Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, οργανωτικά θέματα Υπουργείου Οικονομικών και άλλες διατάξεις. (Άρθρα 132-253)

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ Ι
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 132
Χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (άρθρο 54 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, άρθρο 56 Οδηγίας 2004/17/ΕΚ)
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να προσφεύγουν σε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
2.Στις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες με προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, σύμφωνα με το άρθρο 50 του παρόντος νόμου, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να αποφασίζουν ότι, πριν από την ανάθεση μίας δημόσιας σύμβασης, διεξάγεται ηλεκτρονικός πλειστηριασμός, όταν οι προδιαγραφές της σύμβασης μπορούν να καθορισθούν με ακρίβεια.
Υπό τους ίδιους όρους, ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός μπορεί να χρησιμοποιείται κατά το νέο διαγωνισμό μεταξύ των μερών μίας συμφωνίας-πλαισίου, όπως προβλέπεται στη 2η περίπτωση του εδαφίου β' της παραγράφου 1 του άρθρου 54, και τόσο από τις αναθέτουσες αρχές όσο και από τους αναθέτοντες φορείς κατά το διαγωνισμό για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, στο πλαίσιο του δυναμικού συστήματος αγορών που προβλέπει το άρθρο 133 του παρόντος νόμου.
Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός αφορά:
α) Είτε μόνο τις τιμές, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην κατώτερη τιμή.
β) Είτε τις τιμές ή τις αξίες των στοιχείων των προσφορών που επισημαίνονται στη συγγραφή υποχρεώσεων, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά.
3.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς που αποφασίζουν να κάνουν χρήση του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, το αναφέρουν στην προκήρυξη που χρησιμοποιείται ως μέσο έναρξης διαγωνισμού.
Η συγγραφή υποχρεώσεων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις εξής πληροφορίες:
α) Τα στοιχεία, οι αξίες των οποίων θα αποτελέσουν αντικείμενο του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, εφόσον τα εν λόγω στοιχεία είναι προσδιορίσιμα ποσοτικά, κατά τρόπο ώστε να εκφράζονται σε αριθμούς ή ποσοστά,
β) τα ενδεχόμενα όρια των αξιών που μπορούν να υποβάλλονται, όπως αυτά προκύπτουν από τις προδιαγραφές του αντικειμένου της σύμβασης, γ) τις πληροφορίες που τίθενται στη διάθεση των προσφερόντων κατά τη διάρκεια του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού και τη χρονική στιγμή που ενδεχομένως τίθενται στη διάθεσή τους, δ) τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, ε) τους όρους, υπό τους οποίους οι προσφέροντες μπορούν να υποβάλουν τις προσφορές τους, ιδίως τις ελάχιστες διαφοροποιήσεις οι οποίες, ενδεχομένως, απαιτούνται για την υποβολή προσφορών και στ) τις κατάλληλες πληροφορίες για το χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό σύστημα και για τον τρόπο και τις τεχνικές προδιαγραφές της σύνδεσης.
4.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, πριν προβούν στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, διενεργούν μια πρώτη πλήρη αξιολόγηση των προσφορών, σύμφωνα με το επιλεγμένο κριτήριο ή τα επιλεγμένα κριτήρια ανάθεσης και με τη στάθμισή τους, όπως έχουν καθορισθεί.
Όλοι οι προσφέροντες που έχουν υποβάλει παραδεκτές προσφορές καλούνται ταυτόχρονα με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων να υποβάλουν νέες τιμές και/ή νέες αξίες. Η πρόσκληση περιέχει όλες τις κατάλληλες πληροφορίες για τη σύνδεσή τους σε ατομική βάση με το χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό σύστημα και προσδιορίζει την ημερομηνία και την ώρα έναρξης του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός μπορεί να διεξάγεται σε διάφορες διαδοχικές φάσεις. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός δεν μπορεί να αρχίζει πριν παρέλθουν δύο (2) εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία αποστολής των προσκλήσεων.
5.Όταν γίνεται η ανάθεση στην πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά, η πρόσκληση συνοδεύεται από το αποτέλεσμα της πλήρους αξιολόγησης της προσφοράς του οικείου προσφέροντος, η οποία γίνεται σύμφωνα με τη στάθμιση που προβλέπεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 43.
Η πρόσκληση αναφέρει, επίσης, τον μαθηματικό τύπο, βάσει του οποίου καθορίζεται κατά τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό η αυτόματη κατάταξη, σε συνάρτηση με τις νέες υποβαλλόμενες τιμές και/ή τις νέες αξίες. Ο μαθηματικός αυτός τύπος εκφράζει τη βαρύτητα του κάθε κριτηρίου που έχει επιλεγεί για τον καθορισμό της πλέον συμφέρουσας, από οικονομική άποψη, προσφοράς, όπως αυτή αναφέρεται στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή υποχρεώσεων. Προς τούτο, οι ενδεχόμενες διακυμάνσεις («ψαλίδες») πρέπει να εκφράζονται εκ των προτέρων με συγκεκριμένες τιμές.
Αν επιτρέπονται εναλλακτικές προσφορές, προβλέπεται χωριστός μαθηματικός τύπος για κάθε εναλλακτική προσφορά.
6.Κατά τη διάρκεια κάθε φάσης του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς γνωστοποιούν αμέσως σε όλους τους προσφέροντες τις πληροφορίες εκείνες που τους δίνουν τουλάχιστον τη δυνατότητα να γνωρίζουν, ανά πάσα στιγμή, την αντίστοιχη κατάταξή τους. Μπορούν, επίσης, να γνωστοποιούν και άλλες πληροφορίες σχετικά με άλλες τιμές ή αξίες που υποβάλλονται, υπό τον όρο ότι αυτό επισημαίνεται στη συγγραφή υποχρεώσεων. Μπορούν επίσης, οποτεδήποτε, να ανακοινώνουν τον αριθμό των συμμετεχόντων σε κάθε φάση του πλειστηριασμού. Σε καμία περίπτωση δεν γνωστοποιούν την ταυτότητα των προσφερόντων κατά τη διεξαγωγή των διαφόρων φάσεων του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού.
7.Οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς περατώνουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό με έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τρόπους:
α) Με την επισήμανση στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό της ημερομηνίας και λήξεως της διαδικασίας που έχει ήδη καθορισθεί.
β) Όταν δεν λαμβάνουν πλέον νέες τιμές ή νέες αξίες που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις σχετικά με τις ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Στην περίπτωση αυτή, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς προσδιορίζουν στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό την προθεσμία που θα τηρήσουν μετά την παραλαβή της τελευταίας υποβολής, πριν περατώσουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό.
γ) Όταν οι φάσεις του πλειστηριασμού, όπως καθορίζονται στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό, έχουν πραγματοποιηθεί στο σύνολό τους.
Όταν οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αποφασίζουν να περατώσουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, σύμφωνα με την περίπτωση γ', ενδεχομένως σε συνδυασμό με την περίπτωση β', η πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό προσδιορίζει το χρονοδιάγραμμα κάθε φάσης του πλειστηριασμού.
8.Μετά την περάτωση του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς αναθέτουν τη σύμβαση σύμφωνα με το άρθρο, βάσει των αποτελεσμάτων του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού.
9.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό καταχρηστικά ή κατά τρόπο που να εμποδίζει, περιορίζει ή στρεβλώνει τον ανταγωνισμό ή τροποποιεί το αντικείμενο της σύμβασης, όπως αυτό καθορίσθηκε στην προκήρυξη του διαγωνισμού και διευκρινίστηκε στη συγγραφή υποχρεώσεων.

Άρθρο 133
Δυναμικά συστήματα αγορών (άρθρο 33 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, άρθρο 15 Οδηγίας 2004/17/ΕΚ)
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να προσφεύγουν σε δυναμικά συστήματα αγορών.
2.Για την εφαρμογή ενός δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς ακολουθούν τους κανόνες της ανοικτής διαδικασίας σε όλες τις φάσεις της μέχρι την ανάθεση των συμβάσεων στο πλαίσιο αυτού του συστήματος. Γίνονται δεκτοί στο σύστημα όλοι οι προσφέροντες, οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια επιλογής και έχουν υποβάλει ενδεικτική προσφορά σύμφωνη προς τη συγγραφή υποχρεώσεων και τα ενδεχόμενα συμπληρωματικά έγγραφα. Οι ενδεικτικές προσφορές μπορούν να βελτιώνονται οποιαδήποτε στιγμή, υπό τον όρο ότι εξακολουθούν να συνάδουν προς τη συγγραφή υποχρεώσεων. Γ ια την εφαρμογή του συστήματος και τη σύναψη των συμβάσεων στο πλαίσιο του συστήματος, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς χρησιμοποιούν, αποκλειστικά, ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 2 έως 5 του άρθρου 36.
3.Για τους σκοπούς της εφαρμογής του δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς:
α) Δημοσιεύουν προκήρυξη διαγωνισμού, στην οποία διευκρινίζουν ότι πρόκειται για δυναμικό σύστημα αγορών.
β) Διευκρινίζουν, μεταξύ άλλων, στη συγγραφή υποχρεώσεων τη φύση των προβλεπόμενων αγορών που αποτελούν αντικείμενο αυτού του συστήματος, καθώς και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που αφορούν στο σύστημα αγορών, στο χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τις τεχνικές διευθετήσεις και προδιαγραφές της σύνδεσης.
γ) Προσφέρουν ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα στη συγγραφή υποχρεώσεων και σε κάθε συμπληρωματικό έγγραφο, ήδη από τη δημοσίευση της προκήρυξης έως τη λήξη του συστήματος, και αναφέρουν στην προκήρυξη τη διεύθυνση στο διαδίκτυο, στην οποία αναρτώνται αυτά τα έγγραφα.
4.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς παρέχουν, σε όλη τη διάρκεια του δυναμικού συστήματος αγορών, τη δυνατότητα σε κάθε οικονομικό φορέα να υποβάλει ενδεικτική προσφορά με σκοπό να γίνει δεκτός στο σύστημα, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπει η παράγραφος 2 του άρθρου αυτού. Ολοκληρώνουν την αξιολόγηση εντός μέγιστης προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, η οποία αρχίζει από την υποβολή της ενδεικτικής προσφοράς. Μπορούν ωστόσο να παρατείνουν την περίοδο αξιολόγησης, εφόσον, εν τω μεταξύ, δεν έχει μεσολαβήσει άλλος διαγωνισμός. Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ενημερώνει το ταχύτερο δυνατόν τον προσφέροντα, για τον οποίο γίνεται λόγος στο πρώτο εδάφιο, σχετικά με την αποδοχή του στο δυναμικό σύστημα αγορών ή την απόρριψη της ενδεικτικής προσφοράς του.
5.Κάθε συγκεκριμένη σύμβαση πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαγωνισμού. Πριν από τον εν λόγω διαγωνισμό, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δημοσιεύουν απλουστευμένη προκήρυξη διαγωνισμού, με την οποία καλούν όλους τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς να υποβάλουν ενδεικτική προσφορά, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού, εντός προθεσμίας η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της απλουστευμένης προκήρυξης. Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς προχωρούν στο διαγωνισμό μόνο μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης όλων των ενδεικτικών προσφορών που έχουν υποβληθεί εντός της εν λόγω προθεσμίας.
6.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς καλούν όλους τους προσφέροντες που έχουν γίνει δεκτοί στο σύστημα να υποβάλουν προσφορά για κάθε συγκεκριμένη σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί στο πλαίσιο του συστήματος. Για τον σκοπό αυτόν καθορίζουν επαρκή προθεσμία για την υποβολή των προσφορών.
Η ανάθεση της σύμβασης γίνεται στον προσφέροντα, ο οποίος υπέβαλε την καλύτερη προσφορά, σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης, τα οποία επισημαίνονται στην προκήρυξη διαγωνισμού για την έναρξη εφαρμογής του δυναμικού συστήματος αγορών. Τα κριτήρια αυτά μπορούν ενδεχομένως να προσδιορίζονται στην προαναφερθείσα πρόσκληση.
7.Η διάρκεια ενός δυναμικού συστήματος αγορών δεν μπορεί να υπερβαίνει την τετραετία, εκτός από εξαιρετικές, ειδικά αιτιολογημένες, περιπτώσεις.
Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δεν μπορούν να προσφεύγουν σε αυτό το σύστημα κατά τρόπο ώστε να εμποδίζουν, περιορίζουν ή στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.
Οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς ή οι συμμετέχοντες στο σύστημα δεν επιβαρύνονται με έξοδα διεκπεραίωσης.

ΤΙΤΛΟΣ II
ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 134
 Πεδίο εφαρμογής
Οι διατάξεις του παρόντος Τίτλου εφαρμόζονται κατά την ανάθεση και εκτέλεση, με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών του Μέρους Β' του παρόντος από αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς. Μπορεί επίσης να εφαρμόζονται στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων και στις συμβάσεις του ν. 3389/2005 (Α' 232), εφόσον τούτο ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.

Άρθρο 135
Ορισμοί
Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος τίτλου, οι ακόλουθοι όροι έχουν την εξής έννοια: α) «Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων («ΕΣΗΔΗΣ»)»: Ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία στοιχεία για την υποβολή αιτημάτων, τον προγραμματισμό, την έγκριση, τη διαδικασία προκήρυξης, ανάθεσης, σύναψης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με τη χρήση και εφαρμογή Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
β) «Διαδικτυακή πύλη ΕΣΗΔΗΣ»: Διαδικτυακή πύλη του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, στην οποία λειτουργεί το ΕΣΗΔΗΣ με την ονομασία στο διαδίκτυο «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» (και με λατινικούς χαρακτήρες «PROMETHEUS») και με ηλεκτρονική διεύθυνση www.promitheus.gov.gr.
γ) «Χρήστες ΕΣΗΔΗΣ»: Οι αναθέτουσες αρχές του άρθρου 18 του παρόντος νόμου, οι αναθέτοντες φορείς του άρθρου 19, οι οικονομικοί φορείς του άρθρου 33 και οι υπάλληλοι και λειτουργοί των φορέων του Δημόσιου Τομέα, που χρησιμοποιούν το ΕΣΗΔΗΣ κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Άρθρο 136
Υποχρέωση χρήσης ΕΣΗΔΗΣ
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το ΕΣΗΔΗΣ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων του παρόντος, από την υποβολή του αιτήματος μέχρι την υπογραφή και την εκτέλεση των συμβάσεων αυτών, με εκτιμώμενη αξία ίση ή ανώτερη των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ο χρόνος έναρξης υποχρεωτικής εφαρμογής του συνόλου ή μέρους από τις διατάξεις του παρόντος τίτλου μπορεί να μετατίθεται, σε όλες ή ορισμένες κατηγορίες δημοσίων συμβάσεων, για όλες ή για ορισμένες αναθέτουσες αρχές και σε όλες τις αποφάσεις ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων ή σε μέρη αυτών.
2.Η κατά τα ανωτέρω σύναψη και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων του παρόντος από τις αναθέτουσες αρχές/ τους αναθέτοντες φορείς με χρήση του ΕΣΗΔΗΣ γίνεται, σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, με την οποία καθορίζονται οι τεχνικές λεπτομέρειες και διαδικασίες που αφορούν:
α) Τη δημιουργία της ηλεκτρονικής πύλης ΕΣΗΔΗΣ, τη δομή και το περιεχόμενό της, σύμφωνα με τις διατάξεις του Πλαισίου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΥΑΠ/Φ40.4/1 /989/10/4/2012 Β' 1301), και εφεξής ΠΗΔ, τη διαβάθμιση των χρηστών, τον τρόπο πρόσβασης και μελέτης των εγγράφων των διαγωνισμών και τη δημιουργία και χορήγηση αντιγράφων με χρήση ΤΠΕ, τα αντίστοιχα αναγνωριστικά και διαπιστευτήρια και τα ειδικότερα θέματα και μεθόδους εγγραφής, αυθεντικοποίησης, την πολιτική ασφάλειας του δικτυακού τόπου και την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων των χρηστών του ΕΣΗΔΗΣ, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 36, του Παραρτήματος X' του Προσαρτήματος Α', και του Παραρτήματος XXIV του Προσαρτήματος Β' του παρόντος νόμου, καθώς και του ν. 3979/ 2011 (Α' 138) και του ΠΗΔ.
β) Τον προσδιορισμό του περιεχομένου, των κανόνων και λεπτομερειών χρήσης των επιμέρους εργαλείων του ΕΣΗΔΗΣ, όπως της διαδικτυακής διαχείρισης αιτημάτων και πληροφοριών, της χρήσης προτύπων και υποδειγμάτων, της διαχείρισης του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου, της ηλεκτρονικής κοινοποίησης, της διαδικασίας ηλεκτρονικής ανάθεσης και διαχείρισης των δημόσιων συμβάσεων που συνάπτονται, των ηλεκτρονικών καταλόγων, των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, των δυναμικών συστημάτων αγορών, των ηλεκτρονικών παραγγελιών, της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, των ηλεκτρονικών πληρωμών.
γ) Τους όρους και τις προϋποθέσεις για την υποβολή, τη γνωστοποίηση, τη διακίνηση εγγράφων μέσω του ΕΣΗΔΗΣ, τον τύπο και το περιεχόμενό τους, τον προσδιορισμό του χρόνου παραλαβής και τον υπολογισμό των προθεσμιών, τυχόν τεκμήρια γνωστοποίησης και απόκτησης πρόσβασης από τον ενδιαφερόμενο οικονομικό φορέα, καθώς και τον τρόπο και την απόδειξη πρόσβασης σε έγγραφα μέσω του ΕΣΗΔΗΣ και χορήγησης αντιγράφων.
δ) Τη διαλειτουργική σύνδεση του ΕΣΗΔΗΣ με την Εθνική Βάση Δεδο μ ένων Δη μ οσίων Συ μ βάσεων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) και τα πληροφοριακά συστήματα του Δημόσιου Το μέα, όπως των αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων, των πάσης φύσεως φορέων του δημόσιου τομέα, των Ενιαίων Κέντρων Εξυπηρέτησης, των άλλων αρχών εγγραφής και εντεταλμένων γραφείων, του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, του Μητρώου Δεσμεύσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, του Προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ του ν. 3862/2010 (Α' 112) όπως ισχύει, όσον αφορά στοιχεία και έγγραφα των δημοσίων συμβάσεων που αφορούν στη διαφάνεια και καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο ΚΗΜΔΗΣ, με το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα παρακολούθησης συγχρηματοδοτούμενων έργων και με κάθε άλλο πληροφοριακό σύστημα που κρίνεται απαραίτητο για την παρακολούθηση της πορείας ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς, στατιστικούς και λοιπούς σκοπούς των φορολογικών και ασφαλιστικών Αρχών, των δικαστικών και εισαγγελικών Αρχών, καθώς, επίσης, και με τα πληροφοριακά συστήματα άλλων κρατώνμελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ε) Τον καθορισμό και την εφαρμογή μέτρων εκπαίδευσης των χρηστών, μέσω σχετικών προγραμμάτων και σεμιναρίων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ή της σύνταξης κωδίκων πρακτικής.
στ) Την ακριβή χωροθέτηση του ΕΣΗΔΗΣ, καθώς και τους όρους και προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν, σε τεχνικό επίπεδο, την αδιάλειπτη και ορθή λειτουργία του στο σημείο χωροθέτησης.
3.Με το π.δ. 25/2014 (Α' 44) ρυθμίζεται η κατάρτιση, η τήρηση, η επεξεργασία, η αποθήκευση, η ευρετηρίαση και αναζήτηση των ηλεκτρονικών εγγράφων και αρχείων, που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις του παρόντος νόμου, που ανατίθενται και εκτελούνται μέσω του ΕΣΗΔΗΣ, και ιδίως στις τεχνικές προδιαγραφές, τα μέσα τήρησης, τα τεχνικά πρότυπα ηλεκτρονικής διαχείρισης, αρχειοθέτησης και αναζήτησης εγγράφων και δεδομένων, καθώς και στις κατευθύνσεις για τα μέτρα οργανωτικής και τεχνικής ασφάλειας

Άρθρο 137
Υποστήριξη του ΕΣΗΔΗΣ
1.Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος περί του Οργανισμού του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, η υποστήριξη του ΕΣΗΔΗΣ ανατίθεται στο Τμήμα Προγραμματισμού και Στοιχείων της Διεύθυνσης Πολιτικής Προμηθειών της Γενικής Διεύθυνσης Κρατικών Προμηθειών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
2.Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος περί του Οργανισμού του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, στις αρμοδιότητες του Τμήματος αυτού υπάγονται:
α) η παρακολούθηση, η ενημέρωση, ο εμπλουτισμός, η συντήρηση και η διαχείριση της διαδικτυακής πύλης του ΕΣΗΔΗΣ,
β) ο έλεγχος των προϋποθέσεων εγγραφής και αυθεντικοποίησης των χρηστών,
γ) η εποπτεία της καλής χρήσης και της ασφάλειας του συστήματος του ΕΣΗΔΗΣ,
δ) η μέριμνα για την επικοινωνία, τη διαλειτουργικότητα, και το συντονισμό του ΕΣΗΔΗΣ με τις αναθέτουσες αρχές, τους αναθέτοντες φορείς και άλλους φορείς του Δημόσιου Τομέα, καθώς και με άλλα πληροφοριακά συστήματα της δημόσιας διοίκησης, με αντίστοιχα συστήματα κρατώνμελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή και τρίτων χωρών,
ε) η τήρηση του ηλεκτρονικού αρχείου ΕΣΗΔΗΣ.

Άρθρο 138
Λειτουργία και πολιτική ασφάλειας του ΕΣΗΔΗΣ
1.Οι χρήστες αποκτούν δικαίωμα χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ, εφόσον διαθέτουν τα ανάλογα διαπιστευτήρια που απαιτούνται, σύμφωνα με την πολιτική ασφάλειας του ΕΣΗΔΗΣ.
2.Για την πολιτική ασφάλειας του ΕΣΗΔΗΣ ισχύουν τα ακόλουθα:
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, προσδιορίζεται το επίπεδο ασφαλείας που απαιτείται για τη χρήση του ΕΣΗΔΗΣ στα διάφορα στάδια της διαδικασίας ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων και των λοιπών εφαρμογών του συστήματος αυτού. Το επίπεδο ασφαλείας είναι ανάλογο προς τους κινδύνους και πληροί τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, ιδίως του άρθρου 36, του Παραρτήματος X του Προσαρτήματος Α' και του Παραρτήματος XXIV του Προσαρτήματος Β' αυτού, του π.δ. 150/2001 (Α' 125) του ν. 3979/2011 και της κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας νομοθεσίας, ιδίως του Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΠΗΔ), το οποίο κυρώθηκε με τη με αριθμό ΥΑΠ /Φ.40.4/1/989/2012 απόφαση του Υφυπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Β' 1301).
3.Οι υπηρεσίες χρονοσήμανσης παρέχονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της με αριθμό ΥΑΠ/Φ.40.4/163/2013 (Β' 401) απόφασης του Υφυπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, από τρίτους, εθνικούς ή αλλοδαπούς φορείς, πιστοποιημένους από τις αντίστοιχες αρμόδιες αρχές για την παροχή τέτοιων υπηρεσιών και διασυνδεδεμένους με τον εθνικό χρόνο. Η παροχή των υπηρεσιών χρονοσήμανσης αποδεικνύεται με σχετική ηλεκτρονική επιβεβαίωση λήψης των υπηρεσιών αυτών των φορέων προς τον χρήστη, η οποία διαβιβάζεται στο χρήστη μέσω του ΕΣΗΔΗΣ, με ασφαλή κρυπτογραφημένο τρόπο και η οποία επέχει θέση εγγράφου με βέβαιη χρονολογία. Δεν επιτρέπεται στην αναθέτουσα αρχή/ τον αναθέτοντα φορέα ή στη Γενική Γρα μματεία Εμπορίου ή στο φορέα που έχει αναλάβει την υποστήριξη του ΕΣΗΔΗΣ η παρέμβαση στη διαδικασία χρονοσήμανσης, όπως περιγράφεται ανωτέρω.
4.Σε περιπτώσεις τεχνικής αδυναμίας λειτουργίας του ΕΣΗΔΗΣ, η οποία δεν μπορεί να αποκατασταθεί εντός των ορισμένων χρονικών ορίων, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας δεν υποχρεούται, συνολικά ή μερικά, να χρησιμοποιήσει το ΕΣΗΔΗΣ. Η ανωτέρω αδυναμία πιστοποιείται από το Τμήμα Προγραμματισμού και Στοιχείων της Διεύθυνσης Πολιτικής Προμηθειών της Γενικής Διεύθυνσης Κρατικών Προμηθειών της Γενικής Γρα μματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, και, στη συνέχεια, μετά από αιτιολογημένη απόφασή τους, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας δεν χρησιμοποιεί το ΕΣΗΔΗΣ. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας καθορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τη διαδικασία διαπίστωσης και πιστοποίησης της αδυναμίας λειτουργίας του ΕΣΗΔΗΣ και τη διαδικασία έγκαιρης ενημέρωσης των οικονομικών φορέων και συνέχισης της διαδικασίας χωρίς τη χρήση ή με μερική χρήση ΤΠΕ, καθώς και της πιθανής παράτασης της διεξαγωγής της διαδικασίας σύναψης της δημόσιας σύμβασης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
5.Στο ΕΣΗΔΗΣ τηρείται Μητρώο εγγεγραμμένων προμηθευτών και παρόχων υπηρεσιών, το οποίο αποτελεί Επίσημο Κατάλογο Αναγνωρισμένων Οικονομικών Φορέων του άρθρου 75. Το Μητρώο αυτό συνδέεται διαλειτουργικά με το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και τα Μητρώα Μελετητών και Εταιρειών Μελετών που τηρούνται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις, η διαδικασία εγγραφής και διαγραφής στο Μητρώο, ο τρόπος λειτουργίας του με χρήση του ΕΣΗΔΗΣ, η διαλειτουργικότητα του συστήματος με ήδη υπάρχοντα μητρώα φορέων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 139
Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων
1.Το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων («ΚΗΜΔΗΣ») του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204) το οποίο αποτελεί μέρος του ΕΣΗΔΗΣ έχει ως σκοπό τη συλλογή, την επεξεργασία και τη δημοσιοποίηση στοιχείων, που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν αναθέτουσες αρχές, αναθέτοντες φορείς και κεντρικές αρχές προμηθειών του παρόντος νόμου, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας και διαδικασίας ανάθεσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του καθ' ύλην συναρμόδιου Υπουργού μπορούν να ορίζονται ειδικότερα οι συμβάσεις που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος τίτλου.
2.Η λειτουργία του ΚΗΜΔΗΣ τελεί υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 2472/1997 (Α' 50) και του άρθρου 22 του παρόντος. Η πρόσβαση στα στοιχεία του ΚΗΜΔΗΣ πραγματοποιείται με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των κρατικών απορρήτων που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία, των κανόνων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, καθώς και του εταιρικού ή άλλου απορρήτου που προβλέπεται σε ειδικότερες διατάξεις.
3.Στο ΚΗΜΔΗΣ καταχωρίζονται από τις αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς και τις κεντρικές αρχές προμηθειών ηλεκτρονικά στοιχεία των ακόλουθων σταδίων για όλες τις δημόσιες συμβάσεις: α) το πρωτογενές αίτημα, β) το εγκεκριμένο αίτημα, ήτοι ανάληψη υποχρέωσης ή/και δέσμευση πίστωσης, γ) οι προκηρύξεις, σύμφωνα με το άρθρο 152 και η διακήρυξη με τα παραρτήματά της, δ) η απόφαση ανάθεσης ή κατακύρωσης, ε) η σύμβαση, στ) κάθε εντολή πληρωμής και ζ) το αποδεικτικό κάθε πληρωμής. Η καταχώριση περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα επιμέρους στοιχεία: (1) το όνομα του φορέα, (2) τον ΑΦΜ του, (3) το είδος της σύμβασης, ήτοι προμήθεια, υπηρεσία ή έργο, (4) τον προϋπολογισμό, (5) τον Αριθμό Ανάληψης Υποχρέωσης, εφόσον η δαπάνη υπάγεται στις διατάξεις του π.δ. 113/2010 (Α' 94), (6) την αξία της σύμβασης, (7) την ιθαγένεια εθνικότητα του οικονομικού φορέα στον οποίον ανατέθηκε η σύμβαση, (8) τη διαδικασία σύναψης σύμβασης και σε περίπτωση ανάθεσης με διαδικασία διαπραγμάτευσης, αναφορά στη νομική βάση των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (9) τον αριθμό και την αξία των συμβάσεων που συνήφθησαν, (10) tov κωδικό των αγαθών ή υπηρεσιών κατά το Κοινό Λεξιλόγιο Δημοσίων Συμβάσεων (Common Procurement Vocabulary CPV) και (11) τη γεωγραφική περιοχή βάσει της Κοινής Ονοματολογίας των
Εδαφικών Στατιστικών Μονάδων (Nomenclature of territorial units for statistics NUTS) του δημόσιου φορέα.
Τα παραπάνω στοιχεία δεν καταχωρίζονται πρωτογενώς στο «Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ», αλλά αντλούνται αυτόματα από το ΚΗΜΔΗΣ.
γ. Η μη καταχώριση στο ΚΗΜΔΗΣ των στοιχείων της παραπάνω περίπτωσης συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα για το όργανο που εξέδωσε την πράξη ή για τον υπάλληλο που έχει την ευθύνη για την καταχώριση.
δ. Η ισχύς της παρούσας παραγράφου αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 5.
4.Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παραγράφου 5, που αφορούν στις ένοπλες δυνάμεις, καταχωρίζονται σε εσωτερικό διαβαθμισμένο πληροφοριακό υποσύστημα του ΚΗΜΔΗΣ, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Εθνικής Άμυνας, ρυθμίζονται ο τρόπος υποβολής των στοιχείων, η πρόσβαση σε αυτά, καθώς και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα.
5.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν στη λειτουργία και διαχείριση του ΚΗΜΔΗΣ, το δικτυακό τόπο τήρησής του, τη δομή, το περιεχόμενο και την πρόσβαση σε αυτό, και τα τυχόν επίπεδα διαβάθμισης, τη διαδικασία έκδοσης κωδικών ηλεκτρονικής καταχώρισης, τα κατά περίπτωση καταχωριζόμενα στοιχεία, το χρόνο καταχώρισης αυτών, τα κατά περίπτωση υπόχρεα πρόσωπα για την καταχώριση και τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο της προσήκουσας τήρησής του, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με όμοια απόφαση μπορούν να καθορίζονται ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στον καθορισμό του τρόπου, του χρόνου και των επιμέρους διαδικασιών καταχώρισης των στοιχείων των εκκρεμών, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4013/2011 (Α' 204), δημοσίων συμβάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου.
6.Οι πράξεις των περιπτώσεων γ', δ' και ε' της παραγράφου 3 που καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ ισχύουν από την καταχώρισή τους σε αυτό. Οι ρυθμίσεις του προηγούμενου εδαφίου δεν θίγουν τις σχετικές δικονομικές ρυθμίσεις ως προς την άσκηση ενδίκων μέσων και βοηθημάτων, ούτε τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τις διοικητικές προσφυγές.
7.Η έκδοση ξεχωριστών Αριθμών Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) αφορά σε όλα τα έγγραφα που θα καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ και με βάση αυτούς θα συνδέονται οι σχετικές μεταξύ τους αντίστοιχες πράξεις. Η καταχώριση δημοσίων συμβάσεων στο ΚΗΜΔΗΣ, καθώς και η αναφορά του ΑΔΑΜ, αποτελούν στοιχεία της κανονικότητας της δαπάνης, με την έννοια ότι η ύπαρξη αριθμού ΑΔΑΜ εξομοιώνεται με δικαιολογητικά που απαιτείται και την παράγραφο 2 του άρθρου 26 του ν. 2362/1995 (Α' 247). Αν υπάρχει διαφορά μεταξύ του κειμένου που καταχωρίστηκε στο ΚΗΜΔΗΣ και του κειμένου της πράξης, ισχύει το κείμενο που καταχωρίστηκε στο ΚΗΜΔΗΣ. Με ευθύνη του προσώπου ή του οργάνου που έχει εκδώσει την πράξη γίνονται αμελλητί οι αναγκαίες διορθώσεις στο κείμενο που έχει αναρτηθεί στο
ΚΗΜΔΗΣ. Οι πράξεις που καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, εξαιρούνται από τις ρυθμίσεις των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 11 του ν. 2690/1999 (Α' 45), και μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς επικύρωση. Αρκεί η επίκληση του ΑΔΑΜ για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση των πράξεων που καταχωρίζονται τόσο κατά τη διεκπεραίωση υποθέσεων των διοικουμένων όσο και κατά την επικοινωνία μεταξύ φορέων του Δημοσίου.
8.Η δημοσίευση της προκήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 152 του παρόντος νόμου, αντικαθιστά την υποχρέωση δημοσίευσης στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.
9.Το ΚΗΜΔΗΣ αποτελεί το επίσημο εθνικό πληροφοριακό σύστημα για την απευθείας ηλεκτρονική υποβολή προκηρύξεων δημοσίων συμβάσεων (eSenders) στο Tenders Electronic Daily (TED).
10.Το ΚΗΜΔΗΣ διασυνδέεται υποχρεωτικά και αδιάλειπτα με την Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.). Για τη διασύνδεση του ΚΗΜΔΗΣ με άλλα πληροφοριακά συστήματα, ισχύουν οι διατάξεις της περίπτωσης δ' της παραγράφου 2 του άρθρου 136.
11.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δύνανται να ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τη διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα του ΚΗΜΔΗΣ με την Εθνική Βάση Δεδομένων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, με το Μητρώο Δεσμεύσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το ΕΣΗΔΗΣ, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα παρακολούθησης συγχρηματοδοτούμενων έργων, καθώς και με κάθε άλλο πληροφοριακό σύστημα που κρίνεται απαραίτητο για την παρακολούθηση από τις υπηρεσίες του Δημοσίου της πορείας ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς στατιστικούς και λοιπούς σκοπούς.

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

Άρθρο 140
Πεδίο εφαρμογής
1.Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους εφαρμόζονται:
α. Στις δημόσιες συμβάσεις χαμηλής αξίας, όπως ορίζονται στο άρθρο 23 του παρόντος νόμου και
β. στις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών χαμηλής προτεραιότητας, ανεξάρτητα από την εκτιμώμενη αξία τους.
2.Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους μπορούν να μην εφαρμόζονται στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης.
3.Κατά τα λοιπά, στις συμβάσεις της παραγράφου 1 εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος νόμου, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στα επιμέρους άρθρα αυτού.

Άρθρο 141
Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων
1.Οι συμβάσεις του παρόντος Μέρους συνάπτονται σύμφωνα με τις ακόλουθες διαδικασίες:
α) Την ανοικτή διαδικασία, την κλειστή διαδικασία, τη διαδικασία με διαπραγμάτευση με ή χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, τον ανταγωνιστικό διάλογο,
β) το συνοπτικό διαγωνισμό, σύμφωνα με το άρθρο 143 ή
γ) την απευθείας ανάθεση, σύμφωνα με το άρθρο 144.
2.Οι συμβάσεις του παρόντος Μέρους μπορούν να συνάπτονται και μέσω του συστήματος προεπιλογής του άρθρου 120, ανεξάρτητα αν η σύμβαση συνάπτεται από αναθέτουσα αρχή του άρθρου 18 ή αναθέτοντα φορέα του άρθρου 19.

Άρθρο 142
Επιλογή διαδικασίας ανάθεσης
1.Για σύναψη των συμβάσεων του παρόντος μέρους, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς επιλέγουν ελεύθερα είτε την ανοικτή ή κλειστή διαδικασία είτε τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με προκήρυξη διαγωνισμού είτε τον ανταγωνιστικό διάλογο είτε το σύστημα προεπιλογής του άρθρου 120.
2.Για την προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού ισχύουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 51, όταν συνάπτονται από αναθέτουσα αρχή του άρθρου 18 ή της παραγράφου 3 του άρθρου 105, όταν συνάπτονται από αναθέτοντα φορέα του άρθρου 19.
3.Στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων του παρόντος μέρους, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας μπορεί να περιορίζει τα έγγραφα της σύμβασης που καθορίζονται στο άρθρο 39 και να μην επιβάλει ελάχιστες απαιτήσεις ως προς την χρηματοοικονομική ή οικονομική επάρκεια και την επαγγελματική ή/και τεχνική ικανότητα των οικονομικών φορέων, παρά μόνον εφόσον αυτό αιτιολογείται ειδικά από τυχόν ιδιαιτερότητες της σύμβασης και υπό την προϋπόθεση της τήρησης της αρχής της αναλογικότητας.

Άρθρο 143
Συνοπτικός διαγωνισμός
1.Προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. Επιτρέπεται, επίσης, για την ανάθεση τμήματος ή τμημάτων σύμβασης μεγαλύτερης αξίας, εφόσον η συνολική εκτιμώμενη αξία των συγκεκριμένων τμημάτων δεν υπερβαίνει το ποσό του προηγουμένου εδαφίου ούτε το είκοσι τοις εκατό (20 %) της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων της σύμβασης. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης για τις ανάγκες της εφαρμογής της παρούσας παραγράφου γίνεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 25. Το ποσό των τμημάτων που έχουν τυχόν ανατεθεί, σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 1 του άρθρου 144 συνυπολογίζεται για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.
2.Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας δημοσιεύει απλοποιημένη προκήρυξη, σύμφωνα με το άρθρο 152. Επιπρόσθετα, μπορεί να προσκαλεί επιπλέον και συγκεκριμένους οικονομικούς φορείς, τρεις (3) τουλάχιστον εφόσον δραστηριοποιούνται τόσοι στη σχετική αγορά.
3.Οι προσφορές των οικονομικών φορέων υποβάλλονται εγγράφως. Η υποβολή μόνο μίας προσφοράς, δεν αποτελεί κώλυμα για τη συνέχιση της διαδικασίας του διαγωνισμού και την ανάθεση της σύμβασης.
4.Ο συνοπτικός διαγωνισμός διεξάγεται από ειδική τριμελή επιτροπή που συγκροτείται προς το σκοπό αυτό και διενεργεί όλα τα στάδια του διαγωνισμού. Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, των τεχνικών προσφορών και των οικονομικών προσφορών μπορούν να γίνουν σε μία δημόσια συνεδρίαση, κατά την κρίση της επιτροπής.
5.Οι λεπτομέρειες διενέργειας του συνοπτικού διαγωνισμού καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.

Άρθρο 144
Απευθείας ανάθεση
1.Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. Επιτρέπεται, επίσης, για την ανάθεση τμήματος ή τμημάτων σύμβασης μεγαλύτερης αξίας, εφόσον η συνολική εκτιμώμενη αξία των συγκεκριμένων τμημάτων δεν υπερβαίνει το ποσό του προηγουμένου εδαφίου ούτε το 20 % της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων της σύμβασης. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης για τις ανάγκες της εφαρμογής της παρούσας παραγράφου γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25.
2.Η απευθείας ανάθεση διενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα, χωρίς να απαιτείται η συγκρότηση συλλογικού οργάνου για τον σκοπό αυτό.
3.Η απευθείας ανάθεση σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα γίνεται με κριτήρια τη δυνατότητα της καλής και έγκαιρης εκτέλεσης της σύμβασης από τον ανάδοχο και την οικονομική του προσφορά.
4.Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεση, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 152. Η απόφαση ανάθεσης περιέχει κατ' ελάχιστο:
α) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα,
β) περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης και της αξίας της,
γ) όνομα και στοιχεία επικοινωνίας του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση,
δ) κάθε άλλη πληροφορία που κρίνει απαραίτητη η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας.
5.Αν παραβιασθεί η υποχρέωση της παραγράφου 4, η σύμβαση είναι αυτοδίκαια άκυρη.

Άρθρο 145
Προθεσμίες
1.Στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων του παρόντος μέρους, τηρούνται οι ακόλουθες προθεσμίες:
α) Στην ανοικτή διαδικασία, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε είκοσι δύο (22) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.
β) Στην κλειστή διαδικασία και στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ και η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε δέκα
(10)ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες.
γ) Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.
2.Κατά τον καθορισμό των προθεσμιών παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών η αναθέτουσα αρχή/ αναθέτων φορέας λαμβάνει υπόψη, ιδίως, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της σύμβασης και το χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία των αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών, με την επιφύλαξη των ελάχιστων προθεσμιών που καθορίζονται στο άρθρο αυτό.
3.Οι προθεσμίες για την παραλαβή των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών πρέπει να καθορίζονται κατά τρόπο, ώστε να προκύπτει η ακριβής ημερομηνία και ώρα υποβολής των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών.

Άρθρο 146
Εξαιρέσεις
Στις συμβάσεις που ρυθμίζονται από το μέρος αυτό δεν εφαρμόζονται: α) Η υποχρέωση διαβίβασης έκθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που προβλέπεται στην περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 51, β) Τα άρθρα 56, 57, 109, 110 και 111, με την επιφύλαξη του άρθρου 58 και της παραγράφου 8 του άρθρου 110. γ) Τα άρθρα 59, 60, 61 και 113, 114, 115. δ) Το άρθρο 192. ε) Τα άρθρα 95,131.

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ
ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ΤΙΤΛΟΣ Ι
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 147
Πεδίο εφαρμογής
1.Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις του παρόντος νόμου, ανεξάρτητα από την εκτιμώμενη αξία τους.
2.Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους μπορούν να μην εφαρμόζονται στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης.

Άρθρο 148
Προγραμματισμός δημοσίων συμβάσεων
1.Οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς προγραμματίζουν τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και έργων που προτίθενται να συνάψουν στο επόμενο κάθε φορά οικονομικό έτος. Για τον σκοπό αυτό συντάσσουν πίνακα προγραμματισμού, ο οποίος περιλαμβάνει ιδίως τις ακόλουθες πληροφορίες:
α) Τον αριθμό, το είδος και το αντικείμενο των συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των ενδεικτικών ποσοτήτων, καθώς και των δικαιωμάτων προαίρεσης.
β) Τη συνολική εκτιμώμενη αξία των συμβάσεων και, ενδεχομένως, καθεμίας από αυτές.
γ) Τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων.
δ) Την προγραμματισμένη έναρξη της διαδικασίας ανάθεσης των συμβάσεων.
ε) Την προβλεπόμενη διάρκεια των συμβάσεων.
στ) Κάθε άλλη σχετική πληροφορία ή στοιχείο που ήθελε καθοριστεί δυνάμει της κοινής υπουργικής απόφασης της παραγράφου 5 του άρθρου 139.
2.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού τους, καταχωρίζουν τον πίνακα προγραμματισμού στην Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων του ν. 4013/2011, και φέρουν την ευθύνη για την ακρίβεια των παρεχόμενων πληροφοριών. Ο πίνακας ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση για τυχόν τροποποιήσεις ή προσθήκες παραμένει αναρτημένος τουλάχιστον μέχρι τις 30 Ιουλίου του επόμενου οικονομικού έτους από αυτό που αφορά στον προγραμματισμό. Με την απόφαση της παραγράφου 5 του άρθρου 139 μπορεί να διαβαθμίζεται η πρόσβαση αρχών ή φορέων του Δημοσίου Τομέα ή οικονομικών φορέων στα στοιχεία του πίνακα προγραμματισμού.
3.Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου σχετικά με την ανάρτηση του πίνακα προγραμματισμού δεν εφαρμόζονται στις συμβάσεις που αφορούν, απαιτούν ή περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες. Ως τέτοιες νοούνται οι πληροφορίες εκείνες, η κοινολόγηση των οποίων μπορεί να επιφέρει βλάβη ή ζημία στα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα ή να παραβλάψει τυχόν απόρρητα.

Άρθρο 149
Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με την αγορά
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, πριν την έναρξη μίας διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης μπορούν να διεξάγουν διαβουλεύσεις με την αγορά, προκειμένου να αξιολογήσουν τη διάρθρωση, την ικανότητα και τη δυναμικότητα της αγοράς και να ενημερώσουν τους οικονομικούς φορείς για τα σχέδια και τις απαιτήσεις των συμβάσεών τους. Η διαβούλευση είναι υποχρεωτική για τις συμβάσεις υψηλής αξίας.
Για τον σκοπό αυτό, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς μπορούν να ζητήσουν ή να δεχτούν τις συμβουλές φορέων του Δημόσιου Τομέα ή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ή φορέων της αγοράς, εφόσον οι εν λόγω συμβουλές δεν έχουν ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση του ανταγωνισμού και δεν καταλήγουν σε παραβίαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αποφυγής των διακρίσεων και της διαφάνειας.
2.Αν ένας προσφέρων ή υποψήφιος ή μία επιχείρηση που σχετίζεται με προσφέροντα ή υποψήφιο έχει παράσχει συμβουλές στην αναθέτουσα αρχή/ αναθέτοντα φορέα ή έχει εμπλακεί με οποιονδήποτε τρόπο στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσει τη μη στρέβλωση του ανταγωνισμού, λόγω της συμμετοχής του εν λόγω προσφέροντος ή υποψηφίου.
3.Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν συγκεκριμένα τη γνωστοποίηση στους άλλους προσφέροντες και υποψηφίους τυχόν σχετικών πληροφοριών που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο της προηγούμενης εμπλοκής του προσφέροντος ή του υποψηφίου στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης συμβάσεων ή που προέκυψαν από αυτή, καθώς και τον προσδιορισμό επαρκών προθεσμιών για την παραλαβή των προσφορών. Ο ενδιαφερόμενος προσφέρων ή υποψήφιος αποκλείεται από τη διαδικασία μόνο αν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την υποχρέωση τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης.
Πριν από οποιονδήποτε τέτοιο αποκλεισμό, παρέχεται η ευκαιρία στους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να αποδείξουν ότι η συμμετοχή τους στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης δεν μπορεί να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού. Τα μέτρα που λαμβάνονται τεκμηριώνονται στα πρακτικά που συντάσσονται, σύμφωνα με τα άρθρα 63 και 117.

Άρθρο 150
Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων με την αγορά
1.Οι διαβουλεύσεις διεξάγονται βάσει ειδικής πρόσκλησης για ανοιχτή, μη δεσμευτική συμμετοχή των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, που αναρτάται στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντος φορέα και δημοσιοποιείται με κάθε άλλο πρόσφορο, κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντος φορέα, μέσω του έντυπου ή ηλεκτρονικού τύπου. Η δαπάνη των τυχόν δημοσιεύσεων στον τύπο και κάθε άλλο μέσο δημοσιότητας βαρύνει την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα. Σε περίπτωση συμβάσεων για τις οποίες η εφαρμογή της παρούσας διάταξης θα υποχρέωνε τις αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς να παράσχουν πληροφορίες, η αποκάλυψη των οποίων είναι αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντά τους ή μπορεί να παραβλάψει τυχόν απόρρητα, η ειδική πρόσκληση του προηγούμενου εδαφίου δεν δημοσιοποιείται, αλλά αποστέλλεται με κάθε πρόσφορο τρόπο.
2.Η πρόσκληση αναφέρει τα στοιχεία της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, το αντικείμενο της σύμβασης, τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής παρατηρήσεων. Στην πρόσκληση επισυνάπτεται περιγραφικό έγγραφο, στο οποίο περιλαμβάνεται κάθε άλλο πληροφοριακό στοιχείο σχετικά με τη σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί.
3.Η διαδικασία διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εξήντα (60) ημέρες από την ανάρτηση της σχετικής ανακοίνωσης ή από την αποστολή της σχετικής πρόσκλησης. Η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται, ιδίως σε περιπτώσεις συμβάσεων μείζονος οικονομικής αξίας ή με ιδιαίτερα σύνθετο αντικείμενο. Μετά τη λήξη της προθεσμίας που τάσσεται στην πρόσκληση για την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, η αναθέτουσα αρχή/ αναθέτων φορέας συγκεντρώνει και επεξεργάζεται τα σχόλια που υποβλήθηκαν.

Άρθρο 151
Τεκμηρίωση δημόσιας σύμβασης
1.Για την τεκμηρίωση της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων του Μέρους Β' του παρόντος η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας συντάσσει και τηρεί σε ηλεκτρονική μορφή ειδικό «Φάκελο Δημόσιας Σύμβασης». Ο Φάκελος Δημόσιας Σύμβασης συμπληρώνεται και επικαιροποιείται σε όλα τα επιμέρους στάδια ανάθεσης και εκτέλεσης της σύμβασης, την ακολουθεί ως τη λήξη της και περιλαμβάνει ιδίως:
α) την τεκμηρίωση της σκοπιμότητας της σύμβασης, β) την περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης, γ) τα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 39 και δ) τον προϋπολογισμό της σύμβασης και την τεκμηρίωσή του.
2.Το περιεχόμενο, η διαδικασία και κάθε άλλο ζήτημα σχετικά με την συγκρότηση και τήρηση του Φακέλου της παραγράφου 1, μπορούν να καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ
ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 152
Δημοσιότητα σε εθνικό επίπεδο
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δημοσιεύουν τις προκηρύξεις και διακηρύξεις ή αποφάσεις απευθείας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, ανεξάρτητα από την εκτιμώμενη αξία τους και τη διαδικασία ανάθεσης, με την επιφύλαξη της εφαρμογής της παραγράφου
1του άρθρου 139, στο ΚΗΜΔΗΣ και στην ιστοσελίδα τους, εφόσον διαθέτουν, μέσω διαύλου αυτοματοποιημένης διανομής (RSSFEED). Οι προκηρύξεις περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 39 και γίνεται χρήση των προτύπων που εκδίδονται από την Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15.
2.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δημοσιεύουν προκήρυξη (περίληψη διακήρυξης) δημόσιας σύμβασης στον περιφερειακό και τοπικό τύπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3548/2007 (Α' 68), καθώς και τις κείμενες κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου διατάξεις περί υποχρεωτικής δημοσιοποίησης δια του περιφερειακού και τοπικού τύπου διαγωνισμών δημοσίων συμβάσεων, υπό την έννοια του άρθρου 15 του Μέρους Β' του παρόντος.
3.Οι προκηρύξεις και διακηρύξεις δημοσίων συμβάσεων της παραγράφου 1 πρέπει να φέρουν Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 139.
4.Η δαπάνη των δημοσιεύσεων της παραγράφου 2 βαρύνει την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα.

Άρθρο 153
Λόγοι αποκλεισμού
   1. Οι λόγοι αποκλεισμού του προσφέροντος ή του υποψηφίου καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.
   2. Ο προσφέρων ή ο υποψήφιος αποκλείεται της συμμετοχής του στη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης εφόσον:
   α) Συντρέχει στο πρόσωπό του κάποιος από τους υποχρεωτικούς λόγους αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 68 είτε κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 170.
   β) Συντρέχει στο πρόσωπό του κάποιος από τους προαιρετικούς λόγους αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 68 και καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης είτε κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 170.
   γ) Εχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για κάποιο από τα αδικήματα της υπεξαίρεσης, της απάτης, της εκβίασης, της πλαστογραφίας, της ψευδορκίας, της δωροδοκίας και της δόλιας χρεωκοπίας είτε κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 170.
   δ) Συντρέχει στο πρόσωπό του κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 45, η οποία δεν μπορεί να θεραπευθεί με άλλα λιγότερο επαχθή μέτρα.
   ε) Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας διαθέτει επαρκείς εύλογες ενδείξεις ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού κατά τη διαδικασία ανάθεσης της συγκεκριμένης σύμβασης.
   στ) Ο οικονομικός φορέας επιχειρεί να επηρεάσει με αθέμιτο τρόπο τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, να αποκτήσει εμπιστευτικές πληροφορίες που ενδέχεται να του αποφέρουν αθέμιτο πλεονέκτημα κατά τη διαδικασία ανάθεσης ή να παράσχει εξ αμελείας παραπλανητικές πληροφορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν ουσιωδώς τις αποφάσεις που αφορούν στον αποκλεισμό ή στην ποιοτική επιλογή οικονομικών φορέων ή στην ανάθεση της σύμβασης.
   ζ) Από την προηγούμενη συμμετοχή του οικονομικού φορέα στο στάδιο της προπαρασκευής της διαδικασίας ανάθεσης, σύμφωνα με το άρθρο 149, προκύπτει στρέβλωση του ανταγωνισμού, η οποία δεν μπορεί να θεραπευθεί με άλλα λιγότερο επαχθή μέτρα.
   η) Συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρ. 4 του άρθρου 4 και της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 (Α' 30), όπως ισχύουν, εφόσον η υπό ανάθεση σύμβαση υπάγεται βάσει της προεκτιμώμενης αξίας της στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3310/2005.
   3. Αποκλείεται από τη συμμετοχή κατά τη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης ο προσφέρων ή ο υποψήφιος που είναι κοινοπραξία οικονομικών φορέων κατά την έννοια του άρθρου 33, αποκλείεται από τη συμμετοχή κατά τη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης όταν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις της παραγράφου 2 στο πρόσωπο ενός από τα μέλη της κοινοπραξίας.
   4. Ο προσφέρων ή ο υποψήφιος αποκλείεται, επίσης, όταν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις της παραγράφου 2 στο πρόσωπο τρίτων φορέων που παρέχουν προς τον προσφέροντα ή τον υποψήφιο οικονομική, χρηματοοικονομική ή τεχνική ικανότητα, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, και 121 παράγραφοι 5 και 6.
   5. Ο οικονομικός φορέας που τελεί σε μία από τις καταστάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μπορεί να προσκομίζει στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα μέτρα που έλαβε επαρκούν για να αποδείξουν την αξιοπιστία του. Ειδικότερα, ο οικονομικός φορέας μπορεί να αποδεικνύει ότι έχει καταβάλει ή έχει δεσμευθεί να καταβάλει τυχόν επιβληθέντα πρόστιμα ή άλλες χρηματικές; κυρώσεις ή αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκλήθηκαν από το ποινικό αδίκημα ή το παράπτωμα, ότι έχει διευκρινίσει τα γεγονότα και τις περιστάσεις με ολοκληρωμένο τρόπο, μέσω ενεργού συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, και έχει λάβει συγκεκριμένα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, καθώς και μέτρια σε επίπεδο προσωπικού, κατάλληλα για την αποφυγή περαιτέρω ποινικών αδικημάτων ή παραπτωμάτων Τα μέτρα που λαμβάνονται από τους οικονομικούς φορείς αξιολογούνται σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τις ιδιαίτερες περιστάσεις του ποινικού αδικήματος ή του παραπτώματος. Αν τα στοιχεία κριθούν επαρκή, ο εν λόγω οικονομικός φορέας δεν αποκλείεται από τη διαδικασία ανάθεσης. Σε περίπτωση που τα μέτρα κριθούν ανεπαρκή, γνωστοποιείται στον οικονομικό φορέα το σκεπτικό της κρίσης.

Άρθρο 154
Έλεγχος καταλληλότητας των προσφερόντων ή υποψηφίων
   1. Με την επιφύλαξη της τήρησης των γενικών αρχών του άρθρου 16 η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας καθορίζει τα ελάχιστα προσόντα και ικανότητες που οφείλουν να διαθέτουν οι προσφέροντες/ υποψήφιοι για να συμμετέχουν στις διαδικασίες ανάθεσης.
   2. Για τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες ανάθεσης οι προσφέροντες ή οι υποψήφιοι υποβάλλουν δικαιολογητικά, προκειμένου να αποδείξουν ιδίως:
   α) τη νομιμοποίησή τους,
   β) την προσωπική κατάσταση και επαγγελματική τους επάρκεια,
   γ) την οικονομική, χρηματοοικονομική επάρκεια και τεχνική ικανότητά τους,
   δ) την επίκληση της χρηματοοικονομικής ή τεχνικής ικανότητας τρίτων,
   ε) την ύπαρξη συστήματος διασφάλισης ποιότητας ή περιβαλλοντικής διαχείρισης,
   στ) κάθε άλλη απαίτηση ή στοιχείο πρόσφορο για τη διενέργεια του ελέγχου καταλληλότητας.
   3. Τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, καθώς και τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν ότι αυτά πληρούνται, εξειδικεύονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 155.
   4. Για τις ανάγκες του ελέγχου της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων ή υποψηφίων, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να έχουν κατάλληλη οικονομική και χρηματοπιστωτική ικανότητα. Για το σκοπό αυτό, μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να έχουν έναν ορισμένο ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ένας ορισμένος ελάχιστος κύκλος εργασιών στον τομέα δραστηριοτήτων που καλύπτεται από τη σύμβαση. Επιπρόσθετα, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς πληροφορίες σχετικά με τους ετήσιους λογαριασμούς τους, από τις οποίες προκύπτουν στοιχεία, όπως ο λόγος μεταξύ ενεργητικού και παθητικού. Μπορούν, επίσης, να ζητούν από τους οικονομικούς φορείς να διαθέτουν ικανοποιητική ασφαλιστική κάλυψη επαγγελματικών κινδύνων.
   5. Ο απαιτούμενος ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργασιών δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες περιστάσεις που αφορούν τους ειδικούς κινδύνους που σχετίζονται με τη φύση των έργων, των υπηρεσιών ή των προμηθειών. Η αναθέτουσα αρχή αναφέρει τις εν λόγω εξαιρετικές περιστάσεις στα έγγραφα της δημόσιας σύμβασης.
   6. Ο λόγος μεταξύ ενεργητικού και παθητικού μπορεί να εκτιμάται, εφόσον οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς εξειδικεύουν στα έγγραφα της σύμβασης τις μεθόδους και τα κριτήρια για την συνεκτίμησή του.
   Τα κριτήρια αυτά είναι αντικειμενικά και σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης.
   7. Όταν μία σύμβαση διαιρείται σε τμήματα, οι παράγραφοι 3 έως 5 εφαρμόζονται σε σχέση με κάθε επιμέρους τμήμα. Αν ανατεθούν στον ανάδοχο περισσότερα τμήματα που πρέπει να εκτελεστούν ταυτόχρονα, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καθορίζει τον ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών ανά ομάδες τμημάτων.
   8. Αν οι συμβάσεις βάσει συμφωνίας-πλαισίου πρόκειται να ανατεθούν μετά από προκήρυξη νέου διαγωνισμού, η μέγιστη απαίτηση ετήσιου κύκλου εργασιών που αναφέρεται στην παράγραφο 4 υπολογίζεται βάσει του αναμενόμενου μέγιστου μεγέθους των εκτελεστικών συμβάσεων που θα εκτελεστούν ταυτόχρονα, ή, αν αυτό δεν είναι γνωστό, βάσει της εκτιμώμενης αξίας της συμφωνίας-πλαισίου. Στην περίπτωση των δυναμικών συστημάτων αγορών, η μέγιστη απαίτηση ετήσιου κύκλου εργασιών που αναφέρεται στην παράγραφο 4 υπολογίζεται με βάση το αναμενόμενο μέγιστο μέγεθος των επιμέρους συμβάσεων που θα συναφθούν μέσω του δυναμικού συστήματος αγορών.
   9. Για τον έλεγχο της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων ή των υποψηφίων, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να ζητά με τη διακήρυξη ένα ή περισσότερα δικαιολογητικά ανάλογα με τις απαιτήσεις της κατά περίπτωση σύμβασης, τις δυνατότητες της συγκεκριμένης αγοράς, στην οποία απευθύνεται, και την ανάγκη εξασφάλισης συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού.
   10. Η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των προσφερόντων ή των υποψηφίων μπορεί να ελέγχεται με βάση, ιδίως την τεχνογνωσία τους, την αποτελεσματικότητα, την εμπειρία και την αξιοπιστία τους. Για τον έλεγχο της ικανότητας αυτής η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας προσδιορίζει στη διακήρυξη τα αναγκαία στοιχεία ανάλογα με το είδος και το φυσικό ή οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης.

Άρθρο 155
Δικαιολογητικά ποιοτικής επιλογής
   1. Κατά την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών, ο προσφέρων ή ο υποψήφιος οικονομικός φορέας υποβάλλει δήλωση στην οποία αναγράφεται:
   α) Ότι δεν βρίσκεται σε καμία από τις καταστάσεις που αποτελούν λόγο αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 153. Επίσης, δηλώνει τους φορείς προς τους οποίους είναι υπόχρεος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.
   β) Ότι πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφωνα με το άρθρο 154 και τα έγγραφα της σύμβασης.
   γ) Ότι, ανάλογα με την περίπτωση, ικανοποιεί τους αντικειμενικούς κανόνες και τα κριτήρια επιλογής που έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τα άρθρα 67 παράγραφοι 2 και 3 και 120.
   δ) Ότι ορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 159, και στη δεύτερη περίπτωση της παραγράφου 4 του άρθρου 45.
   ε) Ότι έλαβε υπόψη του τις υποχρεώσεις σχετικά με τις διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος και των συνθηκών εργασίας που ισχύουν στον τόπο όπου πρόκειται να εκτελεσθεί η σύμβαση.
   στ) Ότι θα είναι σε θέση, εφόσον του ζητηθεί και χωρίς καθυστέρηση, να παράσχει κάθε δικαιολογητικό ή έγγραφο που αποδεικνύει τις πληροφορίες και δηλώσεις που περιλαμβάνει στη δήλωσή του.
   Αν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επικαλείται τις χρηματοοικονομικές, τεχνικές ή επαγγελματικές δυνατότητες άλλων φορέων, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, 121 παράγραφοι 5 και 6, θα πρέπει να προσκομίζει δηλώσεις των εν λόγω φορέων με το περιεχόμενο των περιπτώσεων α' έως και στ'.
   Οι δηλώσεις υπέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 (Α' 75), χωρίς να απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής που προσώπου που υποβάλλει τη δήλωση. Η ως άνω δήλωση, ανεξάρτητα από την αναγραφόμενη σε αυτήν ημερομηνία, αποκτά βεβαία χρονολογία με την υποβολή της προσφοράς ή της αιτήσεως συμμετοχής τις οποίες συνοδεύει.
2. Η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί να ζητεί ανά πάσα στιγμή από τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και πριν την ολοκλήρωσή της, να υποβάλουν το σύνολο ή τμήμα των δικαιολογητικών εγγράφων που αποδεικνύουν τις πληροφορίες και δηλώσεις που περιλαμβάνει στη δήλωσή του ο προσφέρων/ υποψήφιος, αν, κατά την άποψή τους, είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση της ομαλής διενέργειας της διαδικασίας.
3. Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2, στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται ότι οι οικονομικοί φορείς δεν υποχρεούνται να υποβάλουν δικαιολογητικά έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία, εφόσον και στο βαθμό που η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει τα πιστοποιητικά ή τις σχετικές πληροφορίες απευθείας με πρόσβαση σε βάση δεδομένων που τηρείται σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και διατίθεται δωρεάν. Η δήλωση της παραγράφου 1 περιέχει, επίσης, τις πληροφορίες που απαιτούνται για την απευθείας αναζήτηση δικαιολογητικών συμμετοχής, όπως τη διαδικτυακή διεύθυνση της βάσης δεδομένων, στοιχεία ταυτοποίησης και, κατά περίπτωση, την απαραίτητη δήλωση συναίνεσης.
4. Αν ο υποψήφιος ή ο προσφέρων αποτελεί κοινοπραξία κατά την έννοια του άρθρου 33, υποβάλλει τη δήλωση της παραγράφου 1, τα έγγραφα ή τα δικαιολογητικά της παραγράφου 3 για κάθε μέλος της κοινοπραξίας.
5. Όταν υποβάλλεται αίτηση συμμετοχής ή προσφορά από υποψήφιο ή προσφέροντα που δηλώνει ότι θα χρησιμοποιήσει τη χρηματοοικονομική ή οικονομική επάρκεια ή επαγγελματική ή τεχνική ικανότητα τρίτων οικονομικών προσώπων ή υπεργολάβων για την εκτέλεση της σύμβασης, στην περίπτωση που ανακηρυχθεί ανάδοχος, προσκομίζονται από τον υποψήφιο για κάθε τρίτο οικονομικό φορέα ή υπεργολάβο τα δικαιολογητικά ποιοτικής επιλογής που προβλέπονται στις παραγράφους 1 ή 2, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στη διακήρυξη.
6. Με απόφαση της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 εκδίδεται πρότυπο δήλωσης της παραγράφου 1 και καθορίζεται ο τύπος και το ειδικότερο περιεχόμενο αυτής.

Άρθρο 156
Επίκληση ικανοτήτων τρίτων φορέων
1.Όταν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επικαλείται για την απόδειξη των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής που αφορούν είτε στην οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια ή στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, που ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, τις ικανότητες τρίτων φορέων, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, 121 παράγραφοι 5 και 6, εφαρμόζονται επιπλέον οι παράγραφοι 2 και 3.
2.Όσον αφορά στα κριτήρια που σχετίζονται με τους τίτλους σπουδών και τα επαγγελματικά προσόντα ή με τη σχετική επαγγελματική εμπειρία, οι υποψήφιοι ή προσφέροντες μπορούν να βασίζονται στις ικανότητες τρίτων φορέων, μόνο αυτοί θα εκτελέσουν τις εργασίες ή τις υπηρεσίες για τις οποίες απαιτούνται οι συγκεκριμένες ικανότητες.
3.Εφόσον ο προσφέρων ή ο υποψήφιος στηρίζεται στις ικανότητες τρίτων οικονομικών φορέων, όσον αφορά στα κριτήρια που σχετίζονται με την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί να επιβάλει στον προσφέροντα ή στον υποψήφιο και στον τρίτο φορέα να είναι από κοινού υπεύθυνοι για την εκτέλεση της σύμβασης.
4.Αν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επιθυμεί να στηριχθεί στις ικανότητες τρίτων φορέων, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, οφείλει να αποδεικνύειμε κάθε πρόσφορο μέσο στην αναθέτουσα αρχή/ στον αναθέτοντα φορέα ότι θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, ιδίως, με την προσκόμιση, κατά την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών, της σχετικής δέσμευσης των φορέων αυτών. Ο ειδικότερος τρόπος και τα μέσα απόδειξης της διάθεσης στον προσφέροντα ή στον υποψήφιο των εν λόγω πόρων, μπορεί να διευκρινίζονται περαιτέρω με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.
5.Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας εξετάζει έαν οι τρίτο οικονομικοί φορείς, στις ικανότητες των οποίων ο προσφέρων ή ο υποψήφιος προτίθεται να στηριχθεί, πληρούν τα σχετικά κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφωνα με το άρθρο 154, ή αν συντρέχουν στο πρόσωπό τους λόγοι αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 153. Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να απαιτεί από τον προσφέροντα/υποψήφιο να αντικαταστήσει έναν τρίτο οικονομικό φορέα που δεν πληροί σχετικό κριτήριο επιλογής ή για τον οποίο συντρέχουν οι λόγοι αποκλεισμού που καθορίζουν τα έγγραφα της σύμβασης και ο προσφέρων/ υποψήφιος υποχρεούται να το πράξει.
6.Με τους ιδίους όρους, μία κοινοπραξία οικονομικών φορέων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 33, μπορεί να στηρίζεται στις ικανότητες των μελών της κοινοπραξίας ή άλλων φορέων.

Άρθρο 157
Εγγυήσεις
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς ζητούν από τους προσφέροντες να παράσχουν, κατά περίπτωση, τα ακόλουθα είδη εγγυήσεων: α) «Εγγύηση συμμετοχής», το ύψος της οποίας καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, αριθμητικώς και ολογράφως σε Ευρώ, και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της προεκτιμώμενης αξίας της σύμβασης εκτός ΦΠΑ. Η εγγύηση συμμετοχής πρέπει να ισχύει τουλάχιστον για τριάντα (30) ημέρες μετά τη λήξη του χρόνου ισχύος της προσφοράς που καθορίζουν τα έγγραφα της σύμβασης. Σε περίπτωση που η διάρκεια ισχύος της προσφοράς λήγει, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας μπορεί, πριν τη λήξη της, να ζητά από τον προσφέροντα να παρατείνει, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, τη διάρκεια ισχύος της προσφοράς και της εγγύησης συμμετοχής.
Δεν απαιτείται εγγύηση συμμετοχής για τη συμμετοχή σε διαδικασίες ανάθεσης συμφωνιώνπλαίσιο ή σε συνοπτικό διαγωνισμό του άρθρου 143.
Η εγγύηση συμμετοχής καταπίπτει αν ο προσφέρων αποσύρει την προσφορά του κατά τη διάρκεια ισχύος αυτής, παρέχει ψευδή στοιχεία ή πληροφορίες που αναφέρονται στα άρθρα 153 έως 156, δεν προσκομίσει εγκαίρως τα προβλεπόμενα στο άρθρο 168 δικαιολογητικά κατακύρωσης, δεν προσέλθει εγκαίρως για υπογραφή της σύμβασης.
Η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στον ανάδοχο με την προσκόμιση της εγγύησης καλής εκτέλεσης και στους λοιπούς προσφέροντες εντός τεσσάρων (4) ημερών από την κοινοποίηση σε αυτούς είτε της οριστικής απόφασης περί απόρριψης της προσφοράς τους από τα επόμενα στάδια της διαδικασίας ανάθεσης είτε της οριστικής απόφασης κατακύρωσης της σύμβασης.
β) «Εγγύηση καλής εκτέλεσης», το ύψος της οποίας καθορίζεται σε ποσοστό έως 5% επί της αξίας της σύμβασης χωρίς να υπολογίζεται ο ΦΠΑ. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης καταπίπτει στην περίπτωση παράβασης των όρων της σύμβασης, όπως αυτή ειδικότερα ορίζει.
γ) «Εγγύηση καλής εκτέλεσης συμφωνίαςπλαίσιο», το ύψος της οποίας ανέρχεται σε ποσοστό έως 0,5% επί της συνολικής αξίας της συμφωνίαςπλαίσιο ή του τμήματος της συμφωνίας πλαίσιο, η οποία θα αποδεσμεύεται ισόποσα και αναλογικά, κατ' έτος, σε σχέση με το χρόνο συνολικής διάρκειας της συμφωνίαςπλαίσιο. Προκειμένου να υπογραφεί η εκτελεστική σύμβαση, ο οικονομικός φορέας μπορεί να υποχρεωθεί να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης αυτής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση β'.
δ) «Εγγύηση προκαταβολής» στην περίπτωση χορήγησης προκαταβολής, ισόποση με την προκαταβολή. Όταν, σύμφωνα με τα έγγραφα της σύμβασης, προσκομίζεται και εγγύηση καλής εκτέλεσης, η τελευταία καλύπτει και την παροχή ισόποσης προκαταβολής προς τον ανάδοχο, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση εγγύησης προκαταβολής. Αν από τα έγγραφα της σύμβασης προβλέπεται μεγαλύτερο ύψος προκαταβολής, αυτή λαμβάνεται με την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγύησης προκαταβολής που θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλομένης προκαταβολής. Η απόσβεση της προκαταβολής και η επιστροφή της εγγύησης καλής εκτέλεσης πραγματοποιούνται, σύμφωνα με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης. Η προκαταβολή και η εγγύηση προκαταβολής μπορεί να χορηγείται τμηματικά εφόσον τούτο ορίζεται στους όρους της διακήρυξης και στα έγγραφα της σύμβασης.
2.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να ζητούν από τους προσφέροντες να παράσχουν:
α) «Εγγύηση καλής λειτουργίας» για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων που ανακύπτουν ή των ζημιών που προκαλούνται από δυσλειτουργία των έργων ή των αγαθών κατά την περίοδο εγγύησης καλής λειτουργίας, εφόσον από τα έγγραφα της σύμβασης προβλέπεται η προσκόμιση τέτοιας εγγύησης. Το ύψος της εγγύησης καλής λειτουργίας καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό.
β) «Ασφάλιση κατά παντός κινδύνου και αστικής ευθύνης», η οποία καλύπτει την αποκατάσταση ζημιών που προκαλούνται από τον ανάδοχο της σύμβασης κατά την εκτέλεσή της. Η ασφάλιση αυτή ζητείται υποχρεωτικά στις δημόσιες συμβάσεις έργων.
3.Τα έγγραφα της σύμβασης ορίζουν κατά τρόπο σαφή και ορισμένο τις απαιτούμενες εγγυήσεις, τον τύπο, το ακριβές ποσό, τη διαδικασία κατάπτωσης, επιστροφής ή αποδέσμευσης, και τους ειδικότερους όρους αυτών.
4.Οι εγγυήσεις των παραγράφων 1 έως 3 εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν νόμιμα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, ή στα κράτημέρη της Συμφωνίας Δημοσίων Συμβάσεων του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, που κυρώθηκε με το ν. 2513/1997 (Α' 139) και έχουν, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, το δικαίωμα αυτό. Μπορούν, επίσης, να εκδίδονται από το Ε.Τ.Α.Α. Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ή να παρέχονται με γραμμάτιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων με παρακατάθεση σε αυτό του αντίστοιχου χρηματικού ποσού.

Άρθρο 158
Χρόνος και τρόπος υποβολής προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής
1.Όσοι επιθυμούν να λάβουν μέρος σε διαδικασία ανάθεσης πρέπει να καταθέσουν αίτηση συμμετοχής ή προσφορά εντός της προθεσμίας που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
2.Οι προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής υποβάλλονται ή αποστέλλονται στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα με οποιοδήποτε, από τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του νόμου αυτού, μέσα και παραλαμβάνονται από το αρμόδιο όργανο επί αποδείξει.
3.Προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής που περιέρχονται στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα με οποιονδήποτε τρόπο, πριν από τη διενέργεια του διαγωνισμού, δεν αποσφραγίζονται αλλά παραδίδονται στα αρμόδια όργανα διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης, προκειμένου να αποσφραγιστούν μαζί με τις άλλες που κατατέθηκαν με τη διαδικασία των άρθρων 164 έως 167. Προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής που υποβάλλονται ή περιέρχονται στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα εκπρόθεσμα, επιστρέφονται στους προσφέροντες χωρίς να αποσφραγιστούν.
4.Οι προσφορές, οι αιτήσεις συμμετοχής και τα δικαιολογητικά συμμετοχής, εν γένει, που κατατίθενται στο πλαίσιο της διαδικασίας ανάθεσης υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 159.
5.Πριν τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, ο προσφέρων ή ο υποψήφιος μπορεί να τροποποιήσει, συμπληρώσει ή αποσύρει την προσφορά του ή την αίτηση συμμετοχής του.

Άρθρο 159
Περιεχόμενο των προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής
1.Στην ανοικτή διαδικασία οι προσφέροντες υποβάλλουν με την προσφορά τους τα ακόλουθα: α) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Δικαιολογητικά Συμμετοχής», ο οποίος περιέχει: αα. Εγγύηση συμμετοχής στο διαγωνισμό, κατ' άρθρο 157, εφόσον απαιτείται.
ββ. Τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 1, 4 και 5 του άρθρου 155 και στα έγγραφα της σύμβασης δικαιολογητικά ποιοτικής επιλογής, σχετικά με την προσωπική τους κατάσταση και την οικονομική ή χρηματοοικονομική επάρκεια και την επαγγελματική ή την τεχνική ικανότητά τους.
γγ. Τα αποδεικτικά έγγραφα νομιμοποίησης του προσφέροντος ή του υποψήφιου νομικού προσώπου.
β) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Τεχνική Προσφορά», ο οποίος περιέχει τα τεχνικά στοιχεία της προσφοράς. Αν τα τεχνικά στοιχεία της προσφοράς δεν είναι δυνατόν, λόγω μεγάλου όγκου, να τοποθετηθούν στον κυρίως φάκελο, τότε αυτά συσκευάζονται χωριστά και ακολουθούν τον κυρίως φάκελο με την ένδειξη «Παράρτημα Τεχνικής Προσφοράς» και τις λοιπές ενδείξεις του κυρίως φακέλου.
γ) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Οικονομική Προσφορά», ο οποίος περιέχει τα οικονομικά στοιχεία της προσφοράς.
δ) Νόμιμη εξουσιοδότηση για την υποβολή της προσφοράς ή της αίτησης συμμετοχής, εφόσον υποβάλλεται από τρίτο.
2.Στην κλειστή διαδικασία και στη διαδικασία με διαπραγμάτευση:
α) Όλοι οι υποψήφιοι υποβάλλουν κατά το στάδιο προεπιλογής τα δικαιολογητικά συμμετοχής της περίπτωσης α' της παραγράφου 1.
β) Οι προεπιλεγέντες υποψήφιοι υποβάλλουν την τεχνική και οικονομική προσφορά τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις περιπτώσεις β' και γ' της παραγράφου 1.
Τα δικαιολογητικά συμμετοχής, εκτός από την εγγύηση και τις δηλώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 155.
3.Τα Δικαιολογητικά Συμμετοχής, πλην της εγγύησης και των δηλώσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 155, μπορούν να υποβάλλονται σε απλά φωτοαντίγραφα. Στην περίπτωση αυτή, στη δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 155 δηλώνεται ρητά ότι τα φωτοαντίγραφα αποτελούν ακριβή αντίγραφα των πρωτοτύπων.
4.Εφόσον τα δημόσια ή ιδιωτικά έγγραφα που υποβάλλονται με την προσφορά ή την αίτηση συμμετοχής δεν είναι συνταγμένα στην ελληνική γλώσσα, συνυποβάλλεται επίσημη μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα.
5.Στα αλλοδαπά δημόσια έγγραφα και δικαιολογητικά εφαρμόζεται η Συνθήκη της Χάγης της 5.10.1961, που κυρώθηκε με το ν.1497/1984 (Α' 188).
6.Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να ορίζεται ότι ενημερωτικά και τεχνικά φυλλάδια και άλλα έντυπα εταιρικά ή μη με ειδικό τεχνικό περιεχόμενο μπορούν να υποβάλλονται σε άλλη γλώσσα, χωρίς να συνοδεύονται από μετάφραση στην ελληνική.
7.Αν στην προσφορά ή στην αίτηση συμμετοχής υπάρχει οποιαδήποτε προσθήκη ή διόρθωση, αυτή πρέπει να είναι καθαρογραμμένη και μονογραμμένη από τον συντάκτη, το δε αρμόδιο όργανο παραλαβής και αποσφράγισης των προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής, κατά τον έλεγχο, μονογράφει και σφραγίζει την τυχόν διόρθωση ή προσθήκη.

Άρθρο 160
Πληρότητα και νομιμότητα δικαιολογητικών Διευκρινίσεις
1.Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώνουν τα έγγραφα ή τα δικαιολογητικά της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 και της περίπτωσης α' της παραγράφου 2 του άρθρου 159, που έχουν υποβάλει, μέσα σε εύλογη προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης. Οποιαδήποτε διευκρίνιση ή συμπλήρωση υποβάλλεται από τους προσφέροντες ή υποψηφίους χωρίς να έχει ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα δεν λαμβάνεται υπόψη.
2.Η πιο πάνω διευκρίνιση ή η συμπλήρωση αφορά μόνο στις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλήρωση, όπως ιδίως παράλειψη μονογραφών, διακεκομμένη αρίθμηση, ελαττώματα συσκευασίας και σήμανσης του φακέλου και των υποφακέλων των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, λεκτικές και φραστικές αποκλίσεις των εγγράφων της προσφοράς από την ορολογία των εγγράφων της σύμβασης, που δεν επιφέρουν έννομες συνέπειες ως προς το περιεχόμενό τους, ελλείψεις ως προς τα νομιμοποιητικά στοιχεία, πλημμελή σήμανση αντιγράφων που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α' 74) και μεταφράσεων και λοιπών πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων, διαφοροποίηση της δομής των εγγράφων της προσφοράς από τα υποδείγματα, υποχρεωτικά ή μη, που θεσπίζονται με τον νόμο, τις κανονιστικές πράξεις ή τα έγγραφα της σύμβασης. Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση κατά το πρώτο εδάφιο δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση των όρων της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση ή συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί.
3.Η διευκρίνιση ή η συμπλήρωση της παραγράφου 1 δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις, άνιση μεταχείριση των οικονομικών φορέων ή να έχει ως συνέπεια ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένου οικονομικού φορέα στη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης.
4.Η αναθέτουσα αρχή /ο αναθέτων φορέας μπορεί, μέσα σε εύλογη προθεσμία η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, να ζητήσει έγγραφη διευκρίνιση του περιεχομένου της τεχνικής ή οικονομικής προσφοράς, αν περιέχει ασάφειες, ήσσονος σημασίας ατέλειες, επουσιώδεις παραλείψεις ή πρόδηλα τυπικά ή υπολογιστικά σφάλματα που η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας κρίνει ότι μπορεί να θεραπευθούν. Η διευκρίνιση αυτή δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την ουσιώδη αλλοίωση της προσφοράς ή τη μεταβολή στην κατάταξη των προσφορών, σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης και δεν πρέπει να προσδίδει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης προσφοράς σε σχέση με τις λοιπές.
5.Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για την αναθέτουσα αρχή/ τον αναθέτοντα φορέα, άν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς.

Άρθρο 161
Χρόνος ισχύος των προσφορών
1.Οι προσφορές ισχύουν και δεσμεύουν τους προσφέροντες για διάστημα που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες από την επόμενη της διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στα έγγραφα της σύμβασης. Προσφορά που ορίζει χρόνο ισχύος μικρότερο από αυτόν που προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
2.Αν οι προσφέροντες κλήθηκαν να παρατείνουν την ισχύ των προσφορών τους πέραν του χρόνου που ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1, και αποδέχθηκαν την παράταση, πριν τη λήξη της ισχύος τους, οι προσφορές τους ισχύουν και τους δεσμεύουν και για το επιπλέον αυτό χρονικό διάστημα.
3.Η ισχύς της προσφοράς μπορεί να παρατείνεται εγγράφως, εφόσον τούτο ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, πριν από τη λήξη της, κατ' ανώτατο όριο για χρονικό διάστημα ίσο με το προβλεπόμενο από τη διακήρυξη. Μετά τη λήξη και του παραπάνω ανώτατου ορίου χρόνου παράτασης ισχύος της προσφοράς, τα αποτελέσματα της διαδικασίας ανάθεσης υποχρεωτικά ματαιώνονται, εκτός αν η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας κρίνει, κατά περίπτωση, αιτιολογημένα, ότι η συνέχιση της διαδικασίας εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, οπότε οι συμμετέχοντες στη διαδικασία ανάθεσης μπορούν να επιλέξουν, είτε να παρατείνουν την προσφορά τους, εφόσον τους ζητηθεί πριν την πάροδο του ανωτέρω ανώτατου ορίου παράταση της προσφοράς τους, είτε όχι. Στην τελευταία περίπτωση, η διαδικασία συνεχίζεται με όσους παρέτειναν τις προσφορές τους και αποκλείονται οι λοιποί προσφέροντες.

Άρθρο 162
Λόγοι απόρριψης προσφορών
1.Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας, με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών, απορρίπτει, σε κάθε περίπτωση, προσφορά:
α) Η οποία είναι ελλιπής κατά τα προηγούμενα άρθρα ή υποβλήθηκε κατά παράβαση των απαράβατων όρων περί σύνταξης και υποβολής της προσφοράς, όπως οι όροι αυτοί ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.
β) Στην οποία η τιμή δεν είναι απόλυτα προσδιορισμένη.
γ) Η οποία περιέχει ατέλειες, ελλείψεις, ασάφειες ή σφάλματα, εφόσον αυτά δεν επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθωση ή, εφόσον επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθωση, δεν έχουν αποκατασταθεί κατά την αποσαφήνιση και
τη συμπλήρωσή της, σύμφωνα με το άρθρο 160.
δ) Για την οποία ο προσφέρων δεν έχει παράσχει τις απαιτούμενες εξηγήσεις, εντός της προκαθορισμένης προθεσμίας, ή η εξήγηση δεν είναι αποδεκτή από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, σύμφωνα με το άρθρο 160.
ε) Η οποία δεν πληροί τις προϋποθέσεις που σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου της σύμβασης.
στ) Η οποία είναι εναλλακτική προσφορά, αν τέτοια δεν επιτρέπεται ή, αν επιτρέπεται, δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις των εγγράφων της σύμβασης.
ζ) Η οποία υποβάλλεται από έναν προσφέροντα που έχει υποβάλει δύο ή περισσότερες προσφορές, με την επιφύλαξη της περίπτωσης που επιτρέπεται η υποβολή εναλλακτικής προσφοράς.
2.Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται αναλόγως στο πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής στην κλειστή διαδικασία, τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου ή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης.

Άρθρο 163
Αξιολόγηση προσφορών
1.Η αξιολόγηση των προσφορών διενεργείται από το αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής / του αναθέτοντος φορέα, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 195 του παρόντος νόμου.
2.Με την επιφύλαξη του άρθρου 166, αξιολογούνται μόνον οι προσφορές που έχουν κριθεί ως τεχνικά αποδεκτές και σύμφωνες με τους λοιπούς όρους των εγγράφων της σύμβασης. Στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης το αρμόδιο όργανο μπορεί να επισκέπτεται τις εγκαταστάσεις των προσφερόντων, προκειμένου να εξετάσει τις πραγματικές κατασκευαστικές δυνατότητές τους για τα συγκεκριμένα υλικά που προσφέρουν στο διαγωνισμό.
3.Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, σε περίπτωση ισοδύναμων προσφορών, με την ίδια συνολική τελική βαθμολογία μεταξύ δύο ή περισσότερων προσφερόντων, στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να ορίζεται ότι η κατακύρωση γίνεται είτε στην προσφορά με την ανώτερη τεχνική βαθμολογία είτε στην προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή, βάσει της σχετικής βαρύτητας του κάθε κριτηρίου, όπως αυτή προκύπτει από την ποσοστιαία αναλογία μεταξύ τους στα έγγραφα της σύμβασης. Σε περίπτωση που οι ισοδύναμες προσφορές έχουν την ίδια τιμή, η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας καλεί εγγράφως όλους τους προσφέροντες που υπέβαλαν τις προσφορές με την ίδια τιμή να υποβάλουν, μέσα σε εύλογη προθεσμία που καθορίζει το αρμόδιο όργανο στην σχετική πρόσκληση και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από πέντε (5) και μεγαλύτερη από δέκα (10) ημέρες, βελτιωμένη οικονομική προσφορά σε σφραγισμένο φάκελο και ανάδοχος ανακηρύσσεται ο προσφέρων που, βάσει της βελτιωμένης οικονομικής του προσφοράς, υποβάλει τη χαμηλότερη συνολική τιμή. Αν και μετά από τη διαδικασία αυτή δεν προκύψει ανάδοχος, η αναθέτουσα αρχή /ο αναθέτων φορέας επιλέγει τον ανάδοχο με κλήρωση. Η διαδικασία και οι όροι της κλήρωσης καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.
4.Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η χαμηλότερη τιμή, ισότιμες θεωρούνται οι προσφορές με την ίδια ακριβώς τιμή. Σε περίπτωση ισότιμων προσφορών, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας καλεί εγγράφως όλους τους προσφέροντες που υπέβαλαν τις ισότιμες προσφορές να υποβάλουν, μέσα σε εύλογη προθεσμία που καθορίζει το αρμόδιο όργανο στην σχετική πρόσκληση και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από πέντε (5) και μεγαλύτερη από δέκα (10) ημέρες, βελτιωμένη οικονομική προσφορά σε σφραγισμένο φάκελο και ανάδοχος ανακηρύσσεται ο μειοδότης. Αν και μετά από τη διαδικασία αυτή δεν προκύψει μειοδότης, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας επιλέγει τον ανάδοχο με κλήρωση. Η διαδικασία και οι όροι της κλήρωσης καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.

Άρθρο 164
Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών στην ανοικτή διαδικασία με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά
1.Στην ανοικτή διαδικασία, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών διενεργείται σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.
2.Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής λαμβάνει χώρα την ημέρα και ώρα που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
3.Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής γίνεται δημόσια, παρουσία των προσφερόντων ή των νομίμως εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων τους. Όσοι δικαιούνται να παρευρίσκονται λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοιχείων που υποβλήθηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρόσβασης των προσφερόντων στα δικαιολογητικά συμμετοχής, σύμφωνα με το άρθρο 34. Μετά την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώριση των προσφερόντων, των δικαιολογητικών που αυτοί υπέβαλαν και των αποτελεσμάτων του ελέγχου τους σε πρακτικό το οποίο συντάσσει.
4.Σε επόμενη κλειστή συνεδρίαση, που διενεργείται είτε αυθημερόν, ευθύς αμέσως μετά το πέρας της δημόσιας συνεδρίασης της παραγράφου 1, είτε σε επόμενη ημέρα, διενεργείται η αποσφράγιση των τεχνικών προσφορών. Κατά τη διαδικασία αυτή ελέγχεται η πληρότητα και η κανονικότητά τους και ακολουθεί η βαθμολόγησή τους. Σε περίπτωση ασυμφωνίας της τεχνικής προσφοράς με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, το αρμόδιο όργανο εισηγείται τον αποκλεισμό του προσφέροντα από τη συνέχεια της διαδικασίας και εκδίδει πρακτικό για την απόρριψη των τεχνικών προσφορών που δεν γίνονται αποδεκτές και τη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών που γίνονται αποδεκτές.
5.Τα αποτελέσματα του σταδίου του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και του σταδίου της αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς επικυρώνονται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα στους προσφέροντες.
6.Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους προσφέροντες, των οποίων οι τεχνικές προσφορές κρίθηκαν αποδεκτές, να προσέλθουν σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα για την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών. Οικονομικές προσφορές προσφερόντων των οποίων οι τεχνικές προσφορές δεν κρίθηκαν αποδεκτές δεν αποσφραγίζονται, αλλά επιστρέφονται.
7.Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών γίνεται παρουσία των προσφερόντων που προσκλήθηκαν σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Ακολουθεί ο έλεγχος πληρότητας και κανονικότητας των οικονομικών προσφορών και η κατάταξη των προσφορών ανάλογα με το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου.

Άρθρο 165
Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των
αιτήσεων συμμετοχής και προσφορών στην κλειστή διαδικασία με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά
1.Στην κλειστή διαδικασία, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών διενεργείται σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.
2.Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής λαμβάνει χώρα την ημέρα και ώρα που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
3.Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά το πρώτο στάδιο της κλειστής διαδικασίας γίνεται δημόσια, παρουσία των υποψηφίων ή των νομίμως εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων τους. Όσοι δικαιούνται να παρευρίσκονται λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοιχείων που υποβλήθηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρόσβασης των υποψηφίων στα δικαιολογητικά συμμετοχής σύμφωνα με το άρθρο 34.
4.Μετά την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώριση των υποψηφίων, στον έλεγχο των δικαιολογητικών που υπέβαλαν και προβαίνει στη βαθμολόγηση των αιτήσεων συμμετοχής των υποψηφίων, βάσει των κριτηρίων προεπιλογής που καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 68.
5.Τα αποτελέσματα του σταδίου του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής της παραγράφου 1 και προεπιλογής καταχωρούνται σε σχετικό πρακτικό προεπιλογής, που επικυρώνεται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα στους προσφέροντες ή υποψηφίους.
6.H αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους υποψηφίους που προεπιλέγησαν για υποβολή προσφορών στο δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικασίας.
7.Μετά την υποβολή προσφορών κατά το δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικασίας, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους προσφέροντες, να παραστούν στη δημόσια συνεδρίαση αποσφράγισης των τεχνικών προσφορών, σε ημερομηνία και ώρα που ορίζεται σε σχετική πρόσκληση. Σε επόμενη κλειστή συνεδρίαση, που διενεργείται είτε αυθημερόν, ευθύς αμέσως μετά το πέρας της δημόσιας συνεδρίασης του προηγούμενου εδαφίου, είτε σε επόμενη ημέρα ελέγχεται η πληρότητα, η νομιμότητα και η κανονικότητα των τεχνικών προσφορών και ακολουθεί η βαθμολόγηση ή αξιολόγησή τους. Σε περίπτωση ασυμφωνίας της τεχνικής προσφοράς με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, το αρμόδιο όργανο εισηγείται τον αποκλεισμό του προσφέροντα από τη συνέχεια της διαδικασίας και συντάσσει πρακτικό για την απόρριψη των τεχνικών προσφορών που δεν γίνονται αποδεκτές και τη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών που γίνονται αποδεκτές.
8.Τα αποτελέσματα του σταδίου της αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς επικυρώνονται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια της αναθέτουσας αρχής στους προσφέροντες.
9.Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους προσφέροντες, των οποίων οι τεχνικές προσφορές κρίθηκαν αποδεκτές, να προσέλθουν σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα για την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών. Οικονομικές προσφορές προσφερόντων των οποίων οι τεχνικές προσφορές δεν κρίθηκαν αποδεκτές δεν αποσφραγίζονται, αλλά επιστρέφονται.
10.Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών γίνεται παρουσία των προσφερόντων που προσκλήθηκαν σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Ακολουθεί ο έλεγχος της πληρότητας, της νομιμότητας και της κανονικότητας των οικονομικών προσφορών και η κατάταξη των προσφορών ανάλογα με το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου.

Άρθρο 166
Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών σε ένα στάδιο με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή
1.Στην ανοικτή διαδικασία ή στο δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικασίας, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η χαμηλότερη τιμή και δεν προβλέπεται η υποβολή τεχνικής προσφοράς ή προβλέπεται η υποβολή της και μόνο ο έλεγχος της πληρότητας και κανονικότητάς της, σύμφωνα τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης της προσφοράς διενεργείται σε ενιαίο στάδιο, σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.
2.Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής και της οικονομικής προσφοράς γίνεται δημόσια, παρουσία των προσφερόντων ή των νομίμως εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων τους. Το αρμόδιο όργανο προβαίνει κατ' αρχάς στον έλεγχο και την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών και εν συνεχεία στον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά σειρά μειοδοσίας. Σε επόμενη κλειστή συνεδρίαση, που διενεργείται είτε ευθύς αμέσως μετά το πέρας της δημόσιας συνεδρίασης του πρώτου εδαφίου είτε σε επόμενη ημέρα, αποσφραγίζεται και ελέγχεται η πληρότητα και η κανονικότητα της τεχνικής προσφοράς του προσφέροντος που υπέβαλε τη χαμηλότερη τιμή, εφόσον ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής που υπέβαλε απέβη θετικός. Αν η τεχνική προσφορά κριθεί πλημμελής ή μη κανονική, αποσφραγίζεται και ελέγχεται κατά τα ανωτέρω η τεχνική προσφορά του προσφέροντος που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή και ούτω καθ' εξής.
3.Μετά το πέρας της διαδικασίας της παραγράφου 2, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώρηση σε πρακτικό των προσφερόντων, των δικαιολογητικών συμμετοχής, των οικονομικών προσφορών και των αποτελεσμάτων του ελέγχου και της αξιολόγησής τους και της τεχνικής ή των τεχνικών προσφορών που αποσφραγίσθηκαν και του αποτελέσματος του ελέγχου της πληρότητας και κανονικότητας αυτών, κατά σειρά μειοδοσίας.
4.Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής, της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς και του ελέγχου της πληρότητας και της κανονικότητας της τεχνικής ή των τεχνικών προσφορών, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας προσκαλεί εγγράφως τον πρώτο σε κατάταξη μειοδότη, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο») να υποβάλει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 168.
5.Τα αποτελέσματα του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής, της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς και του ελέγχου της πληρότητας και της κανονικότητας της τεχνικής προσφοράς του πρώτου μειοδότη, σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 4 και του σταδίου ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 168, επικυρώνονται με την απόφαση κατακύρωσης του άρθρου 170.
6.Όσοι δικαιούνται να παρευρίσκονται στη διαδικασία αποσφράγισης της προσφοράς, λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοιχείων των προσφορών που υποβλήθηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρόσβασης των προσφερόντων στα δικαιολογητικά συμμετοχής, σύμφωνα με το άρθρο 34.

Άρθρο 167
Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης ή ανταγωνιστικού διαλόγου
1.Στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης ή ανταγωνιστικού διαλόγου, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών διενεργείται σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.
2.Γ ια την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά το πρώτο στάδιο της προεπιλογής, στο πλαίσιο διαδικασίας διαπραγμάτευσης ή ανταγωνιστικού διαλόγου, εφαρμόζονται οι παράγραφοι 1 έως 4 του άρθρου 165.
3.Οι ειδικότεροι όροι διενέργειας των επόμενων σταδίων της διαπραγμάτευσης ή του ανταγωνιστικού διαλόγου, καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου σχετικά με τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης.

Άρθρο 168
Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών κατακύρωσης
1.Μετά την αξιολόγηση των προσφορών ή των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 163 έως 166, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο»), να υποβάλει εντός προθεσμίας που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής έγγραφης ειδοποίησης σε αυτόν, τα πρωτότυπα ή αντίγραφα που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α' 74) όλων των δικαιολογητικών που καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, ως αποδεικτικά στοιχεία για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής του άρθρου 155. Τα δικαιολογητικά κατακύρωσης αποδεικνύουν την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής κατά τον χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης του πρώτου εδαφίου.
2.To αρμόδιο όργανο προβαίνει στον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την προσκόμισή τους.
3.Αν δεν προσκομισθούν δικαιολογητικά κατακύρωσης ή υπάρχουν ελλείψεις σε αυτά που υποβλήθηκαν, παρέχεται προθεσμία στον προσωρινό ανάδοχο να τα προσκομίσει ή να τα συμπληρώσει μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής έγγραφης ειδοποίησης σε αυτόν. Η αναθέτουσα αρχή δύναται να παρατείνει την ως άνω προθεσμία, εφόσον αιτιολογείται αυτό επαρκώς. Στην περίπτωση αυτή η δεκαήμερη
(10)προθεσμία για την έκδοση της απόφασης κατακύρωσης, σύμφωνα με την παράγραφο 8, εκκινεί από την επομένη της λήξης της προθεσμίας προσκόμισης των δικαιολογητικών.
4.Αν κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών του προσωρινού αναδόχου διαπιστωθεί ότι τα στοιχεία που δηλώθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 155 είναι ψευδή ή ανακριβή, ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος και καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί και, με την επιφύλαξη του επόμενου άρθρου, η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν υπέβαλε αληθή ή ακριβή δήλωση, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 155, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.
5.Αν ο προσωρινός ανάδοχος δεν υποβάλει στο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα τα απαιτούμενα πρωτότυπα ή αντίγραφα που εκδίδονται σύμφωνα με τα ανωτέρω, των δικαιολογητικών κατακύρωσης που αναφέρονται στα έγγραφα της σύμβασης, κηρύσσεται έκπτωτος και καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί, και η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσκομίζει ένα ή περισσότερα από τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.
6.Αν από τα δικαιολογητικά του προσωρινού αναδόχου που προσκομίσθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως, δεν αποδεικνύεται η πλήρωση μιας ή περισσότερων από τις απαιτήσεις των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής σύμφωνα με την παράγραφο 1 και τα άρθρα 154157, ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος και καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί, και, με την επιφύλαξη του επόμενου άρθρου, η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν αποδείξει ότι πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφωνα με την παράγραφο 1 και τα άρθρα 154-157, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.
7.Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας δέχεται τα ήδη κατατεθειμένα σε αυτήν/αυτόν πρωτότυπα ή αντίγραφα των δικαιολογητικών κατακύρωσης που πρέπει να υποβάλονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο, εφόσον αυτή έχουν ήδη υποβληθεί σε προγενέστερη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης, που πραγματοποιήθηκε από την ίδια αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, εφόσον είναι σύμφωνα με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης και είναι σε ισχύ.
8.Η διαδικασία ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης ολοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού από το αρμόδιο όργανο και τη διαβίβαση του φακέλου στο αποφαινόμενο όργανο της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα για τη λήψη απόφασης είτε για την κήρυξη του προσωρινού αναδόχου ως εκπτώτου, είτε για τη ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης κατά τις παραγράφους 4, 5 ή 6 είτε κατακύρωσης της σύμβασης κατά το άρθρο 170. Η σχετική απόφαση του αποφαινομένου οργάνου εκδίδεται εντός δέκα (10) ημερών από την παραλαβή του φακέλου από το αρμόδιο όργανο διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης.
9.Όσοι υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές λαμβάνουν γνώση των δικαιολογητικών κατακύρωσης που κατατέθηκαν. Στη διακήρυξη ορίζεται περαιτέρω η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης και ο χρόνος πρόσβασης όσων έχουν έννομο συμφέρον σε αυτά.

Άρθρο 169
Οψιγενείς μεταβολές
1.Αν επέλθουν μεταβολές στις προϋποθέσεις τις οποίες οι προσφέροντες/υποψήφιοι είχαν δηλώσει ότι πληρούν σύμφωνα με το άρθρο 155, οι οποίες επήλθαν ή για τις οποίες έλαβε γνώση ο προσφέρων/υποψήφιος μετά την δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 155 και μέχρι την ημέρα της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 168, οι προσφέροντες/υποψήφιοι οφείλουν να ενημερώσουν αμελλητί την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα σχετικά και το αργότερο μέχρι την ημέρα της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 168.
2.Σε περίπτωση έγκαιρης και προσήκουσας ενημέρωσης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα για οψιγενείς μεταβολές κατά την έννοια της προηγούμενης παραγράφου που επήλθαν στο πρόσωπο του προσωρινού αναδόχου, δεν καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον αυτή είχε προσκομισθεί, σύμφωνα με τις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 168, και εφαρμόζονται κατά τα λοιπά οι διατάξεις των παραγράφων αυτών. Σε αντίθετη περίπτωση, καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του προσωρινού αναδόχου, εφόσον είχε προσκομισθεί, σύμφωνα με τις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 168.

Άρθρο 170
Απόφαση κατακύρωσης
1.Στην απόφαση κατακύρωσης συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη, στην οποία ενσωματώνονται τα αποτέλεσματα του σταδίου αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς ή διαπραγμάτευσης, σύμφωνα με τα άρθρα 164 έως 167, και του σταδίου ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης. Στην απόφαση αυτή αναφέρονται υποχρεωτικά οι προθεσμίες για την αναστολή της σύναψης της σύμβασης σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 182 και τις παραγράφους 2 και 3 του άρθου 187.
2.Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας κοινοποιεί, με απόδειξη, αμέσως την απόφαση κατακύρωσης, μαζί με αντίγραφο των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών σε κάθε προσφέροντα με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λπ.), επί αποδείξει.
3.Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, εφόσον η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προσφέροντες. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως η σύναψη της σύμβασης επέρχονται είτε από την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκησης προσφυγής ή από την έκδοση απόφασης επί τυχόν ασκηθείσας προσφυγής του άρθρου 182 κατά της απόφασης κατακύρωσης είτε μετά την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκησης ασφαλιστικών μέτρων ή την έκδοση απόφασης επ' αυτών, σύμφωνα με τα άρθρα 187 και μετά την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με το άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013 (Α' 52), εφόσον απαιτείται.
4.Μετά την κατά την προηγούμενη παράγραφο επέλευση των εννόμων αποτελεσμάτων της απόφασης κατακύρωσης, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τον ανάδοχο να προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης, εντός είκοσι (20) ημέρων από τη λήψη της σχετικής έγγραφης ειδικής πρόσκλησης. Κατά το στάδιο αυτό επιτρέπεται, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα και του προς ον η κατακύρωση προσωρινού αναδόχου, η μείωση του προσφερόμενου τιμήματος.
5.Εάν ο προσωρινός ανάδοχος δεν προσέλθει να υπογράψει τη σύμβαση μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στην ειδική πρόκληση, κηρύσσεται έκπτωτος και η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.

Άρθρο 171
Ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης
1.Ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης μπορεί να λάβει χώρα με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, μετά από γνώμη του αρμόδιου οργάνου, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Λόγω παράτυπης διεξαγωγής της διαδικασίας ανάθεσης, εφόσον από την παρατυπία είτε δεν αναπτύχθηκε αποτελεσματικός ανταγωνισμός είτε επηρεάζεται το αποτέλεσμά της.
β) Εφόσον η διαδικασία ανάθεσης απέβη άγονη, λόγω μη υποβολής προσφοράς ή απόρριψης όλων των προσφορών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 162.
γ) Αν οι οικονομικές και τεχνικές παράμετροι που σχετίζονται με τη διαδικασία ανάθεσης άλλαξαν ουσιωδώς και η εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου δεν ενδιαφέρει πλέον την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα.
δ) Αν λόγω ανωτέρας βίας, δεν είναι δυνατή η κανονική εκτέλεση της σύμβασης.
ε) Στις περιπτώσεις των παραγράφων 4, 5 και 6 του άρθρου 168 και της παραγράφου 5 του άρθρου 170.
στ) Αν η προσφορά κριθεί ως μη συμφέρουσα από οικονομική άποψη.
2.Αν διαπιστωθούν σφάλματα ή παραλείψεις σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί, μετά από γνώμη του αρμόδιου οργάνου, να ακυρώσει μερικά τη διαδικασία ή να αναμορφώσει ανάλογα το αποτέλεσμά της ή να αποφασίσει την επανάληψή της από το σημείο που εμφιλοχώρησε το σφάλμα ή η παράλειψη.
3.Όταν συντρέχουν οι λόγοι για τη ματαίωση της διαδικασίας που αναφέρονται στην παράγραφο 1, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ακυρώνει τη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης για ολόκληρο το αντικείμενο της σύμβασης ή, εφόσον οι λόγοι αυτοί συνδέονται με τμήμα της σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ακυρώνει τη διαδικασία για το εν λόγω τμήμα, εφόσον επιτρέπεται η κατάθεση τέτοιων προσφορών.
4.Αν ματαιωθεί η διαδικασία της παραγράφου 1, η αναθέτουσα αρχή επιστρέφει στους οικονομικούς φορείς τις προσφορές ή τις αιτήσεις συμμετοχής τους, εφόσον έχουν υποβληθεί.
5.Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας διατηρεί, επίσης, το δικαίωμα, μετά από γνώμη του αρμοδίου οργάνου, να αποφασίσει, παράλληλα με την ακύρωση ή τη ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης και την επανάληψη οποιασδήποτε φάσης της διαδικασίας ανάθεσης, με τροποποίηση ή μη των όρων της, ή να προσφύγει στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, εφόσον στην τελευταία αυτή περίπτωση πληρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις των άρθρων 50, 51, 105.

Άρθρο 172
Κανονισμοί Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων
1.α) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, εκδίδεται «Κανονισμός Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Προμηθειών».
β) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων».
γ) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Υπηρεσιών και Μελετών Τεχνικών Έργων».
2.Τα προεδρικά διατάγματα της παραγράφου 1 εκδίδονται μετά από γνώμη της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15, μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, η δε έκδοσή τους δεν αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή του παρόντος νόμου. Με τα ανωτέρω διατάγματα ρυθμίζεται κάθε σχετικό θέμα που αφορά στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων, αντιστοίχως, που συνάπτονται από αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς και δεν ρυθμίζονται ειδικώς από τις διατάξεις του παρόντος. Ειδικότερα, οι Κανονισμοί ρυθμίζουν ιδίως:
(1)το ελάχιστο περιεχόμενο και τις ελάχιστες απαιτήσεις του φακέλου της σύμβασης του άρθρου 151,
(2)τους όρους, τις προϋποθέσεις διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης, τις διαδικαστικές ενέργειες, τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής και προεπιλογής,
(3)τις προθεσμίες ολοκλήρωσης κάθε σταδίου της διαγωνιστικής διαδικασίας, ενδεικτικές ή αποκλειστικές,
(4)τους ειδικότερους όρους συμμετοχής, τα δικαιολογητικά κατακύρωσης για την απόδειξη των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, της οικονομικής, χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής ή επαγγελματικής ικανότητας, καθώς και τα δικαιολογητικά που επιτρέπουν την επίκληση τεχνικών ή χρηματοοικονομικών ικανοτήτων τρίτων οικονομικών φορέων, σύμφωνα με το άρθρο 156,
(5)τη διαδικασία κατάρτισης, έγκρισης και τροποποίησης τεχνικών προδιαγραφών, την ανάπτυξη συστήματος εθνικών τεχνικών προδιαγραφών,
(6)τα κριτήρια ανάθεσης και τις μεθόδους αξιολόγησης των υποψηφίων,
(7)τους όρους υπεργολαβίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ο καθορισμός ελάχιστου ή μέγιστου ποσοστού και η διαδικασία επιλογής υπεργολάβων,
(8)τον αναλυτικό τρόπο υποβολής των προσφορών και τα συστήματα υποβολής προσφορών,
(9)τις αναλυτικές διαδικαστικές ενέργειες για την αποσφράγιση των προσφορών μέχρι την ανακοίνωση της κατακύρωσης ή της απευθείας ανάθεσης της σύμβασης, που δεν ρυθμίζονται αναλυτικά από τις διατάξεις του παρόντος νόμου,
(10)τα κριτήρια χαρακτηρισμού μιας προσφοράς ως «ασυνήθιστα χαμηλής», τις ελάχιστες απαιτήσεις και προδιαγραφές αιτιολόγησης των «ασυνήθιστα χαμηλών» προσφορών και τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία απόρριψης «ασυνήθιστα χαμηλών» οικονομικών προσφορών,
(11)τις προϋποθέσεις καταβολής των εγγυήσεων που αφορούν στο στάδιο της ανάθεσης, τον τύπο, το ύψος, τους υπόχρεους, τις περιπτώσεις κατάπτωσης, την απόσβεση, συνολική ή τμηματική, το χρόνο επιστροφής τους, και κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά στη διασφάλιση της προσήκουσας διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης της σύμβασης,
(12)τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση των συλλογικών οργάνων που συμμετέχουν στην ανάθεση των συμβάσεων,
(13)τις χρηματικές κυρώσεις, όπως (πρόστιμα, κατάπτωση ποινικής ρήτρας ή εγγυοδοσίας, αποκλεισμό εν όλω ή εν μέρει,
(14)τα θέματα που αφορούν τη συγκρότηση και λειτουργία των συλλογικών οργάνων διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης,
(15)τα ζητήματα της αντιμετώπισης αθέμιτων πρακτικών και πρακτικών νόθευσης του ανταγωνισμού,
(16)τις λεπτομέρειες διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης των συμβάσεων «χαμηλής αξίας» με απλοποιημένες διαδικασίες,
(17)τις λεπτομέρειες διενέργειας των διαδικασιών διαπραγμάτευσης και ανταγωνιστικού διαλόγου,
(18)τα θέματα της διαδικασίας επιλογής της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς,
(19)τη διαμόρφωση των οικονομικών προσφορών (έκπτωση, ελεύθερη συμπλήρωση, κατ'αποκοπή, απολογιστικά),
(20)τα ζητήματα της εφαρμογής του δικαιώματος προαίρεσης και της υποδιαίρεσης του έργου σε τμήματα,
(21)τα θέματα τα σχετικά με την καταλληλότητα του συστήματος ανάθεσης σε σχέση με τη φύση και το είδος της υπό ανάθεση σύμβασης,
(22)τα θέματα της εφαρμογής των συμφωνιώνπλαίσιο,
(23)τα ζητήματα της συνεκτίμησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων κατά τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων,
(24)τα θέματα του υπολογισμού του συνολικού κόστους κύκλου ζωής του έργου ή αγαθού,
(25)κάθε σχετικό θέμα αναγκαίο για την εφαρμογή του παρόντος νόμου.
3.Στον «Κανονισμό Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων» ρυθμίζονται μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα θέματα:
(1)η ανάπτυξη συστήματος εθνικών τεχνικών προδιαγραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων, η οργάνωση, λειτουργία, διοίκηση της λειτουργίας και διαχείριση του διαδικτυακού τόπου τήρησής του, της δομής, του περιεχομένου και της πρόσβασης σε αυτό, η εκπροσώπησητων ενδιαφερόμενων μερών, η σύμπραξη με άλλους φορείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, καθώς και ζητήματα παρεχόμενων υπηρεσιών και της τιμολόγησής τους,
(2)περιπτώσεις εφαρμογής και τρόπου ανάθεσης με το σύστημα μελέτηκατασκευή,
(3)ο έλεγχος της επάρκειας του προϋπολογισμού, της ωριμότητας και κατασκευασιμότητας του έργου (απαλλοτριώσεις, αρχαιολογία, ΟΚΩ), της πληρότητας της μελέτης και των τευχών και της εγκυρότητας των τεχνικών προδιαγραφών,
(4)η τιμολόγηση των έργων κατά τη μελέτη, η σύνταξη του προϋπολογισμού μελέτης όπως απρόβλεπτα, ΓΕ&ΟΑ, και η επικαιροποίησή του προϋπολογισμού,
(5)ο τρόπος διαμόρφωσης των οικονομικών προσφορών (έκπτωση, ελεύθερη συμπλήρωση, κατ'αποκοπή, απολογιστικά),
(6)η τεκμηρίωση, ο έλεγχος και η διόρθωση των οικονομικών προσφορών (έλεγχος ομαλότητας, ΥΧΠ, αιτιολόγηση),
(7)ανάθεση δημοσίων συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης (energy performance contracts).

ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ
ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 173 Γενική αρχή
Κατά την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων οι ανάδοχοι οικονομικοί φορείς υποχρεούνται να τηρούν τις κείμενες διατάξεις στους τομείς του περιβάλλοντος, των εργασιακών σχέσεων και της κοινωνικής πρόνοιας, που επιβάλλονται από το ενωσιακό δίκαιο, την εσωτερική νομοθεσία, τις συλλογικές συμφωνίες ή από διατάξεις του διεθνούς περιβαλλοντικού, προνοιακού ή εργατικού δικαίου που απαριθμούνται στο Προσάρτημα Β'.

Άρθρο 174
Όροι εκτέλεσης της σύμβασης (άρθρο 26 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, άρθρο 38 Οδηγίας 2004/17/ΕΚ)
Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να προβλέπουν ειδικούς όρους σχετικά με την εκτέλεση της σύμβασης, εφόσον οι όροι αυτοί είναι συμβατοί με το ενωσιακό δίκαιο και προβλέπονται στην προκήρυξη ή στα τεύχη του διαγωνισμού ή στα έγγραφα της σύμβασης. Οι όροι αυτοί μπορούν ιδίως να αφορούν κοινωνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους.

Άρθρο 175
Υπεργολαβία
1.Η τήρηση των υποχρεώσεων του άρθρου 173 από υπεργολάβους υπόκειται σε παρακόλουθηση και έλεγχο από τις αρμόδιες εθνικές αρχές.
2.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να περιλαμβάνουν στα έγγραφα της σύμβασης ρήτρα υπεργολαβίας, σύμφωνα με το άρθρο 65.
3.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να προβλέπουν στα έγγραφα της σύμβασης ότι, κατόπιν αιτήματος του υπεργολάβου και εφόσον η φύση της σύμβασης το επιτρέπει, η αναθέτουσα αρχή καταβάλλει απευθείας στον υπεργολάβο την αμοιβή του για την εκτέλεση προμήθειας υπηρεσιας ή έργου, δυνάμει σύμβασης υπεργολαβίας με τον ανάδοχο. Στην περίπτωση αυτή, στα έγγραφα της σύμβασης καθορίζονται τα ειδικότερα μέτρα ή οι μηχανισμοί που επιτρέπουν στον κύριο ανάδοχο να εγείρει αντιρρήσεις ως προς αδικαιολόγητες πληρωμές.
4.Οι παράγραφοι 2 και 3 εφαρμόζονται υπό την επιφύλαξη του ζητήματος της ευθύνης του κύριου αναδόχου.
5.Στην περίπτωση των συμβάσεων έργων και όσον αφορά στις υπηρεσίες που πρέπει να παρέχονται στις εγκαταστάσεις υπό την άμεση εποπτεία της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, μετά τη σύναψη της σύμβασης και το αργότερο μέχρι την έναρξη της εκτέλεσής της, ο ανάδοχος υποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα το όνομα, τα στοιχεία επικοινωνίας και τους νόμιμους εκπροσώπους των υπεργολάβων του, που εμπλέκονται στα εν λόγω έργα ή υπηρεσίες, στο βαθμό που είναι γνωστά κατά τη δεδομένη χρονική στιγμή. Ο κύριος ανάδοχος υποχρεούται να ενημερώνει αμελλητί την αναθέτουσα αρχή/ τον αναθέτοντα φορέα για τυχόν μεταβολές στις πληροφορίες αυτές κατά τη διάρκεια της σύμβασης, καθώς και να παρέχει τις πληροφορίες αυτές σχετικά με νέους υπεργολάβους που θα εμπλακούν στην εκτέλεση των εν λόγω έργων ή υπηρεσιών.
Εφόσον είναι αναγκαίο για τους σκοπούς της περίπτωσης β' της παραγράφου 6, οι απαιτούμενες πληροφορίες πρέπει να συνοδεύονται από υπεύθυνες δηλώσεις των υπεργολάβων, όπως προβλέπονται στο άρθρο 155 ή και άλλα κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία που προσδιορίζει η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας.
Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου αυτής δεν εφαρμόζεται σε προμηθευτές.
6.Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, μπορεί να επεκτείνονται τα προβλεπόμενα στο πρώτο εδάφιο της προηγούμενης παραγράφου:
α) Στις συμβάσεις προμηθειών, στις συμβάσεις υπηρεσιών εκτός εκείνων που αφορούν υπηρεσίες που παρέχονται στις εγκαταστάσεις της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα υπό την άμεση εποπτεία της/του ή σε προμηθευτές που συμμετέχουν σε συμβάσεις έργων ή υπηρεσίων.
β) Σε υπεργολάβους των υπεργολάβων του αναδόχου.
7.Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του καθ' ύλην αρμοδίου Υπουργού, μπορεί να ρυθμίζεται κάθε σχετικό θέμα που αφορά στις άμεσες πληρωμές των υπεργολάβων, σύμφωνα με την παράγραφο 3, ιδίως προβλέποντας άμεσες πληρωμές προς τους υπεργολάβους, χωρίς αίτηση των τελευταίων, καθώς και το είδος των μέτρων που αναφέρονται στην εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 3, 5 και 6. Μπορεί επίσης να περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής των μέτρων αυτών είτε σε ορισμένα είδη συμβάσεων είτε σε ορισμένες κατηγορίες αναθετουσών αρχών / αναθέτοντων φορέων ή οικονομικών φορέων ή στις συμβάσεις υψηλής αξίας.

Άρθρο 176
Υποκατάσταση υπεργολάβου
1.Η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί να περιλαμβάνει στα έγγραφα της σύμβασης ρήτρα υποκατάστασης υπεργολάβου που δηλώθηκε στην προσφορά.
2.Υποκατάσταση υπεργολάβου μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης ή εκτέλεσης της σύμβασης.
3.Στην περίπτωση που ο ανάδοχος είχε επικαλεσθεί τις τεχνικές ή χρηματοοικονομικές ικανότητες του υπεργολάβου, σύμφωνα με το άρθρο 156, η υποκατάσταση του τελευταίου επιτρέπεται μόνο εφόσον στο πρόσωπο του νέου υπεργολάβου δεν συντρέχει κάποιος από τους λόγους αποκλεισμού του άρθρου 153 και διαθέτει τα ίδια ή ανώτερα επίπεδα τεχνικής ή χρηματοοικονομικής ικανότητας του άρθρου 154 με τον υπεργολάβο που υποκαθιστά.

Άρθρο 177
Τροποποίηση δημόσιας σύμβασης
1.Τυχόν ουσιώδης τροποποίηση των διατάξεων δημόσιας σύμβασης ή συμφωνίας-πλαισίου κατά τη διάρκειά της θεωρείται νέα ανάθεση για τους σκοπούς του παρόντος νόμου. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται νέα διαδικασία ανάθεσης σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού.
2.Τυχόν τροποποίηση σύμβασης ή συμφωνίας-πλαισίου κατά τη διάρκειά της θεωρείται ουσιώδης κατά την έννοια της παραγράφου 1 αν διαφοροποιεί ουσιωδώς το χαρακτήρα της σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαισίου που συνήφθη αρχικώς. Σε κάθε περίπτωση, με την επιφύλαξη της παραγράφου 3, μια τροποποίηση θεωρείται ουσιώδης αν συντρέχει μία από τις κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) Η τροποποίηση εισάγει όρους οι οποίοι, αν αποτελούσαν μέρος της αρχικής διαδικασίας ανάθεσης, θα είχαν οδηγήσει στη συμμετοχή διαφορετικών υποψηφίων από αυτούς που επιλέχθηκαν αρχικώς ή στην αποδοχή άλλης προσφοράς από εκείνη που επελέγη αρχικώς ή θα προσέλκυαν επιπλέον συμμετέχοντες στη διαδικασία ανάθεσης.
β) Η τροποποίηση αλλάζει την οικονομική ισορροπία της σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαισίου υπέρ του αναδόχου κατά τρόπο που δεν προβλεπόταν στην αρχική σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο.
γ) Η τροποποίηση επεκτείνει σημαντικά το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαισίου.
3.Οι τροποποιήσεις δεν θεωρούνται ουσιώδεις, κατά την έννοια της παραγράφου 1, αν συμπεριλαμβάνονταν στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης με τη μορφή σαφών, ακριβών και ρητών ρητρών ή δυνατοτήτων αναθεώρησης. Οι εν λόγω ρήτρες ορίζουν το πεδίο και τη φύση των ενδεχόμενων τροποποιήσεων ή δυνατοτήτων αναθεώρησης, καθώς και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Δεν προβλέπουν τροποποιήσεις ή δυνατότητες αναθεώρησης που θα μπορούσαν να μεταβάλουν τη συνολική φύση της σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαισίου.

Άρθρο 178
Κανονισμοί Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων
1.α.Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, εκδίδεται «Κανονισμός Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων Προμηθειών».
β. Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων».
γ. Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων Υπηρεσιών και Μελετών Τεχνικών Έργων».
2.Τα προεδρικά διατάγματα της παραγράφου 1 εκδίδονται μετά από γνώμη της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15, εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου, η δε έκδοσή τους δεν αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή του. Με τα ανωτέρω διατάγματα ρυθμίζεται κάθε σχετικό θέμα που αφορά την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων, αντιστοίχως, που συνάπτονται από αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς και δεν ρυθμίζονται ειδικώς από τις διατάξεις του παρόντος. Οι Κανονισμοί αυτοί ρυθμίζουν ιδίως:
(1)το ελάχιστο περιεχόμενο των συμβάσεων,
(2)τους γενικούς και ειδικούς όρους κατάρτισης, τροποποίησης, καταγγελίας και λύσης των συμβάσεων,
(3)τους κανόνες που διέπουν τις παραλαβές, τις παραδόσεις, τις πληρωμές, την έκπτωση ή την υποκατάσταση του αναδόχου και τις συναφείς κυρώσεις,
(4)την είσπραξη των δικαιωμάτων του Δημοσίου και την ευθύνη έναντι τρίτων,
(5)τη χρηματοδότηση,
(6)το ύψος της προκαταβολής επί της συμβατικής αξίας, τις προθεσμίες απόδοσης λογαριασμού, τους διάφορους τρόπους πληρωμής και κάθε άλλο θέμα που αφορά στην αποπληρωμή του τιμήματος της σύμβασης,
(7)τις προϋποθέσεις καταβολής των εγγυήσεων που αφορούν το στάδιο της εκτέλεσης, τον τύπο, το ύψος, τους υποχρέους, τις περιπτώσεις κατάπτωσης, την απόσβεση, συνολική ή τμηματική, το χρόνο επιστροφής τους και κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά στη διασφάλιση της προσήκουσας εκτέλεσης της σύμβασης,
(8)τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση των συλλογικών οργάνων που συμμετέχουν στην εκτέλεση των συμβάσεων,
(9)οποιαδήποτε άλλη διοικητική κύρωση σε όσους δεν εκπληρώνουν τις ανειλημμένες υποχρεώσεις τους,
(10)τη διαδικασία, τα όργανα, τα μέσα, τους διαδικαστικούς κανόνες, τις προθεσμίες και τις διαδικασίες προδικαστικής επίλυσης διαφορών,
(11)τη δωσιδικία και το εφαρμοστέο δίκαιο,
(12)κάθε σχετικό θέμα που αφορά στη διασφάλιση της προσήκουσας εκτέλεσης της σύμβασης.
3.Στον «Κανονισμό Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων» ρυθμίζονται μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα θέματα:
(1)τα ποσοστά γενικών εξόδων και οφέλους που εφαρμόζονται κατά περίπτωση,
(2)οι υποχρεώσεις των κοινοπρακτούντων αναδόχων,
(3)τα θέματα των διάφορων προθεσμιών,
(4)οι υποχρεώσεις και ενέργειες των οργάνων της υπηρεσίας,
(5)η διαμονή του αναδόχου και η εκπροσώπηση αυτού,
(6)η τήρηση του ημερολογίου του έργου,
(7)η επιβολή και κατάπτωση των ποινικών ρητρών, η συνομολόγηση ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ) στον ανάδοχο για τη γρηγορότερη από την προθεσμία περάτωσης του έργου ή μέρους αυτού,
(8)η τμηματική απόσβεση εγγυητικής προκαταβολής, τα θέματα επιστροφής του τυχόν αναπόσβεστου μέρους της προκαταβολής μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης με οποιονδήποτε τρόπο,
(9)η καταμέτρηση των εργασιών και οι υπόχρεοι για την καταμέτρηση,
(10)η πιστοποίηση και πληρωμή των εργασιών και η αναθεώρηση τους,
(11)η εφαρμογή της αναθεώρησης των τιμών και ιδίως ο τρόπος διαπίστωσης των βασικών τιμών, τα όργανα για τη διαπίστωση αυτή, ο τρόπος που θα υπολογίζεται η αναθεώρηση για τα υλικά που πιστοποιούνται πριν ενσωματωθούν ή για τις άλλες ημιτελείς εργασίες, ο περιορισμός της αναθεώρησης στις περιπτώσεις που δίνονται στον ανάδοχο υλικά ή μηχανήματα από τον φορέα του έργου ή η εξαίρεση από την αναθεώρηση αποζημιώσεων του αναδόχου από οποιαδήποτε αιτία,
(12)η απολογιστική εκτέλεση των εργασιών,
(13)οι τροποποιήσεις του προϋπολογισμού, ο κανονισμός και η έγκριση τιμών μονάδας νέων εργασιών,
(14)οι διαδικασίες για τη διαπίστωση ελαττωμάτων ή ζημιών, η έκπτωση του αναδόχου, ο προσδιορισμός των αποζημιώσεων λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου και ζημιών λόγω ανωτέρας βίας, η επέμβαση του φορέα κατασκευής του έργου για τη διόρθωση ελαττωμάτων, η συνέχιση των εργασιών μετά την έκπτωση,
(15)η διακοπή των έργων και η διάλυση των συμβάσεων,
(16)η αξία του εισκομισθέντων υλικών και του αναπόσβεστου μέρους των εγκαταστάσεων σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης,
(17)οι προθεσμίες παραλαβής του έργου, προσωρινής και οριστικής, ο τρόπος που διενεργείται η παραλαβή, οι συνέπειες της μη εμπρόθεσμης διενέργειας της παραλαβής, τα θέματα που συνδέονται με τη διοικητική παραλαβή και με ενδεχόμενες παραλαβές τμημάτων του έργου, τα θέματα που σχετίζονται με τη σύνταξη των επιμετρήσεων του έργου και την τυχόν επιβολή στον ανάδοχο ειδικών ποινικών ρητρών ή άλλων συνεπειών για την καθυστέρηση των επιμετρήσεων,
(18)ο καθορισμός του χρόνου συντήρησης, οι συνέπειες παραμέλησης από τον ανάδοχο της συντήρησης των έργων,
(19)η χρήση του έργου πριν από την παραλαβή, τα όρια, ο τρόπος και ο τύπος παροχής των εγγυήσεων, η αντικατάσταση των παρακρατήσεων με εγγυητικές επιστολές, η απόδοση ή κατάπτωση των εγγυήσεων και εγγυητικών επιστολών,
(20)η διαδικασία, τα όργανα, τα μέσα, οι διαδικαστικοί κανόνες, οι προθεσμίες και οι διαδικασίες προδικαστικής επίλυσης διαφορών,
(21)κάθε σχετικό θέμα που αφορά στη διασφάλιση της προσήκουσας εκτέλεσης της σύμβασης.

ΜΕΡΟΣ ΟΓΔΟΟ
ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 179
Πεδίο εφαρμογής
1.Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους εφαρμόζονται στις διαφορές που αναφύονται:
α) Κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης των δημοσίων συμβάσεων του παρόντος νόμου από αναθέτουσες αρχές του άρθρου 18 και αναθέτοντες φορείς του άρθρου 19, και
β) κατά την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων του παρόντος νόμου, πλην των εξαιρουμένων σύμφωνα με τα άρθρα 26 έως 30, 103 και 104 του παρόντος.
Οι συμβάσεις της παρούσας παραγράφου περιλαμβάνουν τις συμβάσεις προμηθειών, έργων και υπηρεσιών, τις συμφωνίεςπλαίσιο, τα δυναμικά συστήματα αγορών, τις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, καθώς και τις συμβάσεις υπηρεσιών της παραγράφου 3 του άρθρου 31 και της παραγράφου 3 του άρθρου 32.
2.Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται και για τις συμβάσεις που συνάπτουν οι κεντρικές αρχές προμηθειών του άρθρου 20. Όπου στο παρόν Μέρος γίνεται αναφορά σε αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, η αναφορά αυτή καταλαμβάνει και τις κεντρικές αρχές προμηθειών.

ΤΙΤΛΟΣ I
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 180
Είδη έννομης προστασίας
Κάθε ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας, ο οποίος έχει ή είχε συμφέρον να του ανατεθεί συγκεκριμένη δημόσια σύμβαση του άρθρου 179 και έχει υποστεί ή ενδέχεται να υποστεί ζημία από παράβαση της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της εσωτερικής νομοθεσίας,
δικαιούται να ζητήσει, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στα επόμενα άρθρα: α) προσωρινά μέτρα για την επανόρθωση της εικαζόμενης παράβασης ή για την αποτροπή περαιτέρω ζημίας, β) ακύρωση της παράνομης πράξης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της υπογραφείσας σύμβασης και γ) επιδίκαση αποζημίωσης.

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ/ΑΛΛΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

Άρθρο 181
Αρμόδια όργανα
1.Η Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του παρόντος, είναι αρμόδια σε πρώτο και τελευταίο βαθμό να αποφανθούν επί των προσφυγών του άρθρου 182 για την ακύρωση πράξεων ή παραλείψεων της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών. Η Αρχή ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του παρόντος είναι αρμόδια να αποφανθούν επί των σχετικών προσφυγών, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Οι προσφυγές αφορούν δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ανώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ.
β) Οι προσφυγές δεν αφορούν δημόσιες συμβάσεις, τις οποίες συνάπτει η Αρχή ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του παρόντος, ως αναθέτουσες αρχές.
2.Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από γνώμη της Αρχής με πρόταση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, το ποσό της παραγράφου 1 μπορεί να αναπροσαρμόζεται και μπορεί να ανατίθεται στην Αρχή ή σε άλλα όργανα η εξέταση προσφυγών για την ακύρωση πράξεων ή παραλείψεων των αναθετουσών αρχών/αναθέτοντων φορέων, ή κεντρικών αρχών προμηθειών, οι οποίες αφορούν τις κατηγορίες συμβάσεων της παραγράφου 1 ή κατηγορίες επιπλέον αυτών.
3.Το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών, σε τριμελή σύνθεση, είναι αρμόδιο σε πρώτο και τελευταίο βαθμό για την εκδίκαση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων και αιτήσεων ακύρωσης κατά αποφάσεων της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15, ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του παρόντος, που εκδίδονται δυνάμει της παραγράφου 1 του άρθρου. Κατ' εξαίρεση, το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι αρμόδιο, σε πρώτο και τελευταίο βαθμό, για την εκδίκαση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων και αιτήσεων ακύρωσης κατά αποφάσεων της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 2 ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του παρόντος, που αφορούν: α) δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν αναθέτουσες αρχές με εκτιμώμενη αξία, που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 25, ανώτερη του ποσού των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ, β) συμβάσεις υψηλής αξίας που συνάπτουν αναθέτοντες φορείς, γ) συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων ή υπηρεσιών, καθώς και συμβάσεις σύμπραξης δημοσίου ιδιωτικού τομέα του ν. 3389/2005 (Α' 232) και δ) δημόσιες συμβάσεις κατ' εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3894/2010 (Α' 204). Για την εκδίκαση των διαφορών της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του π.δ.18/ 1989 (Α' 8).

Άρθρο 182
Προσφυγή ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου
1.Ο ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας οφείλει, μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών, αφότου έλαβε πλήρη γνώση της παράνομης πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών, να υποβάλει προσφυγή ενώπιον της Αρχής ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, με ταυτόχρονη κοινοποίησή της στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα ή στην κεντρική αρχή προμηθειών, υποβάλλοντας πλήρη φάκελο, όπου θα προσδιορίζονται ειδικώς οι νομικές και πραγματικές αιτιάσεις που δικαιολογούν το αίτημά του. Με την προσφυγή του προηγούμενου εδαφίου ζητείται η ακύρωση ή η τροποποίηση της παράνομης πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντα φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών. Για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου, ως πλήρης νοείται η γνώση της πράξης που βλάπτει τα συμφέροντα του ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα, καθώς και της αιτιολογίας της. Ειδικά για την άσκηση προσφυγής κατά της διακήρυξης ή πρόσκλησης, η πλήρης γνώση αποδεικνύεται με βεβαίωση παραλαβής ή αποστολής της στον προσφέροντα/υποψήφιο και, ελλείψει τέτοιας βεβαίωσης, τεκμαίρεται ότι συντελέστηκε στο μέσον του χρονικού διαστήματος από την έναρξη της διαδικασίας σύναψης σύμβασης κατά το άρθρο 37 μέχρι την λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών/αιτήσεων συμμετοχής, που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
2.Για το παραδεκτό της άσκησης της προσφυγής της παραγράφου 1 κατατίθεται παράβολο, το ύψος του οποίου ορίζεται αναλογικά προς την, χωρίς να συνυπολογίζεται ο ΦΠΑ, εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης με κλιμακωτό τρόπο και με ορισμό ανώτατου και κατώτατου ορίου ως προς το καταβαλλόμενο ποσό. Δεν μπορεί το κατώτατο όριο να είναι μικρότερο των διακοσίων (200) ευρώ και το ανώτατο όριο να υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Σε περίπτωση ποσοστιαίου υπολογισμού του παραβόλου, το ποσοστό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1 % επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Το παράβολο δύναται να υπολογίζεται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό ύψος ανάλογα με το αν πρόκειται για σύμβαση υψηλής ή χαμηλής αξίας κατά την έννοια των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 23 αντίστοιχα. Αν στα έγγραφα της σύμβασης παρέχεται η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα μόνον της υπό ανάθεση σύμβασης, το ύψος του παραβόλου υπολογίζεται επί της, χωρίς να συνυπολογίζεται ο ΦΠΑ, εκτιμώμενης αξίας του τμήματος ή των τμημάτων της σύμβασης για το οποίο συμμετέχει ο προσφεύγων. Το παράβολο της παραγράφου αυτής αποτελεί έσοδο του Κρατικού Προϋπολογισμού. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορίζεται κλιμακωτά το ύψος του παραβόλου, ο τρόπος υπολογισμού του, το ανώτατο και κατώτατο όριο αυτού, ο τρόπος και ο χρόνος κατάθεσης και είσπραξης του παραβόλου, ο τρόπος απόδειξης της είσπραξής του, η τυχόν απόδοσή του, σε περίπτωση ολικής ή μερικής αποδοχής της προσφυγής, ή σε περίπτωση παραίτησης του προσφεύγοντος από την προσφυγή του πριν τη συζήτησή της. Με όμοιο προεδρικό διάταγμα προβλέπεται επίσης συγκεκριμένο ποσό παραβόλου σε περίπτωση που η εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης δεν είναι γνωστή κατά τον χρόνο άσκησης της προσφυγής, καθώς και η δυνατότητα να ζητηθεί η καταβολή της διαφοράς σε περίπτωση που κατά τη διαδικασία εκδίκασης της προσφυγής διαπιστωθεί ότι το ποσό του παραβόλου που κατεβλήθη ήταν πολύ χαμηλό.
3.Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής του άρθρου αυτού και η άσκησή της κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης. Κατά τα λοιπά, η άσκηση προσφυγής δεν κωλύει την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας, με την επιφύλαξη της έκδοσης της πράξης της παραγράφου 2 του άρθρου 183.
4.Η προσφυγή κοινοποιείται με φροντίδα του προσφεύγοντος σε κάθε θιγόμενο από τυχόν ολική ή μερική παραδοχή της ή στον εκπρόσωπο ή στον αντίκλητο αυτού. Η παράλειψη της κοινοποίησης αυτής δεν επάγεται απαράδεκτο της προσφυγής.
5.Η κοινοποίηση της προσφυγής στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα ή στην κεντρική αρχή προμηθειών που προβλέπεται στην παράγραφο 1, πραγματοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 36 του παρόντος, όπως με η επιστολή, με τηλεομοιοτυπία, με τα ηλεκτρονικά μέσα και το τηλέφωνο υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 36 του παρόντος. Εντός δέκα ημερών από την κατάθεση της προσφυγής, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ή η κεντρική αρχή προμηθειών οφείλει, εφόσον έχει ειδοποιηθεί κατά τα ανωτέρω, να αποστείλει στην Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 με κάθε πρόσφορο μέσο τον διοικητικό φάκελο και τις τυχόν απόψεις της. Σε περίπτωση μη αποστολής φακέλου από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα ή την κεντρική αρχή προμηθειών, η Αρχή/ άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 μπορεί να συνάγει τεκμήριο ομολογίας της αναθέτουσας αρχής /του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών για την πραγματική βάση των ισχυρισμών του προσφεύγοντος. Το ίδιο τεκμήριο μπορεί να θεωρηθεί ότι συντρέχει, όταν έχουν αποσταλεί ορισμένα στοιχεία από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα ή την κεντρική αρχή προμηθειών, όμως η Αρχή/ άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 μπορεί να κρίνει ότι είναι ελλιπή και δεν επαρκούν για την πιθανολόγηση του βάσιμου των προβαλλόμενων αιτιάσεων. Η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, σταθμίζοντας τις συντρέχουσες σε κάθε περίπτωση συνθήκες και εφόσον κρίνει ότι η παράλειψη αποστολής φακέλου και απόψεων ή η καθυστερημένη αποστολή τους καθιστά ιδιαιτέρως δυσχερή την ουσιαστική παροχή έννομης προστασίας, μπορεί, με την απόφαση επί της προσφυγής, να επιβάλει αυτεπαγγέλτως χρηματική κύρωση στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα. Το ποσό της κύρωσης αυτής δεν μπορεί να είναι μικρότερο από πεντακόσια (500) ευρώ ούτε μεγαλύτερο από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ και καταβάλλεται μία φορά για κάθε στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης, αποτελεί δε έσοδο του Κρατικού Προϋπολογισμού. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Οικονομικών, ορίζεται ο τρόπος και χρόνος κατάθεσης και είσπραξης της χρηματικής κύρωσης, ο τρόπος απόδειξης της είσπραξής της, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
6.Δεν επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής κατά πράξης, η οποία δέχεται εν όλω ή εν μέρει προσφυγή άλλου προσώπου.

Άρθρο 183
Διαδικασία λήψης απόφασης ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου
1.Η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 λαμβάνει τις αποφάσεις της μετά τη διεξαγωγή διαδικασίας κατ' αντιμωλίαν. Η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 ορίζει με πράξη του Προέδρου της/του την ημέρα και ώρα εξέτασης της προσφυγής, καθώς και την προθεσμία κλήσης των μερών. Η ημερομηνία εκδίκασης δεν πρέπει να απέχει πέραν των σαράντα (40) ημερών από την κατάθεση της προσφυγής, η δε προθεσμία κλήσης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δεκαπέντε (15) ημέρες. Αντίγραφο της προσφυγής κοινοποιείται με επιμέλεια του προσφεύγοντος προς την υπηρεσία που είναι αρμόδια για την παραλαβή των προσφορών, η οποία οφείλει να ενημερώνει σχετικά και την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα ή την κεντρική αρχή προμηθειών, αν υπηρεσία και αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας ή κεντρική αρχή προμηθειών δεν συμπίπτουν, και προς κάθε τρίτο ενδιαφερόμενο του οποίου την κλήση θεωρεί αναγκαία η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181. Κάθε ενδιαφερόμενος, του οποίου επηρεάζονται τα συμφέροντα, δικαιούται να ασκήσει παρέμβαση. Τα συμμετέχοντα μέρη οφείλουν να προσκομίσουν όλα τα κρίσιμα έγγραφα και τα λοιπά αποδεικτικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, εντός προθεσμίας που ορίζεται με το διάταγμα που εκδίδεται κατ' εξουσιοδότηση της διάταξης της παραγράφου 7.
2.Η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 μπορεί, με την κατάθεση της προσφυγής και μετά από κλήση της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρική αρχής προμηθειών, προ τριών (3) ημερών, να εκδώσει αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήσεως, πράξη που καταχωρίζεται κάτω από την προσφυγή και περιέχει τα προσωρινά μέτρα, τα οποία πρέπει να ληφθούν έως την έκδοση της απόφασης, όπως την αναστολή της προόδου της διαδικασίας. Μπορεί επίσης, να διατάσσει την άρση της απαγόρευσης σύναψης της σύμβασης, εφόσον η προσφυγή κρίνεται ως προδήλως απαράδεκτη ή προδήλως αβάσιμη, περί του οποίου αρκεί απλή μνεία. Η πράξη μπορεί να ανακληθεί από την Αρχή/ άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 ύστερα από αίτηση της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών και αφού κληθεί προς ακρόαση ο αιτών προ τριών (3) ημερών.
3.Οι αποφάσεις της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 αιτιολογούνται γραπτώς, κατά τις ειδικότερες διατάξεις του διατάγματος που εκδίδεται κατ' εξουσιοδότηση της διάταξης της παραγράφου 7.
4.Η Αρχή/ άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 αποφαίνεται επί της βασιμότητας των πραγματικών και νομικών αιτιάσεων της προσφυγής σε σχέση με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, της σχετικής λοιπής εσωτερικής νομοθεσιας και της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και είτε την απορρίπτει είτε την αποδέχεται εν όλω ή εν μέρει, εφόσον πιθανολογείται σοβαρά η παράβαση αυτών. Στην περίπτωση αποδοχής της προσφυγής ακυρώνει εν όλω ή εν μέρει την παράνομη πράξη της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της κεντρικής αρχής προμηθειών ή επιβάλλει την οφειλόμενη ρητή ενέργεια. Η απόφαση επί της προσφυγής εκδίδεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την εκδίκαση της προσφυγής. Η προσφυγή όμως μπορεί να απορριφθεί αν, από τη στάθμιση της βλάβης του προσφεύγοντος, των συμφερόντων τρίτων και επιτακτικών λόγων γενικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την παραδοχή θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του προσφεύγοντος. Η απόρριψη της προσφυγής για οποιονδήποτε λόγο δεν θίγει άλλα δικαιώματα του προσφεύγοντος. Το διατακτικό των αποφάσεων αυτών, υπογραφόμενο από τον Πρόεδρο, τα μέλη και τον Γρα μματέα, εκδίδεται υποχρεωτικά σε προθεσμία επτά
(7)ημερών από την εκδίκαση της προσφυγής ή, αν έχει χορηγηθεί προθεσμία στα μέρη για τη νομιμοποίησή τους ή για την υποβολή υπομνήματος, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής. Η προθεσμία προς τα μέρη δεν μπορεί, πάντως, να υπερβαίνει τις τρεις (3) ημέρες από την εκδίκαση.
5.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς ή οι κεντρικές αρχές προμηθειών συμμορφώνονται με τις αποφάσεις της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 και είτε συνεχίζουν τη διαδικασία είτε ανακαλούν ή τροποποιούν καταλλήλως τη διοικητική πράξη που προκάλεσε τη διαφορά ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, ή, επί παράλειψης, εκδίδουν την οφειλόμενη ρητή πράξη, με την επιφύλαξη της προσβολής των αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 181.
6.Οι αποφάσεις της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 δεν ανακαλούνται ούτε τροποποιούνται από τη διοίκηση και προσβάλλονται μόνο ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 181 και το άρθρο 186.
7.Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από γνώμη της Αρχής, ύστερα από πρόταση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εκδίδεται «Κανονισμός Εκδίκασης Προσφυγών» ενώπιον της Αρχής, με τον οποίο ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά τον τρόπο λειτουργίας της Αρχής ή άλλου οργάνου ως οργάνου εξέτασης προσφυγών, κατά τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 181 και ιδίως: α) η ενώπιόν της διαδικασία, στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι ειδικότερες προθεσμίες που δεν ρυθμίζονται στον παρόντα νόμο, η γλώσσα διεξαγωγής της διαδικασίας, οι ειδικότεροι κανόνες σύγκλησης της Αρχής/άλλου οργάνου, ο ορισμός και τα καθήκοντα εισηγητών, β) ο τρόπος και τα διαδικαστικά και τεχνικά θέματα που αφορούν στην κατάθεση των προσφυγών και στις επιδόσεις και κοινοποιήσεις εγγράφων, καθώς και της κλήσης των μερών, η εκπροσώπησή τους κατά την ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου διαδικασία, στην οποία συμπεριλαμβάνονται θέματα παροχής πληρεξουσιότητας και διορισμού αντικλήτου, και ο τρόπος άσκησης παρέμβασης,
γ) το ελάχιστο περιεχόμενο της προσφυγής, τα προσκομιζόμενα έγγραφα και τα στοιχεία του φακέλου, ο σχηματισμός φυσικού και ηλεκτρονικού αρχείου, δ) η διαδικασία ακρόασης των μερών και οι ειδικότεροι κανόνες διεξαγωγής της ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου, η διαδικασία συζήτησης της προσφυγής, η διακοπή, η επανάληψη και η κατάργηση της ενώπιόν της διαδικασίας, η υποβολή υπομνημάτων από τα μέρη, ε) τα μέσα και οι κανόνες απόδειξης και ιδίως η δυνατότητα και η διαδικασία διορισμού πραγματογνώμονα, στ) οι ειδικότεροι κανόνες λήψης των αποφάσεων από την Αρχή/άλλου όργανο, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται η δυνατότητα συνεδρίασης και λήψης αποφάσεων σε τμήματα ή περιφερειακά παραρτήματα, ο αριθμός και η σύνθεσή τους, οι κανόνες της διεξαγωγής και του τόπου των συνεδριάσεων, ζ) οι ειδικότεροι κανόνες έκδοσης και δημοσίευσης των αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου, η) η εξαίρεση των μελών της Αρχής/άλλου οργάνου, θ) οι ειδικότεροι κανόνες σύνταξης των εισηγήσεων και κατάρτισης των αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου, καθώς και των πρακτικών των συνεδριάσεων, ι) οι επιδόσεις των αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου,
ια) η διόρθωση των αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου λόγω γραφικών ή αριθμητικών σφαλμάτων, ιβ) η τύχη της προσφυγής σε περιπτώσεις αποδοχής της προσβαλλόμενης πράξης ή απόφασης, παραίτησης από την προσφυγή, θανάτου ή λύσης των νομικών προσώπων, ανάκλησης, ακύρωσης ή τροποποίησης της προσβαλλόμενης πράξης ή απόφασης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Μέχρι την έκδοση του ως άνω προεδρικού διατάγματος εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτωνί 22/2012 (Α' 215) και 123/2012 (Α' 216).
Άρθρο 184 Δικαστική προστασία κατά αποφάσεων της Αρχής/άλλου οργάνου
1.Ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να ζητήσει ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 181, τη λήψη προσωρινών μέτρων για την επανόρθωση της εικαζόμενης παράβασης ή για την αποτροπή περαιτέρω ζημίας από τις αποφάσεις της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, που εκδίδονται σύμφωνα με τα άρθρα 182 και 183, καθώς και την ακύρωση των αποφάσεων αυτών, εφόσον παραβιάζουν κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της εσωτερικής νομοθεσίας, σχετικού με τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης της σύμβασης.
2.Με την επιφύλαξη των ειδικότερων ρυθμίσεων του άρθρου αυτού, για την εκδίκαση των διαφορών αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις του π.δ. 18/1989 (Α' 8).
3.Κατ' εξαίρεση από τις διατάξεις του π.δ. 18/1989, η άσκηση αίτησης αναστολής δεν εξαρτάται από την προηγούμενη άσκηση της αίτησης ακύρωσης και κατατίθεται μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση στα μέρη της απόφασης της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181. Η προθεσμία άσκησης της αίτησης αναστολής κωλύει τη σύναψη της σύμβασης, εκτός αν, με προσωρινή διαταγή που εκδίδεται κατά την παρ. 5 του άρθρου 52 του π.δ. 18/1989, ο αρμόδιος Δικαστής ή το αρμόδιο Δικαστήριο αποφανθεί διαφορετικά. Στο διάστημα αυτό αναστέλλεται και η εκτέλεση της προσβαλλόμενης απόφασης της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, εφόσον αυτή επιτρέπει τη σύναψη της σύμβασης. Κατά τα λοιπά, η άσκηση των προβλεπόμενων στο π.δ. 18/1989 ενδίκων βοηθημάτων δεν κωλύει την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας, εκτός αν ορίζεται άλλως με την προσωρινή διαταγή που εκδίδεται κατά τα ανωτέρω.
4.Η προθεσμία άσκησης των ένδικων βοηθημάτων διακόπτεται με την κατάθεση της αιτήσεως αναστολής και αρχίζει από την επίδοση της σχετικής απόφασης. Ο διάδικος που πέτυχε υπέρ αυτού τη χορήγηση αναστολής, οφείλει μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της απόφασης αυτής, να ασκήσει το κύριο ένδικο βοήθημα, διαφορετικά αίρεται αυτοδικαίως η ισχύς της αναστολής. Η δικάσιμος για την εκδίκασή της δεν πρέπει να απέχει πέραν του τριμήνου από την κατάθεση του δικογράφου.
5.Τα προβλεπόμενα στο π.δ. 18/1989 ένδικα βοηθήματα δεν επιτρέπεται να περιέχουν αιτιάσεις διαφορετικές από τις αιτιάσεις της προσφυγής που ασκήθηκε ενώπιον της Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181.
6.Εφόσον ασκηθούν τα προβλεπόμενα στο π.δ. 18/1989 ένδικα βοηθήματα, ο αιτών ειδοποιεί αμελλητί σχετικά τα λοιπά μέρη και την Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 με κάθε πρόσφορο μέσο, σύμφωνα με το άρθρο 36, όπως είναι η επιστολή, η τηλεομοιοτυπία, τα ηλεκτρονικά μέσα και το τηλέφωνο υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 36. Σε κάθε περίπτωση, εντός δεκαπέντε (15) ημερών, η Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 οφείλει, εφόσον έχει ειδοποιηθεί κατά τα ανωτέρω, να αποστείλει στο Δικαστήριο, με κάθε πρόσφορο μέσο, τον πλήρη φάκελο με τα υποβληθέντα έγγραφα και στοιχεία.
7. Αντίγραφο των σχετικών δικογράφων κοινοποιείται με επιμέλεια του αιτούντος και προς την Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται από το π.δ. της παραγράφου 2 του άρθρου 181, προκειμένου να ασκήσει τις αρμοδιότητές της.
   8. Εφόσον η αίτηση αναστολής γίνει δεκτή, η αναθέτουσα Αρχή/ο αναθέτων φορέας ή η κεντρική αρχή προμηθειών μπορεί να συμμορφωθεί προς το διατακτικό ή και το εν γένει περιεχόμενο της απόφασης και να ανακαλέσει ή να τροποποιήσει κατάλληλα τη διοικητική πράξη που προκάλεσε τη διαφορά ή, επί παράλειψης, να εκδώσει την οφειλόμενη ρητή πράξη. Στην περίπτωση αυτή, για το κύριοι ένδικο βοήθημα που ασκήθηκε, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989.
   9. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του άρθρου 182 και του άρθρου 190, αν το δικαστήριο ακυρώσει απόφαση της; Αρχής/άλλου οργάνου που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, δυνάμει της οποίας επιτρεπόταν η σύναψη σύμβασης, μετά τη σύναψη της σχετικής σύμβασης, η τελευταία δεν θίγεται, εκτός αν πριν από τη σύναψή της είχε ανασταλεί η διαδικασία κατακύρωσης του διαγωνισμού με απόφαση επί αιτήσεως αναστολής ή με προσωρινή διαταγή. Στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος δικαιούται vα αξιώσει αποζημίωση σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 191.
   10. Αν ο ενδιαφερόμενος δεν άσκησε ή άσκησε ανεπιτυχώς την αίτηση αναστολής και η σύμβαση υπογράφηκε και ολοκληρώθηκε η εκτέλεσή της πριν από τη συζήτηση του κύριου ένδικου βοηθήματος, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989.

Άρθρο 185
Παράνομη υπογραφή σύμβασης
Η υπογραφή της σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα ή την κεντρική αρχή προμηθειών κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 182 και 184, δεν αντιτάσσεται στον ενδιαφερόμενο, ούτε κωλύει την παροχή της προσήκουσας έννομης προστασίας.

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ/ΑΛΛΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ ΩΣ ΟΡΓΑΝΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ

Άρθρο 186
Αρμόδιο δικαστήριο
   1. Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση όλων των διαφορών του παρόντος τμήματος, πλην των διαφορών της παραγράφου 3 του άρθρου 190 και των διαφορών του άρθρου 191, είναι το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, σε τριμελή σύνθεση, το οποίο αποφαίνεται αμετακλήτως.
   2. Σε περίπτωση συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του ΦΠΑ, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων του παρόντος τμήματος εκδικάζονται από τον Πρόεδρο Εφετών του Διοικητικού Εφετείου του τόπου όπου εδρεύει η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας ή από τον Εφέτη που αυτός ορίζει. Σε περίπτωση ιδιαίτερης σπουδαιότητας της υπόθεσης, ο ανωτέρω Πρόεδρος ή ο Εφέτης μπορεί να εισάγει την αίτηση στο τριμελές συμβούλιο του δικαστηρίου, στο οποίο προεδρεύει ο Πρόεδρος Εφετών και μετέχει ο Εφέτης εισηγητής.
   3. Κατ’ εξαίρεση των διατάξεων των δύο προηγούμενων παραγράφων, διαφορές του παρόντος τμήματος, πλην των διαφορών της παραγράφου 3 του άρθρου 190 και των διαφορών του άρθρου 191, που αφορούν: α) δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν αναθέτουσες αρχές με εκτιμώμενη αξία, υπολογιζόμενη σύμφωνα με το άρθρο 25 του παρόντος νόμου, ανώτερη του ποσού των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ, β) συμβάσεις υψηλής αξίας που συνάπτουν αναθέτοντες φορείς, γ) συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων ή υπηρεσιών, καθώς και συμβάσεις σύμπραξης δημοσίου - ιδιωτικού τομέα του ν. 3389/2005 (Α΄ 232) και δ) δημόσιες συμβάσεις κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3894/2010 (Α΄ 204), εκδικάζονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
   4. Με την επιφύλαξη των διατάξεων των άρθρων 186 έως 191, για την εκδίκαση των διαφορών των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του π.δ. 18/1989.
   5. Τα δικαστήρια που είναι αρμόδια κατά τις γενικές διατάξεις εξακολουθούν να εκδικάζουν τις διαφορές της παραγράφου 3 του άρθρου 190 και του άρθρου 191.

Άρθρο 187
Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων
   1. Ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να ζητήσει ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων προσωρινά μέτρα για την επανόρθωση της εικαζόμενης παράβασης ή για την αποτροπή περαιτέρω ζημίας. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στρέφεται κατά των αποφάσεων της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα ή της κεντρική αρχής προμηθειών ή της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15, ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, όταν η εν λόγω Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 συνάπτει δημόσιες συμβάσεις ως αναθέτουσα αρχή και κατατίθεται στο αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών αφότου ο ενδιαφερόμενος έλαβε πλήρη γνώση της παράνομης πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, της κεντρικής αρχής προμηθειών ή της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, όταν η εν λόγω Αρχή/άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 συνάπτει δημόσιες συμβάσεις ως αναθέτουσα αρχή. Για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου, ως πλήρης νοείται η γνώση της πράξης που βλάπτει τα συμφέροντα του ενδιαφερομένου, καθώς και της αιτιολογίας της.
   2. Για δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ανώτερη του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, η προθεσμία των δέκα (10) ημερών της προηγούμενης παραγράφου και η άσκηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης, εκτός εάν με προσωρινή διαταγή ο αρμόδιος δικαστής αποφανθεί διαφορετικά. Κατά τα λοιπά, η άσκηση αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων δεν κωλύει την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας, εκτός αν ορίζεται αλλιώς με την προσωρινή διαταγή που εκδίδεται κατά την παράγραφο 7.
   3. Για τις δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, η προθεσμία των δέκα (10) ημερών της παραγράφου 1 κωλύει τη σύναψη της σύμβασης, εκτός αν με την προσωρινή διαταγή, που εκδίδεται κατά την παράγραφο 7 ο δικαστής αποφανθεί διαφορετικά. Κατά τα λοιπά, η άσκηση αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων δεν κωλύει την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας, εκτός αν ορίζεται αλλιώς με την προσωρινή διαταγή που εκδίδεται κατά την παράγραφο 7.
   4. Για το παραδεκτό της άσκησης της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων της παραγράφου 1 κατατίθεται παράβολο, το ύψος του οποίου ορίζεται αναλογικά προς την, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης με κλιμακωτό τρόπο και με ορισμό ανώτατου και κατώτατου ορίου ως προς το καταβαλλόμενο ποσό. Δεν μπορεί το κατώτατο όριο να είναι μικρότερο των διακοσίων (200) ευρώ και το ανώτατο όριο να υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ. Σε περίπτωση ποσοστιαίου υπολογισμού του παραβόλου, το ποσοστό δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Το παράβολο δύναται να υπολογίζεται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό ύψος ανάλογα με το αν πρόκειται για σύμβαση υψηλής ή χαμηλής αξίας κατά την έννοια των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 23 αντίστοιχα. Σε περίπτωση που στα έγγραφα της σύμβασης παρέχεται η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα μόνο της υπό ανάθεση σύμβασης, το ύψος του παραβόλου υπολογίζεται επί της, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, εκτιμώμενης αξίας του τμήματος της σύμβασης για το οποίο συμμετέχει ο αιτών. Το ύψος του παραβόλου της παρούσας παραγράφου είναι ίσο με το ύψος του παραβόλου της παραγράφου 2 του άρθρου 182 για συμβάσεις ίσης εκτιμώμενης αξίας. Με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 182 ορίζεται κλιμακωτά το ύψος του παραβόλου, ο τρόπος υπολογισμού του, το ανώτατο και κατώτατο όριό του, ο τρόπος και χρόνος κατάθεσης και είσπραξης του παραβόλου, ο τρόπος απόδειξης της είσπραξής του, η τυχόν απόδοσή του, σε περίπτωση ολικής ή μερικής αποδοχής της αίτησης, ή σε περίπτωση παραίτησης του αιτούντος από την προσφυγή του πριν τη συζήτησή της. Με το ίδιο διάταγμα προβλέπεται επίσης συγκεκριμένο ποσό παραβόλου σε περίπτωση που η εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης δεν είναι γνωστή κατά το χρόνο άσκησης της αίτησης.
   5. Αν ασκηθεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, ο αιτών ειδοποιεί αμελλητί την αναθέτουσα αρχή/ αναθέτοντα φορέα ή την κεντρική αρχή προμηθειών ή την Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλο όργανο που ορίζεται από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181 με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως τα ηλεκτρονικά μέσα και η τηλεομοιοτυπία. Σε κάθε περίπτωση εντός δέκα (10) ημερών η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας, η κεντρική αρχή προμηθειών ή η Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, οφείλει, εφόσον έχει ειδοποιηθεί κατά τα ανωτέρω, να αποστείλει στο δικαστήριο με κάθε πρόσφορο μέσο τον πλήρη διοικητικό φάκελο και τις τυχόν απόψεις της μαζί με τα υποβληθέντα έγγραφα και στοιχεία.
   6. Ο αρμόδιος δικαστής ορίζει με πράξη του την ημέρα και ώρα εκδίκασης της αιτήσεως, καθώς και την προθεσμία κλήτευσης. Η ημερομηνία εκδίκασης δεν πρέπει να απέχει πέραν των τριάντα (30) ημερών από την κατάθεση της αιτήσεως, η δε προθεσμία κλήτευσης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δεκαπέντε (15) ημέρες. Αντίγραφο της αιτήσεως με κλήση κοινοποιείται με επιμέλεια του αιτούντος προς την υπηρεσία που είναι αρμόδια για την παραλαβή των προσφορών, η οποία οφείλει να ενημερώσει σχετικά και την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα ή την Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 2 ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, αν υπηρεσία και αρχή δεν συμπίπτουν και προς κάθε τρίτο ενδιαφερόμενο του οποίου την κλήτευση θεωρεί αναγκαία ο δικαστής. Κάθε ενδιαφερόμενος, του οποίου επηρεάζονται τα συμφέροντα, δικαιούται να ασκήσει παρέμβαση. Οι διάδικοι οφείλουν να προσκομίσουν κατά την εκδίκαση της υπόθεσης όλα τα κρίσιμα έγγραφα και τα λοιπά αποδεικτικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους.
   7. Ο αρμόδιος δικαστής μπορεί, με την κατάθεση της αιτήσεως και μετά από κλήση της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα προ τριών (3) ημερών, να εκδώσει, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήσεως, προσωρινή διαταγή, που καταχωρίζεται κάτω από την αίτηση και περιέχει τα μέτρα, τα οποία πρέπει να ληφθούν ως την έκδοση της απόφασης. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται: α) η άρση της απαγόρευσης σύναψης της σύμβασης και β) για τις περιπτώσεις συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, και η απαγόρευση σύναψης της σύμβασης. Η προσωρινή διαταγή μπορεί να ανακληθεί είτε από τον δικαστή που τη χορήγησε, ύστερα από αίτηση της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα και αφού κληθεί προς ακρόαση ο αιτών προ τριών (3) ημερών, είτε από το δικαστήριο που θα δικάσει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων.
   8. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων γίνεται δεκτή, εφόσον πιθανολογείται σοβαρά η παράβαση κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή της εσωτερικής νομοθεσίας και η λήψη του μέτρου είναι αναγκαία για να αρθούν τα δυσμενή από την παράβαση αποτελέσματα ή να αποτραπεί η ζημία των συμφερόντων του αιτούντος. Η αίτηση μπορεί να απορριφθεί αν, από τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των συμφερόντων τρίτων και επιτακτικών λόγων γενικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την παραδοχή θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος. Η απόρριψη της αίτησης για οποιονδήποτε λόγο δεν θίγει άλλα δικαιώματα του αιτούντος.
   9. Το δικαστήριο διατάζει τα κατάλληλα ασφαλιστικά μέτρα, χωρίς να δεσμεύεται από τις προτάσεις των διαδίκων. Διατάζει ιδίως την αναστολή ισχύος όρων της διακήρυξης, των τευχών δημοπράτησης και οποιουδήποτε άλλου εγγράφου σχετικού με τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, την αναστολή εκτέλεσης οποιασδήποτε πράξης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, την απαγόρευση νομικών ή υλικών ενεργειών, την εκτέλεση των απαραίτητων θετικών πράξεων, όπως τη διατήρηση εγγράφων και άλλων στοιχείων, καθώς και την αναστολή σύναψης της σύμβασης. Η απόφαση επί της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων εκδίδεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την εκδίκαση της αίτησης. Το διατακτικό των αποφάσεων αυτών, υπογραφόμενο από τον Πρόεδρο, τα μέλη και τον Γραμματέα, εκδίδεται υποχρεωτικά σε προθεσμία επτά (7) ημερών από την εκδίκαση της αίτησης ή, αν έχει χορηγηθεί προθεσμία στους διαδίκους για τη νομιμοποίηση τους ή για την υποβολή υπομνήματος, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής. Η προθεσμία προς τους διαδίκους δεν μπορεί, πάντως, να υπερβαίνει τις τρεις (3) ημέρες από την εκδίκαση.
   10. Η άσκηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων δεν εξαρτάται από την προηγούμενη άσκηση του κύριου ένδικου βοηθήματος. Η προθεσμία άσκησης των ένδικων βοηθημάτων διακόπτεται με την κατάθεση της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων και αρχίζει από την επίδοση της σχετικής απόφασης. Ο διάδικος που πέτυχε υπέρ αυτού τη λήψη ενός ασφαλιστικού μέτρου, οφείλει μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της απόφασης αυτής, να ασκήσει το κύριο ένδικο βοήθημα, διαφορετικά αίρεται αυτοδικαίως η ισχύς του ασφαλιστικού μέτρου. Η δικάσιμος για την εκδίκασή του δεν πρέπει να απέχει πέραν του τριμήνου από την κατάθεση του δικογράφου.
 11. Εφόσον η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων γίνει δεκτή, η αναθέτουσα αρχή/ αναθέτων φορέας ή η Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, μπορεί να συμμορφωθεί προς το διατακτικό ή και το εν γένει περιεχόμενο της απόφασης και να ανακαλέσει ή να τροποποιήσει κατάλληλα τη διοικητική πράξη που προκάλεσε τη διαφορά ή, επί παράλειψης, να εκδώσει την οφειλόμενη ρητή πράξη. Στην περίπτωση αυτή, για το κύριο ένδικο βοήθημα που ασκήθηκε, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989.

Άρθρο 188
Παράνομη υπογραφή σύμβασης
Η κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 187 υπογραφή της σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα, ή την Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλο όργανο που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, δεν αντιτάσσεται στον ενδιαφερόμενο ούτε κωλύει την παροχή της προσήκουσας δικαστικής προστασίας.

Άρθρο 189
Ακύρωση πράξης ή παράλειψης
1.Ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να ζητήσει την ακύρωση κάθε πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα ή της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, που παραβιάζει κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της εσωτερικής νομοθεσίας σχετικού με τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης της σύμβασης. Ιδίως, δικαιούται να ζητήσει την ακύρωση όρου που περιέχεται στα έγγραφα της σύμβασης και αναφέρεται σε τεχνικές, οικονομικές και χρηματοδοτικές προδιαγραφές, καθώς και των πράξεων αποκλεισμού από τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, αξιολόγησης προσφορών και κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού.
2.Με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του άρθρου 187 και του άρθρου 190, αν το δικαστήριο ακυρώσει πράξη ή παράλειψη της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα ή της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 ή άλλου οργάνου που ορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 2 του άρθρου 181, μετά τη σύναψη της σχετικής σύμβασης, η τελευταία δεν θίγεται, εκτός αν πριν από τη σύναψή της είχε ανασταλεί η διαδικασία κατακύρωσης του διαγωνισμού με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινή διαταγή. Στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να αξιώσει αποζημίωση σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 191.
3.Αν ο ενδιαφερόμενος δεν άσκησε ή άσκησε ανεπιτυχώς την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και η σύμβαση υπογράφηκε και ολοκληρώθηκε η εκτέλεσή της πριν από τη συζήτηση του κύριου ένδικου βοηθήματος, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989.

Άρθρο 190
Κήρυξη της σύμβασης ως άκυρη
1.Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει την κήρυξη της ακυρότητας της σύμβασης που υπογράφηκε, εφόσον είτε ανατέθηκε χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης: α) στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις περιπτώσεις σύμβασης υψηλής αξίας, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 23 ή β) στο ΚΗΜΔΗΣ στις περιπτώσεις σύμβασης χαμηλής αξίας, κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 23, είτε δεν τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 145 είτε δεν τηρήθηκε η υποχρέωση αναστολής της σύναψης της σύμβασης, κατ' εφαρμογή της παραγράφου 3 του άρθρου 182, της παραγράφου 3 του άρθρου 184 και της παραγράφου 2 του άρθρου 187, ή, σε περίπτωση σύναψης συμφωνίας-πλαισίου και εφαρμογής δυναμικού συστήματος αγορών, όταν παραβιάζονται οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη δεύτερη περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου
1του άρθρου 54 και τις παραγράφους 5 και 6 του άρθρου 133.
2.Η κήρυξη της σύμβασης ως άκυρης έχει ως αποτέλεσμα την αναδρομική ακυρότητά της.
3.Οι αξιώσεις των συμβαλλομένων μερών διέπονται από τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού και οι σχετικές διαφορές εκδικάζονται από το, κατά τις γενικές διατάξεις, αρμόδιο δικαστήριο. Αν ο ανάδοχος γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει την ακυρότητα της σύμβασης, δεν γεννάται έναντι της Διοίκησης αξίωσή του, κατά τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, ή η εν λόγω αξίωσή του ικανοποιείται μόνο εν μέρει.
4.Το δικαστήριο εκτιμώντας τις περιστάσεις και, ιδίως, το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, τη σοβαρότητα της παράβασης και τη συμπεριφορά της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντα φορέα, μπορεί να κηρύξει την ακυρότητα μόνο του ανεκτέλεστου μέρους της σύμβασης ή να συντάμει τη διάρκειά της.
5.Εφόσον επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν τη διατήρηση των αποτελεσμάτων της σύμβασης, παρόλο που αυτή είχε συναφθεί κατά παράβαση της παραγράφου 1, μπορεί το δικαστήριο να μην την κηρύξει άκυρη. Δεν θεωρείται επιτακτικός λόγος δημοσίου συμφέροντος η ύπαρξη οικονομικών συμφερόντων για τη διατήρηση των αποτελεσμάτων της σύμβασης, παρά μόνο αν η ακύρωσή της θα επέφερε δυσανάλογες συνέπειες. Σε κάθε περίπτωση, δεν αποτελεί τέτοιο λόγο η επιβάρυνση της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντα φορέα με έξοδα λόγω καθυστέρησης στην εκτέλεση της σύμβασης, για τη διεξαγωγή νέας διαδικασίας ανάθεσης, για την αλλαγή του οικονομικού φορέα που εκτελεί τη σύμβαση ή για τις νομικές υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ακύρωση της σύμβασης.
6.Στις περιπτώσεις των δύο προηγουμένων παραγράφων το δικαστήριο, με την ίδια απόφαση, επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα πρόστιμο, το ύψος του οποίου δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του χρηματικού αντικειμένου της σύμβασης. Το πρόστιμο περιέρχεται στον αιτούντα. Το δικαστήριο στις περιπτώσεις αυτές δεν δεσμεύεται από τα αιτήματα των διαδίκων αλλά εκτιμά ελευθέρως τις συνθήκες.
7.Η αίτηση κήρυξης ως άκυρης της σύμβασης που υπάγεται στις διατάξεις του Δεύτερου Μέρους ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών, από την επομένη της δημοσίευσης της απόφασης: α) για τις συμβάσεις υψηλής αξίας στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 56 και τα άρθρα 57 και 58 και β) για τις συμβάσεις χαμηλής αξίας στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 152, εφόσον στη δημοσίευση περιλαμβάνεται αιτιολογία για τη σύναψη της σύμβασης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης ή από την επομένη της ενημέρωσης των ενδιαφερομένων με άλλον τρόπο. Στην ενημέρωση αυτή πρέπει να εκτίθενται οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 116 και στην παράγραφο 2 του άρθρου 62. Η αίτηση δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να ασκηθεί μετά την πάροδο έξι (6) μηνών από την επομένη της σύναψης της σύμβασης. Εφόσον η σύμβαση υπάγεται στις διατάξεις του Τρίτου Μέρους, οι προθεσμίες του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής αρχίζουν από την επομένη της δημοσίευσης της απόφασης: α) για τις συμβάσεις υψηλής αξίας στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά την παράγραφο 5 του άρθρου 133 και τα άρθρα 110 και 112 και β) για τις συμβάσεις χαμηλής αξίας στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 152. Στην περίπτωση αυτή, στην κατά τα άνω ενημέρωση πρέπει να εκτίθενται οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 116. Αντίγραφο της αίτησης ακύρωσης κοινοποιείται αμελλητί και στην Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15.
8.Η διαδικασία για την κήρυξη ως άκυρης της σύμβασης δεν εφαρμόζεται, αν η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας δημοσίευσε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 58 ή την παράγραφο 8 του άρθρου 110 και στο ΚΗΜΔΗΣ σύμφωνα με το άρθρο 152, προκήρυξη με την οποία γνωστοποιεί την πρόθεσή της να αναθέσει τη σύμβαση και εφάρμοσε δεκαήμερη τουλάχιστον προθεσμία αναστολής της σύναψης, από την επομένη της δημοσίευσης της προκήρυξης, εφόσον η προκήρυξη αυτή συντάχθηκε σύμφωνα με το Παράρτημα XIV του Κανονισμού 1564/2005/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 1336/2013/ΕΚ, όπως εκάστοτε ισχύει. Επίσης, δεν επιτρέπεται αίτηση σε περίπτωση σύναψης συμφωνίας-πλαισίου και εφαρμογής δυναμικού συστήματος αγορών, όταν παραβιάζονται οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη δεύτερη περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 54 και τις παραγράφους 5 και 6 του άρθρου 133 αν η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας έχει αποστείλει την απόφαση ανάθεσης μαζί με συνοπτική έκθεση των λόγων της παραγράφου 2 του άρθρου 62 και της παραγράφου 2 του άρθρου 116 στους ενδιαφερόμενους προσφέροντες, αναφέροντας τις προθεσμίες αναστολής σύναψης της σύμβασης και έχει τηρήσει δεκαήμερη τουλάχιστον προθεσμία αναστολής της σύναψης, από την επομένη της αποδεδειγμένης παραλαβής της απόφασης από τους ενδιαφερόμενους προσφέροντες.
9.Στις υποθέσεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται αναλογικά οι ρυθμίσεις του άρθρου 187. Η προθεσμία και η κατάθεση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα. Η διαδικασία προσωρινής διαταγής εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή. Αν η αίτηση γίνει δεκτή, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την αναστολή της περαιτέρω εκτέλεσης της σύμβασης.

Άρθρο 191
Αξίωση αποζημίωσης
1.Ο ενδιαφερόμενος, ο οποίος αποκλείσθηκε από τη συμμετοχή σε διαγωνισμό ή την ανάθεση σύμβασης του παρόντος νόμου, κατά παράβαση κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της εσωτερικής νομοθεσίας, δικαιούται να αξιώσει από την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα αποζημίωση, κατ' ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 197 και 198 ΑΚ. Αν ο ενδιαφερόμενος αποδείξει ότι θα του ανετίθετο η σύμβαση, αν δεν είχε εμφιλοχωρήσει η παράβαση, τότε δικαιούται αποζημίωση κατά τις γενικές διατάξεις. Κάθε διάταξη που αποκλείει ή περιορίζει την αξίωση αυτή δεν εφαρμόζεται.
2.Για την επιδίκαση της αποζημίωσης απαιτείται η προηγούμενη ακύρωση της παράνομης πράξης ή παράλειψης από το αρμόδιο δικαστήριο. Η προϋπόθεση αυτή δεν απαιτείται στην περίπτωση της παραγράφου 3 του άρθρου 189 και των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 190 ή όταν, εν γένει, δεν καθίσταται εφικτή η δικαστική κήρυξη της ακυρότητας για λόγους μη συνδεόμενους με παραλείψεις του ενδιαφερομένου.

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

Άρθρο 192
Διορθωτικός μηχανισμός σχετικά με συμβάσεις υψηλής αξίας
1.Αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θεωρώντας ότι έχει διαπραχθεί σοβαρή παράβαση των διατάξεων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες ρυθμίζουν τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων υψηλής αξίας κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 23, ζητεί την άρση αυτής, η αρμόδια αρχή που παραλαμβάνει τη γνωστοποίηση διαβιβάζει μέσα σε είκοσι μία (21) ημέρες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα ακόλουθα στοιχεία:
α) βεβαίωση ότι η παράβαση διορθώθηκε ή
β) αιτιολογημένη απάντηση με την οποία εξηγεί για ποιο λόγο δεν έγινε καμία διορθωτική ενέργεια ή
γ) γνωστοποίηση ότι η διαδικασία σύναψης της υπόψη σύμβασης έχει ανασταλεί είτε με πρωτοβουλία της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντα φορέα είτε ύστερα από προσφυγή, σύμφωνα με το άρθρο 182 ή από αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με το άρθρο 187.
2.Η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας υποχρεούται μέσα σε δέκα (10) ημέρες, από τότε που θα της ζητηθεί από την αρμόδια αρχή, να αποστείλει σε αυτή κάθε σχετικό με την πιθανολογούμενη παράβαση στοιχείο.
3.Αν, σύμφωνα με το στοιχείο β' της παραγράφου 1, γνωστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δεν έγινε καμία διορθωτική ενέργεια λόγω εκκρεμούς προσφυγής του άρθρου 182 ή ενδίκου βοηθήματος των άρθρων 187, 189 ή 190, η αρμόδια αρχή ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αποτέλεσμα της δίκης, όταν αυτό γίνει γνωστό.
4.Αν σύμφωνα με το στοιχείο γ' της παραγράφου 1 γνωστοποιηθεί ότι έχει χορηγηθεί αναστολή, η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ανάκληση της αναστολής ή την έναρξη νέας διαδικασίας σύναψης σύμβασης που συνδέεται στο σύνολό της ή κατά ένα μέρος με την προηγούμενη διαδικασία. Η νέα αυτή γνωστοποίηση πρέπει να βεβαιώνει ότι η πιθανολογούμενη παράβαση έχει διορθωθεί ή να περιέχει αιτιολογημένη απάντηση και να εξηγεί για ποιο λόγο δεν έγινε καμία διορθωτική ενέργεια.
5.Η αρμόδια αρχή διαβιβάζει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την 1η Μαΐου κάθε έτους πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα ένδικα βοηθήματα παροχής δικαστικής προστασίας κατά τον παρόντα νόμο. Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς οφείλουν να διαβιβάζουν στην αρμόδια αρχή τα απαιτούμενα για την ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοιχεία, τα οποία καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεννόηση με τη Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Δημόσιες Συμβάσεις.
6.Αρμόδια αρχή κατά την έννοια του παρόντος άρθρου αποτελεί η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων της παραγράφου 20 του άρθρου 15.

ΤΙΤΛΟΣ II
ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

Άρθρο 193
Αρμόδια δικαστήρια
Κάθε διαφορά μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών που προκύπτει από/ή με αφορμή την εκτέλεση ή ερμηνεία των δημοσίων συμβάσεων κατά την έννοια του παρόντος επιλύεται από το κατά τόπον αρμόδιο δικαστήριο, κατά τις οικείες δικονομικές διατάξεις, με την επιφύλαξη του άρθρου 194.

Άρθρο 194
Διαιτησία
Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να εγκριθεί και να περιληφθεί ρήτρα διαιτησίας, για τις διαφορές που προκύπτουν από την εκτέλεση της σύμβασης. Στην περίπτωση αυτή, κατά παρέκκλιση των διατάξεων που ισχύουν για τις διαιτησίες του Δημοσίου, στη σύμβαση ορίζονται οι ειδικότεροι όροι της διαιτησίας, χωρίς καμία δέσμευση από οποιαδήποτε άλλη διάταξη.

ΜΕΡΟΣ ΕΝΑΤΟ
ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ Ι
ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ

Άρθρο 195
Όργανα διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων
1.Τα όργανα τα οποία είναι αρμόδια για τη διενέργεια των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων του παρόντος νόμου διακρίνονται σε όργανα με γνωμοδοτική αρμοδιότητα («γνωμοδοτικά όργανα») και όργανα με αποφασιστική αρμοδιότητα («αποφαινόμενα όργανα»).
2.Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του καθ' ύλην αρμόδιου Υπουργού ή των αρμοδίων οργάνων διοικήσεως αναθετουσών αρχών / αναθετόντων φορέων, σύμφωνα με τις ιδρυτικές και καταστατικές τους διατάξεις, κατά περίπτωση, μπορεί να ορίζονται τα αποφαινόμενα όργανα αυτών.
3.Αποφαινόμενα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις ή διοικητικές πράξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους και ασκούν τα καθήκοντά τους μέχρι την έκδοση της απόφασης της παραγράφου 2.
4.Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των αποφαινόμενων οργάνων της αναθέτουσας αρχής / του αναθέτοντος φορέα ασκούνται σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις τους.
5.Τα γνωμοδοτικά όργανα εισηγούνται προς τα αποφαινόμενα όργανα για κάθε θέμα της αρμοδιότητάς τους προκειμένου τα τελευταία να αποφασίσουν σχετικά. Τα αποφαινόμενα όργανα μπορούν να είναι είτε μονομελή είτε συλλογικά.
6.Ως γνωμοδοτικό όργανο στο στάδιο ανάθεσης της σύμβασης ορίζεται επιτροπή για τη διενέργεια των διαδικασιών ανάθεσης και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Ενδεικτικά, η επιτροπή αξιολογεί τις προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής των προσφερόντων ή υποψηφίων, ελέγχει την καταλληλότητα των προσφερόντων ή υποψηφίων για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία ανάθεσης, ελέγχει και αξιολογεί τις προσφορές και διαπραγματεύεται με τους προσφέροντες ή υποψηφίους, στο πλαίσιο διαδικασίας ανταγωνιστικού διαλόγου ή διαπραγμάτευσης, εισηγείται τον αποκλεισμό των προσφερόντων ή υποψηφίων από τη διαδικασία ανάθεσης, την απόρριψη των προσφορών, την κατακύρωση των αποτελεσμάτων της διαδικασίας ανάθεσης, τη σταδιακή αποδέσμευση των εγγυήσεων, τη ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης και γνωμοδοτεί για κάθε άλλο θέμα που ανακύπτει κατά τη διαδικασία ανάθεσης.
7.Η επιτροπή της παραγράφου 6 συγκροτείται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής / αναθέτοντος φορέα για συγκεκριμένη σύμβαση, ή σε ετήσια βάση για τις συμβάσεις που συνάπτει η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας. Στην περίπτωση της διενέργειας συγκεντρωτικών αγορών από κεντρικές αρχές προμηθειών, σύμφωνα με τα άρθρα 20 και 21, οι αντίστοιχες επιτροπές συγκροτούνται με απόφασή τους.
8.Με τις ίδιες αποφάσεις της προηγούμενης παραγράφου δύνανται να συγκροτούνται κατά περίπτωση και έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων αφορώντων στις διαδικασίες ανάθεσης.
9.Ως γνωμοδοτικά όργανα στο στάδιο που ακολουθεί την ανάθεση της σύμβασης δύναται να είναι ή συλλογικά όργανα κατά τα οριζόμενα στις προηγούμενες παραγράφους ή και οργανωτικές μονάδες ενταγμένες στη διοικητική δομή της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντος φορέα, που ορίζονται με απόφασή της/του. Ενδεικτικά, τα όργανα αυτά εισηγούνται για όλα τα θέματα παραλαβής του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, προβαίνοντας, σε μακροσκοπικούς, λειτουργικούς ή και επιχειρησιακούς ελέγχους του προς παραλαβή αντικειμένου της σύμβασης, εφόσον προβλέπεται από τη σύμβαση ή κρίνεται αναγκαίο, παρακολουθούν και ελέγχουν την προσήκουσα εκτέλεση όλων των όρων της σύμβασης και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου και εισηγούνται τη λήψη των επιβεβλημένων μέτρων λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων.
10.Για τη συγκρότηση και τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων στις αναθέτουσες αρχές / αναθέτοντες φορείς, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας» (Α' 45), εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του νόμου αυτού.
11.Στη σύνθεση των γνωμοδοτικών οργάνων του παρόντος άρθρου μετέχει υποχρεωτικά ένα μέλος του Μη.Π.Υ.Δη.Συ. του άρθρου 5 κατ' ελάχιστον. Με τους Κανονισμούς Ανάθεσης Συμβάσεων του άρθρου 172 και τους Κανονισμούς Εκτέλεσης Συμβάσεων του άρθρου
178μπορούν να προσδιορίζονται ειδικότερα τα αποφαινόμενα και γνωμοδοτικά όργανα, οι επιμέρους αρμοδιότητές τους και το έργο τους, η σύνθεση, ο αριθμός και τα ειδικότερα προσόντα των μελών τους, ο τρόπος και η διαδικασία επιλογής τους μέσω ορισμού ή κλήρωσης, η αναπλήρωση ή αντικατάσταση των μελών τους, η διάρκεια και ο τρόπος λειτουργίας τους, συμπληρωματικά με τις κείμενες διατάξεις, και να προβλεφθεί η υποβοήθηση του έργου τους από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.
12.Δημιουργείται και τηρείται στο ΕΣΗΔΗΣ Μητρώο Αξιολογητών διαγωνισμών δημοσίων συμβάσεων. Στο μητρώο αυτό εγγράφονται όλοι όσοι μπορούν να είναι αξιολογητές, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν πενταετή εμπειρία στο αντικείμενο της ειδικότητάς τους. Οι αξιολογητές κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με το επάγγελμα ή/και την ειδικότητά τους και επιλέγονται ανάλογα με τη φύση και το είδος του αντικειμένου του διαγωνισμού. Στο στάδιο της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών δεν εμφανίζονται στους αξιολογητές στοιχεία ταυτότητας των προσφερόντων. Η επιλογή των αξιολογητών που θα απαρτίζουν την Επιτροπή αξιολόγησης του εκάστοτε διαγωνισμού, η σύνθεση και λειτουργία της οποίας καθορίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, γίνεται με ηλεκτρονική κλήρωση μέσω του ΕΣΗΔΗΣ μεταξύ των αξιολογητών των κατηγοριών ειδικοτήτων που απαιτούνται από το αντικείμενο του διαγωνισμού. Η επιλογή των Αξιολογητών που θα απαρτίζουν την Επιτροπή Αξιολόγησης του Διαγωνισμού γίνεται με ηλεκτρονική κλήρωση μέσω του ΕΣΗΔΗΣ μεταξύ των αξιολογητών των κατηγοριών ειδικοτήτων που απαιτούνται από το αντικείμενο του διαγωνισμού. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εγγραφή και διαγραφή στο Μητρώο αυτό, οι κατηγορίες ειδικότητες των Αξιολογητών, οι επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς που συμμετέχουν στις επιτροπές αξιολόγησης και κάθε ειδικότερο θέμα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.

Άρθρο 196
Κατάρτιση και Μητρώο Πιστοποιημένων Υπαλλήλων Δημοσίων Συμβάσεων (Μη.Π.Υ.Δη.Συ.)
1.Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του άρθρου 201, μεριμνούν για την αρχική και δια βίου κατάρτιση, καθώς και την αντίστοιχη πιστοποίηση του προσωπικού τους που υπηρετεί με οποιαδήποτε σχέση εργασίας και το οποίο είναι επιφορτισμένο με καθήκοντα σχετικά με την άσκηση αρμοδιοτήτων του παρόντος νόμου.
2.Η κατάρτιση και πιστοποίηση γίνονται μέσω πιστοποιημένων προγραμμάτων που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (ΙΝ.ΕΠ.) του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, με τη συνεργασία της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 και ειδικών επιστημόνων, καθώς και της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Το πιστοποιημένο προσωπικό εγγράφεται σε ειδικό Μητρώο Πιστοποιημένων Υπαλλήλων Δημοσίων Συμβάσεων (Μη.Π.Υ.Δη.Συ.), το οποίο τηρείται από το ΙΝ.ΕΠ. και διασυνδέεται με την Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων.
3.Οι αναθέτουσες αρχές / αναθέτοντες φορείς, κατά την προπαρασκευή και διενέργεια διαδικασιών σύναψης και εκτέλεσης δημόσιας σύμβασης του παρόντος νόμου, υποστηρίζονται υποχρεωτικά από μέλη του Μη.Π.Υ.Δη.Συ.. Η υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου αναστέλλεται μέχρι την επαρκή λειτουργία του Μη.Π.Υ.Δη.Συ.. Για τις ανάγκες του παρόντος νόμου η επαρκής λειτουργία του Μη.Π.Υ.Δη.Συ. πιστοποιείται από τον φορέα τήρησής του.
4.Με απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, που εκδίδεται μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής, ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν ιδίως:
α) την οργάνωση, το αντικείμενο και τον τρόπο εκτέλεσης των προγραμμάτων κατάρτισης, β) τους ειδικότερους όρους, τα τυχόν επίπεδα και τον τρόπο αξιολόγησης και πιστοποίησης, γ) τον ορισμό των διδασκόντων και εκπαιδευτών και την αμοιβή αυτών, δ) τη σύσταση του Μη.Π.Υ.Δη.Συ., ε) τον φορέα τήρησης του Μη.Π.Υ.Δη.Συ., στ) τις ειδικότερες προϋποθέσεις εγγραφής και τους λόγους διαγραφής, ζ) τους τρόπους και ειδικότερους όρους υποστήριξης των αναθετουσών αρχών / αναθέτοντων φορέων από μέλη του Μη.Π.Υ.Δη.Συ., κατά την προπαρασκευή και διενέργεια διαδικασιών σύναψης και εκτέλεσης δημόσιας σύμβασης, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια που έχει σχέση με την κατάρτιση και την πιστοποίηση των υπαλλήλων και τη λειτουργία του Μη.Π.Υ.Δη.Συ..

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ
ΤΡΟΠΟΠΟΙΟΥΜΕΝΕΣ, ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ, ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 197
Τροποποιούμενες διατάξεις
1.Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 (Α' 30), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Η κήρυξη του απαραδέκτου γίνεται από την αναθέτουσα αρχή, κατά το στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης του προσωρινού αναδόχου.»
2.Στο τέλος της περίπτωσης 6α της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3861/2010 (Α' 112), ως ισχύει, προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής:
«Από την υποχρέωση πρωτογενούς ανάρτησης εξαιρούνται τα έγγραφα και τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων που καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204). Τα στοιχεία αυτά αντλούνται αυτομάτως από το ΚΗΜΔΗΣ.»
3.Στο τέλος της περίπτωσης 14 της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3861/2010 (Α' 112), ως ισχύει, προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής:
«Από την υποχρέωση πρωτογενούς ανάρτησης εξαιρούνται τα έγγραφα και τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων που καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204). Τα στοιχεία αυτά αντλούνται αυτομάτως από το ΚΗΜΔΗΣ.»
4.Στο τέλος της περίπτωσης 15 της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3861/2010 (Α' 112), ως ισχύει, προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής:
«Από την υποχρέωση πρωτογενούς ανάρτησης εξαιρούνται τα έγγραφα και τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων που καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204). Τα στοιχεία αυτά αντλούνται αυτομάτως από το ΚΗΜΔΗΣ.»
5.Στο τέλος της περίπτωσης 16 της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3861/2010 (Α' 112), ως ισχύει, προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής:
«Από την υποχρέωση πρωτογενούς ανάρτησης εξαιρούνται τα έγγραφα και τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων που καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204). Τα στοιχεία αυτά αντλούνται αυτομάτως από το ΚΗΜΔΗΣ.»
6.Στο άρθρο 3 του ν. 3861/2010 (Α' 112) προστίθεται νέα παράγραφος 6 ως εξής:
«6. Από την υποχρέωση πρωτογενούς ανάρτησης εξαιρούνται τα έγγραφα και τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων που καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 (Α' 204). Τα στοιχεία αυτά αντλούνται αυτομάτως από το ΚΗΜΔΗΣ.»
7.Η παρ. 2 του άρθρου 14 του ν. 3316/2005 (Α' 42) αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«2. Στις διαδικασίες για την ανάθεση σύμβασης εκπόνησης μελέτης ή σύμβασης υπηρεσιών που αφορά σε μελέτες ή επιβλέψεις μελετών και έργων δικαιούνται να συμμετέχουν εγκατεστημένα στην Ελλάδα φυσικά και νομικά πρόσωπα, εφόσον είναι εγγεγραμμένα στις κατά νόμο απαιτούμενες κατηγορίες του Μητρώου Μελετητών ή του Μητρώου Εταιρειών Μελετών, που τηρούνται από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η εγγραφή στα Μητρώα και η διατήρηση σε ισχύ της εγγραφής με τις νόμιμες αναθεωρήσεις της αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ανάληψη της εκπόνησης μελέτης, κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού. Το δικαίωμα συμμετοχής κρίνεται τόσο κατά την υποβολή της αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος ή της προσφοράς όσο και κατά τη σύναψη της σύμβασης.»
8.Το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 38 του ν. 3316/2005 (Α' 42) αντικαθίσταται ως ακολούθως: «Με τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αναθέτει σε έναν ή περισσότερους Εμπειρογνώμονες, όπως αυτοί ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο, την υποστήριξη των υπηρεσιών του εργοδότη με σύμβαση παροχής υπηρεσιών.»
9.Στο εδάφιο 1 παράγραφος 1 του άρθρου 1 του π.δ. 4/2002 (Α' 3) διαγράφεται η φράση «και ιδίως της προμήθειας αγαθών και της παροχής υπηρεσιών».

Άρθρο 198
Μεταβατικές διατάξεις
1.Οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις έργων, υπηρεσιών ή προμηθειών, συμπεριλαμβανομένων των παραχωρήσεων δημοσίων έργων και συμφωνιώνπλαισίων, καθώς και σε όλους τους διαγωνισμούς μελετών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του και η έναρξη της διαδικασίας σύναψης των οποίων, σύμφωνα με το άρθρο 37, λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
2.Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων της παραγράφου 1, οι οποίες έχουν ξεκινήσει πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται σύμφωνα με το καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο έναρξής τους.
3.Κατάλογοι που έχουν συγκροτηθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις της Υ.Α. 51540/ΕΥΣΣΑΑΠ 3628/2010 (Β' 1856), παραμένουν σε ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 και οι αρμόδιες υπηρεσίες τήρησης των καταλόγων μπορούν να αναθέτουν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή προμηθειών στους εγγεγραμμένους σε αυτούς οικονομικούς φορείς.
4.Συμβάσεις της παραγράφου 1, οι οποίες έχουν συναφθεί πριν την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος, εκτελούνται σύμφωνα με το καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο της σύναψής τους.
5.Μέχρι την έκδοση των αποφάσεων και διαταγμάτων που προβλέπονται στον Τίτλο II του Τέταρτου Μέρους, εξακολουθεί να εφαρμόζεται η υπ' αριθμ. Π1/2390/2013 (Β' 2677) απόφαση.
6.Μέχρι την έκδοση της απόφασης της παραγράφου
5του άρθρου 139, εξακολουθεί να εφαρμόζεται η υπ' αριθμ. Π1/2380/2012 (Β' 3400) απόφαση.
7.Για την εφαρμογή του άρθρου 26 του παρόντος απαιτείται σύμπραξη του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
8.Οι διατάξεις περί έννομης προστασίας των άρθρων 179 έως 194 ρυθμίζουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται μετά την έναρξη ισχύος των ως άνω άρθρων, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 201. Μέχρι το χρονικό αυτό σημείο, για την παροχή έννομης προστασίας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των κάθε είδους συμβάσεων, εκτιμώμενης αξίας μέχρι εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ, χωρίς το συνυπολογισμό του ΦΠΑ, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 15 του π.δ. 118/2007 (Α' 150).
9.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση συναρμοδίου Υπουργού μπορεί να ρυθμίζεται κάθε θέμα που αναφέρεται σε διαδικαστικές λεπτομέρειες, αναγκαίες για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου και δεν ρυθμίζεται ειδικά από τις διατάξεις αυτού.

Άρθρο 199
Καταργούμενες και διατηρούμενες διατάξεις
1.Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου:
Α. Καταργούνται οι διατάξεις, όπως αυτές ισχύουν κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος νόμου:
(1)της παρ. 2 του άρθρου 124 του ν. 4249/2014 (Α' 73),
(2)της περίπτωσης δ' της παρ. του άρθρου 8 του ν. 4233/2014 (Α' 22),
(3)των άρθρων 8 και 26 του ν. 4115/2013 (Α' 24) όσον αφορά στους κανονισμούς προμηθειών και υπηρεσιών που ρυθμίζουν όρους και διαδικασίες ανάθεσης μελετων, υπηρεσιών και εκτέλεσης έργων και εργασιών, προμηθειών κινητών πραγμάτων εξοπλισμού και συναφών εργασιών,
(4)του άρθρου 109 του ν. 4199/2013 (Α' 216),
(5)των άρθρων 1 έως 9 του ν. 4155/2013 (Α' 120),
(6)της περίπτωσης 4 της υποπαραγράφου Δ.3 της παρ. Δ' του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α' 107),
(7)της παρ. 10 του άρθρου 16 του ν. 4146/2013 (Α' 90),
(8)του εδαφίου δ' της παρ. 2 του άρθρου 29 του ν. 4111/2013 (Α' 18),
(9)της παρ. 2 του άρθρου 130 του π.δ. 26/2012 (Α' 57),
(10)της παρ. 3 του άρθρου 239 του ν. 4072/ 2012 (Α' 86),
(11)της παρ. 7 του άρθρου 6 του ν. 4071/2012 (Α' 85),
(12)της περίπτωσης λζ' του άρθρου 12 του ν. 4070/ 2012 (Α' 82),
(13)της παρ. 5 του άρθρου 43 του ν. 4049/ 2012 (Α' 35),
(14)του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α' 226),
(15)του τρίτου εδαφίου της παρ. 7 του άρθρου 24 του ν. 4002/2011 (Α' 180),
(16)των παραγράφων 6 έως 8 και 10 του άρθρου 1 του ν. 3918/2011 (Α' 31),
(17)του δεύτερου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 5 και της παρ. 6 του άρθρου 23 του ν. 3894/2010 (Α' 204),
(18)της παρ. 5 του άρθρου 10 και της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 3889/2010 (Α' 182),
(19)της περίπτωσης β' της παρ. VII του άρθρου 186, της παρ. 8 του άρθρου 194 και της παρ. 5 του άρθρου 196 του ν. 3852/2010 (Α' 87),
(20)της περίπτωσης αα' της παρ. 1 του άρθρου έβδομου του ν. 3839/2010 (Α' 51),
(21)της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 3653/2008 (Α' 49),
(22)των παραγράφων 1, 2, 13, 14 και 15 του άρθρου 25, του άρθρου 25Α και της περίπτωσης β' του άρθρου 9 του άρθρου 33 του ν. 3614/2007 (Α' 267),
(23)των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου έβδομου του ν. 3607/2007 (Α' 45),
(24)των περιπτώσεων β' και γ' της παρ. 1 του άρθρου
6του ν. 3489/2006 (Α' 205),
(25)της περίπτωσης ιθ' της παρ. 2 του άρθρου 5, της περίπτωσης ι' της παρ. 1 του άρθρου 6 (τεύχος ΔΔΣ), της παραγράφου 10 του άρθρου 7, του εδαφίου γ' της παραγράφου 10 και της παραγράφου 5 του άρθρου 9 του ν. 3469/2006 (Α' 131),
(26)των παραγράφων 1 έως 3, της παραγράφου 9, της παραγράφου 10 του άρθρου 209, της παραγράφου 5 του άρθρου 223, του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 257, της παραγράφου 7 του άρθρου 265, της παραγράφου 1 του άρθρου 268 του ν. 3463/2006 (Α' 114),
(27)της παρ. 3 του άρθρου 9 του ν. 3444/2006 (Α' 46),
(28)της παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3139/2003 (Α' 100),
(29)του άρθρου 5Α του ν. 3049/2002 (Α' 212),
(30)του άρθρου 24 του ν. 3016/2002 (Α' 110) όσον αφορά στις διαδικασίες ανάθεσης μελετών, υπηρεσιών, και εκτέλεσης έργων και εργασιών, προμηθειών κινητών πραγμάτων, εξοπλισμού και συναφών εργασιών,
(31)της παρ. 33 του άρθρου 19 του ν. 2947 /2001 (Α' 228),
(32)της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 2919/2001 (Α' 128),
(33)της παρ. 12 του άρθρου 1 του ν. 2898/ 2001 (Α' 71),
(34)του εδαφίου β' της υποπαραγράφου 2 της παρ. 10 του άρθρου 24 του ν. 2860/2000 (Α' 251),
(35)του άρθρου 55 του ν. 2725/1999 (Α' 121),
(36)της παρ. 12 του άρθρου 1 του ν. 2744/ 1999 (Α' 222),
(37)της παραγράφου 6 του άρθρου δεύτερου του Κεφαλαίου Α' και της παραγράφου 6 του άρθρου έβδομου του Κεφαλαίου Β' του ν. 2688/1999 (Α' 40) στο μέτρο που αφορά κανονισμούς ανάθεσης και εκτέλεσης,
(38)του άρθρου 20 του ν. 2636/1998 (Α' 198),
(39)της περίπτωσης III της υποπαραγράφου γ' της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 2525/1997 (Α' 188),
(40)των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 13 του ν. 2503/1997 (Α' 107),
(41)των εδαφίων α' και β' της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν. 2364/1995 (Α' 252),
(42)των άρθρων 133 και 134 του ν. 4270/2014 (Α' 143),
(43)του ν. 2286/1995 (Α' 19), πλην των παραγράφων 1 έως 11 του άρθρου 2 του ν. 2286/1995, οι οποίες παραμένουν σε ισχύ για τις συμβάσεις που έχουν ενταχθεί στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (ΕΠΠ) έτους 2014, καθώς και κάθε άλλης διάταξης που απαιτείται για την εκτέλεση του ΕΠΠ 2014 και προγενεστέρων και των κανονιστικών πράξεων που έχουν εκδοθεί κατ' εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 5 ΙΙ αυτού,
(44)της υποπερίπτωσης ββ' της περίπτωσης α' της παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 2244/1994 (Α' 168), όσον αφορά την ανάθεση έργων, μελετών και υπηρεσιών,
(45)της παρ. 8 του άρθρου 5 του ν. 2229/1994 (Α' 138),
(46)της παρ. 6 του άρθρου 94 του ν. 2127/ 1993 (Α' 48) όσον αφορά στον κανονισμό προμηθειών,
(47)της παρ. 8 του άρθρου 4 του ν. 2081/1992 (Α' 154),
(48)της παρ. 3 του άρθρου 21 του ν. 1845/ 1989 (Α' 102) όσον αφορά τον τρόπο προμηθειών,
(49)της δεύτερης περιόδου της παραγράφου 2 και της παραγράφου 5 του άρθρου 11 του ν. 1797/1988 (Α' 164),
(50)των εδαφίων β' και γ' της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 1514/1985 (Α' 13),
(51)της παρ. 2 του άρθρου 3 του άρθρου τέταρτου του ν. 1398/1983 (Α' 144),
(52)του άρθρου 14 του π.δ. 138/2009 (Α' 185),
(53)του π.δ. 59/2007 (Α' 63),
(54)του π.δ. 60/2007 (Α' 64),
(55)των παραγράφων 4 έως 5 του άρθρου 12, της παραγράφου 3 του άρθρου 74, της παραγράφου 5 του άρθρου 76, του άρθρου 100, των εδαφίων β' και γ' της παραγράφου 2 και των παραγράφων 8, 10 και 11 του άρθρου 101 του π.δ. 30/1996 (Α' 21),
(56)του άρθρου 17 του π.δ. 331/1996 (Α' 223),
(57)του π.δ. 327/1995 (Α' 176),
(58)του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 4, των περιπτώσεων β' και γ' του άρθρου 8, των παραγράφων 1 και
2του άρθρου 11 και του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 12 του π.δ. 99/1992 (Α' 46),
(59)των παραγράφων 1 έως 5 του άρθρου 9 και του άρθρου 10 του π.δ. 171/1987 (Α' 84),
(60)των άρθρων 1 έως 25 του π.δ. 363/1979 (Α' 114),
(61)της παραγράφου 5 του άρθρου 38 της υ.α. 5058/ΕΥΘΥ/138/2013 (Β' 292),
(62)των στοιχείων β' και γ' της περίπτωσης Γ' της παραγράφου 4 του άρθρου 7 της κ.υ.α. 679/1996 (Β' 826), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 36 του ν. 3794/2010 (Α' 156),
(63)της παραγράφου 2 της υ.α. Π1/3305/2010 (Β' 1789),
(64)της υ.α. 35130/739/2010 (Β' 1291),
(65)του άρθρου 18 της υ.α Α15932/1161/2006 (Β' 458),
(66)της υ.α. 9803/ΕΦΑ 2294/2003 (Β' 1280),
(67)της κ.υ.α. 27319/2002 (Β' 945),
(68)της υ.α. 2064/2002 (Β' 257),
(69)της περίπτωσης iii της παρ. 3β του τρίτου Κεφαλαίου της απόφασης (συνεδρίαση 26.9.2013) της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθήνων (Β' 414),
(70)του άρθρου 55 του ν. 2725/1999 (Α' 121).
Β. Καταργούνται οι διατάξεις των ακόλουθων κανονιστικών πράξεων που αφορούν στη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου, πλην των διατάξεων που ρυθμίζουν ζητήματα εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες διατηρούνται μέχρι την έκδοση του διατάγματος του άρθρου 178:
(1)Κ.Υ.Α. 31/1999 (Β' 2302) «Κανονισμός Προμηθειών Ε.Λ.Γ.Α.»
(2)Κ.Υ.Α 58192/2000 (61 Β) «Κανονισμός Προμηθειών Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.»
(3)Κ.Υ.Α. 4203/300/2000 (Β' 249) «Κανονισμός Προμηθειών Ο.Σ.Ε»
(4)Κ.Υ.Α. 78870/2001 (Β' 1750) «Κανονισμός Προμηθειών Ε.Ε.Ε.Τ.»
(5)Κ.Υ.Α. 78761/7062/2001 (Β' 1819) «Κανονισμός Προμηθειών Η.Σ.Α.Π.»
(6)Κ.Υ.Α. Α/12681/934/2001 (Β' 333) «Κανονισμός Προμηθειών Ο.Α.Σ.Α.»
(7)Κ.Υ.Α. 263/2002 (Β' 528) «Κανονισμός Προμηθειών της ΚτΠ Α.Ε.»
(8)Κ.Υ.Α. 12904/980/2002 (Β' 330) «Κανονισμός Προμηθειών ΗΛΠΑΠ»
(9)Κ.Υ.Α. Δ17Α/01/60/ΦΝ393/2002 (Β' 1106) «Κανονισμός Προμηθειών της Εγνατίας Οδού Α.Ε.»
(10)Κ.Υ.Α. 6317/2003 (Β' 1217) «Κανονισμός Προμηθειών Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε.»
(11)Κ.Υ.Α. 191038/2003 (Β' 1088) «Κανονισμός Προμηθειών ΕΚΕΠ»
(12)Κ.Υ.Α. Α/36033/3237/2008 (ΦΕΚ Β 1349) «Εγκριση Κανονισμού Προμηθειών ΕΘΕΛ»
(13)Κ.Υ.Α. 56294/2009 (Β' 2015) «Ενιαίος Κανονισμός Προμηθειών ΚΕΔΚΕ»
(14)Κ.Υ.Α. 17Γ/05/108/ΦΝ439/2010 (ΦΕΚ Β 1043) «Εγκριση του Κανονισμού Εκπόνησης Μελετών, Εκτέλεσης Εργων, Προμηθειών και Εργασιών της ΔΕΠΑΝΟΜ Α.Ε.»
(15)Υ.Α. 18259/1990 (Β' 419) «Εγκριση του Κανονισμού Προμηθειών του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Ερευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.)
(16)Υ.Α. 49/1994 (Β' 19) «Κανονισμός Προμηθειών Ελληνικού Οργανισμού Γάλακτος»
(17)Υ.Α.16151/1994 (Β' 511) «Κανονισμός Προμηθειών Ε.Λ.Γ.Α.»
(18)Υ.Α. 6409/Φ0Ρ/1250 (Β' 489) «Κανονισμός Προμηθειών ΚΑΠΕ»
(19)Υ.Α. 37568/3992/1995 (Β' 49) «Κανονισμός Προμηθειών ΕΘΕΛ Α.Ε.»
(20)Υ.Α. Δ17Α10/59/ΦΝ393/1996 (Β' 611) «Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης έργων της εταιρείας με την επωνυμία Εγνατία Οδός Α.Ε.», όπως τροποποιήθηκε με τις αρ. Δ17α/08/20/ΦΝ 393/23.02.1998 (Β' 223), Δ17α/53/1/ΦΝ 393/18.05.1998 (Β' 522), Δ17α/05/14/ΦΝ 393/1.3.2000 (Β' 311), Δ17α/163/4/ ΠΕ/ΦΝ 393/13.3.2001 (Β' 305), Δ17α/02/19/ΦΝ 393/21.03.2002 (Β' 400), Δ17α/02/19/ΦΝ 393/21.03.2002 (Β' 400), Δ17α/95/3/ΦΝ 393/19.07.2002 (Β' 964), Δ17α/14/4/ΦΝ 393/17.2.2003 (Β' 191), Δ 17α/09/53/ΦΝ 393/17.6.2003 (Β' 846), Δ17α/272/9/ΦΝ393/30.11.2004 (Β' 1765), Δ17α/08/56/ ΦΝ 393/27.04.2005 (Β' 573), Δ17α/05/100/ΦΝ 393/ 3.7.2006 (Β' 999) και Δ17γ/10/3/ΦΝ 393/10.1.2007 (Β' 45) και Δ17α/83/7/ΦΝ 393/30.06.2009 (Β' 1422) αποφάσεις
(21)Υ.Α. Π2Β/2298/1996 (Β' 489) «Κανονισμός Προμηθειών Κέντρου Οικογένειας και Νεότητας»
(22)Υ.Α. Π2Β/995/1996 (Β' 505) «Κανονισμός Προμηθειών Κέντρου Βρεφών Η Μητέρα»
(23)Υ.Α. 970/1997 (Β' 970) «Εγκριση του Κανονισμού Ανάθεσης και Εκτέλεσης έργων της Θέμις Κατασκευαστική Α.Ε.»
(24)Υ.Α. 22808/72/1998 (Β' 1198) «Κανονισμός Προμηθειών ΚΕ.ΕΛ.ΕΝ.»
(25)Υ.Α. 5263/ΦΟΡ/559/2000 (Β' 897) «Κανονισμός Προμηθειών ΙΤΕ»
(26)Υ.Α. 36072/2001 (Β' 1441) «Κανονισμός Προμηθειών Μ.Ο.Δ. Α.Ε.»
(27)Υ.Α. Τ 1436/2001 (Β' 290) «Εγκριση Κανονισμού ανάθεσης Εργων και Μελετών της Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.»
(28)Υ.Α. Φ/4/2/1446/60/2001 (Β' 202) «Κανονισμός ανάθεσης και εκτέλεσης έργων και ανάθεσης και εκτέλεσης μελετών της εταιρείας με την επωνυμία ΕΡΓΑΟΣΕ Α.Ε.»
(29)Υ.Α. 6483/2002 (Β' 613) «Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης Εργων και Προμηθειών ΕΠΑ Θεσσαλίας»
(30)Υ.Α. 10915/2002 (Β' 636) «Κανονισμός Προμήθειας Υλικών και Υπηρεσιών Ο.Π.Α.Π. Α.Ε.»
(31)Υ.Α. 11140/2002 (Β' 1271) «Κανονισμός Προμηθειών υλικών και υπηρεσιών και ανάθεσης και εκτέλεσης τεχνικών έργων ΕΠΑ Αττικής Α.Ε.»
(32)Υ.Α. 5/2013 (Β' 274) «Εγκριση Κανονισμού Προμηθειών ΙΓΜΕ»
(33)Υ.Α. Δ1/Γ/12808/2003 (Β' 1037) «Κανονισμός Προμηθειών ΔΕΠΑ Α.Ε.»
(34)Υ.Α. Φ25/70826/5824/2003 (Β' 1977) «Εγκριση Κανονισμών της Εταιρείας «ΓΑΙΟΣΕ Α.Ε.»: α) σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων έργων, β) σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων υπηρεσιών και μελετών και γ) σύναψης συμβάσεων προμηθειών
(35)Υ.Α. 23584/2006 (Β' 1487) «Εγκριση του Κανονισμού του Ν.Π.Ι.Δ. Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο για την ανάθεση, παρακολούθηση και παραλαβή μελετών και υπηρεσιών και για τη σύναψη και εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων»
(36)Υ.Α. Φ32/οικ/20892/1600/2007 (Β' 621) «Κανονισμός σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων έργων της εταιρείας «ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.»»
(37)Υ.Α. Φ32/οικ/20893/1601 /2007 (Β' 621) «Κανονισμός σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων υπηρεσιών και μελετών της εταιρείας «ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.»»
(38)Υ.Α. 4900/2008 (ΦΕΚ Β 513) «Κανονισμός σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών, έργων, παραχωρήσεων και εκποιήσεων της εταιρείας ΟΛΠ Α.Ε.»
(39)Υ.Α. 258/2008 (Β' 2647) «Τροποποίηση του Κανονισμού σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών, έργων, παραχωρήσεων και εκποιήσεων της εταιρείας ΟΛΠ Α.Ε.»
(40)Υ.Α. 1/491/2008 (Β' 2425) «Κανονισμός Προμηθειών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς»
(41)Υ.Α. 19063/2008 (Β' 1402) «Εγκριση του Κανονισμού του Ν.Π.Ι.Δ. Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο για την προμήθεια, παράδοση και παραλαβή αγαθών, υλικών και προϊόντων υπηρεσιών και για τη σύναψη και εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων»
(42)Υ.Α. Φ1/2/6488/40/2010 (Β' 1990) «Κανονισμός Προμηθειών ΗΔΙΚΑ Α.Ε»
(43)Υ.Α. Δ1 Γ/25457/2011 (Β' 2695) «Εγκριση Κανονισμών ανάθεσης και εκτέλεσης έργων, προμηθειών και υπηρεσιών του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ Α.Ε.)»
(44)Υ.Α. 6/2012 (Β' 38) «Εγκριση Κανονισμού συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών του Ν.Π.Δ.Δ. Πράσινο Ταμείο»
(45)Υ.Α. 18362/2010 (Β' 662) «Κανονισμός ανάθεσης προμηθειών και υπηρεσιών για τη σύναψη συμβάσεων της «ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.».
(46)Υ.Α. Φ 12/22043/2073 (Β' 971) «Εγκριση Κανονισμού Προμηθειών της ΕΡΓΑΟΣΕ Α.Ε.»
(47)Υ.Α. Φ 27/5857/464 (Β' 479) «Εγκριση Κανονισμού Σύναψης Εκτέλεσης Συμβάσεων Προμηθειών και Υπηρεσιών Εταιρείας «Προαστιακός Α.Ε»»,
(48)Υ.Α. 226959/2003 (Β' 748) «Εγκριση Κανονισμού Ανάθεσης και Εκτέλεσης Εργων της εταιρίας ΑΓΡΟΓΗ Α.Ε.»
(49)Υ.Α. 226958/2003 (Β' 748): «Εγκριση του Κανονισμού Προμήθειας Υλικών και Εξοπλισμού της εταιρίας «ΑΓΡΟΓΗ Α.Ε.»»
(50)Υ.Α. 226957/2003 (Β' 748): «Εγκριση του Κανονισμού Ανάθεσης Υπηρεσιών της εταιρίας «ΑΓΡΟΓΗ Α.Ε.»»
(51)Κ.Υ.Α. (Β' 2168) «Εγκριση Κανονισμού Ανάθεσης και Εκπόνησης Μελετών, Ανάθεσης και Εκτέλεσης 'Εργων και Προμηθειών της Εταιρείας με την επωνυμία «ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε.»
(52)Υ.Α. 3442/431 (Β' 233) «Εγκριση Κανονισμού Προμηθειών της ΕΡΓΑΟΣΕ Α.Ε.»
(53)«Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης Εργων Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.»
(54)«Κανονισμός Εργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών ΔΕΗ (Απόφαση Δ.Σ. 206/30.09.2008)»
(55)«Κανονισμός Σύναψης και Εκτέλεσης Συμβάσεων
Προμηθειών, Υπηρεσιών, Εργων, Παραχωρήσεων και Εκποιήσεων της εταιρίας Ο.Λ.Θ. Α.Ε.»
Γ. Καταργείται κάθε νομοθετική διάταξη η οποία εξουσιοδοτεί για την έκδοση πράξεων κανονιστικής ισχύος για θέματα που ρυθμίζουν τη σύναψη και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων του παρόντος νόμου, καθώς και οι εκδοθείσες κανονιστικές πράξεις δυνάμει της εν λόγω εξουσιοδότησης, πλην εκείνων των διατάξεων που αφορούν στην εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 178, καθώς και εκείνων που αφορούν στην τεχνική βοήθεια συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.
Δ. Καταργούνται οι κατ' εξουσιοδότηση προγενέστερων διατάξεων, όπως ιδίως των ν. 1418/1984 (Α' 23), ν. 3316/2005 (Α' 42), ν. 3669/2008 (Α' 116), ν. 3852/2010 (Α' 87), εκδοθείσες διοικητικές πράξεις περί ορισμού των αποφαινομένων οργάνων αναθετουσών αρχών / αναθετόντων φορέων, με την επιφύλαξη της διάταξης της παραγράφου 3 του άρθρου 195.
Ε. Καταργείται κάθε νομοθετικής, κανονιστικής ή διοικητικής ισχύος διάταξη που επιφυλάσσει την με οποιαδήποτε τρόπο ή μέσο άσκηση των αρμοδιοτήτων της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 κατά τρόπο διάφορο και από φορέα άλλο από αυτόν που ορίζουν οι διατάξεις του ν. 4013/2011 (Α' 204), όπως εκάστοτε ισχύει.
ΣΤ. Καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του παρόντος ή ρυθμίζει τα θέματα αυτά με άλλον τρόπο.
2.Καταργούνται οι διατάξεις:
α. του άρθρου 11 του ν.4013/2011 (Α' 204), πλην της διατάξεως του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του αυτού ως άνω άρθρου, περι συστάσεως του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), από την έναρξη ισχύος του άρθρου 139, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 201,
β. του ν. 3886/2010 (Α' 173), από την έναρξη ισχύος των άρθρων 179 έως 194, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 201.
γ. του ν.3669/2008 (Α' 116), πλην: αα) των διατάξεων των άρθρων 1 παρ. 7 σημεία α'στ', 2, 4 έως 12, 14, 16 παράγραφοι 15, 7 εδάφια α', γ' και δ' και 11,17 παράγραφοι 3 έως 8, 20 παράγραφοι 2 και 4, 21, 30 έως 34, 36-40, του άρθρου 41 παρ.1 εδάφιο α', 2 εδάφια α', γ', δ' και 3, των άρθρων 42 έως 50, 51 παράγραφοι 1 έως 3 και 5 έως 10, των άρθρων 52-55, 56, 58 έως 64, 67, 70 έως 75, 79 έως 81, 82-91, 92 έως 101, 103, 105 έως 110, 176, 177, 178 παρ. 6 και 182, οι οποίες διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των διαταγμάτων των άρθρων 172 και 178 ββ' της διάταξης του εδαφίου β' της παραγράφου 7 του άρθρου 16, η οποία καταργείται από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, γγ) των διατάξεων του άρθρου 16 παρ. 6 και 10 οι οποίες καταργούνται από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 59 του ν.4278/2014 (Α 157) και δδ) των διατάξεων των άρθρων 76 και 77, τα οποία διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των διαταγμάτων των άρθρων 182, 183 και 187, επιφυλασσομένης της παραγράφου 5 του άρθρου 201,
δ. του ν. 3316/2005 (Α' 42), πλην των: αα) διατάξεων των άρθρων 2, 2Α, 3 έως 5,19, 21, 25, 27, 28, 29 παράγραφοι 2 έως 9, 3038, 39 παράγραφοι 1 έως 6, 7 περιπτώσεις α', β', δ', ε', στ', 89 των άρθρων 40, 42, 45 παρ. 46 και 10 και 45Α παράγραφοι 2, 6, 7, 10, 11, 13,
14,15, 16, 19, οι οποίες διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των διαταγμάτων των άρθρων 172 και 178, ββ) των διατάξεων του άρθρου 14 παράγραφοι 2 και 3, οι οποίες καταργούνται από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 59 του ν.4278/2014 (Α' 157) και γγ) των διατάξεων του άρθρου 41, το οποίο διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των διαταγμάτων των άρθρων 182, 183 και 187, επιφυλασσομένης της παραγράφου 5 του άρθρου 201,
ε. του π.δ. 118/2007 (Α' 150), εκτός από: α) το άρθρο
15,το οποίο διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έναρξη ισχύος των άρθρων 179194 του παρόντος, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 201 και β) τα άρθρα 26 έως 39, τα οποία διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση του διατάγματος του άρθρου 178,
στ. του π.δ. 28/1980 (Α' 11), πλην των διατάξεων των άρθρων 110, 12-14, 16-17, 27-66, οι οποίες διατηρούνται μέχρι την έκδοση των Κανονισμών περί Ανάθεσης και Εκτέλεσης Συμβάσεων των άρθρων 172 και 178 του παρόντος νόμου,
ζ. της υ.α. 11389/1993 (Β550), πλην των διατάξεων των άρθρων 2744, οι οποίες διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση του διατάγματος του άρθρου 178.
3.Κάθε αναφορά διατάξεων νομοθετικής, κανονιστικής ή διοικητικής ισχύος σε διατάξεις που αντικαθίστανται από διατάξεις του παρόντος νόμου, ισχύει ως αναφορά στις τελευταίες, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά από αυτές.
Ζ. Η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του ν. 3986/2011 (Α' 152) και οι σύμφωνα με αυτήν εκδοθείσες αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών εξακολουθούν να ισχύουν και μετά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου.

Άρθρο 200
Προσαρτήματα
Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος νόμου τα ακόλουθα Προσαρτήματα:
Προσάρτημα Α: Παραρτήματα Ι έως Χ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ
Προσάρτημα Β: Παραρτήματα Ι έως XXIV της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ

ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ Α

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΣΤΟΙΧΕΙΟ β)(1)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΣΤΟΙΧΕΙΟ δ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 5 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 10 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 Ι α) ΚΑΙ β), ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI
ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII Α
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII Β
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII Γ
ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII Δ
ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VIII
ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX
ΜΗΤΡΩΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX Α
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX Β
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX Γ
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Χ
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ, ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Ή ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΛΕΤΩΝ

 

ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ Β

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ Ή ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Ή ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Ή ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΥΔΑΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΜΕ ΑΣΤΙΚΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟ, ΤΡΑΜ, ΤΡΟΛΕΙ Ή ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΕΡΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VIII
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΧ
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΛΙΜΕΝΑ, ΛΙΜΕΝΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΛΩΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ή ΑΛΛΟΥ ΤΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ

ΠΡΑΡΤΗΜΑ X
ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XI
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 91 ΠΑΡΑΡΓΡΑΦΟΣ 3

ΠΑΡΓΡΑΦΟΣ XII
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΣΤΟΙΧΕΙΟ β) (1)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XIII
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XIV
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XV A
Α. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XV B
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΓΙΑ «ΠΡΟΦΙΛ ΑΓΟΡΑΣΤΗ» ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΣΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XVI
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XVII A
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XVII B
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 2 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XVIII
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΙΧ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΧ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΧΙ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XXII
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 100 ΠΑΡ. 10

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΧΙΙΙ
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 110 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

 

Άρθρο 201
Έναρξη ισχύος
1.Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος Μέρους Β' αρχίζει από την 1η Μαρτίου 2015, εκτός αν ορίζεται άλλως στις επιμέρους διατάξεις αυτού.
2.Η παρ. 7 του άρθρου 1 του ν. 2286/1995 (Α' 19) καταργείται από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
3.Η ισχύς των άρθρων 134 έως 138, αρχίζει ως προς τις προμήθειες και υπηρεσίες, όσον αφορά τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 την 1η Ιουλίου 2014, όσον αφορά τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης την 1η Οκτωβρίου 2014 και όσον αφορά το σύνολο του δημόσιου τομέα την 1 η Οκτωβρίου 2015. Ως προς τα έργα, η ισχύς του αρχίζει όσον αφορά όλους τους φορείς της Κεντρικής Κυβέρνησης την 1η Ιανουαρίου 2015 και όσον αφορά το σύνολο του δημόσιου τομέα την 1 η Δεκεμβρίου 2015.
4.Η ισχύς του άρθρου 139 αρχίζει δώδεκα (12) μήνες από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
5.Το άρθρο 157 εφαρμόζεται για τις αναθέτουσες αρχές / αναθέτοντες φορείς των άρθρων 18 και 19 σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις υπό την έννοια του άρθρου 15, η διαδικασία ανάθεσης των οποίων αρχίζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 37, μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
6.Η ισχύς των παραγράφων 2, 3, 4, 5 και 6 του άρθρου 197 αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 5 του άρθρου 139.
7.Οι διατάξεις των άρθρων 179 έως 194 αρχίζουν να εφαρμόζονται τρεις (3) μήνες μετά την έκδοση των προβλεπόμενων στα άρθρα 182, 183 και 187 προεδρικών διαταγμάτων.
8.Η ισχύς της παραγράφου 1 του άρθρου 196 αρχίζει έξι (6) μήνες μετά την έκδοση της απόφασης της παραγράφου 4 του άρθρου 196.

ΜΕΡΟΣ Γ'
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΒΑΡΩΝ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Άρθρο 202
Το άρθρο 232 του ν. 4072/2012 (Α' 86) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 232
1.Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων περί εταιριών που οι μετοχές τους είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο, όπου στον κ.ν. 2190/1920 και στο ν. 3190/1955 προβλέπεται δημοσίευση σε λοιπά έντυπα ή μέσα με επιμέλεια της εταιρίας (εκτός από το διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ν. 4250/ 2014), η δημοσίευση αυτή καθίσταται απολύτως προαιρετική. Η ανάρτηση οποιασδήποτε δημοσίευσης στην ιστοσελίδα της εταιρίας είναι επίσης προαιρετική. Προθεσμίες που συνδέονται και έχουν ως αφετηρία τη δημοσίευση σε έντυπα μέσα δεν ισχύουν πλέον για τις προαιρετικές δημοσιεύσεις σε αυτά, ισχύουν όμως για τη δημοσίευση στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ..
2.Όπου στις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920 και του ν. 3190/1955 προβλέπεται δημοσίευση με επιμέλεια της εταιρίας στο ΦΕΚ/ΤΑΕΕΠΕ και Γ.Ε.ΜΗ. και σε λοιπά έντυπα μέσα, η πράξη ή το στοιχείο δημοσιεύεται μόνο στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ν. 4250/2014, εντός των προθεσμιών που ορίζονται για τις δημοσιεύσεις στα λοιπά έντυπα μέσα.
3.Η ισχύς της παρούσας διάταξης άρχεται την 31.12.2015.»

Άρθρο 203
Στην παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 3419/2005 (Α' 297) προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως ακολούθως:
«Η προσκόμιση των ανωτέρω εγγράφων δεν απαιτείται όταν αυτά περιλαμβάνονται ήδη στο φάκελο του υπόχρεου ως πρωτότυπα ή επικυρωμένα αντίγραφα ή έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά κατά τα οριζόμενα στο νόμο. Κατά παρέκκλιση οποιασδήποτε άλλης αντίθετης διάταξης στο νόμο, οι υπόχρεοι δεν υποχρεούνται να προσκομίζουν σε υλική (έγχαρτη) μορφή οποιοδήποτε έγγραφο και στοιχείο, το οποίο οι υπόχρεοι υποβάλλουν στο Γ.Ε.ΜΗ. με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων.»

Άρθρο 204
Η παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 3419/2005 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Η αίτηση του υπόχρεου και τα έγγραφα που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, όπως και κάθε έγγραφο και στοιχείο που υποβάλλει προς καταχώρηση ή δημοσιεύει με επιμέλειά του ο υπόχρεος στο Γ.Ε.ΜΗ., υποβάλλεται κατ' επιλογή του υπόχρεου σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή. Στην τελευταία περίπτωση η αίτηση, τα δικαιολογητικά και συνοδευτικά έγγραφα υποβάλλονται με ηλεκτρονικά μέσα και με χρήση ηλεκτρονικής υπογραφής της περίπτωσης 1 του άρθρου 2 του π.δ. 150/2001 (Α' 125) ή ψηφιακής υπογραφής, η οποία πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις που ορίζονται στις διατάξεις της περίπτωσης 2 του άρθρου 2 και της παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ. 150/2001 (Α' 125). Για τη διαβίβαση των εγγράφων και των στοιχείων οι υπόχρεοι υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το ζεύγος κωδικού χρήστη και κωδικού πρόσβασης (username και password) που χορηγεί το Γ.Ε.ΜΗ. για την πρόσβαση στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. και το οποίο δίδεται στους υπόχρεους των οποίων η ταυτοποίηση και επιβεβαίωση ταυτότητας έχει λάβει χώρα προηγουμένως μέσω του συστήματος ΤΑΧ^ ή άλλης διαδικτυακής πύλης του Δημοσίου. Όλοι οι υπόχρεοι, που είναι ανώνυμες εταιρίες ή εταιρίες περιορισμένης ευθύνης, καθώς και οι υπόχρεοι των περιπτώσεων γ' , δ' , ε' , ζ' και η' της παραγράφου 1 του άρθρου 1 υποχρεούνται να λάβουν το ζεύγος κωδικού χρήστη και κωδικού πρόσβασης (username και password) από το Γ.Ε.ΜΗ., έως την 1.1.2015.»

Άρθρο 205
Η παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 3419/2005 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η καταχώρηση και οποιαδήποτε μεταβολή αυτής στο Γ.Ε.ΜΗ., καθώς και η χορήγηση αντιγράφων, αποσπασμάτων των πράξεων και στοιχείων που εμφανίζονται στη Μερίδα ή πιστοποιητικών, προϋποθέτει την προηγούμενη καταβολή σχετικού τέλους, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 4, η οποία λαμβάνει χώρα και με ηλεκτρονικά μέσα. Στην τελευταία περίπτωση ο ενδιαφερόμενος δεν υποχρεούται να προσκομίζει το αποδεικτικό πληρωμής σε υλική (έγχαρτη) μορφή στο Γ.Ε.ΜΗ.. Το Γ.Ε.ΜΗ. δύναται να εισπράττει κάθε ποσό (ενδεικτικά φόρο ή τέλος κ.λπ.) υπέρ τρίτων, σχετικά με την καταχώρηση και οποιαδήποτε μεταβολή αυτής στο Γ.Ε.ΜΗ., καθώς και για τη χορήγηση αντιγράφων, αποσπασμάτων και πιστοποιητικών. Με κοινή υπουργική απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και κάθε άλλου συναρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, καθορίζονται οι λεπτομέρειες και η διαδικασία είσπραξης και απόδοσης των άνω ποσών.»

Άρθρο 206
Στην παρ. 9 του άρθρου 5 του ν. 3419/2005 προστίθεται τελευταίο εδάφιο που έχει ως εξής:
«Κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο έχει δικαίωμα δωρεάν πρόσβασης, ψηφιακής αποθήκευσης σε δικά του ηλεκτρονικά μέσα, εκτύπωσης και εν γένει αναπαραγωγής κάθε πράξης, στοιχείου ή ανακοίνωσης που αναρτάται δημόσια στο διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. είτε από την Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. είτε με επιμέλεια των υπόχρεων προσώπων.»

Άρθρο 207
Στην παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4250/2014 προστίθεται τελευταίο εδάφιο που έχει ως εξής:
«Η δημοσίευση με ηλεκτρονικά μέσα λαμβάνει χώρα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 3419/2005, οι οποίες εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή. Οι δημοσιεύσεις που εμπίπτουν στο παρόν άρθρο λαμβάνουν χώρα ατελώς.»

Άρθρο 208
Το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 3419/2005 αντικαθίσταται ως εξής:
«Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 11, η διόρθωση και η μεταβολή κατά την προηγούμενη παράγραφο, πραγματοποιούνται, μετά από αίτηση του υπόχρεου, των καθολικών διαδόχων του ή οποιουδήποτε τρίτου που δικαιολογεί ειδικό έννομο συμφέρον. Η αίτηση του υπόχρεου υποβάλλεται και με ηλεκτρονικά μέσα στις υπηρεσίες καταχώρησης στο Γ.Ε.ΜΗ.. »

Άρθρο 209
1.Η περίπτωση α' της παραγράφου 3 του άρθρου 6 της υπουργικής απόφασης 412/8932/23.1.2012 (Β'149 ) αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Τα σφαγεία, τα οποία υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίου σφαγών, στο οποίο αναγράφεται η χώρα γέννησης των ζώων προς σφαγή και ο κωδικός εκτροφής τους. Σε περίπτωση που από τα συνοδευτικά έγγραφα του ζώου δεν προκύπτει η χώρα γέννησής του, αναγράφεται η χώρα προέλευσής του. Το βιβλίο σφαγών τίθεται υπόψη των αρμοδίων Ελεγκτικών Αρχών και αντίγραφο του βιβλίου σφαγών υποβάλλεται ηλεκτρονικά στον «ΕΛΓΟΔΗΜΗΤΡΑ» σε ηλεκτρονική μορφή, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση 647/27509 (Β' 539) εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία σφαγής ή την ηλεκτρονική δήλωση μη σφαγών.»
2.Το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 4 του άρθρου 7 διαγράφεται και από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος η περίπτωση ζ' της παραγράφου 4 του άρθρου 7 έχει ως εξής:
«ζ) Την τήρηση από τα σφαγεία του βιβλίου σφαγών και των στοιχείων αυτού.»
3.Η περίπτωση η' της παραγράφου 4 του άρθρου 7 καταργείται.

Άρθρο 210
1.Η παρ. 14 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 (Α' 129) αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«14. Στην Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Επενδυτών για Έργα ΑΠΕ του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τηρείται Ηλεκτρονικό Μητρώο πληροφοριών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, με σκοπό την ηλεκτρονική υποστήριξη της αδειοδότησης αυτών.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ρυθμίζονται οι προδιαγραφές για την οργάνωση, ανάπτυξη, λειτουργία, οι ειδικότερες προδιαγραφές για τη συνεργασία αυτού με ηλεκτρονικά μητρώα άλλων αρχών, υπηρεσιών και φορέων και κάθε σχετικό θέμα του ανωτέρω Ηλεκτρονικού Μητρώου. Η ανωτέρω απόφαση εκδίδεται εντός δέκα (10) μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας.
Το ηλεκτρονικό μητρώο ενεργοποιείται εντός δεκαοκτώ (18) μηνών από τη δημοσίευση της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης.
Με την έκδοση της ανωτέρω απόφασης καταργείται η ΥΑ ΥΑΠΕ/Φ1/οικ.24840/25.11.2010 (Β'1900). »
2.Η ισχύς της παραγράφου αρχίζει από τη δημοσίευση του νόμου.

Άρθρο 211
1.Στο άρθρο 28 του ν. 4070/2012 προστίθεται νέα παράγραφος 7 ως εξής:
«7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση της Ε.Ε.Τ.Τ., χαρακτηρίζονται έργα εγκατάστασης ή/και συντήρησης δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών με τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον ως έργα χαμηλής όχλησης, ιδίως έργα εγκατάστασης δικτύων ή/και επέκτασης μικρής κλίμακας, έργα μετατόπισης υφιστάμενων δικτύων, έργα συντήρησης ή/και επισκευής δικτύων και καθορίζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, ως και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
Με την απόφαση της παραγράφου 4 καθορίζονται απλοποιημένες διαδικασίες για τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης και εγκατάστασης για τα έργα αυτά, ο τρόπος καταβολής των, τυχόν, τελών, οι δικαιούχοι είσπραξης αυτών και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.»
2.Οι παράγραφοι 7, 8, 9, 10, 11 και 12 του άρθρου 28 του ν. 4070/2012 αναριθμούνται σε παραγράφους 8, 9, 10,11, 12 και 13, αντίστοιχα.

Άρθρο 212
1.Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης στ' της παρ. 1 του άρθρου 5 του π.δ. 14/2007 (Α' 10), αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση που τα έργα για την ίδρυση και εγκατάσταση αυτοκινητοδρομίου υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, τεχνική και οικονομική έκθεση που περιλαμβάνει:».
2.Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης ζ' της παρ. 1 του άρθρου 5 του π.δ. 14/2007 αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση που τα έργα για την ίδρυση και εγκατάσταση αυτοκινητοδρομίου υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, έκθεση βιωσιμότητας που περιλαμβάνει:».

Άρθρο 213
1.Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης 7 της υποπαραγράφου 3.1 της παραγράφου 3 του άρθρου 1 της υπ'αριθ. 12061/19.7.2007 κοινής υπουργικής απόφασης «Προδιαγραφές κέντρων Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού (ΚΕΠΑΤ) για την υπαγωγή τους στο καθεστώς κινήτρων του ν. 3299/2004» (Β' 1393) αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση που τα έργα για την ίδρυση ή την επέκταση των Κέντρων Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, τεχνική και οικονομική έκθεση που περιλαμβάνει:».
2.Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης 8 της υποπαραγράφου 3.1 της παραγράφου 3 του άρθρου 1 της υπ' αριθ. 12061/19.7.2007 κοινής υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση που τα έργα για την ίδρυση ή την επέκταση των Κέντρων Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, έκθεση σκοπιμότητας που θα περιλαμβάνει:».

Άρθρο 214
1.Η περίπτωση 2.3 του Α' σταδίου του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 16793/23.9.2009 κοινής υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως εξής:
«2.3. Σε περίπτωση που τα έργα για την εγκατάσταση ψυχαγωγικών θεματικών πάρκων υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, την εφικτότητα».
2.Η περίπτωση 3.6 του Α' σταδίου του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 16793/23.9.2009 κοινής υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως εξής:
«3.6. Σε περίπτωση που τα έργα για την εγκατάσταση ψυχαγωγικών θεματικών πάρκων υπάγονται στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων που προβλέπουν κρατική ενίσχυση και πραγματοποιούνται με βάση αυτές, τεύχος μελέτης εφικτότητας (feasibility study), η οποία περιλαμβάνει:».

Άρθρο 215
Η παράγραφος 2, η παράγραφος 3, καθώς και το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 52Α' του ν. 2696/1999 (Α' 57) αντικαθίστανται ως εξής:
«2. Όσον αφορά στους τουριστικούς λιμένες της επικράτειας, τα μέτρα της παραγράφου 1 λαμβάνονται σύμφωνα με το περιεχόμενο μελέτης που συντάσσεται με μέριμνα του φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης, η οποία συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (Α' 75), όπως ισχύει, του μελετητή για τη συμμόρφωση του περιεχομένου της προς τις εκάστοτε κείμενες οικείες διατάξεις. Η μελέτη αυτή, μαζί με την υπεύθυνη δήλωση του μελετητή κοινοποιείται στον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στον Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Τουρισμού, στην Επιτροπή Τουριστικών Λιμένων του άρθρου 30 του ν. 2160/1993, όπως ισχύει, και στην οικεία Λιμενική Αρχή προς γνώσιν τους.
3.Αν από τη λήψη των μέτρων της παραγράφου 1 επηρεάζονται οι υπηρεσίες οδικής μαζικής μεταφοράς, στην περίπτωση των λιμένων τοπικής σημασίας της παραγράφου 1 οι μελέτες τυγχάνουν και της σύμφωνης γνώμης του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α.), για την περιοχή αρμοδιότητάς του ή των Διευθύνσεων Μεταφορών και Επικοινωνιών των Περιφερειών για τις άλλες περιοχές της χώρας, ενώ στην περίπτωση των τουριστικών λιμένων της παραγράφου 2 στην υπεύθυνη δήλωση του μελετητή περιλαμβάνεται ειδική μνεία ότι τα μέτρα που λαμβάνονται βάσει της μελέτης δεν προκαλούν οποιαδήποτε δυσλειτουργία στην παροχή των υπηρεσιών αυτών.
4.Με αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων των δύο πρώτων εδαφίων της παραγράφου 1 και με την ίδια διαδικασία, καθώς και με τη μελέτη της παραγράφου 2, μπορούν να καθορίζονται, εντός των λιμένων και τουριστικών λιμένων, πεζόδρομοι ή περιοχές μόνο για την κυκλοφορία πεζών ή Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ) ή περιοχές ήπιας κυκλοφορίας.»

Άρθρο 216
1.H παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 1963/1991 (Α' 138) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. H άδεια ίδρυσης φαρμακείου χορηγείται, από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας της έδρας του φαρμακείου, με απόφαση του Αρμόδιου Περιφερειάρχη και κοινοποιείται στον οικείο Φαρμακευτικό Σύλλογο.»
2.Στην παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 1963/1991 προστίθεται εδάφιο ε' ως εξής:
«ε) τα ανωτέρω δικαιολογητικά για την ίδρυση φαρμακείου μπορούν να υποβληθούν και ηλεκτρονικά από τον αιτούντα στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας, της έδρας του φαρμακείου. Σε περίπτωση αδυναμίας του αιτούντος να υποβάλει τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά ηλεκτρονικά, η κατάθεση των τελευταίων γίνεται ιδιοχείρως από τον αιτούντα στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας, της έδρας του φαρμακείου.»
3.Στην παρ. 4 του άρθρου 1 του ν. 1963/1991 η φράση «με απόφαση του αρμόδιου νομάρχη» αντικαθίσταται ως εξής: «με απόφαση του Αρμόδιου Περιφερειάρχη».
4.Η παρ. 5 του άρθρου 1 του ν. 1963/1991 καταργείται.
5.Με απόφαση του Υπουργού Υγείας δύνανται να τροποποιούνται το παράρτημα Α' και το παράρτημα Β' του π.δ. 84/2001 (Α' 70).

Άρθρο 217
To άρθρο 5 του ν. 5607/1932 (Α' 300) τροποποιείται ως εξής:
«Άρθρο 5
Οι αιτήσεις για την άδεια ίδρυσης φαρμακείου υποβάλλονται ηλεκτρονικά από τον αιτούντα στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας, της έδρας του φαρμακείου. Σε περίπτωση αδυναμίας του αιτούντος να υποβάλει την αίτηση ηλεκτρονικά, η κατάθεση της τελευταίας γίνεται ιδιοχείρως από τον αιτούντα στη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας, της έδρας του φαρμακείου.
Ο αιτών φαρμακοποιός οφείλει εντός μηνός από τη υποβολή της αίτησης να υποβάλει στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας της έδρας του φαρμακείου, ηλεκτρονικά ή σε περίπτωση αδυναμίας του ιδιοχείρως, τα προβλεπόμενα από το νόμο δικαιολογητικά. Σε διαφορετική περίπτωση η αίτηση παύει να έχει ισχύ.»

Άρθρο 218
1.Η παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 1963/1991 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Για τη χορήγηση της κατά το άρθρο 9 του ν. 5607/1932 (Α' 300) άδειας λειτουργίας φαρμακείου, πρέπει να υποβληθούν είτε ηλεκτρονικά είτε ιδιοχείρως, από τον αιτούντα στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας της έδρας του φαρμακείου μαζί με τη σχετική αίτηση για επιθεώρηση του καταστήματος, όπου θα λειτουργήσει το φαρμακείο, τα εξής δικαιολογητικά:
1)Βεβαίωση Ιδιώτη Μηχανικού σύμφωνα με την παρ. 1α του άρθρου 3 του ν. 4178/2013 (Α' 174) στην οποία να διαφαίνεται ο μοναδικός αριθμός ακινήτου που καταγράφεται στο πληροφοριακό σύστημα της ταυτότητας του κτιρίου.
Γίνονται δεκτές βεβαιώσεις που πιστοποιούν ότι δεν υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές. Για τους χώρους που έχουν τακτοποιηθεί για δεδομένη χρήση καταστήματος, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας περί αυθαιρέτων χρήσεων, η ισχύς της αντίστοιχης χρήσης ως καταστήματος έχει διάρκεια την οριζόμενη από την εν λόγω νομοθεσία.
2)Βεβαίωση Ιδιώτη Μηχανικού σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 4178/2013 (Α' 174), στην οποία θα αποτυπώνονται τα καθαρά εμβαδά (τετραγωνικά μέτρα) των χώρων κύριας χρήσης και των λοιπών βοηθητικών χώρων (π.χ. τουαλέτας, αποθήκης, εργαστηρίου κ.λπ.) συνοδευόμενη από τα ακόλουθα:
α) Θεωρημένο Αντίγραφο της Άδειας Οικοδομής του Κτιρίου,
β) κάτοψη του Καταστήματος, το οποίο προορίζεται για φαρμακείο, υπογεγραμμένη από Ιδιώτη Μηχανικό, στην οποία θα αποτυπώνονται τα καθαρά εμβαδά (τετραγωνικά μέτρα) των χώρων κύριας χρήσης και των λοιπών βοηθητικών χώρων, και
γ) τομή του καταστήματος, υπογεγραμμένη από Ιδιώτη Μηχανικό, όπου θα αποτυπώνεται το καθαρό ύψος του.
3)Αντίγραφο συμφωνητικού μισθώσεως από τον αιτούντα φαρμακοποιό του καταστήματος, όπου θα λειτουργήσει το φαρμακείο, ή πρόσφατο πιστοποιητικό ιδιοκτησίας από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο για τους ιδιοκτήτες φαρμακοποιούς.
4)Βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας ότι το κατάστημα διαθέτει σύστημα πυρασφάλειας ή επαρκή πυροσβεστικά μέσα.»
2.Η παρ. 2 του άρθρου 5 του ν. 1963/1991 καταργείται.

Άρθρο 219
Η παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 1963/1991 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Με απόφαση του Αρμόδιου Περιφερειάρχη της έδρας των συστεγαζόμενων φαρμακείων δύναται να επιτραπεί η συστέγαση στο ίδιο κατάστημα περισσοτέρων του ενός (1) υπό ίδρυση φαρμακείων εφόσον χωροταξικά δεν παρακωλύεται η εξυπηρέτηση του κοινού και δεν έχει δηλωθεί στο συγκεκριμένο κατάστημα η λειτουργία νεοϊδρυόμενου φαρμακείου ή η μεταφορά φαρμακείου που ήδη λειτουργεί σε άλλη θέση. Στην περίπτωση αυτή η ολοκλήρωση της ιδρύσεως του φαρμακείου με τη λήψη άδειας λειτουργίας και η πραγματοποίηση της μεταφοράς πρέπει να γίνει σε χρονικό διάστημα εξήντα (60) ημερών, αν δε παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, η δηλωθείσα ίδρυση και η μεταφορά δεν αποτελούν κώλυμα για την έγκριση της αιτούμενης συστεγάσεως. Ομοίως μπορεί να επιτραπεί η συστέγαση φαρμακείων υπό ίδρυση με λειτουργούντα φαρμακεία, καθώς και λειτουργούντων φαρμακείων μεταξύ τους.
Επίσης επιτρέπεται η συστέγαση στο ίδιο κατάστημα φαρμακαποθηκών υπό ίδρυση ή λειτουργουσών και υπό ίδρυση φαρμακαποθηκών ή και λειτουργουσών μεταξύ τους.»

ΜΕΡΟΣ Δ'
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

Άρθρο 220
Θέματα Υπουργείων Οικονομικών, Εθνικής Άμυνας, Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Αιγαίου και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας
1.Από την 1.1.2015 οι τομείς του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Τ.Ε.Α.Π.Α.Σ.Α. και το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Ιδρυμάτων Εμπορικού Ναυτικού (T.E.A.Π.Ι.Ε.Ν.) εντάσσονται υποχρεωτικά στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.) και διέπονται από τις διατάξεις της νομοθεσίας του και τη γενικότερη νομοθεσία, όπως κάθε φορά ισχύουν.
Στην παρ. 3 του άρθρου 43 του ν. 4052/2012 (Α' 41), όπως ισχύει, προστίθενται περιπτώσεις δ' και ε' αναριθμουμένων των περιπτώσεων δ', ε', στ' και ζ' σε στ', ζ', η' και θ' αντίστοιχα, ως εξής:
«δ) Έναν (1) εκπρόσωπο των ασφαλισμένων που προτείνεται από την ΠΟΑΞΙΑ, την ΠΟΑΣΥ, την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτικού Προσωπικού Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Τάξης και την ΠΟΕΥΠΣ ή την ΕΑΠΣ.
ε) Έναν (1) εκπρόσωπο των συνταξιούχων, που προτείνεται από τη δευτεροβάθμια οργάνωση του Το μέα Επικουρικής Ασφάλισης Ελληνικής Χωροφυλακής, την Πανελλήνια Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Αστυνομίας Πόλεων και από το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος.
Στις περιπτώσεις β', γ', δ' και ε' όπως αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 43 του ν. 4052/2012 (Α' 41), όπως ισχύει, προστίθενται περιπτώσεις στ'και ζ'. Οι τομείς του κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Τ.Ε.Α.Π.Α.Σ.Α. και το Τα μείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Ιδρυμάτων Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Ε.Α.Π.Ι.Ε.Ν.) δύνανται, μέχρι 31.12.2014, μετά από σύμφωνη γνώμη των αντιπροσωπευτικοτέρων οργανώσεων των κλάδων ασφαλισμένων και μετά από εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης, να μετατρέπονται αυτοδίκαια σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) υποχρεωτικής ασφάλισης κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 7 και 8 του ν. 3029/2002 (Α' 160), μη εφαμοζομένων στην περίπτωση αυτή των ανωτέρω εδαφίων της παρούσας παραγράφου.»
2.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και του καθ' ύλην αρμόδιου Υπουργού, η οποία εκδίδεται μέχρι την
31.10.2014,μετά από σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, καθορίζονται οι τεχνικές παράμετροι από τις οποίες θα προκύπτει συντελεστής βιωσιμότητας ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ετησίων ελλειμμάτων σε ταμειακή και δεδουλευμένη βάση, για το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ), τους ειδικούς Κλάδους και Λογαριασμούς των Μετοχικών Ταμείων Στρατού, Αεροπορίας και Ναυτικού (ΜΤΣ, ΜΤΑ, ΜΤΝ) και ρυθμίζεται κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή τους. Το αρμόδιο Διοικητικό Συμβούλιο εφαρμόζει την προσαρμογή των παροχών που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ετησίως μηδενικό έλλειμμα στα ταμεία. Μέχρι την 30ή Νοεμβρίου κάθε έτους το αρμόδιο Δ.Σ. αποφασίζει την εφαρμογή της προσαρμογής για το επόμενο οικονομικό έτος σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου και σε περίπτωση μη εφαρμογής το Διοικητικό Συμβούλιο παύεται αυτοδικαίως εντός προθεσμίας επτά (7) ημερών από την έναρξη εκάστου έτους εφαρμογής.
3.Από 1.1.2015 σε όλους τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης και Κεντρικής Διοίκησης ή Δημοσίου ή Κράτους, που χορηγούν εφάπαξ παροχές, όπως αυτοί προσδιορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 14, παράγραφος 1, περίπτωση β' και περίπτωση στ' του ν. 4270/2014 (Α' 143), συμπεριλαμβανομένου του Τα μείου Αρωγής Υπαλλήλων Βουλής, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 18 του ν. 4242/2014 (Α' 50), καθώς και η υπουργική απόφαση Φ.80000/1093/26/1222014 (Β'313), όπως κάθε φορά ισχύουν. Ειδικά για τα χορηγούμενα εφάπαξ από τους λογαριασμούς των Τα μείων Στρατού, Αεροπορίας, Ναυτικού, Κλάδου Πρόνοιας Τ.Ε.Α.Π.Α.Σ.Α. και Τ.Α.Λ.Σ. η υπουργική απόφαση του προηγούμενου εδαφίου ενσωματώνει ρήτρα διασφάλισης του αξιόμαχου των Σωμάτων αυτών μετά από πρόταση του κατά περίπτωση αρμοδίου Υπουργού. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου ισχύει για αιτήσεις καταβολής εφάπαξ που υποβάλλονται από την κατάθεση του παρόντος στη Βουλή. Σε περίπτωση μη εφαρμογής των οριζομένων στα προηγούμενα εδάφια το αρμόδιο όργανο διοίκησης παύεται εντός προθεσμίας επτά (7) ημερών από την έναρξη εκάστου έτους εφαρμογής.
Οι φορείς του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου, δύνανται μέχρι 31.12.2014 μετά από σύμφωνη γνώμη των αντιπροσωπευτικότερων οργανώσεων των κλάδων ασφαλισμένων και μετά από εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης, να μετατρέπονται αυτοδίκαια σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) υποχρεωτικής ασφάλισης κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 7 και 8 του ν. 3029/2002 (Α' 160).
4.Από την 1.1.2015 τα έσοδα υπέρ φορέωντομέων επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 22 του β.δ. 1049/1949 (Α'195) και της περίπτωσης 15β της παρ.1 του άρθρου 150 του ν. 3655/2008 (Α'58), καθώς και από τις διατάξεις του άρθρου 4, παρ. 2 περίπτωση στ' του ν. 663/1977 (Α'215), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 24 παρ. 2 περ. στ' του ν. 2145/1993 (Α'88) και τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 5 του β. δ. 22/9/1956 (Α' 209), καταργούνται.
5.Στο τέλος της υποπαραγράφου ΙΑ.2 περίπτωση 3Δ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 (Α' 85/2014) προστίθενται εδάφια ως ακολούθως:
«Το αρμόδιο Διοικητικό Συμβούλιο εφαρμόζει την προσαρμογή των παροχών που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ετησίως μηδενικό έλλειμμα στα ταμεία. Μέχρι την 30η Νοεμβρίου κάθε έτους το αρμόδιο Δ.Σ. αποφασίζει την εφαρμογή της προσαρμογής για το επόμενο οικονομικό έτος και σε περίπτωση μη εφαρμογής το Διοικητικό Συμβούλιο παύεται αυτοδικαίως εντός προθεσμίας επτά (7) ημερών από την έναρξη εκάστου έτους εφαρμογής.»
6.Οι κλάδοι και τομείς επικουρικής ασφάλισης, που δεν έχουν ενταχθεί στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), δύνανται να μετατρέπονται μέχρι 30.6.2015 μετά από σύμφωνη γνώμη των αντιπροσωπευτικότερων οργανώσεων των κλάδων ασφαλισμένων και μετά από εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης, σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), εκτός Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τον ορισμό του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 549/2013 για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εθνικών και Περιφερειακών Λογαριασμών, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 7 και 8 του ν. 3029/2002, άλλως από 1.7.2015, εντάσσονται στο ΕΤΕΑ, λαμβάνοντας υπ' όψιν τα τεχνικά χαρακτηριστικά της επικουρικής ασφάλισης των ελεύθερων επαγγελματιών. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας καθορίζονται όλα τα σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας.
Για τους προαναφερόμενους τομείς και κλάδους, καθώς και για τα αναφερόμενα ταμεία και τομείς της παραγράφου 1 του παρόντος, που μετατρέπονται σε Ν.Π.Ι.Δ., το ποσοστό της εργοδοτικής εισφοράς παραμένει σταθερό ή μειώνεται, χωρίς οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση ή παροχή εγγυήσεων από τη Γενική Κυβέρνηση ή άλλες μη ανταποδοτικές πηγές, πέραν των δικών τους πόρων.

ΜΕΡΟΣ Ε'
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Άρθρο 221
Κοινή υπουργική απόφαση καθορισμού τελών περιβαλλοντικής αδειοδότησης
Η παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4014/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«8. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται το ύψος των ανταποδοτικών τελών της παραγράφου 3, η διαδικασία είσπραξης και απόδοσής τους, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως την κατηγορία και υποκατηγορία στην οποία κατατάχθηκε το έργο ή η δραστηριότητα και το συνολικό προϋπολογισμό του προτεινόμενου έργου.»

ΜΕΡΟΣ ΣΤ'
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Άρθρο 222
Τροποποιήσεις του ν. 3213/2003 και άλλες διατάξεις
Το άρθρο 1 του ν. 3213/2003 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε δήλωση
1.Δήλωση της περιουσιακής τους κατάστασης, των συζύγων τους και των ανήλικων τέκνων τους υποβάλλουν: α. Ο Πρωθυπουργός.
β. Οι Αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στο Εθνικό ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και όσων λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση.
γ. Οι Υπουργοί, οι αναπληρωτές Υπουργοί και οι Υφυ πουργοί.
δ. Οι βουλευτές και οι ευρωβουλευτές. ε. Όσοι διαχειρίζονται τα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων της περίπτωσης β'.
στ. Οι γενικοί και ειδικοί γραμματείς της Βουλής και της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και οι υπάλληλοι ή σύμβουλοι ειδικών θέσεων και οι μετακλητοί υπάλληλοι, οι οποίοι τοποθετούνται από μονομελές ή συλλογικό κυβερνητικό όργανο.
ζ. Ο διοικητής και οι υποδιοικητές της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).
η. Οι Γενικοί Γραμματείς των αποκεντρωμένων διοικήσεων, οι Περιφερειάρχες, οι Αντιπεριφερειάρχες, οι Πρόεδροι και τα μέλη των περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και οι προϊστάμενοι των γενικών διευθύνσεων και διευθύνσεων των περιφερειών.
θ. Οι Δήμαρχοι, οι Αντιδήμαρχοι, οι Πρόεδροι και τα μέλη, τακτικά και αναπληρωματικά, των επιτροπών των Δήμων, οι Πρόεδροι και τα μέλη, των δημοτικών συμβουλίων, οι Πρόεδροι, οι διευθύνοντες σύμβουλοι και τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων και οι Γενικοί Διευθυντές των δημοτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των αμιγών ή μεικτών δημοτικών επιχειρήσεων των ανωτέρω Ο.Τ.Α. και των συνδέσμων δήμων, καθώς και οι προϊστάμενοι των γενικών διευθύνσεων και διευθύνσεων των Δήμων.
ι. Οι Πρόεδροι, οι Αντιπρόεδροι, οι Διοικητές, οι Υποδιοικητές, τα εκτελεστικά μέλη, οι διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι και οι Γενικοί Διευθυντές νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων, δημοσίων οργανισμών, καθώς και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται, τακτικώς, από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους ή τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.
ια. Οι Πρόεδροι, τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη όλων των επιτροπών διαγωνισμών προμηθειών και παροχής υπηρεσιών των κρατικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των ενόπλων δυνάμεων, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται, τακτικώς, από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους ή τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, των δημόσιων επιχειρήσεων και των δημόσιων οργανισμών, εφόσον υπερβαίνουν το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ ανά διαγωνισμό, καθώς επίσης ο Γενικός Διευθυντής και Διευθυντές της Γενικής Διεύθυνσης Κρατικών Προμηθειών και οι κατέχοντες θέσεις προϊσταμένων οποιουδήποτε οργανωτικού επιπέδου οργανικών μονάδων προμηθειών στο Δημόσιο και στα ανωτέρω νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς. Την ίδια υποχρέωση υπέχουν ο πρόεδρος και τα μέλη όλων των επιτροπών διαγωνισμού έργων των ανωτέρω φορέων, οι οποίοι διέπονται από τις διατάξεις του ν. 1418/1984 (Α' 23) και του π.δ. 609/1985 (Α' 223), εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου υπερβαίνει τις τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ.
ιβ. Οι Δικαστικοί και οι Εισαγγελικοί λειτουργοί και τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
ιγ. Ο Διοικητής, οι Υποδιοικητές, οι εντεταλμένοι σύμβουλοι και οι διευθυντές της Τράπεζας της Ελλάδος.
ιδ. Οι Πρόεδροι, οι Αντιπρόεδροι, οι Διευθύνοντες σύμβουλοι, οι Διοικητές, οι Υποδιοικητές, τα εκτελεστικά μέλη Δ.Σ. και οι γενικοί διευθυντές πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών, καθώς και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.
ιε. Ο Πρόεδρος και τα εκτελεστικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικά Χρηματιστήρια ΑΕ (ΕΧΑΕ) και οι κατέχοντες διευθυντική θέση στην εταιρία αυτή σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα οργανισμό της ή σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου.
ιστ. Ο Πρόεδρος και τα εκτελεστικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των ελεγχόμενων από της Ελληνικά Χρηματιστήρια ΑΕ (ΕΧΑΕ) ανωνύμων εταιριών και οι κατέχοντες διευθυντική θέση στις εταιρίες αυτές σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα κανονισμό της εταιρίας ή σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου.
ιζ. Ο Πρόεδρος και τα εκτελεστικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου κάθε άλλου φορέα οργανωμένης χρηματιστηριακής αγοράς που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα και οι κατέχοντες διευθυντική θέση σε αυτόν σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα κανονισμό του ή σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού του Συμβουλίου.
ιη. Οι ιδιοκτήτες, οι μέτοχοι, οι εταίροι, οι πρόεδροι, οι διευθύνοντες σύμβουλοι και τα εκτελεστικά μέλη του Δ.Σ., οι διαχειριστές, καθώς και οι γενικοί διευθυντές και οι διευθυντές ειδήσεων και ενημέρωσης κάθε μορφής επιχειρήσεων ή εταιρειών, που κατέχουν άδεια λειτουργίας ή εν γένει έχουν την εκμετάλλευση τηλεοπτικών σταθμών, ελεύθερης λήψης ή παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, καθώς και ραδιοφωνικών σταθμών, όπως και των βασικών μετόχων αυτών.
ιθ. Οι ιδιοκτήτες, οι μέτοχοι, οι εταίροι, οι πρόεδροι, οι διευθύνοντες σύμβουλοι και τα εκτελεστικά μέλη του Δ.Σ., οι διαχειριστές, καθώς και οι γενικοί διευθυντές και οι διευθυντές ειδήσεων και ενημέρωσης κάθε μορφής επιχειρήσεων ή εταιρειών, που εκμεταλλεύονται διαδικτυακά ενημερωτικά μέσα ή εκδίδουν ημερήσια ή περιοδικά έντυπα πανελλήνιας ή τοπικής κυκλοφορίας, όπως και των βασικών μετόχων αυτών.
κ. Οι δημοσιογράφοι μέλη των οικείων ενώσεων συντακτών, καθώς και όσοι παρέχουν δημοσιογραφικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις έκδοσης εντύπων και σε ραδιοτηλεοπτικά ή διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης με σύμβαση εργασίας ή έργου.
κα. Οι ιατροί Διευθυντές και Συντονιστές Διευθυντές που υπηρετούν στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), στα στρατιωτικά νοσοκομεία, σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία, κλινικές και εργαστήρια, καθώς και στο Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (ΠΕΔΥ).
κβ. Οι πρόεδροι, τα μέλη και οι προϊστάμενοι υπηρεσιακών μονάδων επιπέδου Γενικής Διεύθυνσης και Διεύθυνσης όλων των Ανεξάρτητων Αρχών, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων διοικητικών και ρυθμιστικών Αρχών, της Επιτροπής Ανταγωνισμού, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, καθώς και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και οι βοηθοί του.
κγ. Οι Αρχηγοί, Υπαρχηγοί, διευθυντές κλάδων του Γε νικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, των Γενικών Επιτελείων Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, οι δικαστικοί λειτουργοί του δικαστικού σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και ο Γενικός Διευθυντής και ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
κδ. Οι αρχηγοί και οι υπαρχηγοί της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού ΣώματοςΕλληνικής Ακτοφυλακής και του Πυροσβεστικού Σώματος.
κε. Το αστυνομικό προσωπικό, οι συνοριακοί φύλακες, οι ειδικοί φρουροί και το πολιτικό προσωπικό που υπηρετούν στην Ελληνική Αστυνομία, καθώς και το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος.
κστ. Το προσωπικό του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής, καθώς και το πολιτικό προσωπικό του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και Αιγαίου.
κζ. Το προσωπικό της υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής.
κη. Οι Σωφρονιστικοί υπάλληλοι και οι εξωτερικοί φρουροί των καταστημάτων κράτησης.
κθ. Οι προϊστάμενοι των Δασαρχείων και των Δασονομείων.
λ. Τα μέλη όλων των Σωμάτων Επιθεώρησης και Ελέγχου του Δημοσίου, οι προϊστάμενοι οργανικών μονάδων οποιασδήποτε Υπηρεσίας Επιθεώρησης, Εσωτερικού Ελέγχου ή Εσωτερικών Υποθέσεων του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α. Α' και Β' βαθμού, καθώς και οι υπάλληλοι των φορέων αυτών που ασκούν οποιαδήποτε ελεγκτικά καθήκοντα.
λα. Οι Γενικοί Διευθυντές του Υπουργείου Οικονομικών, οι Προϊστάμενοι Διευθύνσεων των Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο. Υ.),των Διαπεριφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων (Δ.Ε.Κ.) του Κέντρου Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕ.ΦΟ.ΜΕ.Π.), του Κέντρου Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ.), οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων Ελέγχου και όλοι οι υπάλληλοι που υπηρετούν στα Τμήματα Έλεγχου των παραπάνω υπηρεσιών, καθώς και όλοι οι υπάλληλοι που ασκούν ελεγκτικά καθήκοντα και υπηρετούν στις υπηρεσίες αυτές, ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, οι Προϊστάμενοι Διευθύνσεων των Τελωνείων, οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων Γενικών Θεμάτων και Τελωνειακών Διαδικασιών των Τελωνείων, όλοι οι υπάλληλοι των Τελωνείων που ασκούν ελεγκτικά καθήκοντα, οι Προϊστάμενοι Διευθύνσεων και Τμημάτων, καθώς και οι υπάλληλοι των Ελεγκτικών Υπηρεσιών Τελωνείων (ΕΛ.Υ.Τ.) και της Διεύθυνσης Παρακολούθησης και Ελέγχου Ανασταλτικών Καθεστώτων (ΔΙ.Π.Ε.Α.Κ). καθώς και οι Προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων των Κτηματικών Υπηρεσιών του Δημοσίου.
λβ. Οι Προϊστάμενοι των Επιχειρησιακών Διευθύνσεων Ειδικών Υποθέσεων του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), οι Προϊστάμενοι των Περιφερειακών Διευθύνσεων και Τμημάτων ελέγχουδράσης αυτών, καθώς και οι υπάλληλοι ελεγκτές που υπηρετούν στις παραπάνω υπηρεσίες.
λγ. Οι προϊστάμενοι και οι υπάλληλοι των οργανικών μονάδων δόμησης οποιουδήποτε οργανωτικού επιπέδου των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
λδ. Το προσωπικό της Ειδικής Γρα μματείας Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, καθώς και οι Πρόεδροι, Διευθύνοντες Σύμβουλοι ή διαχειριστές των εταιριών του ιδιωτικού τομέα που μετέχουν σε τέτοιου είδους συμπράξεις.
λε. Ο Πρόεδρος και τα μέλη ΔΣ Αθλητικών Ομοσπονδιών και τα πρόσωπα που είναι μέλη Διοίκησης Αθλητικών Ανωνύμων Εταιριών (Α.Α.Ε.) ή Τμημάτων Αμειβόμενων Αθλητών (Τ.Α.Α.) ή τους έχει ανατεθεί η διαχείριση Τ.Α.Α. ή είναι μέτοχοι Α.Α.Ε. με συνολικό ποσοστό μεγαλύτερο του 1% του μετοχικού της κεφαλαίου. Σε περίπτωση που το εν λόγω ποσοστό συμμετοχής ανήκει σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου ή εταιρία, η υποχρέωση υποβολής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης βαρύνει τον πρόεδρο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αυτών.
λστ. Οι αξιολογημένοι διαιτητές, βοηθοί διαιτητές και παρατηρητές διαιτησίας πρωταθλημάτων επαγγελματικού αθλητισμού και όσοι μετέχουν στα αντίστοιχα όργανα ή τις επιτροπές διαιτησίας, καθώς και ο Πρόεδρος, τα μέλη της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού και οι αναπληρωτές αυτών.
λζ. Οι Πρόεδροι, Διευθύνοντες Σύμβουλοι, οι εντεταλμένοι σύμβουλοι και Γενικοί Διευθυντές των αναφερόμενων στις περιπτώσεις ε' και στ' της παρ. 1 του άρθρου 14του ν. 2190/1994 (ΦΕΚ 280 Α') όπως αυτές ισχύουν,
νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, εφόσον τα νομικά αυτά πρόσωπα είναι φορείς ανάθεσης και εκτέλεσης δημόσιων έργων ή ανάθεσης και εκπόνησης μελετών δημόσιων έργων.
λη. Οι Προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων, Διευθύνσεων και Τμημάτων της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ως και οι σύμφωνα με τα άρθρα 28 του π.δ. 609/1985 (Α' 223) και 15 του ν. 716/1977 (Α' 205) ασκούντες καθήκοντα επιβλεπόντων μηχανικών δημόσιων έργων και μελετών δημοσίων έργων. Οι κατέχοντες αντίστοιχες θέσεις στο Δημόσιο, στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και στα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, εφόσον κατά το νόμο ή τον οργανισμό του οικείου Υπουργείου ή του νομικού προσώπου έχουν αρμοδιότητες σχετικές με την ανάθεση δημόσιων έργων ή μελετών δημόσιων έργων ή ασκούν καθήκοντα επιβλεπόντων μηχανικών δημόσιων έργων ή μελετών.
λθ. Ο Ιδιοκτήτης, οι Εταίροι, οι Βασικοί Μέτοχοι, τα εκτελεστικά μέλη οργάνου διοίκησης και τα διευθυντικά στελέχη ελληνικών επιχειρήσεων που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία έχουν τη μόνιμη κατοικία τους στην Ελλάδα και φέρουν οποιαδήποτε από τις ανωτέρω ιδιότητες σε αλλοδαπές επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, εφόσον το αντικείμενό τους υπερβαίνει τα αναφερόμενα στην περίπτωση ια' ποσά ανά περίπτωση.
λι. Τα μέλη και οι εισηγητές των γνωμοδοτικών επιτροπών, τα μέλη των οργάνων ελέγχου τα επιφορτισμένα με την εκταμίευση των ενισχύσεων όργανα, τα μέλη των οργάνων αξιολόγησης και εξέτασης των επενδυτικών σχεδίων, ελέγχου επενδύσεων και εκταμίευσης των παρεχόμενων ενισχύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
μ. Οι προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Αλλοδαπών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
μα. Τα μέλη των Επιτροπών Εξετάσεων Υποψηφίων Οδηγών.
μβ. Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Κοινωνίας της Πληροφορίας, οι Διευθυντές και οι Αναπληρωτές Διευθυντές των Επιχειρησιακών Μονάδων. Τα μέλη του Μητρώου Αξιολογητών Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων και άλλοι εξωτερικοί συνεργάτες που έχουν συμμετάσχει σε αξιολογήσεις, Γνωμοδοτικές Επιτροπές και Επιτροπές Προσφυγών Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων, οι Πρόεδροι και τα Μέλη Επιτροπών Αξιολόγησης Προσφορών κάθε βαθμού, καθώς και Επιτροπών Προσφυγών έργων Δημοσίου Τομέα, οι Πρόεδροι και τα Μέλη των επιτροπών Παρακολούθησης και Παραλαβής Έργων Δημοσίου Τομέα, οι Υπεύθυνοι Έργων Δημοσίου Τομέα και Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων. Οι Προϊστάμενοι, οι αναπληρωτές Προϊστάμενοι και οι Προϊστάμενοι Μονάδων όλων των Ειδικών Υπηρεσιών και των λοιπών φορέων που ασκούν καθήκοντα ή και αρμοδιότητες διαχείρισης, εφαρμογής, συντονισμού και ελέγχου, στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων δράσεων της Προγραμματικής Περιόδου 2007 2013 και 2014 2020.
μγ. Οι προϊστάμενοι των Υπηρεσιών Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
μδ. Οι προϊστάμενοι Διευθύνσεων των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.) του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
με. Ο πρόεδρος, τα μέλη και οι υπάλληλοι της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
μστ. Ο πρόεδρος και οι διαχειριστές Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.) που επιχορηγούνται από το κράτος.
μζ. Το προσωπικό του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) που ασκεί καθήκοντα ελεγκτικής μορφής ή χορήγησης αδειών κάθε μορφής και οι προϊστάμενοι των παραπάνω υπηρεσιών.
μη. Κάθε άλλο πρόσωπο για το οποίο προβλέπεται υποχρέωση υποβολής δήλωσης από ειδική διάταξη νόμου.
2.Η δήλωση της παραγράφου 1 υποβάλλεται από τους υπόχρεους μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από την απόκτηση της ιδιότητάς τους (αρχική δήλωση). Τα μετέπειτα έτη, η δήλωση υποβάλλεται κάθε χρόνο κατά το διάστημα της θητείας, της άσκησης της δραστηριότητας ή της διατήρησης της ιδιότητας των υπόχρεων και για ένα (1) έτος, ειδικά δε για τους υπόχρεους των περιπτώσεων α' έως ε' της παραγράφου 1 για τρία (3) έτη, μετά από την απώλεια ή τη λήξη της, και το αργότερο τρεις (3) μήνες μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
3.Το μήνα Φεβρουάριο κάθε έτους διαβιβάζεται, κατά περίπτωση, στα αρμόδια όργανα ελέγχου κατάλογος των ελεγχόμενων προσώπων. Ο κατάλογος συντάσσεται από τον Πρόεδρο της Βουλής για τα πρόσωπα που αναφέρονται στις περιπτώσεις α' έως και ε' της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου και από τον αρμόδιο Υπουργό, τον γενικό γραμματέα αποκεντρωμένης διοίκησης ή το όργανο διοίκησης του νομικού προσώπου για τα πρόσωπα που υπάγονται στο φορέα αυτόν ή από τον οποίο εποπτεύονται και σε κάθε άλλη περίπτωση από τα όργανα διοίκησης του οικείου φορέα. Το αρμόδιο όργανο ελέγχου μπορεί να ζητά από οποιαδήποτε υπηρεσία, φορέα ή νομικό ή φυσικό πρόσωπο που διαθέτει στοιχεία για πρόσωπα που υπάγονται στις περιπτώσεις της παραγράφου 1, κατάλογο των οικείων προσώπων.
4.Αμφισβητήσεις ως προς την ιδιότητα του υπόχρεου επιλύονται με πράξη των κατά περίπτωση αρμοδίων οργάνων ελέγχου, η οποία εκδίδεται μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου ή των οργάνων, που είναι αρμόδια να υποβάλλουν την κατά την προηγούμενη παράγραφο, του παρόντος άρθρου, κατάσταση υπόχρεων.»

Άρθρο 223
Το άρθρο 2 του ν. 3213/2003 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 2
Περιεχόμενο δήλωσης περιουσιακής κατάστασης
1.α. Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης περιέχει, λεπτομερώς, τα υφιστάμενα κατά τις 31 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους περιουσιακά στοιχεία στην ημεδαπή και την αλλοδαπή. Ειδικώς, η αρχική δήλωση περιλαμβάνει τα υφιστάμενα κατά το χρόνο υποβολής της περιουσιακά στοιχεία.
Ως περιουσιακά στοιχεία, θεωρούνται, ιδίως:
1.Τα έσοδα, από κάθε πηγή.
ii.Τα ακίνητα, καθώς και τα εμπράγματα δικαιώματα σε αυτά, με ακριβή προσδιορισμό τους.
iii.Οι μετοχές ημεδαπών και αλλοδαπών εταιρειών, τα ομόλογα και ομολογίες κάθε είδους, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων κάθε είδους και τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα κάθε είδους.
iv.Οι κάθε είδους καταθέσεις σε τράπεζες, ταμιευτήρια και άλλα πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και τα κάθε είδους χρηματιστηριακά ή ασφαλιστικά προϊόντα και συμμετοχές σε κεφάλαια επιχειρηματικών ή επενδυτικών συμμετοχών (funds) και καταπιστεύματα (trusts).
v.Τα πλωτά και τα εναέρια μεταφορικά μέσα, καθώς και τα κάθε χρήσης οχήματα.
vi.Η συμμετοχή σε κάθε είδους εταιρία ή επιχείρηση.
β. i. Σε περίπτωση απόκτησης νέου περιουσιακού στοιχείου ή επαύξησης υφιστάμενου, στη δήλωση περιλαμβάνεται, υποχρεωτικώς, το ύψος της σχετικής δαπάνης, καθώς και αναλυτική παράθεση της πηγής προέλευσης των σχετικών πόρων. Σε περίπτωση εκποίησης μνημονεύεται το εισπραχθέν τίμημα.
ii.Στη δήλωση αναφέρονται τα προσωπικά, υπηρεσιακά και φορολογικά στοιχεία των υπόχρεων. Οι υπόχρεοι προσκομίζουν στο αρμόδιο όργανο ελέγχου αντίγραφα των οικείων παραστατικών εφόσον τους ζητηθεί.
γ. Μετά την αρχική δήλωση, στην ετήσια δήλωση τους οι υπόχρεοι δηλώνουν μόνον τις μεταβολές που επήλθαν στην περιουσιακή τους κατάσταση κατά το χρονικό διάστημα που αφορά η δήλωση.
Η δήλωση υποβάλλεται από τον υπόχρεο και υπογράφεται από τον ίδιο, για τα δικά του περιουσιακά στοιχεία, τη σύζυγό του, για τα δικά της στοιχεία, και από αμφότερους τους συζύγους, για τα περιουσιακά στοιχεία των ανήλικων τέκνων τους. Η δήλωση συνοδεύεται από αντίγραφο της φορολογικής δήλωσης του υπόχρεου για το προηγούμενο έτος και αντίγραφο του τελευταίου Εντύπου Ε9 που υποβλήθηκε στην αρμόδια ΔΟΥ.
δ. Οι συμβολαιογράφοι υποχρεούνται να υποβάλουν στον Πρόεδρο της Επιτροπής του άρθρου 3 Α αντίγραφο κάθε συμβολαιογραφικού εγγράφου, που συντάσσεται από αυτούς, με το οποίο αναλαμβάνεται η υποχρέωση ή μεταβιβάζεται από ή προς δικαστικό ή εισαγγελικό λειτουργό, σύζυγο ή τέκνο του, οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο, κινητό ή ακίνητο, ή δικαίωμα. Το αυτό ισχύει και για την αποδοχή κληρονομίας.
2.Οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης συντάσσονται σε ειδικό έντυπο, το περιεχόμενο του οποίου καθορίζεται, για μεν τους υπόχρεους των περιπτώσεων του άρθρου 3 παράγραφος 1 περίπτωση α' με απόφαση του Προέδρου της Βουλής και για τους άλλους υπόχρεους, με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με όμοιες αποφάσεις, μπορεί να ορίζεται ότι η δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ενιαίας ειδικής εφαρμογής, οπότε προσδιορίζεται ο κατά περίπτωση υπεύθυνος διαχείρισης και καθορίζεται κάθε αναγκαία προς τούτο λεπτομέρεια, οι αναγκαίες διασφαλίσεις για τα πρόσωπα και τους όρους πρόσβασης στα στοιχεία τους και τυχόν ρυθμίσεις μεταβατικού χαρακτήρα.
Οι δηλώσεις υπόκεινται σε ηλεκτρονική επεξεργασία από αυτοτελή ειδική βάση δεδομένων, μετά την οποία πρέπει να προκύπτει ευκρινώς το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων και η αξία τους ανά κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, καθώς και η χρονολογία κτήσης. Για την επεξεργασία λαμβάνεται υπόψη, εφόσον είναι διαθέσιμη, η αξία κτήσης.
3.Οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των προσώπων των περιπτώσεων α' έως ε' του άρθρου 1 παράγραφος 1, καθώς και των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειαρχών και των Δημάρχων, υπόκεινται σε δημοσιοποίηση στο διαδικτυακό τόπο της Βουλής με μέριμνα του Προέδρου της Επιτροπής του άρθρου 3A, ο οποίος καθορίζει το αντικείμενο της δημοσιοποίησης και ιδίως τη μορφή, τον τύπο, τα προς δημοσίευση συγκεντρωτικά ή μη στοιχεία, τη χρονική διάρκεια της ανάρτησης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Από τη δημοσιοποίηση εξαιρούνται σε κάθε περίπτωση εκείνα τα στοιχεία που είναι ικανά να προκαλέσουν βλάβη στη ζωή ή την περιουσία του δηλούντος και της οικογένειας του (όπως διεύθυνση κατοικίας, αριθμοί κυκλοφορίας μεταφορικών μέσων, φορολογικά στοιχεία κ.λπ.). Η δημοσίευση των δημοσιοποιούμενων στοιχείων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι δημοσιεύεται ολόκληρο το περιεχόμενό τους. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι επιτρεπτή η επιλεκτική δημοσιοποίηση ονομαστικών στοιχείων. Κάθε παράβαση της διάταξης αυτής τιμωρείται πέραν της προβλεπόμενης ποινής φυλάκισης από το άρθρο 7 παράγραφος 2 και με χρηματική ποινή από 5.000 μέχρι 100.000 ευρώ.
4.Ελλείψεις ή ανακρίβειες της δήλωσης μπορούν να συμπληρωθούν από τον υπόχρεο αυθορμήτως προ της έναρξης ελέγχου της δήλωσης από το αρμόδιο όργανο ελέγχου.»

Άρθρο 224
Το άρθρο 3 του ν. 3213/2003 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 3
Όργανα και διαδικασία ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης
1.Οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 1 υποβάλλονται και ελέγχονται ως ακολούθως:
α) των προσώπων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α' έως και κδ', κζ', λα' έως και μγ', με', μστ' και μζ' στην Επιτροπή του άρθρου 3A, β) των προσώπων που αναφέρονται στις περιπτώσεις λ' και μδ' στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, γ) των προσώπων που αναφέρονται στις περιπτώσεις κε', κη' και κθ' στον εποπτεύοντα την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας εισαγγελικό λειτουργό της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών, ο οποίος επικουρείται προς τούτο από την οικεία υπηρεσία, δ) των προσώπων που αναφέρονται στην περίπτωση κστ' σε εισαγγελικό λειτουργό της Εισαγγελίας Εφετών Πειραιά, ο οποίος ορίζεται από τον Προϊστάμενο της οικείας Εισαγγελίας, και επικουρείται προς τούτο από την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής.
2.Ο έλεγχος της αρχικής δήλωσης αφορά στη διαπίστωση του αληθούς περιεχομένου για τα υφιστάμενα κατά το χρόνο υποβολής της περιουσιακά στοιχεία. Για τα μετέπειτα έτη ο έλεγχος, πέραν της διαπίστωσης του αληθούς περιεχομένου της δήλωσης, περιλαμβάνει, σε κάθε περίπτωση, τη διακρίβωση, εάν η απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων ή η επαύξηση υφιστάμενων, δικαιολογείται από το ύψος των πάσης φύσεως εσόδων, σε συνδυασμό με τις δαπάνες διαβίωσης των υπόχρεων σε δήλωση προσώπων. Η δήλωση δεν θεωρείται ανακριβής ή ελλιπής σε περίπτωση επουσιώδους ανακρίβειας ή έλλειψης ή εφόσον, ύστερα από πρόσκληση του οργάνου ελέγχου, αποδεικνύεται η νομιμότητα της πηγής προέλευσης του ανακριβώς δηλωθέντος στοιχείου.
3.Σε περιπτώσεις δειγματοληπτικού ή στοχευμένου ελέγχου, το αρμόδιο όργανο ελέγχου λαμβάνει υπόψη του και τεχνικές ανάλυσης επικινδυνότητας με τη χρήση πληροφοριακών συστημάτων. Το όργανο ελέγχου μπορεί να καταρτίζει πρόγραμμα συνοπτικών ή/ και ειδικών θεματικών ελέγχων, δίχως να θίγεται η δυνατότητα επέκτασής τους σε τακτικούς (κατά την παράγραφο 2 εδάφια α' και β'εφόσον συντρέξει προς τούτο περίσταση).
4.Κατά τη διάρκεια του ελέγχου, το όργανο ελέγχου μπορεί να καλεί τους ελεγχόμενους για να δώσουν διευκρινίσεις ή να προσκομίσουν συμπληρωματικά παραστατικά στοιχεία, εντός προθεσμίας, η οποία μπορεί να παραταθεί.
5.Τα αναφερόμενα στο άρθρο 5 του ν. 3691/2008 πρόσωπα έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν αμελλητί τα αρμόδια όργανα ελέγχου της παραγράφου 1, όταν γνωρίζουν ή έχουν σοβαρές ενδείξεις ή υποψίες ότι διαπράττεται, επιχειρείται να διαπραχθεί, έχει διαπραχθεί ή επιχειρήθηκε να διαπραχθεί οποιαδήποτε παράβαση των υποχρεώσεων των ελεγχόμενων που απορρέουν από τον παρόντα νόμο ή τις κατ' εξουσιοδότηση αυτού υπουργικές αποφάσεις.

Άρθρο 225
Μετά το άρθρο 3 του ν. 3213/2003 προστίθεται άρθρο 3A ως ακολούθως:
«Άρθρο 3Α Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης
1.Ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης των αναφερομένων στην περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 3 προσώπων ανατίθεται σε επιτροπή ελέγχου, η οποία ενεργεί ως ειδικό όργανο. Η Επιτροπή είναι ανεξάρτητη, διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και αποτελείται από επτά (7) μέλη με ισάριθμους αναπληρωτές. Η έδρα της καθορίζεται με απόφαση του Προέδρου της Βουλής.
2.Η Επιτροπή συγκροτείται από:
α) Αντιπρόεδρο της Βουλής, ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του, που ορίζεται με απόφαση του Προέδρου της Βουλής,
β) τον Δ' Αντιπρόεδρο της Βουλής, ως μέλος, με τον αναπληρωτή του, εκ των Ε', ΣΤ' και Ζ' Αντιπροέδρων, ο οποίος ορίζεται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής,
γ) Αρεοπαγίτη ως τακτικό μέλος, με τον αναπληρωτή του, και
δ) Σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως τακτικό μέλος, με τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με απόφαση των Ανωτάτων Δικαστικών Συμβουλίων των οικείων δικαστηρίων μετά από ερώτημα του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
ε) Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ως τακτικό μέλος, με τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με απόφαση του Διοικητή της, μετά από ερώτημα του Προέδρου της Βουλής.
στ) Τον Πρόεδρο της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης ως τακτικό μέλος με τον αναπληρωτή του.
ζ) Τον Πρόεδρο της Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ως τακτικό μέλος με τον αναπληρωτή του.
Οι δικαστές τακτικά μέλη της Επιτροπής είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και απολαμβάνουν, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας.
Γραμματέας της Επιτροπής ορίζεται υπάλληλος που υπηρετεί στην υπηρεσία της παραγράφου 4 με απόφαση του Προέδρου της Επιτροπής.
Με απόφαση του Προέδρου της Βουλής που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζεται η αποζημίωση των μελών που δεν είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, καθώς και του Γραμματέα της Επιτροπής, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει το όριο που προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 4024/ 2011 (Α' 226). Οι πιστώσεις για τη λειτουργία της Επιτροπής και της υπηρεσίας της παραγράφου 4 εγγράφονται στον προϋπολογισμό της Βουλής υπό ίδιο φορέα. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο κύριος διατάκτης των οικείων δαπανών. Θέματα οικονομικής διαχείρισης ρυθμίζονται με ειδικό κανονισμό οικονομικής διαχείρισης που καταρτίζεται από την Επιτροπή και εγκρίνεται από τον Πρόεδρο της Βουλής.
3.Η Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του Προέδρου της Βουλής. Οι δικαστές μέλη της Επιτροπής ορίζονται για θητεία δύο (2) ετών, που δύναται να ανανεωθεί έως δύο (2) ακόμη έτη. Κατά την πρώτη εφαρμογή, ο Αρεοπαγίτης τακτικό μέλος και ο αναπληρωτής του ορίζονται για θητεία τριών (3) ετών. Ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ορίζεται για θητεία τεσσάρων (4) ετών. Σε περίπτωση γενικών βουλευτικών εκλογών, η Επιτροπή ανασυγκροτείται ως προς τα κοινοβουλευτικά μέλη εντός μηνός από την εκλογή του Προεδρείου της νέας Βουλής. Τυχόν προαγωγή των δικαστών μελών δεν επηρεάζει τη συμμετοχή τους. Σε περίπτωση κενώσεως θέσης τακτικού μέλους, ο αναπληρωτής ασκεί τα καθήκοντα του τακτικού μέλους έως τον ορισμό νέου τακτικού μέλους.
4.Την Επιτροπή υποστηρίζει ειδική υπηρεσία επιπέδου διεύθυνσης υπαγόμενη στον Πρόεδρο της Επιτροπής. Με απόφαση του Προέδρου της Βουλής καθορίζεται η διάρθρωσή της και το επιστημονικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό που το στελεχώνει, οι θέσεις, ο αριθμός και οι αρμοδιότητες. Οι θέσεις τους πληρούνται και με αποσπάσεις από το δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και την Τράπεζα της Ελλάδος, οι οποίες διενεργούνται, σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 4024/ 2011, με απόφαση του Προέδρου της Βουλής, ύστερα από πρόταση του Προέδρου της Επιτροπής και, στην τελευταία περίπτωση, του Διοικητή της Τραπέζης. Η διάρκεια της απόσπασης είναι τριετής, μπορεί να ανανεώνεται για ισάριθμα χρονικά διαστήματα, και είναι υποχρεωτική για την υπηρεσία προέλευσης του υπαλλήλου. Οι υπηρετούντες λαμβάνουν το σύνολο των αποδοχών και επιδομάτων της οργανικής τους θέσης που δεν συνδέονται άμεσα με την ενεργό άσκηση των καθηκόντων τους.
5.Με απόφαση του Προέδρου της Βουλής, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά στην οργάνωση και λειτουργία της Επιτροπής Ελέγχου και της ειδικής υπηρεσίας.»

Άρθρο 226
Μετά το άρθρο 3A του ν. 3213/2003 προστίθεται άρθρο 3B, ως ακολούθως:
«Άρθρο 3B Λειτουργία της Επιτροπής
1.Στο πλαίσιο του ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, η Επιτροπή του άρθρου 3A μπορεί να ζητά από τα υπόχρεα πρόσωπα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την εκπλήρωση των καθηκόντων της, στις οποίες περιλαμβάνονται και ομαδοποιημένες πληροφορίες που αφορούν ορισμένες κατηγορίες συναλλαγών ή δραστηριοτήτων φυσικών ή νομικών προσώπων ή οντοτήτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, τις κρατικές χρηματοδοτήσεις τους, τις ιδιωτικές και τις παντός είδους εισφορές ή προσφορές. Η Επιτροπή αξιολογεί και διερευνά τις πληροφορίες που διαβιβάζονται ή καθ' οιονδήποτε τρόπο περιέρχονται σε αυτήν σχετικά με την υποβολή των δηλώσεων, τις ανακρίβειες ή ελλείψεις αυτών. Η Επιτροπή έχει πρόσβαση σε κάθε μορφής αρχείο δημόσιας αρχής, υπηρεσίας ή Οργανισμού που τηρεί και επεξεργάζεται δεδομένα, καθώς και στο σύστημα «Τειρεσίας» και μπορεί να ζητά, στο πλαίσιο των ελέγχων και των ερευνών, τη συνεργασία και την παροχή στοιχείων κάθε είδους από φυσικά πρόσωπα, δικαστικές, προανακριτικές ή ανακριτικές αρχές, δημόσιες υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου και οργανισμούς οποιασδήποτε μορφής, υποχρεουμένων όλων στην άμεση παροχή των ανωτέρω στοιχείων, ενημερώνουν δε τις αρμόδιες αρχές για περιπτώσεις ελλιπούς συνεργασίας ή μη συμμόρφωσής τους προς τις υποχρεώσεις τους, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο. Έναντι της Επιτροπής δεν ισχύει, κατά τη διάρκεια των ελέγχων και ερευνών της, οποιοδήποτε τραπεζικό, χρηματιστηριακό, φορολογικό ή επαγγελματικό απόρρητο, με την επιφύλαξη των άρθρων 212, 261 και 262 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Σε κάθε περίπτωση και εφόσον κρίνεται αναγκαίο, η Επιτροπή συνεπικουρείται στο έργο της από επίκουρο Εισαγγελέα Διαφθοράς του ν. 4139/2013, τον οποίο προτείνει ο Εισαγγελέας Διαφθοράς μετά από αίτημα της Επιτροπής.
2.Η Επιτροπή ελέγχει όλες τις δηλώσεις των προσώπων των κατηγοριών α' έως και ε' της παραγράφου 1 του άρθρου 1, των Γενικών Γρα μματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των περιφερειαρχών και των δημάρχων των πόλεων άνω των 50.000 κατοίκων και διενεργεί δειγματοληπτικούς ή στοχευμένους ελέγχους για τις υπόλοιπες κατηγορίες της αρμοδιότητάς της, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 3. Κατά την επιλογή του δείγματος, η Επιτροπή μπορεί να αποδίδει προτεραιότητα σε ειδικότερες υποκατηγορίες προσώπων με βάση τεχνικές ανάλυσης επικινδυνότητας.
3.Για την εκπλήρωση της αποστολής της, η Επιτροπή μπορεί να αναθέτει τη διενέργεια λογιστικής ή οικονομικής πραγματογνωμοσύνης ή άλλων ελεγκτικών πράξεων σε ορκωτούς ελεγκτές και ειδικούς επιστήμονες, οι οποίοι εξετάζουν λεπτομερώς τα στοιχεία των δηλώσεων και των αντίστοιχων δικαιολογητικών και συντάσσουν αναλυτική έκθεση που υποβάλλεται στην Επιτροπή για την υποβοήθηση του έργου της. Προς τον ίδιο σκοπό, η Επιτροπή μπορεί να ζητά τη συνδρομή οποιασδήποτε δημόσιας ελεγκτικής αρχής προσδιορίζοντας το αντικείμενό της.
4.Με το πέρας κάθε ελέγχου, η Επιτροπή αποφασίζει αν πρέπει να τεθεί η υπόθεση στο αρχείο ή να διαβιβαστεί με αιτιολογημένο και εμπεριστατωμένο πόρισμά της στον αρμόδιο Εισαγγελέα, εφόσον τα στοιχεία κρίνονται βάσιμα και επαρκή. Αν συντρέχει περίπτωση καταλογισμού, το πόρισμα αποστέλλεται και στον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο και εφόσον κρίνεται ανάγκη διερεύνησης επί θεμάτων φορολογικής ή άλλης αρχής ή υπηρεσίας, το πόρισμα αποστέλλεται και σε αυτές. Σε περίπτωση υποθέσεως που τέθηκε στο αρχείο, αυτή δύναται να ανασυρθεί μόνο όταν γίνεται επίκληση ή αναφαίνονται νέα πραγματικά στοιχεία που δικαιολογούν την επανεξέταση ή καθίσταται αναγκαίος ο συσχετισμός της υποθέσεως με άλλη έρευνα της Επιτροπής.
5.Η διαδικασία ελέγχου είναι εμπιστευτική. Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, ο Πρόεδρος, τα Μέλη, το προσωπικό της Επιτροπής, καθώς και τα πρόσωπα της παραγράφου 3 έχουν υποχρέωση να τηρούν τις αρχές της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας και να απέχουν από την εξέταση υποθέσεων για τις οποίες υπάρχει πιθανότητα σύγκρουσης συμφερόντων ή στις οποίες εμπλέκονται πρόσωπα συγγενικά ή οικεία. Έχουν καθήκον να τηρούν εχεμύθεια για πληροφορίες των οποίων λαμβάνουν γνώση κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η υποχρέωση αυτή διατηρείται και μετά από την αποχώρησή τους από την Επιτροπή ή την εκετέλεση των καθηκόντων τους όσον αφορά τα πρόσωπα της παραγράφου 3. Οι παραβαίνοντες το ανωτέρω καθήκον εχεμύθειας τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών.
6.Όποιος παρεμποδίζει, με οποιονδήποτε τρόπο, το ελεγκτικό έργο και ιδίως αρνείται την παροχή στοιχείων στην Επιτροπή ή στους ορκωτούς ελεγκτές τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών.
7.Με απόφαση του Προέδρου της Βουλής, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζεται κάθε ειδικότερο θέμα που αφορά στο αντικείμενο, στη διαδικασία ελέγχου, καθώς επίσης στην οργάνωση και τη λειτουργία της Επιτροπής για την εξέλεγξη των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των ανωτέρω προσώπων.»

Άρθρο 227
Το άρθρο 6 του ν. 3213/2003 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 6
Μη υποβολή ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης
1.Υπόχρεος σε δήλωση που παραλείπει να υποβάλει δήλωση ή υποβάλλει ανακριβή ή ελλιπή δήλωση τιμωρείται με φυλάκιση και με χρηματική ποινή έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος τελεί το αδίκημα με σκοπό την απόκρυψη περιουσιακού στοιχείου που απέκτησε επωφελούμενος της ιδιότητάς του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και με χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ.
2.Ο υπαίτιος του δεύτερου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών και με χρηματική ποινή από είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, αν η συνολική αξία της αποκρυπτόμενης περιουσίας του ιδίου και των λοιπών προσώπων για τα οποία αυτός οφείλει να υποβάλει δήλωση υπερβαίνει συνολικά το ποσό των τριακοσίων (300.000) χιλιάδων ευρώ, ανεξαρτήτως αν η απόκρυψη επιχειρείται με τη μη υποβολή δήλωσης ή την υποβολή ελλιπούς ή ανακριβούς δήλωσης.
3.Αν οι πράξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 τελέστηκαν από αμέλεια, επιβάλλεται χρηματική ποινή. Το δικαστικό συμβούλιο ή το δικαστήριο, εκτιμώντας ελεύθερα όλες τις περιστάσεις, μπορεί να κρίνει τις πράξεις αυτές ατιμώρητες.
4.Τρίτος ο οποίος εν γνώσει του συμπράττει στην υποβολή ανακριβούς δήλωσης και ιδίως στην παράλειψη δήλωσης περιουσιακών στοιχείων τιμωρείται με φυλάκιση και με χρηματική ποινή.
5.Τα φυσικά πρόσωπα και οι υπάλληλοι των νομικών προσώπων του άρθρου 5 του ν. 3691/2008 που παραβιάζουν την υποχρέωση γνωστοποίησης της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του παρόντος τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών.»

Άρθρο 228
Το άρθρο 12 του ν. 3213/2003 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 12 Καταλογισμός
Σε βάρος του ελεγχόμενου καταλογίζεται χρηματικό ποσό μέχρι της αξίας περιουσιακού αποκτήματος, το οποίο απέκτησε ο ίδιος, ο/η σύζυγός του ή το ανήλικο τέκνο του, εφόσον η προέλευση του περιουσιακού οφέλους δεν δικαιολογείται. Ο καταλογισμός γίνεται υπέρ του Δημοσίου από το αρμόδιο τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Ο καταλογισμός αποκλείεται εάν το περιουσιακό στοιχείο έχει δημευθεί σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 9.»

Άρθρο 229
Δήλωση οικονομικών συμφερόντων
1.Οι υπόχρεοι σε δήλωση περιουσιακής κατάστασης κατά το ν. 3213/2003, εκτός από την ετήσια δήλωση, υποβάλουν, στην ίδια προθεσμία, δήλωση οικονομικών συμφερόντων των ιδίων και των συζύγων τους, η οποία περιλαμβάνει:
α) τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες,
β) τη συμμετοχή τους στη διοίκηση πάσης φύσεως νομικών προσώπων και εταιριών, ενώσεων προσώπων και μη κυβερνητικών οργανώσεων,
γ) οποιαδήποτε αμειβόμενη τακτική δραστηριότητα που αναλαμβάνουν παράλληλα, με την άσκηση των καθηκόντων τους είτε ως υπάλληλοι είτε ως αυτοαπασχολούμενοι,
δ) οποιαδήποτε αμειβόμενη περιστασιακή δραστηριότητα (περιλαμβανομένων της συγγραφικής δραστηριότητας, του διδακτικού έργου ή της παροχής συμβουλών) που αναλαμβάνουν παράλληλα με την άσκηση των καθηκόντων τους, εάν η συνολική αμοιβή υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ανά ημερολογιακό έτος,
ε) τη συμμετοχή σε εταιρεία ή κοινοπραξία, όταν αυτή η συμμετοχή ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στη δημόσια πολιτική ή όταν δίνει στον υπόχρεο τη δυνατότητα σημαντικής επιρροής επί υποθέσεων της εν λόγω εταιρείας ή σύμπραξης,
στ) για την περίπτωση προσώπων που υπηρετούν σε αιρετή δημόσια θέση, οποιαδήποτε οικονομική υποστήριξη από τρίτους, σε προσωπικό ή σε υλικούς πόρους, που χορηγείται σε συνάρτηση με τη δημόσια δραστηριότητά τους, με ένδειξη της ταυτότητας των τρίτων αυτών, εάν η συνολική αξία υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
ζ) οποιαδήποτε συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα που προκάλεσαν άμεση ή δυνητική σύγκρουση συμφερόντων σε σχέση με τα καθήκοντά τους. Ως σύγκρουση συμφερόντων νοείται η περίπτωση κατά την οποία υπόχρεος έχει προσωπικό συμφέρον που θα μπορούσε να επηρεάσει αθέμιτα την εκτέλεση των καθηκόντων του. Σύγκρουση συμφερόντων δεν υπάρχει στην περίπτωση που ο υπόχρεος αντλεί κάποιο όφελος μόνο ως μέλος του γενικότερου κοινού ή μίας ευρύτερης κατηγορίας ατόμων.
2.Η δήλωση περιλαμβάνει τα συμφέροντα και δραστηριότητες των ανωτέρω περιπτώσεων που αφορούν στο προηγούμενο της υποβολής οικονομικό έτος. Η δήλωση υπογράφεται χωριστά από τον υπόχρεο ή τη σύζυγο για τα στοιχεία εκάστου.
3.Η δήλωση συντάσσεται σε ειδικό έντυπο, το περιεχόμενο του οποίου καθορίζεται με την απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3213/2003.
4.Στις περιπτώσεις που προβλέπεται κατά το νόμο δημοσιοποίηση των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, μπορεί, υπό τους ίδιους όρους, να δημοσιοποιηθούν και στοιχεία των δηλώσεων οικονομικών συμφερόντων.

Άρθρο 230
Μεταβατικές διατάξεις
1.Κάθε διάταξη νόμου που αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 222 έως και 229 του νόμου αυτού καταργείται.
2.Ισχύουσες διατάξεις νόμου που περιέχουν παραπομπή σε κατηγορίες υπόχρεων προσώπων του άρθρου 222 δεν θίγονται και θεωρείται ότι η οικεία παραπομπή αφορά στην αντίστοιχη κατηγορία προσώπων, όπως αυτή αναριθμείται με τον παρόντα νόμο.
3.Το άρθρο 1 του ν. 4065/2012, όπως ισχύει, δεν θίγεται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου.

Άρθρο 231
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 4249/2014 (Α' 73) και άλλες διατάξεις
1.Στο τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν.4249/2014, μετά τη λέξη ιεραρχία προστίθενται οι λέξεις «αντίστοιχη της στρατιωτικής».
2.Ο τίτλος του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Β' και το άρθρο 15 του ιδίου ως άνω νόμου αντικαθίστανται ως εξής:
«ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Άρθρο 15 Γενική διάρθρωση, έδρα, αποστολή
1.Η Ελληνική Αστυνομία συγκροτείται από κεντρικές και περιφερειακές Υπηρεσίες.
2.Κεντρικές Υπηρεσίες είναι:
α. το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, β. οι κατωτέρω Υπηρεσίες, οι οποίες έχουν διοικητική αυτοτέλεια και υπάγονται διοικητικά στο Αρχηγείο: αα. οι Διευθύνσεις Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών, Εσωτερικών Υποθέσεων, Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας και Εγκληματολογικών Ερευνών, οι οποίες εποπτεύονται και ελέγχονται από τον Αρχηγό, ββ. η Γενική Διεύθυνση Προστασίας Επισήμων και Ευπαθών Στόχων, η Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας και η Διεύθυνση Ειδικών Αστυνομικών Δυνάμεων, οι οποίες εποπτεύονται και ελέγχονται από τον Υπαρχηγό, γγ. οι Διευθύνσεις Υγειονομικού και Οικονομικής Επιθεώρησης, οι οποίες εποπτεύονται και ελέγχονται από τον Προϊστάμενο Επιτελείου, δδ. η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η οποία εποπτεύεται και ελέγχεται από τον Προϊστάμενο του Κλάδου Ασφάλειας.
3.Περιφερειακές Υπηρεσίες είναι η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης, οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις και οι Υπηρεσίες που υπάγονται σε αυτές. Οι Γε νικές Αστυνομικές Διευθύνσεις Αττικής και Θεσσαλονίκης και οι Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις υπάγονται απευθείας στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας και εποπτεύονται, κατευθύνονται, συντονίζονται και ελέγχονται από τους Γενικούς Επιθεωρητές Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος και Νοτίου Ελλάδος, κατά τομέα ευθύνης.
4.Το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας εδρεύει στην πρωτεύουσα του Κράτους και αποτελεί την ανώτατη επιτελική Υπηρεσία με την οποία ο Αρχηγός ασκεί τη διοίκηση του Σώματος και παράλληλα την προϊσταμένη αρχή των Κεντρικών και Περιφερειακών Υπηρεσιών που συγκροτούν την Ελληνική Αστυνομία. Το έργο του Αρχηγείου συνίσταται στη μέριμνα για την εκπλήρωση της αποστολής του Σώματος στο πλαίσιο της πολιτικής κατεύθυνσης του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και προς το σκοπό αυτόν προγραμματίζει, σχεδιάζει, παρακολουθεί, κατευθύνει και ελέγχει τη δράση των Υπηρεσιών του και εξασφαλίζει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
5.Το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας αποτελεί ενιαία αυτοτελή Υπηρεσία και διαρθρώνεται στους εξής Κλάδους:
α. Κλάδο Τάξης, β. Κλάδο Ασφάλειας,
γ. Κλάδο Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων, δ. Κλάδο Διοικητικής Υποστήριξης και Ανθρώπινου Δυναμικού,
ε. Κλάδο Οικονομικοτεχνικής Υποστήριξης και Πληροφορικής.
6.Στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας λειτουργούν επίσης:
α. Το Επιτελικό Γραφείο Αρχηγού (Ε.Γ.Α.). β. Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.ΔΙ.Κ.).
γ. Τα Γραφεία του Υπαρχηγού, του Προϊσταμένου Επιτελείου και των Γενικών Επιθεωρητών Αστυνομίας.
7.Η διάρθρωση των Κλάδων του Αρχηγείου σε Διευθύνσεις και των Διευθύνσεων σε Τμήματα, καθώς επίσης η διάρθρωση των λοιπών Υπηρεσιών του Αρχηγείου, των αυτοτελών κεντρικών Υπηρεσιών και των Περιφερειακών Υπηρεσιών του παρόντος άρθρου ρυθμίζονται με το προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 39 του παρόντος νόμου. Με διατάξεις του ιδίου προεδρικού διατάγματος ρυθμίζονται και τα θέματα έδρας, αντιστοιχίας, καθορισμού επιμέρους αρμοδιοτήτων Υπηρεσιών και οργάνων και γενικά όλα τα συναφή με την οργάνωση και τη λειτουργία των Υπηρεσιών αυτών ζητήματα.»
3.Μετά την παρ. 4 του άρθρου 22 του ιδίου νόμου, προστίθενται παράγραφοι 5 και 6 ως εξής.
«5. Ο εισαγγελικός λειτουργός της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 2265/1994 (Α' 209), όπως η παράγραφος αυτή έχει τροποποιηθεί και ισχύει, εποπτεύει και το έργο της Διεύθυνσης Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της που σχετίζονται με τη συλλογή, επεξεργασία και αξιοποίηση πληροφοριών και στοιχείων.
6.Σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια προκαταρκτικής εξέτασης ή προανάκρισης που ενεργείται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των Διευθύνσεων Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών και Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας εφαρμόζονται, αναλογικά, οι διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 2713/1999 (Α' 89), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, καθώς και του άρθρου 3 του ν. 2225/1994 (Α' 121). Για την εφαρμογή των διατάξεων του προηγούμενου εδαφίου όπου στο άρθρο 6 του ν.2713/1999 αναφέρεται ο εισαγγελικός λειτουργός του άρθρου 3 του νόμου αυτού, νοείται ο εισαγγελικός λειτουργός της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου.»
4.Το άρθρο 30 του ιδίου νόμου αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 30
Γενικές Αστυνομικές Διευθύνσεις Αττικής και Θεσσαλονίκης και Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις
1.Οι Περιφερειακές Υπηρεσίες που υπάγονται απευθείας στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας είναι: α. Η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (Γ.Α.Δ.Α.). β. Η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης (Γ.Α.Δ.Θ.).
γ. Οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις (ΓΕ.Π.Α.Δ.) Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας και Βορείου Αιγαίου, οι οποίες με τη Γ.Α.Δ.Θ. συνθέτουν, ως προς τη χωροταξική τους διάταξη, τον «Τομέα Βορείου Ελλάδος» και εποπτεύονται, συντονίζονται και ελέγχονται από τον Γενικό Επιθεωρητή Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος.
δ. Οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις (ΓΕ.Π.Α.Δ.) Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδος, Ιονίων Νήσων, Πελοποννήσου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, οι οποίες μαζί με τη Γ.Α.Δ.Α. συνθέτουν, ως προς τη χωροταξική τους διάταξη, τον «Τομέα Νοτίου Ελλάδος» και εποπτεύονται, συντονίζονται και ελέγχονται από τον Γε νικό Επιθεωρητή Αστυνομίας Νοτίου Ελλάδος.
2.Οι ανωτέρω Υπηρεσίες έχουν ως αποστολή, μέσα στα όρια της τοπικής τους δικαιοδοσίας, την άσκηση του συνόλου των αστυνομικών αρμοδιοτήτων, όπως αυτές καθορίζονται από τις διατάξεις του άρθρου 11 του παρόντος νόμου.
3.Οι Γενικές Αστυνομικές Διευθύνσεις Αττικής και Θεσσαλονίκης εδρεύουν, αντίστοιχα, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συγκροτούνται από την επιτελική τους Υπηρεσία και τις Διευθύνσεις που υπάγονται σε αυτές. Ομοίως, οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις συγκροτούνται από την επιτελική τους Υπηρεσία και τις Διευθύνσεις Αστυνομίας Νομών της περιφέρειάς τους. Οι Διευθύνσεις Αστυνομίας Νομών υπάγονται στις Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις και ασκούν μέσα στα όρια της εδαφικής τους δικαιοδοσίας το σύνολο των αστυνομικών αρμοδιοτήτων. Οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις και οι Διευθύνσεις Αστυνομίας Νομών εδρεύουν όπου και οι αντίστοιχες Γενικές Αστυνομικές Διευθύνσεις Περιφέρειας και οι Αστυνομικές Διευθύνσεις Νομών που λειτουργούσαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.
4.Στις Περιφερειακές Υπηρεσίες της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, προς το σκοπό αποτελεσματικότερης εκπλήρωσης της αποστολής τους και αντιμετώπισης σοβαρών ή έκτακτων γεγονότων ή καταστάσεων δύναται, με διαταγή του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας κατόπιν σχετικής εισήγησης των Γενικών Επιθεωρητών Αστυνομίας, να συγκροτούνται Ειδικές Επιχειρησιακές Ομάδες, Αστυνομικές Μονάδες και Κλιμάκια Υπηρεσιών, όπως Κινητές Αστυνομικές Μονάδες (K.A.M.), Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής του Εγκλήματος (Ο.Π.Κ.Ε.), Ομάδες Δίκυκλης Αστυνόμευσης (ΔΙ.ΑΣ.), Ομάδες Ελέγχου και Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων (Ο.Ε.Π.Τ.Α.), Ομάδες Ειδικών Δράσεων (Ο.Ε.Δ.), Ειδικές Ομάδων Δίωξης Παράνομης Μετανάστευσης και Κλιμάκια Υπηρεσιών. Ειδικότερα ζητήματα, που αφορούν στη σύνθεση, την εκπαίδευση, τον εξοπλισμό, την υπαγωγή, την επιχειρησιακή δράση και την εν γένει λειτουργία των Ομάδων, Μονάδων και Κλιμακίων αυτών ρυθμίζονται στο πλαίσιο της διαταγής του προηγούμενου εδαφίου.
5.Οι αναφερόμενες στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου Υπηρεσίες, η επιμέρους διάρθρωση και οι αρμοδιότητές τους καθορίζονται με το προεδρικό διάταγμα, το οποίο εκδίδεται κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 39 του παρόντος νόμου. Με διατάξεις του ιδίου προεδρικού διατάγματος ρυθμίζονται και τα συναφή με την οργάνωση και τη λειτουργία των Υπηρεσιών αυτών ζητήματα.»
5.Το άρθρο 35 του ιδίου νόμου αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 35
Συντονισμός Υπηρεσιών, βαθμοί διοικούντων
1.Ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας ασκεί τη διοίκηση του Σώματος και κατευθύνει, παρακολουθεί και ελέγχει τη λειτουργία και τη δράση των Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας στην εκπλήρωση της αποστολής τους. Στο πλαίσιο αυτό, σε σοβαρές περιπτώσεις και κατόπιν σχετικής εισήγησης των Γενικών Επιθεωρητών Αστυνομίας, δύναται να διατάσσει την επιχειρησιακή δραστηριοποίηση οποιασδήποτε Υπηρεσίας του Σώματος και σε περιοχές εκτός της τοπικής τους αρμοδιότητας.
2.Ο Υπαρχηγός είναι άμεσος βοηθός του Αρχηγού, τον οποίο συνδράμει στην εκτέλεση των καθηκόντων του και εποπτεύει, συντονίζει, κατευθύνει και ελέγχει τις αυτοτελείς κεντρικές Υπηρεσίες αρμοδιότητάς του.
3.Ο Προϊστάμενος Επιτελείου βοηθά τον Αρχηγό και τον Υπαρχηγό του Σώματος στην εκπλήρωση της αποστολής τους, προΐσταται του Επιτελείου και εποπτεύει, συντονίζει, καθοδηγεί και ελέγχει τους Κλάδους του Επιτελείου και τις αυτοτελείς Διευθύνεις των άρθρων 28 και 29 του παρόντος νόμου.
4.Οι Γενικοί Επιθεωρητές Αστυνομίας Βορείου και Νοτίου Ελλάδος βοηθούν τον Αρχηγό και τον Υπαρχηγό του Σώματος στην εκτέλεση των καθηκόντων τους και εποπτεύουν, κατευθύνουν, συντονίζουν και ελέγχουν, κατά λόγο αρμοδιότητας, τις περιφερειακές Υπηρεσίες των Το μέων Βορείου Ελλάδος και Νοτίου Ελλάδος, όπως οι τομείς αυτοί ορίζονται στις περιπτώσεις γ' και δ' της παρ. 1 του άρθρου 30 του παρόντος νόμου.
5.Οι Γενικοί Αστυνομικοί Διευθυντές Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι Γενικοί Περιφερειακοί Αστυνομικοί Διευθυντές, οι διευθυντές ή προϊστάμενοι των αυτοτελών ή μη κεντρικών Υπηρεσιών και οι διευθυντές, διοικητές ή προϊστάμενοι των περιφερειακών Υπηρεσιών του Σώματος διευθύνουν, διοικούν ή προΐστανται των Υπηρεσιών τους, συντονίζοντας και ελέγχοντας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους το έργο των υφισταμένων τους Υπηρεσιών και του προσωπικού τους προς το σκοπό αποτελεσματικής εκπλήρωσης της αποστολής τους.
6.Ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας φέρει το βαθμό του Αντιστράτηγου Αστυνομίας. Τον ίδιο βαθμό φέρουν ο Υπαρχηγός, ο Προϊστάμενος Επιτελείου και οι Γενικοί Επιθεωρητές Αστυνομίας. Ο Υπαρχηγός είναι ο αρχαιότερος μετά τον Αρχηγό Αντιστράτηγος Αστυνομίας.
7.Οι Προϊστάμενοι των Κλάδων του Επιτελείου, οι Γε νικοί Αστυνομικοί Διευθυντές Αττικής και Θεσσαλονίκης και ο Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Προστασίας Επισήμων και Ευπαθών Στόχων φέρουν το βαθμό του Υποστράτηγου Αστυνομίας. Τον ίδιο βαθμό φέρουν οι μέχρι δύο τον αριθμό ανώτατοι αξιωματικοί, οι οποίοι τοποθετούνται ως βοηθοί του Προϊστάμενου Επιτελείου και είναι αρχαιότεροι των Προϊσταμένων των Κλάδων του Επιτελείου.
8.Οι Γενικοί Περιφερειακοί Αστυνομικοί Διευθυντές, οι Διευθυντές των Διευθύνσεων Ασφάλειας Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι Διευθυντές της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας της Διεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας και της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, καθώς και ο υγειονομικός αξιωματικός που τοποθετείται Διευθυντής της Διεύθυνσης Υγειονομικού, φέρουν το βαθμό του Υποστράτηγου ή του Ταξίαρχου Αστυνομίας.
9.Οι Διευθυντές των Διευθύνσεων των Κλάδων και οι Διευθυντές των Κεντρικών και Περιφερειακών Υπηρεσιών επιπέδου Διεύθυνσης φέρουν το βαθμό του Ταξίαρχου Αστυνομίας ή του Αστυνομικού Διευθυντή. Επίσης, το βαθμό του Ταξίαρχου Αστυνομίας ή του Αστυνομικού Διευθυντή φέρουν και οι αξιωματικοί που τοποθετούνται ως βοηθοί των Γενικών Αστυνομικών Διευθυντών Αττικής και Θεσσαλονίκης, των Γενικών Περιφερειακών Αστυνομικών Διευθυντών και των Διευθυντών των Διευθύνσεων Ασφάλειας Αττικής και Θεσσαλονίκης. Σε καθέναν από τους μέχρι τρεις τον αριθμό βοηθούς των Γενικών Περιφερειακών Αστυνομικών Διευθυντών ανατίθενται, αντιστοίχως, καθήκοντα συντονισμού, εποπτείας και ελέγχου των Υπηρεσιών της οικείας Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης σε θέματα τάξης, ασφάλειας ή αλλοδαπών και προστασίας συνόρων. Ως βοηθοί των Διευθυντών των Διευθύνσεων Αστυνομίας Νομών τοποθετούνται αξιωματικοί με το βαθμό του Αστυνομικού Διευθυντή ή Αστυνομικού Υποδιευθυντή.
10.Διευθυντές, Προϊστάμενοι ή Τμηματάρχες, κατά περίπτωση, των αυτοτελών ή μη Υπηρεσιών επιπέδου Υποδιεύθυνσης, καθώς και Τμηματάρχες των Τμημάτων των Διευθύνσεων των Κλάδων του Επιτελείου τοποθετούνται Αστυνομικοί Διευθυντές ή Αστυνομικοί Υποδιευθυντές ή Αστυνόμοι Α'.
11.Διοικητές ή Προϊστάμενοι τον Κεντρικών και Περιφερειακών, αυτοτελών ή μη, Υπηρεσιών επιπέδου Τμήματος τοποθετούνται Αστυνομικοί Υποδιευθυντές ή Αστυνόμοι Α' ή Αστυνόμοι Β' ή Υπαστυνόμοι Α' και Β'. Διοικητές των Υπηρεσιών επιπέδου Αστυνομικού Σταθμού τοποθετούνται Υπαστυνόμοι Α' και Β' ή Ανθυπαστυνόμοι Αρχιφύλακες.
12.Διευθυντές των Διευθύνσεων Επικοινωνίας και Πολιτικού Προσωπικού τοποθετούνται πολιτικοί υπάλληλοι που έχουν τις προβλεπόμενες από τις ισχύουσες διατάξεις προϋποθέσεις. Στη Διεύθυνση Τεχνικών Εφαρμογών μπορεί να τοποθετείται Διευθυντής και πολιτικός υπάλληλος. Σε θέσεις προϊσταμένων Τμημάτων κεντρικών και περιφερειακών Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας τοποθετούνται και πολιτικοί υπάλληλοι των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ, σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό.
13.Οι ανώτατοι αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας τοποθετούνται με απόφαση του Αρχηγού του Σώματος. Η τοποθέτηση των ομοιόβαθμων Προϊσταμένου Επιτελείου και Γενικών Επιθεωρητών Αστυνομίας πραγματοποιείται ανεξαρτήτως της σειράς αρχαιότητάς τους.»
6.Οι παράγραφοι 3, 4 και 5 του άρθρου 36 του ιδίου νόμου καταργούνται και οι παράγραφοι 6 και 7 του ιδίου άρθρου αναριθμούνται σε παραγράφους 3 και 4, αντιστοίχως. Στους στίχους 5 και 3 των παραγράφων 3 και 4 όπως οι παράγραφοι αυτοί αναριθμούνται με το προηγούμενο εδάφιο, μετά τη λέξη «Κλάδων» διαγράφεται η λέξη «και».
7.Όπου στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 του ιδίου νόμου αναφέρονται ως μέλη της Επιτροπής Περιφερειακής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ε.Π.Σ.Α.) ο Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής και ο Περιφερειακός Διευθυντής Ασφάλειας, νοείται εφεξής ο οικείος Γε νικός Αστυνομικός Διευθυντής ή Γ' ενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής.
8.Οι παράγραφοι 1 και 7 του άρθρου 13 του ν. 2800/ 2000 (Α' 41), όπως οι παράγραφοι αυτές αντικαταστάθηκαν με την παρ. 1 του άρθρου 42 του ν. 4249/2014, αντικαθίστανται ως εξής:
«1. Στο Επιτελικό Γραφείο του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας συνιστάται και λειτουργεί Συμβούλιο Επιτελικού Σχεδιασμού και Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο συγκροτείται από τους:
α. Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, β. Υπαρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, γ. Προϊστάμενο Επιτελείου, δ. Γενικούς Επιθεωρητές Αστυνομίας και ε. Προϊστάμενους των Κλάδων του Επιτελείου, ως μέλη.»
«7. Το Συμβούλιο συνεδριάζει με την παρουσία τουλάχιστον τεσσάρων (4) μελών. Όταν συγκαλείται για τη διαχείριση κρίσεων ή για σοβαρά θέματα ασφάλειας, μπορεί να καλούνται και να συμμετέχουν και οι οικείοι Γενικοί Αστυνομικοί Διευθυντές ή Γενικοί Περιφερειακοί Αστυνομικοί Διευθυντές.»
9.Οι πράξεις οι οποίες διενεργήθηκαν από τα όργανα διοίκησης της Ελληνικής Αστυνομίας και των Υπηρεσιών της, στο πλαίσιο των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, κατά το μεταβατικό χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του ν. 4249/2014 μέχρι την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος το οποίο εκδίδεται κατ' εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 39 του ιδίου νόμου και ρυθμίζει τα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας και του προσωπικού της, καθώς και των προβλεπόμενων στην παρ. 1 του άρθρου 40 του νόμου αυτού κανονιστικών πράξεων, λογίζονται νόμιμες.
10.Οι μεταθέσεις των περιπτώσεων α' και β' της παρ. 1 του άρθρου 14 του π.δ. 100/2003 (Α'94) και του π.δ.211/2005 (Α' 254), που εξετάστηκαν ή πραγματοποιήθηκαν, είτε κατόπιν πρωτοβουλίας της Υπηρεσίας είτε κατόπιν αίτησης των ενδιαφερομένων, σε χρόνο μεταγενέστερο του προβλεπόμενου από τα ως άνω προεδρικά διατάγματα, λογίζεται ότι εξετάστηκαν ή πραγματοποιήθηκαν, αντίστοιχα, εντός των οριζομένων από τις οικείες διατάξεις προθεσμιών. Οι ενδιαφερόμενοι που δεν υπέβαλαν αίτηση μετάθεσης, δύνανται να υποβάλουν αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από τη δημοσίευση του παρόντος.
11.Μέχρι την έκδοση των κανονιστικών πράξεων με τις οποίες θα καθοριστούν η οργάνωση, η λειτουργία και οι αρμοδιότητες των Υπηρεσιών και των οργάνων που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, οι Υπηρεσίες και τα όργανα της Ελληνικής Αστυνομίας εξακολουθούν να λειτουργούν σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
12.Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται:
α. τα άρθρα 14, 16, 17, 18, 19 παρ. 1 έως και 11, 31, 32, 33, 34 και 37 του ν.4249/2014,
β. το π.δ.51/2014 (Α' 86),
γ. κάθε γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος νόμου.

Άρθρο 232
Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομικών
1α) Στο άρθρο 2 του ν. 3581/2007 προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
«4. Όταν στις συμβάσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 1 συμβάλλεται, ως μισθωτής, το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς ειδικότερο προσδιορισμό, οι πάσης φύσεως υποχρεώσεις του ως μισθωτή, βαρύνουν το φορέα ο οποίος στεγάζεται στο μίσθιο και, εάν αυτό παραμένει κενό κατά την υπογραφή της σύμβασης, το φορέα στον οποίο είχε μεταβιβαστεί η χρήση του ακινήτου πριν από την υπογραφή αυτής και, εάν αυτός δεν υπάρχει, το φορέα που ήταν κύριος του ακινήτου. Εάν το μίσθιο, κατά τη διάρκεια της σύμβασης, είναι κενό και δεν υπάρχει δυνατότητα καταγγελίας αυτής από το Ελληνικό Δημόσιο, οι υποχρεώσεις του μισθωτή συνεχίζουν να βαρύνουν το φορέα, ο οποίος είχε τελευταίος τη χρήση του ακινήτου. Εάν στο ίδιο μίσθιο στεγάζονται περισσότεροι φορείς, οι υποχρεώσεις επιμερίζονται κατ' αναλογία της χρήσης αυτού από τους εν λόγω φορείς. Η διάταξη της παρούσας παραγράφου εφαρμόζεται και στις συμβάσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 1 που έχουν υπογράφει μέχρι την έναρξη ισχύος του προηγούμενου εδαφίου.»
1β) Στο άρθρο 63 του ν. 4174/2013, όπως ισχύει, γίνονται οι ακόλουθες αλλαγές:
Α) Στο τέλος της παρ. 1 προστίθεται νέο εδάφιο, ως εξής:
«Η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου αναστέλλεται κατά το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου.»
Β) Μετά το πρώτο εδάφιο της παρ. 5 προστίθεται νέο εδάφιο, ως εξής:
«Η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου αναστέλλεται κατά το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου.»
Γ) Οι διατάξεις της παρούσας υποπαραγράφου 1β τίθενται σε ισχύ από 31 Ιουλίου 2014.
1γ) Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του ν. 4223/2013 (Α' 287), προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Ποσά φόρου μέχρι πέντε (5) ευρώ δεν είναι απαιτητά και είτε συμψηφίζονται έναντι απαιτήσεων του φορολογούμενου κατά της Φορολογικής Διοίκησης είτε συνυπολογίζονται κατά τον υπολογισμό οφειλών αυτού από την εκκαθάριση του ιδίου φόρου επόμενων ετών.»
2α) Η περίπτωση γ' της παραγράφου 11 του άρθρου
15του ν. 2469/1997 (Α' 38) τροποποιείται ως εξής: α. Στο τέλος του τρίτου εδαφίου προστίθεται τέταρτο εδάφιο ως εξής: «Το ενεργητικό του ΚΚΝΠΔΔ και Α.Φ. δύναται να επενδύεται και σε τίτλους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα κατωτέρω.»
β. Στο υφιστάμενο πέμπτο εδάφιο η φράση «να απευθύνεται στη δευτερογενή αγορά» αντικαθίσταται με τη φράση «να αγοράζει τίτλους του Ε.Δ. στη δευτερογενή αγορά ή τίτλους του Ευρωπαϊκού Τα μείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης.»
γ. Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης γ' αντικαθίσταται ως εξής: "«τις συναλλαγές αυτές περιλαμβάνονται και οι συμβάσεις αγοράς/πώλησης τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης με σύμφωνο επαναπώλησης/επαναγοράς (repos, reverse repos, buy/sell back, sell/buy back).»
2β) Στην περίπτωση ζ' της παραγράφου 11 του άρθρου 15 του ν. 2469/1997 η φράση «σε τίτλους του Δημοσίου» αντικαθίσταται με τη φράση «στους οριζόμενους στην περίπτωση γ' της παρούσας παραγράφου τίτλους.»
3)Η διάταξη του άρθρου 15 του ν. 4110/2013, η οποία είχε καταργηθεί με την παράγραφο 6 του άρθρου 74 του ν. 4170/2013, αναβιώνει και τροποποιείται, ως εξής: στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1, μετά τη λέξη «υποβοήθηση», προστίθενται οι λέξεις «του Υπουργού» και διαγράφονται οι λέξεις «των Γενικών Γραμματέων» και στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2: α)μετά τις λέξεις «με απόφαση», προστίθενται οι λέξεις «του Υπουργού» και διαγράφονται οι λέξεις «του Γενικού Γραμματέα» και β) διαγράφονται οι λέξεις «λήξη της θητείας του Γενικού Γραμματέα» και αντικαθίστανται από τις λέξεις «λήξη της θητείας του».

Άρθρο 233
Διατάξεις του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας
1)Στο άρθρο 11 του ν. 4264/2014 (Α' 118) προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής:
«5. Η ισχύς του άρθρου αυτού αρχίζει από την
1.11.2014.Η απόφαση της παραγράφου 1 εκδίδεται το αργότερο μέχρι τις 31.10.2014. Οι οικείοι Περιφερειάρχες οφείλουν να εκδώσουν τις αποφάσεις συγκρότησης επιτροπών της παραγράφου 2 εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 1. Μέχρι τις 31.10.2014 οι Τρι μελείς Επιτροπές που υφίστανται κατά τη δημοσίευση του παρόντος, εξακολουθούν να λειτουργούν.»
2)Η παράγραφος 6 του άρθρου 26 του ν. 4264/2014 (Α' 118) αντικαθίσταται ως εξής:
«6. Επιτρέπεται η συμμετοχή στις δραστηριότητες της παραγράφου 1 και σε κατόχους άδειας επαγγελματία πωλητή βιομηχανικών ειδών των λαϊκών αγορών σε ποσοστό μέχρι είκοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού αριθμού των προς χορήγηση αδειών της κάθε δραστηριότητας. Σε περίπτωση που ο αριθμός των αιτούντων υπερβαίνει το ανωτέρω ποσοστό διενεργείται δημόσια κλήρωση μεταξύ των αιτούντων από το περιφερειακό ή το δημοτικό συμβούλιο κατά περίπτωση.»
3)Στην παράγραφο 3 του άρθρου 136 του ν. 4072/2012 (Α' 86) προστίθεται τρίτο εδάφιο ως εξής:
«Μέχρι την εγκατάσταση της τεχνικής δυνατότητας για χρήση προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής, η δήλωση κατάθεσης μπορεί να υποβάλλεται και εξ αποστάσεως με τη χρήση ηλεκτρονικής υπογραφής, κατά την έννοια και σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 2 και τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 4 του π.δ. 150/2001 (Α' 125), οπότε η δήλωση κατάθεσης και η αποτύπωση του σήματος θεωρείται ότι κατατέθηκαν εφόσον επιστραφεί στον αποστολέα από την υπηρεσία του άρθρου 134 ηλεκτρονική απόδειξη που φέρει ηλεκτρονική υπογραφή κατά την παραπάνω έννοια και περιέχει τα στοιχεία που ορίζονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 135.»
4)Σε δημόσιες συμβάσεις της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου που έληγε ο συμβατικός χρόνος διάρκειάς τους μέχρι 30 Ιουνίου 2014, για τις οποίες δεν κατέστη εφικτή η μετάθεση του συμβατικού χρόνου παράδοσης των παραδοτέων λόγω έλλειψης του αρμοδίου γνωμοδοτικού οργάνου κατά τη διαδικασία που ορίζουν οι διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 26 του π.δ 118/2007 (Α' 150) αλλά και της παραγράφου 5 του άρθρου 26 του π.δ. 394/1996 (Α' 266), μπορεί να μετατεθεί ο συμβατικός χρόνος παράδοσης των παραδοτέων, με αιτιολογημένη απόφαση του οικείου Υπουργού ή άλλου αρμοδίου οργάνου, εκδιδόμενη εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου και με ισχύ από 30 Ιουνίου 2014, κατόπιν διατύπωσης γνώμης από το αρμόδιο προς τούτο όργανο.
5.α) Στο δεύτερο εδάφιο της υποπερίπτωσης δδ) της περίπτωσης γ'της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν. 4013/2011 (Α' 204), πριν τη λέξη «ημερών», τίθεται η λέξη «εργασίμων».
β) Στο τέταρτο εδάφιο της υποπερίπτωσης δδ) της περίπτωσης γ) της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν. 4013/2011 (Α' 204), πριν τη λέξη «ημέρες», τίθεται η λέξη «εργάσιμες».
Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής καταλαμβάνουν και τα σχέδια αποφάσεων επί των οποίων δεν έχει εκδοθεί απόφαση της Αρχής κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος νόμου.

Άρθρο 234
Διάταξη Υπουργείου Υγείας
Με απόφαση του Υπουργού Υγείας δύνανται να τροποποιούνται το παράρτημα Α' και το παράρτημα Β' του π.δ. 84/2001.

Άρθρο 235
Διατάξεις Υπουργείου Πολιτισμού
1.Στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 35 του ν. 4262/2014 (Α' 114) η ημερομηνία «31.8.2014» αντικαθίσταται με την ημερομηνία «31.12.2014»
2.Στο τέλος του άρθρου 18 του ν. 2121/1993 προστίθεται παράγραφος 12, ως εξής:
«12. Αλλοδαπές, μη εγκατεστημένες στην Ελλάδα εταιρείες που έχουν ειδικώς αδειοδοτηθεί σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 4 (α) του Τελωνειακού Κώδικα, όπως εισήχθη με το ν, 4132/2013 (Α' 59) και την υπουργική απόφαση 1126/12.6.2013 (Β' 1420), δεν είναι υπόχρεες για την καταβολή εύλογης αμοιβής του άρθρου 18 παρ. 3 του ν. 2121/1993 (Α' 25) για τα προϊόντα που εισάγουν υπό το καθεστώς αναστολής καταβολής του οφειλόμενου Φ.Π.Α. Η οφειλόμενη στους δικαιούχους εύλογη αμοιβή του άρθρου 18 παρ. 3 του ν. 2121/1993, καταβάλλεται από τον πρώτο εγκατεστημένο στο εσωτερικό της χώρας αγοραστή που αποκτά τα προϊόντα από τις αδειοδοτηθείσες σύμφωνα με το καθεστώς του άρθρου 29 παρ. 4 (α) του Τελωνειακού Κώδικα αλλοδαπές εταιρείες, προκειμένου να τα διαθέσει στο εσωτερικό της Χώρας, σημειώνεται δε (ως ποσοστό και ποσό) στο φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται από τις ανωτέρω εταιρείες κατά την παράδοση των ανωτέρω προϊόντων στο εσωτερικό της χώρας και εισπράττεται από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, όπως στο παρόν άρθρο ορίζεται. Οι εταιρείες του άρθρου 29 παρ. 4(α) Τ.Κ. υποχρεούνται να γνωστοποιούν στους δικαιούχους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης τα στοιχεία των παραδόσεών τους στο εσωτερικό της χώρας (με πλήρη στοιχεία αγοραστή, ποσότητας, αξίας, κωδικού είδους, ημερομηνία αγοράς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί απαραίτητο για την είσπραξη της αμοιβής) με τριμηνιαίες καταστάσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού μπορεί να ρυθμίζονται λεπτομέρειες που αφορούν στην εφαρμογή της παρούσας παραγράφου».

Άρθρο 236
Διάταξη Υπουργείου Τουρισμού
Στο τρίτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 15Α του ν. 3986/2011 (Α' 152), που προστέθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 54 του ν. 4276/2014 (Α' 155), μετά τις λέξεις «τουριστικά καταλύματα» προστίθενται οι λέξεις «εντός επενδυτικών σχεδίων που αναπτύσσονται εντός ΕΣΧΑΔΑ».

Άρθρο 237
Ορισμοί
1.α) Κομμωτής Κουρέας, είναι εκείνος που παρέχει κάθε είδους εργασία κομμώσεως σε παιδιά, άνδρες και γυναίκες, όπως κούρεμα, χτένισμα απλό ή καλλιτεχνικό, απλό ή ειδικό λούσιμο, αποχρωματισμό, αποχρώσεις, ανταύγειες (MECHES), κατσάρωμα (PERMANENTE), ίσιωμα, τοποθέτηση τοπικής περούκας και περούκας, ξύρισμα και λοιπές καλλιτεχνικές εργασίες.
β) Μαθητευόμενος Κομμωτής Κουρέας είναι εκείνος που εκτελεί αποκλειστικά βοηθητικές εργασίες στο πλαίσιο της μαθητείας που προβλέπεται στο ν. 4186/2013.
γ) Τεχνίτης περιποίησης χεριών και ποδιών είναι εκείνος που παρέχει υπηρεσίες στην περιποίηση χεριών (MANICURE) και ποδιών (PEDICURE).
2.Κομμωτήριο Κουρείο, είναι το κατάστημα όπου παρέχονται οι υπηρεσίες που ορίζονται στο εδάφιο α' της παραγράφου 1, του παρόντος άρθρου, καθώς και οι υπηρεσίες περιποίησης χεριών (MANICURE) και ποδιών (PEDICURE), εφόσον αυτές παρέχονται από εξειδικευμένο τεχνίτη.

Άρθρο 238
Βεβαίωση συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος
Οι Βεβαιώσεις συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος διακρίνονται σε: α) Κομμωτή Κουρέα β) Τεχνίτη περιποίησης χεριών και ποδιών.

Άρθρο 239
Προσόντα και διαδικασία για την άσκηση επαγγέλματος
Για την άσκηση του επαγγέλματος οποιασδήποτε κατά το προηγούμενο άρθρο κατηγορίας απαιτούνται τα παρακάτω:
1.Για Κομμωτή Κουρέα
α. Πτυχίο Τεχνικής Επαγγελματικής Σχολής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ειδικότητας «Κομμώσεων και Βαφής Μαλλιών» ή Πτυχίο TEE Α' κύκλου σπουδών της ειδικότητας «Κομμωτικής Τέχνης» ή ισότιμος τίτλος σπουδών της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
β. Πτυχίο TEE Β' κύκλου σπουδών της ειδικότητας «Κομμωτικής Τέχνης» ή ισότιμος τίτλος σπουδών της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
γ. Δίπλωμα I.E.Κ. επιπέδου Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Κατάρτισης της ειδικότητας «Κομμωτής Τεχνικός περιποίησης κόμης» ή ισότιμος τίτλος σπουδών της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
2.Για Τεχνίτη περιποίησης χεριών ποδιών (MANICURE PEDICURE)
α) Δίπλωμα I.E.Κ., επιπέδου Μεταδευτεροβάθμιας επαγγελματικής κατάρτισης, ειδικότητας «Αισθητικός ποδολογίας και καλλωπισμού νυχιών» ή ισότιμο τίτλο σπουδών της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
β) Σεμινάριο διάρκειας τουλάχιστον έξι μηνών σε κέντρο Δια Βίου Μάθησης που θα συνοδεύεται από αποδεδειγμένη πρακτική άσκηση στο επάγγελμα δεκαοκτώ μηνών.
γ) Η διαδικασία πιστοποίησης των προσόντων του επαγγέλματος τεχνίτη περιποίησης χεριών και ποδιών της περίπτωσης β' καθορίζεται με Απόφαση του Υπουργού Υγείας.

Άρθρο 240
Μητρώο
α. Οι κατά τόπους Δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων υποχρεούνται να τηρούν ειδικά Μητρώα Επαγγέλματος του άρθρου 2 του παρόντος στα οποία θα καταχωρούνται οι σχετικές Βεβαιώσεις συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος.
β. Οι ενταγμένοι στα Μητρώα του παρόντος άρθρου, έχουν τα επαγγελματικά δικαιώματα της αντίστοιχης ειδικότητας, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 1.

Άρθρο 241
Όροι και προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος κομμωτηρίων κουρείων, περιποίησης χεριών ποδιών
Για την ίδρυση και λειτουργία των καταστημάτων παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος κομμωτηρίων κουρείων, περιποίησης χεριών ποδιών, απαιτείται η διαδικασία της γνωστοποίησης από το αρμόδιο όργανο σύμφωνα με την ΚΥΑ ΔΙΑΔΠ/Φ.Α.2.1/34825/ 27.12.2013 (Β'3403) όπως κάθε φορά ισχύει.
Η γνωστοποίηση για την ίδρυση και λειτουργία των καταστημάτων αυτών παρέχεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Και στις δύο περιπτώσεις ορίζεται υγειονομικά υπεύθυνος του καταστήματος ο οποίος θα κατέχει την ανάλογη βεβαίωση συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος.
Για τους υγειονομικούς όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας των καταστημάτων αυτών εφαρμόζονται ο ισχύον Υγειονομικός Κανονισμός και οι εκάστοτε ισχύουσες Υγειονομικές Διατάξεις του Υπουργείου Υγείας.
Οι γνωστοποιήσεις ίδρυσης και λειτουργίας των καταστημάτων ισχύουν αποκλειστικά και μόνο για το συγκεκριμένο κατάστημα, ως χώρο. Αντικατάσταση της γνωστοποίησης ίδρυσης και λειτουργίας καταστήματος παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 4 της αριθμ. ΔΙΑΔΠ/Φ .Α.21/34825 (Β' 3403).
Στα καταστήματα αυτά τηρούνται αρχεία με τα στοιχεία του προσωπικού τους, τα πιστοποιητικά υγείας τους και τις βεβαιώσεις συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση του επαγγέλματός τους, καθώς και αρχείο με τους προμηθευτές των προϊόντων τους.
Τα αρχεία ενημερωμένα και η βεβαίωση υποβολής γνωστοποίησης με το συνημμένο παράρτημα των υγειονομικών όρων της ΚΥΑ, βρίσκονται πάντα στο κατάστημα στη διάθεση των ελεγκτικών αρχών των υγειονομικών υπηρεσιών της Χώρας.
Τα ανωτέρω καταστήματα δύναται να λειτουργούν ως αμιγή ή μικτά μεταξύ τους ή μικτά με άλλες εμπορικές ή μη δραστηριότητες, όπως προβλέπεται και στην Υ.Δ. Υ1 γ/Γ.Π,/9516/2009 (Β' 139).

Άρθρο 242
Πειθαρχικό Συμβούλιο Πειθαρχικές Ποινές
1)Την πειθαρχική εξουσία στους κουρείς κομμωτές και τεχνίτες περιποίησης χεριών και ποδιών ασκεί πενταμελές Πειθαρχικό Συμβούλιο, που εδρεύει στην οικεία Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και αποτελείται από: α) Ένα Πρωτόδικη, ως Πρόεδρο. β) Έναν εκπρόσωπο της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης , ως Μέλος.
γ) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοοιας, ως Μέλος.
δ) Έναν εκπρόσωπο του Ανώτατου Συνδικαλιστικού Οργάνου Κουρέων Κομμωτών ως Μέλος.
ε) Έναν εκπρόσωπο του Κλαδικού Οργάνου των εργαζομένων ή του Ανώτατου Συνδικαλιστικού Οργάνου, ή έναν εκπρόσωπο από το εργατικό κέντρο εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστικό όργανο και εφόσον τα θέματα αφορούν στους εργαζόμενους, ως Μέλος.
Χρέη γραμματέα ασκεί υπάλληλος της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη και συνεδριάζει σε εργάσιμες για τις δημόσιες υπηρεσίες ώρες και ημέρες χωρίς καμία αμοιβή ή αποζημίωση των μελών του για τη συμμετοχή τους σε αυτή.
2.Ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου μπορεί να προσφύγει όποιος έχει έννομο συμφέρον.
3.Πειθαρχικά αδικήματα είναι:
α) Κάθε παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. β) Κάθε βλάβη των επαγγελματικών συμφερόντων των Κομμωτών Κουρέων και Τεχνικών Περιποίησης χεριών ποδιών (MANICURE PEDICURE), που προήλθε από δόλο ή αμέλεια ή αναξιοπρεπή συμπεριφορά κατά την άσκηση του επαγγέλματος.
γ) Η μη χορήγηση των απαιτουμένων πιστοποιητικών από τους καταστηματάρχες κομμωτηρίων ή κουρείων προς τους εργαζόμενους που απασχόλησαν ή απασχολούν στις επιχειρήσεις τους.
δ) Η κάθε είδους βλάβη που προκαλείται σε πελάτες κατά την άσκηση του επαγγέλματος.
4.Δεν επιβάλλεται πειθαρχική ποινή χωρίς κλήση σε έγγραφη απολογία.
5.Οι ποινές που μπορεί να επιβληθούν από το Πειθαρχικό Συμβούλιο είναι:
α) 'Εγγραφη επίπληξη.
β) Πρόστιμο από 600 έως 3.000 ευρώ που εισπράττεται κατά τις διατάξεις περί δημοσίων εσόδων, για τους κατόχους άδειας καταστήματος του παρόντος διατάγματος.
γ) Πρόστιμο από 150 έως 1.500 ευρώ που εισπράττεται κατά τις διατάξεις περί δημοσίων εσόδων, για τους κατόχους αδειών ασκήσεως επαγγέλματος του παρόντος διατάγματος, οι οποίοι ασκούν το επάγγελμα με εξαρτημένη εργασία.
δ) Προσωρινή διαγραφή από τα Μητρώα επαγγέλματος για τους εργαζόμενους με εξαρτημένη ή μη εργασία.
ε) Οριστική διαγραφή από τα Μητρώα επαγγέλματος για τους εργαζόμενους με εξαρτημένη ή μη εργασία.

Άρθρο 243
Η εκ προθέσεως παράβαση επιτακτικών ή απαγορευτικών διατάξεων του παρόντος ως και συναφών υγειονομικών διατάξεων επισύρει τις ποινές του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα.

Άρθρο 244
Οι άδειες και οι βεβαιώσεις συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος και τα μητρώα που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το π.δ. 133/2005 συνεχίζουν να ισχύουν ως εκδόθηκαν. Αιτήσεις για χορήγηση αδειών ή βεβαιώσεων συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση επαγγέλματος, που έχουν υποβληθεί μέχρι της δημοσίευσης του παρόντος, συνεχίζουν και εξετάζονται με βάση το π.δ. 133/2005 για ένα χρόνο ακόμα.

Άρθρο 245
Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου καταργείται το π.δ. 133/2005 και κάθε σχετική διάταξη που αντίκειται στις παρούσες ρυθμίσεις. Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Υγείας και Οικονομικών ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις, καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια για την έκδοση βεβαιώσεων συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση των ανωτέρω επαγγελμάτων.

Άρθρο 246
Μέχρι την δημοσίευση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης του άρθρου 9 παραμένει σε ισχύ η υπ' αριθμ. ΔΙΑΔΠ/Φ.Α 21/12078/17.6.2011 (Β' 1467).

Άρθρο 247
1.Στην τελευταία φράση της περίπτωσης ι' της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν. 2530/1997, στο μέτρο που διατηρείται σε ισχύ κατά τις διατάξεις των άρθρων 76 έως και 80 του ν. 4009/2011, διαγράφονται οι λέξεις «των Υπουργείων Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και θρησκευμάτων και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ή Ειδικού Συμβούλου του Υπουργού Εξωτερικών».
2.Στην περίπτωση στ' της παραγράφου 2 του άρθρου 23 του ν. 4009/2011, όπως ισχύει, οι λέξεις «του Υπουργού, των Υφυπουργών ή των Γενικών Γρα μματέων των Υπουργείων Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή του Ειδικού Συμβούλου του Υπουργείου Εξωτερικών» αντικαθίστανται με τις λέξεις «των Υπουργών, των Υφυπουργών ή των Γενικών Γρα μματέων».

Άρθρο 248
To προσωπικό που, έως τη θέση σε ισχύ του ν. 4172/ 2013, υπηρετούσε σε θέσεις ειδικότητας Σχολικών Φυλάκων, δικαιούται να αναγνωρίσει ως συντάξιμο, κατόπιν εξαγοράς στο ΙΚΑΕΤΑΜ και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, το χρόνο απασχόλησής του σε προγράμματα εργασιακής εμπειρίας δυνάμει των διατάξεων της παρ. 15 του άρθρου 20 του ν. 2639/1998.
Για την αναγνώριση του ανωτέρω χρόνου ως συντάξιμου και μέχρι πέντε έτη κατ' ανώτατο όριο, υποβάλλεται αίτηση στους αρμόδιους φορείς, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών μηνών από την έκδοση της υπουργικής απόφασης του τελευταίου εδαφίου της παρούσας παραγράφου.
Το ποσό της εξαγοράς για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές του εργαζομένου μηνός Ιουνίου 2013, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τους οικείους ασφαλιστικούς φορείς ποσοστά εισφορών εργαζομένου και εργοδότη για τους κλάδους κύριας και επικουρικής ασφάλισης.
Το ποσό που προκύπτει από τον πιο πάνω υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών καταβάλλεται αντίστοιχα από τον εργαζόμενο ως ασφαλισμένο και τον οικείο Ο.Τ.Α. ως εργοδότη, είτε εφάπαξ, είτε σε δόσεις ισάριθμες με τους μήνες που αναγνωρίζονται, ο αριθμός των οποίων δεν μπορεί να είναι ανώτερος των εξήντα.
Ο αναγνωριζόμενος χρόνος λαμβάνεται υπόψη για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης ή την προσαύξηση του ποσού της μόνο μετά την ολοσχερή εξόφληση του ποσού εξαγοράς, εκτός εάν υποβληθεί αίτηση για συνταξιοδότηση, οπότε οι υπολειπόμενες δόσεις παρακρατούνται από τη σύνταξη.
Σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου πριν την εξόφληση του οφειλομένου ποσού, το υπολειπόμενο ποσό καταβάλλεται σύμφωνα με τα προαναφερόμενα από τα δικαιοδόχα πρόσωπα, στα οποία μεταβιβάζεται η σύνταξη.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΚΑΕΤΑΜ και του ΕΤΕΑ, η οποία εκδίδεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, ρυθμίζεται ο τρόπος, η διαδικασία και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.

Άρθρο 249
Τροποποιήσεις τον άρθρου 60 του ν. 4278/2014
1)Στην παρ. 1 του άρθρου 60 του ν. 4278/2014 (Α' 157), από την έναρξη ισχύος του, η φράση «Οφειλές φορέων Γενικής Κυβέρνησης νομού Αττικής» αντικαθίσταται από τη φράση «Οφειλές φορέων Γενικής Κυβέρνησης» και η φράση «έως τις 31.12.2013» αντικαθίσταται από τη φράση «έως τις 31.3.2014».
2)Στην παρ. 3 του άρθρου 60 του ν. 4278/2014 (Α' 157), από την έναρξη ισχύος του, απαλείφεται η φράση «του νομού Αττικής» και η φράση «έως 31.12.2013» αντικαθίσταται από τη φράση «έως 31.3.2014».

Άρθρο 250
Τροποποίηση διατάξεων του π.δ. 318/1992 του ν. 4250/2014 και άλλες διατάξεις
1.Στο άρθρο 7 του π.δ. 318/1992, όπως αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 20 του κεφαλαίου Γ' του ν. 4250/2014 και συμπληρώθηκε με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 4275/2014, προστίθεται παράγραφος 10 ως εξής:
«10. Σε περίπτωση που το αρμόδιο όργανο για την έκδοση της απόφασης επιμερισμού, δεν άσκησε τα καθήκοντά του στην αντίστοιχη θέση κατά το έτος αξιολόγησης, η απόφαση επιμερισμού εκδίδεται από το όργανο που υπηρετεί κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης κατόπιν πρότασης των προϊσταμένων, οι οποίοι κατά το έτος αξιολόγησης ενεργούν ως αξιολογητές.»
2.Στο τέλος του άρθρου 10 του π.δ. 318/1992, όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 22 του ν. 4250/2014 προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής:
«6. Τα μέτρα βελτίωσης της απόδοσης του αξιολογούμενου συνίστανται ενδεικτικά στα εξής:
α) Συμμετοχή σε συγκεκριμένο πρόγραμμα επιμόρφωσης του ΕΚΔΔΑ/ΙΝΕΠ ή άλλου πιστοποιημένου φορέα επιμόρφωσης.
β) Επιμόρφωση σε άλλο αντικείμενο μέσα από τις δημόσιες δομές δια βίου μάθησης.
γ) Ανάπτυξη ορισμένης δεξιότητας.
δ) Βελτίωση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, που άπτονται της εργασίας, της συμπεριφοράς κ.ο.κ..
ε) Εκούσια μετακίνηση εντός της υπηρεσίας.»
3.Στο άρθρο 18 του π.δ. 318/1992, όπως αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 25 του κεφαλαίου Γ' του ν. 4250/2014 προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής:
«6. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί εντός της προβλεπόμενης στην παράγραφο 1 προθεσμίας η αυτοαξιολόγηση των υπαλλήλων, η περαιτέρω διαδικασία, της εισήγησης και αξιολόγησης των υπαλλήλων, δεν αναστέλλεται. Στην περίπτωση αυτή τα στοιχεία των αξιολογούμενων (επώνυμο, όνομα, πατρώνυμο, κατηγορία και κλάδος, βαθμός και τίτλος θέσης), καθώς και η περίοδος αξιολόγησης συμπληρώνονται επί του εντύπου αξιολόγησης από την αρμόδια υπηρεσία προσωπικού».
4.Η παρ. 5 του άρθρου 32 του ν. 4250/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«5.α) Οι εκθέσεις αξιολόγησης έτους 2013 δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία αποτίμησης των προσόντων των υπαλλήλων για τη θέση τους σε διαθεσιμότητα και κινητικότητα κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 90 και 91 του ν. 4172/2013 (Α' 167) και δεν θα επιφέρουν καμία άλλη δυσμενή έννομη συνέπεια, μισθολογικού, υπηρεσιακού ή άλλου χαρακτήρα για τους αξιολογούμενους υπαλλήλους, β) Το σύστημα αξιολόγησης υπαλλήλων του π.δ. 318/1992, όπως ισχύει, εφαρμόζεται αποκλειστικά για το έτος αξιολόγησης 2013.
γ. Εφόσον η αξιολόγηση του έτους κατά το πάγιο σύστημα που θα ισχύσει είναι καλύτερη της αξιολόγησης του έτους 2013 με το μεταβατικό σύστημα αξιολόγησης, η καλύτερη αξιολόγηση του έτους 2014 ισχύει και για το 2013. Η δυσμενέστερη αξιολόγηση στην περίπτωση αυτή αφαιρείται από τον υπηρεσιακό φάκελο του υπαλλήλου.»
5.Οι προθεσμίες που τίθενται στις παραγράφους 1 και 2του άρθρου 32 του ν. 4250/2014 επανανακαθορίζονται ως εξής:
Έως την 1η Σεπτεμβρίου 2014 εκδίδεται η απόφαση επιμερισμού ποσοστών. Εντός του επόμενου δεκαπενθημέρου συντάσσεται η αυτοαξιολόγηση, μετά το πέρας του οποίου συντάσσονται εντός δεκαπέντε ημερών οι εισηγήσεις, εφόσον απαιτούνται, και εντός μηνός από το πέρας της προθεσμίας συμπλήρωσης της αυτοαξιολόγησης ή της εισήγησης, εφόσον απαιτείται, συντάσσονται οι εκθέσεις αξιολόγησης από τους αξιολογητές.
6.Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4275/2014 (Α' 149) απαλείφεται η φράση εντός της παρενθέσεως «(άρθρα 69 και 70 του Υ.Κ.)».

Άρθρο 251
Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομικών
Το άρθρο 39 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης και καταβολής φόρου υποκείμενοι, οι οποίοι, κατά την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο, πραγματοποίησαν ακαθάριστα έσοδα, χωρίς το φόρο προστιθέμενης αξίας, μέχρι δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Ως ακαθάριστα έσοδα νοούνται όλα τα έσοδα, τα οποία λαμβάνονται υπόψη στη φορολογία εισοδήματος.
2.Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου δεν έχουν εφαρμογή, α)στους αγρότες τοο άρθρου 41,
β) στους υποκείμενους στο φόρο που δεν είναι εγκαταστημένοι στο εσωτερικό της χώρας,
γ) στην παράδοση καινούργιου μεταφορικού μέσου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 28.
3.Οι υποκείμενοι της παραγράφου 1, τα ακαθάριστα έσοδα των οποίων υπερβαίνουν σε μία διαχειριστική περίοδο το όριο που προβλέπεται στην παράγραφο 1, εντάσσονται υποχρεωτικά από την επόμενη διαχειριστική περίοδο στο κανονικό καθεστώς απόδοσης του φόρου.
4.Στην περίπτωση που η πρώτη διαχειριστική περίοδος αφορά χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους, προκειμένου να κριθεί αν ο υποκείμενος μπορεί να απαλλαγεί κατά την επομένη διαχειριστική περίοδο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1, γίνεται αναγωγή των ακαθαρίστων εσόδων του, του ανωτέρω χρονικού διαστήματος, σε ετήσια βάση.
5.Γ ια την μετάταξη υποκείμενου από το κανονικό καθεστώς στο απαλλασσόμενο και αντίστροφα, υποβάλλεται κατά την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου δήλωση μεταβολών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 10 παρ. 4 του ΚΦΔ (ν. 4174/2013). Όταν από τον υποκείμενο επιλεγεί ένταξη στο απαλλασσόμενο καθεστώς, η σχετική δήλωση δεν μπορεί να ανακληθεί πριν την πάροδο διετίας. Η μη υποβολή της δήλωσης του εδαφίου 1, δεν επηρεάζει την υποχρεωτική μετάταξη στο κανονικό καθεστώς.
6.Αν υποκείμενος μετατάσσεται υποχρεωτικά ή προαιρετικά από το ένα καθεστώς στο άλλο, κατά την έναρξη συγκεκριμένης διαχειριστικής περιόδου, τα αποθέματα των εμπορεύσιμων αγαθών, τα οποία υπάρχουν κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, που προηγείται του χρόνου της μετάταξης, απογράφονται υποχρεωτικά ανά συντελεστή φόρου που ισχύει την τελευταία ημέρα της διαχειριστικής περιόδου που προηγείται της μετάταξης αποτιμώνται, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και υπάρχει υποχρέωση απόδοσης του φόρου που έχει εκπεσθεί για τα αποθέματα, όταν ο υποκείμενος μετατάσσεται από το κανονικό καθεστώς στο απαλλασσόμενο και δικαίωμα έκπτωσης, αντίστοιχα, όταν μετατάσσεται από το απαλλασσόμενο στο κανονικό καθεστώς.
7.Σε κάθε περίπτωση μετάταξης, ο υποκείμενος υποχρεούται να συντάσσει απογραφή των αγαθών επένδυσης, για τα οποία δεν έχει παρέλθει ο χρόνος διακανονισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33. Τα εν λόγω αγαθά αποτιμώνται στην αξία κτήσης αυτών, η οποία προσαυξάνεται με τις δαπάνες βελτίωσης και επέκτασης, εκτός από τις δαπάνες επισκευής και συντήρησης. Οι μετατασσόμενοι υποκείμενοι, για τον εναπομένοντα χρόνο του διακανονισμού, έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου ή, κατά περίπτωση, υποχρέωση διακανονισμού και καταβολής του φόρου, ανάλογα με το εάν πρόκειται για μετάταξη από το απαλλασσόμενο στο κανονικό καθεστώς ή αντίστροφα.
8.Για τα απογραφόμενα αγαθά, που προβλέπουν οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων 6 και 7, υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του δεύτερου μήνα από τη μετάταξη, δήλωση που περιλαμβάνει την αξία των αποθεμάτων κατά συντελεστή φόρου και το φόρο που αναλογεί.
Ο φόρος αυτός καταβάλλεται ή εκπίπτεται, κατά περίπτωση, με την προβλεπόμενη από το άρθρο 38 δήλωση ΦΠΑ της φορολογικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η μετάταξη. Για τους υποκείμενους που μετατάσσονται στο απαλλασσόμενο καθεστώς, η δήλωση για την απόδοση του φόρου υποβάλλεται εντός ενός μήνα από την υποβολή της δήλωσης του πρώτου εδαφίου.
9.Οι υποκείμενοι της παραγράφου 1, στις περιπτώσεις που σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας έχουν υποχρέωση έκδοσης φορολογικών στοιχείων, αναγράφουν σε αυτά την ένδειξη «χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίαςαπαλλαγή μικρών επιχειρήσεων» και δεν δικαιούνται να εκπέσουν το φόρο των εισροών τους.»

Άρθρο 252
Στο άρθρο 19 του ν. 4258/2014 (Α94) προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
«4. Στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί προ της ισχύος των διατάξεων του ν. 4258/2014 έγκριση δόμησης από την αρμόδια ΥΔΟΜ, με την οποία προβλέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών σε υφιστάμενες αθλητικές εγκαταστάσεις ποδοσφαίρου και είναι σε ισχύ, τότε και η άδεια δόμησης χορηγείται από την αρμόδια ΥΔΟΜ.

Άρθρο 253
Έναρξη ισχύος
1.Η ισχύς των άρθρων 222 έως και 230 του νόμου αυτού αρχίζει από 1ης Ιανουαρίου 2015.
2.Η υπαγωγή των νέων κατηγοριών υπόχρεων προσώπων που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 περίπτωση α' του ν. 3213/2003, όπως αντικαθίσταται με το άρθρο 224 του παρόντος νόμου, στην αρμοδιότητα της Επιτροπής του άρθρου 3Α, αρχίζει την 1η Ιουλίου 2015.
Οι λοιπές διατάξεις του νόμου αυτού ισχύουν από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις του.

 Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του
ως νόμου του Κράτους.
Λευκάδα, 8 Αυγούστου 2014

 

---

Ν.4281/2014 - ΦΕΚ 160/Α/8-8-2014 (1) (Άρθρα 1-131)