Με βάση την ρύθμιση, ουσιαστικά θα διατηρηθούν τα υφιστάμενα όρια στο 90% των περιπτώσεων - Τι προβλέπει η Τροπολογία αναλυτικά

Κατατέθηκε στη Βουλή η Τροπολογία με τη ρύθμιση για την δόμηση στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων με στόχο να αποκατασταθεί η ανασφάλεια και αβεβαιότητα που προκλήθηκε από το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ.της 15-4-2025 - ΦΕΚ 194/Δ/15-4-2025) για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων και την απαγόρευση δόμησης που επιβλήθηκε στις μετά του 1983 επεκτάσεις.

Εισάγονται δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία:

i. τη Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού και

ii. την Περιοχή Ειδικών Χρήσεων, με γνώμονα τη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτοί οι οικισμοί, την προστασία εμπράγματων δικαιωμάτων που έχουν αποκτηθεί καλόπιστα, καθώς και τη σταθερότητα της σχέσης κράτους-πολίτη.

Με την Τροπολογία συμπληρώνεται το άρθρο 12 του ν.4759 2020 που αφορά στην οριοθέτηση οικισμών.

Ειδικότερα, παρέχεται η δυνατότητα:

α. διεύρυνσης, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, του ορίου των μνημονευόμενων οικισμών, οι οποίοι οριοθετήθηκαν από αναρμόδιο όργανο, πέραν της πολυγωνικής γραμμής που καθορίζεται με το από 15.4.2025 π.δ.

Περαιτέρω:

-ορίζεται η ανωτέρω περιοχή ως Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) και καθορίζονται τα κριτήρια αρτιότητας των οικοπέδων και οι χρήσεις γης εντός αυτής.

-θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα που είχαν δημιουργηθεί νομίμως μέχρι την έκδοση του από 15.4.2025 π.δ.. που πληρούν τα οριζόμενα κριτήρια.

-παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για τον καθορισμό των γενικών ή ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης και οι χρήσεις γης εντός της Ζ.Α.Ο.

β. καθορισμού, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, της περιοχής των μνημονευόμενων οικισμών που οριοθετήθηκαν με προγενέστερη πράξη αναρμοδίου οργάνου, η οποία εκτείνεται πέραν της πολυγωνικής γραμμής του ιδίου ως άνω π.δ.. ως Περιοχής Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.). για την ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών.

Καθορίζονται επίσης, τα κριτήρια αρτιότητας των γηπέδων εντός των Π.Ε.Χ. καθώς και οι χρήσεις γης εντός αυτών.

 

Σύμφωνα με τη συνοδευτική έκθεση :

Προβλέπεται, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης για οικισμούς μέχρι επτακόσιους (700) κατοίκους κατά την τελευταία απογραφή, οριοθετημένους με προγενέστερη πράξη αναρμοδίου οργάνου, η δυνατότητα διεύρυνσης του ορίου τους πέραν της πολυγωνικής γραμμής της παρ. Β5 του άρθρου 5 του από 11/15.04.2025 π.δ. (Α' 194), μέχρι του, με προγενέστερη πράξη, καθορισμένου ορίου τους. Η περιοχή αυτή ορίζεται ως Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) και ο χαρακτήρας της πρέπει να είναι συμβατός με τον αυτόν των υπολοίπων ζωνών του οικισμού λειτουργώντας συμπληρωματικά με αυτές. Περαιτέρω θεσπίζονται οι βασικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης στη ζώνη αυτή.

Περαιτέρω, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, ειδικά για οικισμούς με πληθυσμό επτακοσίων ενός έως δύο χιλιάδων (701-2.000) κατοίκων κατά την τελευταία απογραφή, οριοθετημένους με προγενέστερη πράξη αναρμοδίου οργάνου, προβλέπεται η δυνατότητα κατά την οριοθέτηση τους, στο πλαίσιο Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., η περιοχή που εκτείνεται πέραν της πολυγωνικής γραμμής της περ. 5 της παρ. Β του άρθρου 5 του από 11/15.04.2025 π.δ., και μέχρι του, με προγενέστερη πράξη, καθορισμένου ορίου τους, να καθορίζεται ως Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.), παρέχοντας ευκαιρίες ήπιας ανάπτυξης με χρήσεις που θα λειτουργούν συμπληρωματικά μ' αυτές του οικισμού. Η δυνατότητα καθορισμού της υπόψη περιοχής, ως περιοχής Π.Ε.Χ., κρίνεται απολύτως αναγκαία, καθώς ανταποκρίνεται σε χωροταξικά κριτήρια και αναμένεται να απορροφήσει τυχόν οικιστικές πιέσεις για κατοικία ή άλλες επιτρεπόμενες χρήσεις στην περιοχή, και να αποτελέσει εν γένει έναν οικιστικό υποδοχέα για ανάπτυξη χρήσεων που θα διευκολύνουν την καλύτερη και αποτελεσματικότερη οργάνωση του οικισμού και τη βιώσιμη ανάπτυξη με χρήσεις προσαρμοσμένες στη φυσιογνωμία της περιοχής, που θα ενισχύουν την τοπική οικονομία (όπως αγροτουρισμό, οικοτουρισμό και αγροτεχνολογία). Η ως άνω αντιμετώπιση στοιχεί με τις αρχές του πολεοδομικού εξορθολογισμού, και παράλληλα θεωρείται η προσήκουσα στον βαθμό που στον διαδραμόντα χρόνο, έχουν σε αρκετές περιπτώσεις, αναπτυχθεί, με ενέργειες της διοίκησης, πραγματικές καταστάσεις δεκτικές εννόμου προστασίας, καθώς και εμπράγματα δικαιώματα αποκτηθέντα καλοπίστως που δεν μπορούν αίφνης να αδρανοποιηθούν. Στο πλαίσιο αυτό, θεσπίζονται οι βασικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης στις ως άνω περιοχές.

Παράλληλα, με τη μεταβατική διάταξη της προτεινόμενης περ. δ) κατοχυρώνονται και προστατεύονται οι ήδη γενόμενες συναλλαγές εντός της Ζ.Α.Ο. της περ. β και κάθε είδους φύσεως πράξεις. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ότι οικόπεδα που εμπίπτουν στην ζώνη αυτή τα οποία είχαν κατατμηθεί ή δημιουργηθεί νομίμως, μέχρι την έκδοση του από 11/15.04.2025 π.δ., με βάση προϊσχύουσες διατάξεις ή με βάσηταορισθέντα μεγέθη, σε προγενέστερη πράξη οριοθέτησης του οικισμού.

θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα εφόσον έχουν το ελάχιστο, κατά την προτεινόμενη περ. β), πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό, το δε κτίριο τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων από τον άξονα αυτής. Το ζήτημα όμως του προσώπου σε κοινόχρηστη οδό παραμένει ως αυστηρή προϋπόθεση για την οικοδομησιμότητα αυτών.

Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης προεδρικού διατάγματος μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την περαιτέρω εξειδίκευση των ως άνω διατάξεων που αφορούν στη Ζ.Α.Ο., καθώς και των γενικών ή ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης ή και των χρήσεων και τον καθορισμό κάθε άλλου αναγκαίου στοιχείου της ζώνης αυτής, εφόσον απαιτηθεί ή παραστεί ανάγκη για την προστασία της φυσιογνωμίας του οικισμού.

Το κείμενο της Τροπολογίας

ΠΡΟΣΘΗΚΗ/ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ

ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ «ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟΜΕΘΑΝΙΟΥ, ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ - ΜΕΡΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2024/1788 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»

Άρθρο 1

Ζητήματα οριοθέτησης οικισμών - Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 12 ν. 4759/2020

Στην παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4759/2020 (Α' 245), περί οριοθέτησης οικισμών επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) η υφιστάμενη παράγραφος αριθμείται ως περ. «α», β) οι υφιστάμενες περ. α) έως δ) και οι εσωτερικές παραπομπές τους αναριθμούνται σε υποπερ. αα) έως αδ), αντίστοιχα, γ) προστίθενται περ. β) έως ε), και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής: «2.α Η οριοθέτηση των οικισμών της παρ. 1, γίνεται στο πλαίσιο είτε Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Τ.Π.Σ.), είτε Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.), είτε αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος που καλύπτει τουλάχιστον έναν (1) οικισμό.

Στη τελευταία περίπτωση το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται μετά από γνώμη του οικείου Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) ή του αρμοδίου Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) για τις περιπτώσεις παραδοσιακών οικισμών και οικισμών της περ. αδ), και πρόταση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού και ειδικότερα:

αα) με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις περιπτώσεις μη προστατευόμενων οικισμών σε όλη την επικράτεια ή παραδοσιακών οικισμών πλην των κατωτέρω περ. αβ) και αγ),

αβ) με πρόταση του αρμοδίου για τα νησιά του Αιγαίου Υπουργού, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, αγ) με πρόταση του αρμοδίου Υπουργού για τη Μακεδονία και Θράκη, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης,

αδ) στις περιπτώσεις οικισμών της Επικράτειας οι οποίοι, στο σύνολό τους ή σε τμήμα τους, έχουν κηρυχθεί αρχαιολογικοί χώροι ή ιστορικοί τόποι ή περιλαμβάνονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, πέραν των ανωτέρω κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών, το προεδρικό διάταγμα προτείνεται από κοινού με τον Υπουργό Πολιτισμού.

Με το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα οριοθέτησης κάθε οικισμού καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, ανάλογα με την κατηγορία, τη φυσιογνωμία και τον βαθμό προστασίας του.

Το ως άνω Προεδρικό Διάταγμα δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συνοδευόμενο από τοπογραφικό διάγραμμα ή ορθοφωτοχάρτη κατάλληλης κλίμακας (1:1.000 έως 1:5000), στο οποίο σημειώνονται τα όρια του οικισμού, ως κορυφές κλειστής ή κλειστών πολυγωνικών γραμμών με τις ψηφιακές συντεταγμένες αυτών εξαρτημένες από το Εθνικό Τριγωνομετρικό Δίκτυο (ΕΓΣΑ' 87).

Για τους ήδη οριοθετημένους οικισμούς δεν είναι επιτρεπτή η διεύρυνση των ορίων τους με νέα διοικητική πράξη οριοθέτησης, παρά μόνο για λόγους νομιμότητας κατά την αρχική οριοθέτηση του οικισμού, όπως για πλάνη περί τα πράγματα, με πράξη, η οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία, β. Κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, το όριο των οικισμών που έχουν μέχρι επτακόσιους (700) κατοίκους, κατά την τελευταία απογραφή και οριοθετήθηκαν με πράξη αναρμοδίου οργάνου, δύναται, κατά την οριοθέτησή τους βάσει του από 11/15.4.2025 π.δ. (Δ' 194), να διευρύνεται, πέραν της πολυγωνικής γραμμής της παρ. Β5 του άρθρου 5 του εν λόγω διατάγματος και μέχρι την προγενέστερη πράξη καθορισμού του ορίου των οικισμών, υπό την επιφύλαξη των κριτηρίων του άρθρου 6 αυτού, αναλόγως με την περίπτωση και μετά από τεκμηρίωση.

Η περιοχή αυτή ορίζεται ως Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.), για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, προσαρμοσμένου στα σύγχρονα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης. Ο χαρακτήρας της ζώνης αυτής είναι συμβατός με τον χαρακτήρα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υπολοίπων ζωνών του οικισμού και λειτουργεί συμπληρωματικά με αυτές.

Στη Ζ.Α.Ο. άρτια θεωρούνται τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από πεντακόσια τετραγωνικά μέτρα (500 τ.μ.) έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους δέκα (10) μ. σε κοινόχρηστη οδό. Το εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το π.δ. οριοθέτησης κάθε οικισμού, λαμβάνοντας υπόψη εκείνα τα μεγέθη που θεωρούνται τα πλέον αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα και της διαμορφωμένης κατάστασης στην υπόψη ζώνη, το δε κτίριο τοποθετείται κατ' ελάχιστον σε απόσταση πέντε (5) μέτρων από τον άξονα της ανωτέρω οδού. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύουν τα οριζόμενα για τη ζώνη Β1 του άρθρου 5 του από 11/15.4.2025 π.δ..

Οι χρήσεις γης στη Ζ.Α.Ο. καθορίζονται σύμφωνα με τις παρ. Β και Γ του άρθρου 14 του από 11/15.4.2025 π.δ., κατόπιν τεκμηρίωσης με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της ζώνης αυτής και τη φυσιογνωμία του κάθε οικισμού.

γ. Κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, για οικισμούς από επτακόσιους ένα (701) μέχρι και δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, κατά την τελευταία απογραφή, που οριοθετήθηκαν με προγενέστερη πράξη αναρμοδίου οργάνου, είναι δυνατόν, στο πλαίσιο Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., η περιοχή που εκτείνεται πέραν της πολυγωνικής γραμμής της παρ. Β5 του άρθρου 5 του ως άνω από 11/15.4.2025 π.δ. και μέχριτου, με προγενέστερη πράξη, καθορισμένου ορίου τους, να καθορίζεται ως Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.), για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, προσαρμοσμένου στα σύγχρονα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης.

Ειδικά για τις ως άνω περιπτώσεις καθορισμού Π.Ε.Χ. στο πλαίσιο Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., άρτια θεωρούνται τα γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν από δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. έως τέσσερις χιλιάδες (4.000) τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους δεκαπέντε (15) μ. σε κοινόχρηστη οδό. Ο χαρακτήρας της περιοχής αυτής είναι συμβατός με τον χαρακτήρα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ζωνών του οικισμού και λειτουργεί συμπληρωματικά με αυτές. Το ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το π.δ. έγκρισης του Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., λαμβάνοντας υπόψη τα μεγέθη που θεωρούνται τα πλέον αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα και της διαμορφωμένης κατάστασης στην υπόψη περιοχή. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύει το από 24.5.1985 π.δ. (Δ' 270).

Οι χρήσεις γης για τις ως άνω περιπτώσεις Π.Ε.Χ. καθορίζονται κατ' αναλογία και σύμφωνα με τις παρ. Β και Γ του άρθρου 14 του από 11/15.4.2025 π.δ., κατόπιν τεκμηρίωσης με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής, για την ορθολογική κατανομή και συσχέτιση των χρήσεων γης, ώστε να αποφεύγονται μεταξύ τους συγκρούσεις και ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων. Σε κάθε περίπτωση υφίσταται η δυνατότητα, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, επέκτασης των οικισμών, σύμφωνα με τις παρ. 6, 8 και 9 του παρόντος, δ. Οικόπεδα που εμπίπτουν στην περ. β, τα οποία είχαν δημιουργηθεί νομίμως κατά την περ. 3 της παρ. Γ του άρθρου 9 του από 11/15.4.2025 π.δ., μέχρι την έκδοση του εν λόγω π.δ., με βάση προϊσχύουσες διατάξεις ή με βάση τα ορισθέντα μεγέθη σε προγενέστερη πράξη οριοθέτησης του οικισμού, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν το ελάχιστο κατά την περ. β πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό και το σχετικό κτίριο τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων από τον άξονα αυτής.

ε. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δύναται να εξειδικεύονται περαιτέρω οι ως άνω διατάξεις που αφορούν στη Ζ.Α.Ο., καθώς και οι γενικοί ή ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης και οι χρήσεις γης, εντός αυτής και να καθορίζεται κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο για την προστασία της φυσιογνωμίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη των οικισμών της περ. β'.».

 

Κατεβάστε εδώ την Τροπολογία

 

Ακολουθούν ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη νέα αυτή νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος:

Το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε -με μια σειρά αποφάσεών του το 2017, το 2019 και το 2022-, τα όρια οικισμών στο Λασίθι, το Πήλιο και την Πάρο, τα οποία είχαν καθοριστεί με αποφάσεις Νομαρχών. Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκρινε αναρμόδιους τους Νομάρχες και ανεπαρκή τα κριτήρια οριοθέτησης που ακολούθησαν.

Οι αποφάσεις αυτές αφ’ ενός οδήγησαν τους συγκεκριμένους οικισμούς σε οικοδομική αδράνεια, καθώς εκεί δεν εκδόθηκε ούτε μία οικοδομική άδεια επί σειρά ετών και ως σήμερα, αφ’ ετέρου έθεσε εν δυνάμει σε αμφισβήτηση την οριοθέτηση και των υπόλοιπων, 12.000 οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων σε ολόκληρη την ελληνική Επικράτεια, που δεν είναι θεσμοθετημένοι με Προεδρικό Διάταγμα, αλλά με αποφάσεις Νομαρχών.

2. Τι προέβλεπε το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) που πρότεινε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;
Το ΠΔ καθόρισε τα κριτήρια και τη μεθοδολογία για την οριοθέτηση των οικισμών προ του 1983 και κάτω των 2.000 κατοίκων. Αυτά οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη οι μελετητές κατά την οριοθέτηση των οικισμών, είτε κατά την εκπόνηση Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, είτε με αυτοτελείς μελέτες οριοθέτησης ανά την επικράτεια. Για πρώτη φορά ενοποιήθηκε, επικαιροποιήθηκε και κατέστη συνεκτική η αποσπασματική νομοθεσία που ίσχυε, από τη μία για τους οικισμούς προ του 1923 και από την άλλη για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Για τον λόγο αυτό, το νέο ΠΔ αποκατέστησε την αξία των ιδιοκτησιών και εμπέδωσε την ασφάλεια δικαίου στους οικισμούς της χώρας μας. Εξάλλου, η υπογραφή του ΠΔ ήταν απολύτως αναγκαία, προκειμένου να προχωρούν χωρίς καθυστέρηση οι μελέτες και να εξασφαλιστεί η υλοποίηση του εμβληματικού προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».

3. Το ΠΔ αφορά όλους τους οικισμούς της χώρας;
Όχι, από το πεδίο εφαρμογής του ΠΔ εξαιρούνται:
i) οι οικισμοί άνω των 2000 κατοίκων
ii) οι νέοι οικισμοί μετά το 1983
iii) οι παραλιακοί οικισμοί που εντάσσονται σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες όπως η Αττική, η Εύβοια, η Κορινθία, η Θεσσαλονίκη, η Πιερία και η Χαλκιδική.

4. Ποιο είναι το ζήτημα που ανέκυψε κατά την επεξεργασία του ΠΔ στο Συμβούλιο της Επικρατείας;
Το ζήτημα ανέκυψε κατόπιν της απόρριψης από το ΣτΕ της Ζώνης Γ (στα εξωτερικά όρια του οικισμού που είχαν οριοθετηθεί) και αφορούσε αποκλειστικά και μόνο αδόμητα ακίνητα στη Ζώνη αυτή, των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων και μόνον τις περιπτώσεις στις οποίες οι νομαρχιακές αποφάσεις οριοθέτησης δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα επιστημονικά κριτήρια.

5. Ποια είναι η λύση που προκρίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έρχεται να επιλύσει αυτή την εκκρεμότητα, με την εισαγωγή δύο νέων πολεοδομικών εργαλείων: i. τη Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού και ii. την Περιοχή Ειδικών Χρήσεων, με γνώμονα τη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτοί οι οικισμοί, την προστασία εμπράγματων δικαιωμάτων που έχουν αποκτηθεί καλόπιστα, καθώς και τη σταθερότητα της σχέσης κράτους-πολίτη. Με τα δύο αυτά εργαλεία, επιλύουμε την κανονιστική ασάφεια, ενισχύουμε την προοπτική των μικρών οικισμών, με σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορική κληρονομιά του κάθε τόπου, για μια Ελλάδα χωροταξικά ασφαλή, αναπτυξιακά ισχυρή με προτεραιότητα στην αποκέντρωση και στήριξη του δημογραφικού.

6. Τι προβλέπουν τα δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία;
Η Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) είναι ένα νέο πολεοδομικό εργαλείο για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του δημογραφικού και ενίσχυσης της αποκέντρωσης. Βρίσκεται εντός οικισμού και προσομοιάζει στη Ζώνη Β1 αυτού.

Αφορά οικισμούς μέχρι και 700 κατοίκους. Μέσω του εργαλείου αυτού, προβλέπεται η δυνατότητα, κατά την οριοθέτηση των οικισμών στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» να διευρύνεται το όριό τους πέραν της Ζώνης Β1, έως το σημερινό όριο του οικισμού, κατόπιν ειδικής τεκμηρίωσης.
Στη Ζ.Α.Ο. άρτια θα θεωρούνται τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 500 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 10 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Το εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το ΠΔ οριοθέτησης του οικισμού. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύουν τα οριζόμενα για την ζώνη Β1. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης.

Η Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ). αποτελεί ένα πολεοδομικό εργαλείο που αφορά στους οικισμούς με πληθυσμό 701 – 2000 κατοίκους. Στους οικισμούς αυτούς, εισάγεται η δυνατότητα κατά την οριοθέτησή τους στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» να καθορίζεται ως Π.Ε.Χ. η περιοχή εκείνη που εκτείνεται πέραν της Ζώνης Β1 και φτάνει έως το σημερινό όριο του οικισμού. Στην Π.Ε.Χ., άρτια θα θεωρούνται τα γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 2.000 τ.μ. έως 4.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 15 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης, με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής, ώστε να αποφεύγονται πιθανές μεταξύ τους συγκρούσεις και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων.

7. Για ποιο λόγο το Υπουργείο εισάγει αυτή τη ρύθμιση τώρα;
Η άμεση υπογραφή του ΠΔ υπήρξε αναγκαία  προϋπόθεση προκειμένου να δοθούν οι απαιτούμενες κατευθύνσεις στους μελετητές των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και, με τον τρόπο αυτό, να διασφαλιστεί η υλοποίηση του εμβληματικού προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης οργάνωσης του χώρου από καταβολής του ελληνικού κράτους. Κατά την εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ) και των Ειδικών Πολεδομικών Σχεδίων (Ε.Π.Σ.), οι μελετητές ξεκινούν από τον πυρήνα του οικισμού και επεκτείνουν σταδιακά τη μελέτη τους προς τις εξωτερικές ζώνες των οικισμών. Συνεπώς, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην έγκριση του ΠΔ θα έθετε σε κίνδυνο όλο το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που αποτελεί ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, εισάγεται με γνώμονα την αποκέντρωση και την ανταπόκριση στη δημογραφική πρόκληση.

8. Αυτή η νομοθετική παρέμβαση είναι αποσπασματική ή μέρος μίας ευρύτερης πολεοδομικής μεταρρύθμισης;
Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας συντελείται ουσιαστική πολεοδομική μεταρρύθμιση, που είχε να γίνει πάνω από 100 χρόνια. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στην κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εκπονεί το εμβληματικό πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» για όλη την Επικράτεια. Για πρώτη φορά μπαίνει τάξη στον χώρο με σαφείς κανόνες, με προϋπολογισμό που αγγίζει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ και αφορά πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Περιλαμβάνει:

1. 227 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για 731 Δημοτικές Ενότητες
2. 18 Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για 99 Δημοτικές Ενότητες
3. 12 Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισμών
4. Αυτοτελή Μελέτη για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (Ζ.Υ.Σ.) και
5. Αυτοτελή Μελέτη Χαρακτηρισμού Δημοτικών Οδών.

 

* Η διάταξη δημοσιεύθηκε στο άρθρο 63 του Ν.5215/2025 - ΦΕΚ 116/Α/4-7-2025

 

Διαβάστε επίσης

• Νέα Οριοθέτηση των οικισμών της χώρας με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων
• Προεδρικό Διάταγμα της 15-4-2025 - ΦΕΚ 194/Δ/15-4-2025 [129/2025]
• Προεδρικό Διάταγμα της 14-7-1999 - ΦΕΚ 580/Δ/27-7-1999
• Προεδρικό Διάταγμα 24-4-1985 - ΦΕΚ 181/Δ/3-5-1981 [24.04.1985]
• Προεδρικό Διάταγμα 6-12-1982 - ΦΕΚ 588/Δ/23-12-1982 [06.12.1982]
• Προεδρικό Διάταγμα 2-3-1981 - ΦΕΚ 138/Δ/13-3-1981 [02.03.1981]
• Νομοθετικό Διάταγμα 8/1973 - ΦΕΚ 124/Α/9-6-1973
• Βασιλικό Διάταγμα 25-8-1969 - ΦΕΚ 164/Δ/1-9-1969
• Νομοθετικό Διάταγμα της 16-8-1923 - ΦΕΚ 228/Α/29-12-1923