστάδων, οι οποίες περιγράφονται ξεχωριστά και συμπεριλαμβάνονται στην ειδική περιγραφή των δασικών συστάδων.

Οι παραπάνω εκτάσεις, όταν εντάσσονται στις βοσκήσιμες γαίες (ΒΓ) και έχει συνταχθεί το διαχειριστικό σχέδιο βόσκησης (ΔΣΒ), αξιολογούνται από αυτό σε εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4351/2015, της κοινής υπουργικής απόφασης 1058/71977/03-07-2017 και των σχετικών εφαρμοστικών εγκυκλίων διαταγών. Οι υποδιαιρέσεις των Β.Γ., όπως λιβαδικά τμήματα ή λιβαδικές μονάδες, καταγράφονται και οριοθετούνται, ενώ περιγράφονται τα προτεινόμενα έργα αναβάθμισης κάθε βοσκήσιμης γαίας ή προτείνεται η εξαίρεση τους για λόγους προστασίας ή υποστήριξης της διαδοχής της βλάστησης.

4. ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

4.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Περιγράφεται η μέχρι σήμερα διαχείριση του δάσους, αξιολογούνται τα αποτελέσματα της εφαρμοσθείσας διαχείρισης στην κατάσταση αυτού, με σκοπό να συναχθούν συμπεράσματα για τη μελλοντική διαχείριση.

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται:

1. οι κατά τις προηγούμενες περιόδους καταρτισθείσες και εγκριθείσες διαχειριστικές μελέτες,

2. η κατά το παρελθόν εφαρμοσθείσα διαχείριση και τα αποτελέσματα αυτής στην συνολική κατάσταση του δάσους,

3. τα σημαντικά περιστατικά πυρκαγιών και άλλων φυσικών καταστροφών και οι επελθούσες αλλοιώσεις και μεταβολές.

4. το σύστημα συγκομιδής/ εκμετάλλευσης, την παραγωγή που επιτεύχθηκε, και σχολιασμός των τυχόν αποκλίσεων μεταξύ αρχικού σχεδιασμού και αποτελέσματος (σχετικοί πίνακες/σχεδιαγράμματα),

5. οι παρασχεθείσες υπηρεσίες αναψυχής και περιβαλλοντικής δράσης,

6. τα έργα που εκτελέστηκαν, καθώς και μέτρα αποκατάστασης από σημαντικές διαταραχές, όπως πυρκαγιές, προσβολές μυκήτων, ασθένειες και προσβολές εντόμων κ.λπ.),

7. η απόληψη δευτερευουσών καρπώσεων,

8. έκτακτες καρπώσεις,

9. η βόσκηση,

10. άλλα σημαντικά γεγονότα που επηρέασαν τη διαχείριση (ανόρθωση, κλαδονομές, αποδοθέντες ύποπτοι χώροι από τον στρατό κ.λπ.),

11. έργα και δράσεις διατήρησης της φύσης.

4.2. Αξιολόγηση εφαρμογής προηγούμενης διαχείρισης

Συντάσσεται συγκριτικός πίνακας προβλεπόμενων και αποληφθέντων λημμάτων ανά έτος της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου. Γίνεται λεπτομερής ανάλυση και κριτική επί των

αποτελεσμάτων της εφαρμοσθείσας διαχείρισης σε σχέση με τις προβλέψεις των προηγούμενων μελετών. Συνάγονται συμπεράσματα για τη μελλοντική διαχείριση του δάσους.

5. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Ο σχεδιασμός αποσκοπεί στον καθορισμό των υπηρεσιών και του γενικού σκοπού διαχείρισης κάθε δασικού συμπλέγματος. Η εκπόνηση της μελέτης επικεντρώνεται στα στοιχεία που είναι σημαντικά για την επίτευξη τόσο του γενικού όσο και των ειδικών σκοπών διαχείρισης του δάσους.

5.1. Βασικές αρχές οργάνωσης της δασοπονίας

Κατά την οργάνωση της δασοπονίας πρέπει να επιδιώκονται:

1. Η ικανοποίηση των γενικότερων κοινωνικών αναγκών (προστατευτικών, υγιεινών κ.λπ.)

2. Η κατά το δυνατόν ικανοποίηση των αναγκών σε δασικά προϊόντα των παραδασόβιων πληθυσμών.

3. Η αύξηση και η βελτίωση της ποιότητας της δασικής παραγωγής.

Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίνεται στις ακόλουθες αρχές:

Αειφορία και βιώσιμη ανάπτυξη: Εδώ περιγράφονται συνοπτικά και παρουσιάζονται τόσο η αρχή της αειφορίας και τα κριτήρια ελέγχου, όπως έχουν εξελιχθεί μέχρι σήμερα στη δασοπονία, όσο και μια θεώρηση-προσέγγιση της αειφορικής ή βιώσιμης ανάπτυξης, όπως αυτή προσδιορίζεται σήμερα μέσω διακηρύξεων και διεθνών συνθηκών.

Οικονομικότητα και ευημερία του κοινωνικού συνόλου: Η προτεινόμενη διαχείριση του δάσους δικαιολογείται μέσω της δασική πολιτικής, ήτοι: τη συμβολή της στη σταθερότητα και βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής με την προσφορά εισοδήματος, ευκαιριών απασχόλησης κ.ά., καθώς και από τη συνδρομή της στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής με την προσφορά ψυχικών, υγιεινών, προστατευτικών κ.ά. αγαθών και υπηρεσιών.

Οικολογική ισορροπία και προστασία των οικοσυστημάτων: Εκτός των άλλων διοικητικών, θεσμικών, χρηματοδοτικών και λοιπών περιορισμών που τίθενται στη διαχείριση του δάσους, εδώ περιγράφονται σύντομα, αλλά με σαφήνεια, οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί που προκύπτουν από την ανάγκη συμβολής της διαχείρισης στη διατήρηση και προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων και ως εκ τούτου στην οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής.

5.2. Σκοποί διαχείρισης της υπό μελέτη περιοχής

Το δάσος και οι δασικές εκτάσεις αποτελούν ένα ολοκληρωμένο ενιαίο σύνθετο οικοσύστημα, το οποίο έχει ανάγκη συνολικής διαχείρισης που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες καρπώσεις και υπηρεσίες. Για τις επιλεγείσες καρπώσεις εξετάζονται οι βέλτιστες και πιο κατάλληλες μέθοδοι δασοκομικού χειρισμού και συγκομιδής, ώστε να διασφαλίζεται η διατήρηση και προστασία των ενδιαιτημάτων της χλωρίδας και πανίδας και να πλήττεται στο ελάχιστο δυνατόν το δασικό οικοσύστημα στο σύνολό του.

Επίσης, λαμβάνονται υπόψη οι στόχοι διατήρησης και προστασίας των προστατευόμενων περιοχών, που έχουν καθοριστεί από το πρόγραμμα εποπτείας και αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων στην Ελλάδα, καθώς και τα αποτελέσματα αυτού και οι οδηγίες που έχουν δοθεί κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις διατάξεις των ν. 1650/86 και 3739/2011.

Ειδικά για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), και σε ότι αφορά τους δασοκομικούς χειρισμούς σε αυτές, λαμβάνονται υπόψη όσα ορίζει το άρθρο 5στ της αριθ. 37338/1807/Ε103/2010 κοινής υπουργικής απόφασης με τίτλο «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων / ενδιαιτημάτων της...» όπως ισχύει. Αντίστοιχα πρέπει να τηρούνται υποχρεώσεις και δεσμεύσεις που τίθενται από τη θεσμοθέτηση περιοχών ως προστατευόμενες, με οποιοδήποτε καθεστώς προστασίας, όπως τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ).

5.3. Συντελεστές δασοπονίας

5.3.1. Έδαφος

Αφορά την περιγραφή του εδάφους από άποψη έκτασης κατά μορφή εδαφοπονικής εκμετάλλευσης και της απόδοσης στην ενδεικνυόμενη μορφή με την αύξηση της απόδοσής του.

Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των εδαφών, θα διατυπώνονται σε συνάρτηση με τις ποιότητες τόπου των εδαφών, τα υδρολογικά στοιχεία της περιοχής, τις λοιπές τοπικές γεωμορφολογικές και τοπογραφικές συνθήκες, καθώς και τα ιδιαίτερα οικολογικά στοιχεία της περιοχής.

5.3.2. Κεφάλαιο

  5.3.2.1. Ξυλώδες κεφάλαιο Δασοπονικά είδη

Περιγραφή των δασοπονικών ειδών που συγκροτούν τη συστάδα του δάσους, από άποψη ποσοτικής και ποιοτικής παραγωγής σε συνδυασμό με τυχόν άλλους επιδιωκόμενους από την σχεδιαζόμενη δασοπονία σκοπούς, όπως της υγείας, της απόδοσης και της εδαφοβελτίωσης, καθώς και της προστασίας, της αισθητικής αξίας, του τουρισμού κ.λπ.

Με βάση τα παραπάνω θα καθορίζονται τα κύρια δασοπονικά είδη και τα κατάλληλα προς μίξη, τα οποία θα συνθέτουν τη συστάδα και επομένως και το ξυλώδες κεφάλαιο αυτής, επιδιωκόμενης της αρχής της εκμετάλλευσης της ελάχιστης επιφάνειας με το πλέον κατάλληλο δασοπονικό είδος εν όψει και της επιδίωξης δημιουργίας μικτών συστάδων με την κατά προτίμηση μίξη κατά συνδενδρίες, ομάδες και λόχμες και της ανάπτυξης των ταχυαυξών και πολύτιμων ξύλων κάποιων ευγενών δασοπονικών ειδών στα προσφερόμενα για τον σκοπό αυτό κατάλληλα μικροπεριβάλλοντα των συστάδων.

Διαχειριστική μορφή

Περιγραφή των διαχειριστικών μορφών, στις οποίες εμφανίζονται τα δασοπονικά είδη στη σύνθεση των συστάδων του δάσους, και στις οποίες αναπτύσσεται το ξυλώδες κεφάλαιο. Περιγράφεται και ερευνάται η υφιστάμενη κατάσταση των συστάδων και ο βαθμός απόκλισής τους από την κανονική μορφή, η οποία αφού καθοριστεί θα πρέπει να ανταποκρίνεται πλήρως στον επιδιωκόμενο σκοπό της οργανωμένης δασοπονίας.

Λόγω της ορεινής διαμόρφωσης της χώρας μας και των δυσμενών για τη φυσική αναγέννηση συνθηκών στα σκιόφυτα δασοπονικά είδη της ελάτης και της οξυάς, χωρίς να αποκλείονται παντελώς και οι ομήλικες συστάδες, θα επιδιώκεται η δημιουργία κηπευτών και υποκηπευτών

συστάδων με βαθμιδωτή δομή, για την εξασφάλιση μεγαλύτερης αντοχής, υγείας, διευκόλυνση της επιδιωκόμενης μίξης κ.λπ.

Με βάση αυτά θα μελετώνται και προδιαγράφονται οι ενδεικνυόμενοι δασοτεχνικοί χειρισμοί για την αναγωγή των ακανόνιστων συστάδων στην κανονική τους διαχειριστική μορφή.

Κατανομή ξυλώδους κεφαλαίου κατά κλάσεις διαμέτρου, ηλικίας και κανονικότητα αυτού ανά διαχειριστική κλάση

Α) Κανονικό ξυλώδες κεφάλαιο

Αφορά την περιγραφή της υφιστάμενης σύνθεσης και κατάστασης του ξυλώδους κεφαλαίου και την οργάνωσή του ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Γίνεται προσδιορισμός του μεγέθους του κανονικού / επιδιωκόμενου ξυλώδους κεφαλαίου για κάθε δασοπονικό είδος και διαχειριστική μορφή, σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία και τις παρακάτω οδηγίες.

Στα πρεμνοφυή δάση Οξυάς και Δρυός το κανονικό ξυλώδες κεφάλαιο προσδιορίζεται για κάθε ποιότητα τόπου από τους πίνακες παραγωγής Γ. Κοσενάκη ή με δοκιμαστικές επιφάνειες.

Στα πρεμνοφυή δάση των αειφύλλων πλατυφύλλων το κανονικό/ επιδιωκόμενο/ ξυλώδες κεφάλαιο θα προσδιορίζεται με καταμέτρηση του ξυλώδους όγκου σε μικρές δοκιμαστικές επιφάνειες, οι οποίες κατά το δυνατόν αντιπροσωπεύουν την κανονική σύνθεση του ξυλώδους κεφαλαίου στην μονάδα επιφανείας, από άποψης αριθμού κορμών, όγκων και αυξήσεως, κατά ποιότητα τόπου και ηλικία.

Στα σπερμοφυή ομήλικα και ανομήλικα δάση βρίσκονται μικροσυστάδες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν την κανονική σύνθεση τού ξυλώδους κεφαλαίου στη μονάδα επιφανείας, κατά ποιότητα τόπου και ηλικία από άποψη αριθμού κορμών, της κανονικής κατανομής αυτού στις βαθμίδες και κλάσεις διαμέτρου, καθώς και των αντίστοιχων όγκων και αυξήσεων αυτών.

Β) Κανονική αναλογία των κλάσεων διαμέτρου

Σε γενικές γραμμές η αναλογία των κλάσεων διαμέτρου θεωρείται κανονική όταν ο όγκος της ανώτατης κλάσης διαμέτρου έχει αναλογία με τον όγκο της μέσης και κατώτατης κλάσης 5:3:2. Η παραπάνω αναλογία 5:3:2 για τις τρεις παραπάνω κλάσεις πρέπει να επιδιώκεται κατά τον υπολογισμό του ξυλώδους κεφαλαίου.

Όσοαφορά τον ξυλώδη όγκο της κατώτατης κλάσης διαμέτρου και των μικρότερων αυτής διαμέτρων, καθώς οι όγκοι αυτών έναντι των προηγούμενων κλάσεων είναι πολύ μικροί, αρκεί η απλή παρατήρηση και η εκτίμηση για το κατά πόσο αντιπροσωπεύουν επαρκώς τη συστάδα. Οπωσδήποτε πρέπει να εξετάζεται εάν υφίσταται ή όχι επαρκής επιλέξιμη νεοφυτεία για την αναγέννηση της συστάδας, που αποτελεί μεγίστης σημασίας ζήτημα.

Θα καταγράφεται η υφιστάμενη κατανομή του συνολικού ξυλώδους κεφαλαίου κατά διαχειριστικές κλάσεις και στο σύνολο του δάσους. Επίσης θα καταγράφεται η κατανομή του ξυλώδους κεφαλαίου κατά κλάσεις και βαθμίδες διαμέτρου. Η αναλογία κατανομής του ξυλώδους κεφαλαίου στις κλάσεις διαμέτρου θα συγκρίνεται προς την κανονική κατανομή την ανταποκρινόμενη στην κανονική, επιδιωκτέα μορφή.

Θα συντάσσονται συγκριτικοί πίνακες και θα εξάγονται διαπιστώσεις και συμπεράσματα χρήσιμα για την οργάνωση της μελλοντικής διαχείρισης του δάσους, τηρώντας τις αρχές της αειφορίας των καρπώσεων.

Ανίδρυση και καλλιέργεια ξυλώδους κεφαλαίου

Λεπτομερής περιγραφή τού είδους, των χειρισμών και του βαθμού έντασης των αναγεννητικών και καλλιεργητικών υλοτομιών.

Με βάση την επιδίωξη της αναγωγής των συστάδων και όλου του δάσους στην κανονική του μορφή για την επιτυχία του επιδιωκόμενου σκοπού, σε ότι αφορά την εκτίμηση των κανονικών μορφών δασών, θα καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε τα προτεινόμενα μέτρα αναγέννησης και καλλιέργειας των συστάδων του δάσους να είναι συγκεκριμένα και να εκφράζονται με αριθμούς, οι οποίοι θα προκύπτουν από τις λαμβανόμενες δοκιμαστικές επιφάνειες, όπου θα εφαρμόζονται όλοι οι ενδεδειγμένοι χειρισμοί.

Στο πλαίσιο βελτίωσης της ποιότητας του χρησιμοποιούμενου στη δασοπονία δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού, έχουν οριοθετηθεί, με βάση εγκεκριμένο εθνικό κατάλογο σε διάφορα δασικά συμπλέγματα της χώρας, σποροπαραγωγικές συστάδες. Οι συστάδες αυτές απαιτούν ειδικό διαχειριστικό και δασοπονικό χειρισμό έτσι ώστε να εξασφαλίζουν πάντοτε άριστους φαινοτύπους-σπορείς. Ο τρόπος διαχείρισής τους περιλαμβάνει τα ακόλουθα, τα οποία λαμβάνονται υπόψη κατά την σύνταξη των διαχειριστικών μελετών:

- Αραίωση συστάδας με επιλεγμένη απομάκρυνση ανεπιθύμητων ατόμων (κακόμορφα, διχαλωτά, δικρανωτά, βραδυαυξή).

-  Εξασφάλιση στα κυρίαρχα δέντρα σπορείς, της ανάπτυξης τους με ευρεία κόμη, ελεύθερη από όλες τις πλευρές, ώστε να παράγουν άφθονους και καλής ποιότητας σπόρους.

- Σταδιακή αρνητική επιλογή ανά διετία για όσο χρόνο δεν είναι δυνατή η πλήρης αναγνώριση των υποθετικών επιλεγμένων ατόμων.

- Μη εντατική, θετική επιλογή με σκοπό την απομάκρυνση ανταγωνιστών γύρω από τα καλά άτομα-σπορείς. Εφαρμογή της αρχής της ανατροφής (εξευγενισμού) με σκοπό την επικράτηση των επιθυμητών κληρονομικών καταβολών των επιλεγμένων ατόμων-σπορέων.

- Καταπολέμηση υποβλάστησης με παράλληλη διατήρηση προστατευτικού υπόροφου για την αποφυγή του ανταγωνισμού προς τα επιλεγμένα δέντρα και την ευκολία συλλογής των σπόρων.

- Επικουρικά μέτρα όπως κλαδεύσεις, διαμόρφωση κόμης, φυτοπροστασία.

5.3.2.2. Κινητικό κεφάλαιο

Περιγραφή του είδους και εκτίμηση του ύψους των απαραίτητων οικονομικών πόρων και μέσων για την εκτέλεση των προτεινόμενων έργων και εργασιών για την εφαρμογή της μελέτης και προτάσεις σχετικά με την εξεύρεση των αναγκαίων κεφαλαίων για την υλοποίηση αυτών.

5.3.2.3. Δασική εργασία

Γίνεται περιγραφή των δασικών εργασιών στην περιοχή του δάσους, οι οποίες διακρίνονται σε πνευματικές, υλωρικές και σωματικές, που απαιτούνται για την επίτευξη των επιδιωκόμενων διαχειριστικών σκοπών. Περιγράφεται η κάθε μία από τις ανωτέρω δασικές εργασίες και η συμβολή της στους επιδιωκόμενους διαχειριστικούς σκοπούς.

Σε περίπτωση ανεπάρκειας, από άποψης ποσότητας, ποιότητας και εξειδίκευσης, ερευνώνται τα αίτια και προδιαγράφονται υποδείξεις και μέθοδοι, που αφορούν τη βελτίωση και εξειδίκευση της πνευματικής, υλωρικής και σωματικής εργασίας.

  5.3.2.4. Χρήση μηχανημάτων, μηχανικών μέσων, οχημάτων, ζώων Ερευνώνται και προτείνονται τα κατάλληλα μέσα με γνώμονα την προστασία του οικοσυστήματος σε συνδυασμό με την οικονομικότητα των προτεινόμενων διαχειριστικών εργασιών.

6. ΚΑΡΠΩΣΕΙΣ

6.1. Κύριες καρπώσεις - Ξυλώδη προϊόντα

6.1.1. Ωριμότητα για υλοτομία

Καθορίζεται η ωριμότητα προς υλοτομία: τεχνική μέγιστου ξυλώδους όγκου, μέγιστης δασικής προσόδου και μέγιστης αποδοτικότητας, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό της δασοπονίας.

Για τα πρεμνοφυή δάση, τα οποία διαχειρίζονται με σκοπό την παραγωγή καύσιμου ξύλου, ως κριτήριο της ωριμότητας θα χρησιμοποιείται η ωριμότητα της μέγιστης δασικής προσόδου, η οποία σε αυτή την περίπτωση συμπίπτει με την ωριμότητα του μέγιστου ξυλώδους όγκου.

Ενδείκνυνται ως κατώτεροι στηθιαίοι ώριμοι έμφλοιοι διάμετροι, 0,40μ. για την Ελάτη, 0,38μ. για την Οξιά και Δρυ και 0,45μ. για τη Μαύρη και Δασική Πεύκη.

Ο προσδιορισμός του ώριμου όγκου θα γίνεται υπό τη βασική προϋπόθεση ότι οι προτεινόμενοι χειρισμοί θα αποβλέπουν, εκτός από τους δασοκομικούς σκοπούς της ίδρυσης και καλλιέργειας του ξυλώδους κεφαλαίου, και στη βελτίωση της εν γένει κατάστασης της συστάδας, καθώς και στην αναγωγή αυτής στην κανονική μορφή και σύνθεση (κανονικό ξυλώδες απόθεμα, κανονική αναλογία των κλάσεων διαμέτρου και κανονική αύξηση), σεβόμενοι πάντα τη βασική δασοπονική αρχή της διατήρησης του δάσους ως παραγωγικού μέσου εις το διηνεκές.

6.1.2. Περίτροπος χρόνος - Χρόνος περιφοράς

Στα πρεμνοφυή δάση, ως περίτροπος χρόνος (η ηλικία κατά την οποία επέρχεται ο μέγιστος ξυλώδης όγκος), θα καθορίζεται είτε βάση των πινάκων παραγωγής είτε μέσω δοκιμαστικών επιφανειών.

Ο περίτροπος χρόνος θα καθορίζεται ενιαίος για όλη τη διαχειριστική κλάση, κατά μέσο όρο των υφιστάμενων ποιοτήτων τόπου και εν όψει της επικρατέστερης ποιότητας.

Για τα κηπευτά δάση της Ελάτης, Οξιάς, Μαύρης και Δασικής Πεύκης, σύμφωνα με τα παραπάνω, θα καθορίζεται η αυξητική ώριμη έμφλοια διάμετρος, απαραίτητα κατά ποιότητα τόπου και η εντός αυτής, κατά μέσο όρο ανταποκρινόμενη διαχειριστική ηλικία ωριμότητας (περίτροπος χρόνος).

Οι περίτροποι χρόνοι δεν πρέπει να είναι κατώτεροι των 100 ετών για την ελάτη, 110 ετών για την οξυά, 80 ετών για την μαύρη, δασική, τραχεία και χαλέπιο Πεύκη, 120 ετών για τη δρυ, οι οποίοι μπορούν να αυξηθούν αναλόγως της ποιότητας τόπου, του επιδιωκόμενου σκοπού, της επιδιωκόμενης διαμέτρου κ.λπ.

Ο χρόνος περιφοράς είναι σε γενικές γραμμές δέκα έτη και εξαρτάται από τις ειδικές συνθήκες κάθε δάσους.

6.1.3. Μέθοδος διαχείρισης - Καθορισμός λήμματος

Προσδιορίζονται οι μέθοδοι διαχείρισης που αποσκοπούν στην τήρηση της αρχής της αειφορίας, στην κανονικότητα του ξυλαποθέματος και στη βελτίωση του παραγωγικού δυναμικού του δάσους. Για τον καθορισμό του λήμματος λαμβάνεται υπόψη η δασοπονική ωριμότητα σε σχέση με τον τιθέμενο σκοπό της δασοπονίας.

6.1.4. Καθορισμός λήμματος και σύνταξη πίνακα υλοτομίας

Ως βάση θα χρησιμοποιείται η συσταδική μέθοδος, το λήμμα θα εξάγεται από τον πίνακα ειδικής περιγραφής, ως ο δασοπονικός ώριμος προς υλοτομία όγκος, και θα συγκρίνεται απαραίτητα με τις γνωστές μεθόδους αειφορικού προσδιορισμού του.

Από την ανωτέρω σύγκριση θα προσδιορίζεται ο απολύτως ενδεδειγμένος κατά συστάδα και συνολικά δασοπονικώς ώριμος άφλοιος όγκος απ' όλη τη διαχειριστική κλάση, χωρισμένος στις τρεις ή περισσότερες κλάσεις διαμέτρου. Ο όγκος αυτός θα αποτελέσει το περιοδικό λήμμα της δεκαετίας.

Το καθορισμένο κατά τα ανωτέρω λήμμα ενδεικτικά θα διακριθεί σε κατηγορίες τεχνικού και καυσίμου ξύλου.

Η διάρκεια της ισχύος των συντασσόμενων διαχειριστικών εκθέσεων των δημόσιων και μη δασών ορίζεται σε δεκαετή ή πενταετή, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.

Για τα υψηλά δάση, με βάση την για διαχειριστικούς λόγους, καθορισμένη υλοτομία, θα γίνεται για την περίπτωση της δεκαετίας, κατανομή ολοκλήρου του προσδιορισθέντος ώριμου ξυλώδους όγκου στον δεκαετή πίνακα υλοτομιών της έκθεσης, σε ετήσια περίπου ίσα κατ' όγκο λήμματα ενώ στην περίπτωση της πενταετίας, θα γίνεται κατανομή του μισού ώριμου ξυλώδους όγκου στον πενταετή πίνακα υλοτομίας κατά τον ίδιο όπως παραπάνω τρόπο. Το υπόλοιπο μισό θα παραμένει για την επόμενη πενταετία. Όσον αφορά τα πρεμνοφυή δάση, με την ίδια όπως παραπάνω κατεύθυνση της υλοτομίας, θα ενεργείται κατανομή της δεκαετούς ή πενταετούς αναλόγως κανονικής επιφάνειας σε περίπου ίσα κατ' έκταση ετήσια υλοτόμια, αντίστοιχων ποσών με ενδεικτικό χαρακτήρα.

6.1.5. Κάλυψη ατομικών αναγκών των κατοίκων (τεχνική και καύσιμη ξυλεία)

6.1.6. Υπολογισμός υπολειμμάτων υλοτομιών / βιομάζας

Υπολογισμός των δασικών υπολειμμάτων από τις καρπώσεις, ενδιάμεσες αραιώσεις και τους λοιπούς δασοκομικούς χειρισμούς που εφαρμόζονται.

Σε περίπτωση παραγωγικών δασών εκτιμάται ή υπολογίζεται ως ποσοστό του λήμματος, διαφορετικά ως ποσοστό του ξυλαποθέματος. Ποσοστό επί αυτών παραμένει στο δάσος για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας του, σύμφωνα με τη δασολογική επιστήμη.

6.1.7. Πίνακας ετήσιων υλοτομιών

6.2. Μη ξυλώδη δασικά προϊόντα και άλλες δευτερεύουσες καρπώσεις

6.2.1. Μη ξυλώδη και λοιπά δασικά προϊόντα

Αναφέρονται τα παραγόμενα ΜΞΔΠ, όπως αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, ρίζες ερείκης, καρποί, μύκητες, ρητίνη, και τα λοιπά προϊόντα που περιλαμβάνονται στον πίνακα διατίμησης και προτείνονται τυχόν μέτρα προστασίας και απόληψης (όροι, περιορισμοί και απαγορεύσεις χωρικές και χρονικές). Οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία απόληψης των δευτερευουσών καρπώσεων ρυθμίζονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και τις σχετικές εγκυκλίους.

6.2.2. Θήρα - Αλιεία ορεινών υδάτων

Θα περιγράφονται τα ενδιαιτώμενα στο δάσος θηραματικά ζώα και θα προτείνονται ενδεικνυόμενα τυχόν μέτρα για την προστασία και διαχείρισή τους. Σε περιπτώσεις δημιουργίας ζημιών από αυτά στα δάση θα προτείνονται συγκεκριμένα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα.

6.2.3. Αναψυχή

Θα ερευνώνται οι δυνατότητες ανάπτυξης αναψυχής και της τουριστικής κίνησης στην περιοχή του δάσους, θα προτείνονται τα ενδεικνυόμενα προς τον σκοπό αυτό έργα και θα περιγράφονται και εκτιμώνται οι αντίστοιχες ωφέλειες.

6.2.4. Βόσκηση

Συσχέτιση με υφιστάμενα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης και ισχύουσες ΔΑΔ.

Θα περιγράφονται οι υπάρχουσες συνθήκες της βοσκής και των κτηνοτροφικών ζώων και κυρίως:

α. Οι βοσκήσιμες δασοσκεπείς, μερικώς δασοσκεπείς και γυμνές δασικής βλάστησης χορτολιβαδικές δασικές εκτάσεις.

β. Η βοσκοϊκανότητα των βοσκήσιμων αυτών εκτάσεων κατά διαχειριστική κλάση και Τοπική Κοινότητα.

γ. Ο αριθμός και το είδος των κτηνοτροφικών ζώων και η κατανομή αυτών στις οικογένειες της Τοπικής Κοινότητας.

δ. Ο προσδιορισμός της βοσκοφόρτωσης των βοσκήσιμων εκτάσεων κ.λπ. Η βοσκή θα οργανώνεται και θα ρυθμίζεται πρωτίστως με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναγκών της εγχώριας κτηνοτροφίας. Ακολούθως, μέσω της εξασφάλισης των αναγκών αυτών θα απαλλάσσεται και θα ελαφρύνεται η πίεση συστάδων και τμημάτων του δάσους, προς εξασφάλιση της αναγέννησης και επίσπευσης της αύξησης της δασικής βλάστησης.

Για τις επιλέξιμες Βοσκήσιμες Γαίες θα αντλούνται στοιχεία από υφιστάμενες σχετικές βάσεις, όπως την «Εθνική Γεωγραφική Πληροφοριακή Βάση Δεδομένων» του άρθρου 2 του ν. 4351/2015 «Βοσκήσιμες γαίες Ελλάδας και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. κοκ.

Ειδικότερα για βοσκήσιμες γαίες δασικού χαρακτήρα που περιλαμβάνονται εντός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου NATURA 2000 θα λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα και οι προτάσεις των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ζώνες προστασίας, επιτρεπόμενες χρήσεις κλπ), των σχεδίων διαχείρισης (άρθρο 47 του ν. 4685/2020- ΦΕΚ 92Α), των εθνικών στόχων διατήρησης φυσικών τύπων οικοτόπων και ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντος και διατήρησης ειδών

ορνιθοπανίδας των παρ. 1 και 2 του άρθρου 4, της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) κοκ.

6.2.5. Μελισσοκομία

Θα προτείνονται εκτάσεις για την χωροθέτηση ζωνών ανάπτυξης - άσκησης της μελισσοκομίας, θα καθορίζονται οι υποχρεώσεις των μελισσοκόμων για την άσκηση της σε δασικές περιοχές και θα προτείνονται τυχόν όροι, περιορισμοί και απαγορεύσεις χωρικές και χρονικές για την πρόληψη και αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών, θέματα ασφάλειας, κλπ.

6.2.6. Οικοσυστημικές υπηρεσίες

Αναγνωρίζονται οι οικοσυστημικές υπηρεσίες (Προμηθευτικές υπηρεσίες - Υπηρεσίες ρυθμιστικές και διατήρησης - Πολιτισμικές υπηρεσίες) που παρέχει το υπό μελέτη δασικό σύμπλεγμα και αναφέρονται συνοπτικά σε πίνακα σύμφωνα με την κατάταξη που χρησιμοποιείται για τη χαρτογράφηση και αποτίμηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. {Πηγή: LIFE-IP 4 NATURA (LIFE16 IPE/GR/000002): Ολοκληρωμένες δράσεις για την διατήρηση και διαχείριση των περιοχών του δικτύου NATURA 2000, των ειδών, των οικοτόπων και των οικοσυστημάτων στην Ελλάδα «Τεχνικός- Μεθοδολογικός Οδηγός για τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των τύπων οικοσυστημάτων και των οικοσυστημικών υπηρεσιών τους στην Ελλάδα, σε εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα», https://edozoume.gr/paradotea-ergou/}.

7. ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ - ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

7.1. Μεταφορικές και λοιπές εγκαταστάσεις, αναδασώσεις, διασύνδεση με τα

σχέδια αντιπυρικής προστασίας ή άλλες προτάσεις, κ.λπ.

Μελέτη των δασικών μεταφορικών εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση των μεταφορών των πάσης φύσεως παραγομένων από την εκμετάλλευση του δάσους δασικών προϊόντων, καθώς και παντός είδους δασικών κτηρίων και λοιπών εγκαταστάσεων απαραίτητων για την εξυπηρέτηση της δασοπονίας.

Αυτή θα περιλαμβάνει:

- Προτάσεις για την διάνοιξη του δάσους, για το δίκτυο δασικών δρόμων, των οποίων θα αναφέρεται η αρχή, το τέλος, η κατεύθυνση, τα χαρακτηριστικά και τα υποχρεωτικά σημεία ή οι θέσεις διάβασης και η κατ' εκτίμηση προϋπολογιζόμενη δαπάνη.

- Προτάσεις για την εκτέλεση τυχόν δασικών εγκαταστάσεων μετατόπισης και συγκέντρωσης των δασικών προϊόντων από τις υλοτομίες και θέσεων παραγωγής τους στους δασικούς δρόμους, όπως εγκαταστάσεις εναέριων, μεταφορών, συρτοδρόμων, κ.λπ. Θα αναφέρεται το είδος, το μέγεθος, η θέση, ο κατ' εκτίμηση προϋπολογισμός δαπανών κατασκευής τους, η σκοπιμότητα, οι ωφέλειες κ.λπ.

- Προτάσεις για την κατασκευή δασικών κτηρίων προς εξυπηρέτηση του προσωπικού φύλαξης του δάσους, της επίβλεψης και εποπτείας των εκτελούμενων εργασιών, του εργατικού προσωπικού κ.λπ.

- Διασύνδεση με υφιστάμενα σχέδια αντιπυρικής προστασίας και τυχόν προτάσεις, εφόσον δεν υπάρχουν.

- Προτάσεις τυχόν αναδασωτικών εργασιών στο υπό μελέτη δάσος.

- Άλλες προτάσεις.

Όλες οι ανωτέρω προτεινόμενες εγκαταστάσεις, καθώς και οι υφιστάμενες, θα εμφανίζονται στον δασοπονικό χάρτη.

7.2. Εργασίες για την βελτίωση των συστάδων (προμέτρηση - τιμολόγηση αυτών)

8. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Παρακολούθηση και αναθεώρηση (Monitoring and adaptive management)

H προσαρμογή της διαχείρισης είναι μία δυναμική διαδικασία. Η εφαρμογή των διαχειριστικών μέτρων πρέπει να υπόκειται συνέχεια σε παρακολούθηση και τα αποτελέσματα της παρακολούθησης να χρησιμοποιούνται για τη συνεχή προσαρμογή και διόρθωση της διαχείρισης.

Παρουσιάζονται σε πίνακα οι επιδιωκόμενοι σκοποί και στόχοι σε ετήσια βάση, και για ολόκληρη την περίοδο ισχύος της δασοπονικής μελέτης, σε συνδυασμό με την επίτευξη της αειφορίας.

Αξιολογούνται τα αποτελέσματα που είχαν είτε θετική, είτε αρνητική απόκλιση και με βάση τα συμπεράσματα αυτά, παρατίθενται και προτείνονται αναθεωρήσεις - μέτρα προσαρμογής των πρακτικών δασικής διαχείρισης όπου κρίνεται απαραίτητο από την τάση εξέλιξης προόδου της αειφορικής διαχείρισης των δασών. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της δομικής ποικιλότητας, στη διαθεσιμότητα του νερού, στην ενίσχυση της αναγέννησης, στην προστασία του εδάφους, στην προώθηση της ετερογένειας των οικοσυστημάτων και την αύξηση της συνεκτικότητάς τους, στη μείωση της τρωτότητας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους στην κλιματική αλλαγή.

9. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

10. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ

Το παραδοτέο περιλαμβάνει όλα τα κείμενα, τους πίνακες και τα γεωχωρικά δεδομένα (διανυσματικά δεδομένα και δεδομένα κανάβου μορφής Γ.Σ.Π), σε έντυπη μορφή και σε ηλεκτρονική επεξεργάσιμη μορφή, σύμφωνα και με τις εκάστοτε ισχύουσες εγκύκλιες διαταγές ή οδηγίες από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Τα γεωχωρικά δεδομένα οφείλουν να ελέγχονται από τον μελετητή σε σχέση με την τοπολογική, γεωμετρική και θεματική τους ορθότητα.

11. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

 

(Βλέπε στο οικείο ΦΕΚ)